Raica sara na lewena

14 OKOTOVA, 2014
GEORGIA

Tokona na Lawa e Georgia na Mataveilewai ni Nodra Dodonu na Lewenivanua e Urope

Tokona na Lawa e Georgia na Mataveilewai ni Nodra Dodonu na Lewenivanua e Urope

Ena ika7 ni Okotova 2014, a vakarogoya na Mataveilewai ni Nodra Dodonu na Lewenivanua e Urope (ECHR) na vakatulewa ni sa tokoni ira na iVakadinadina i Jiova e Georgia. Na kisi me baleti Begheluri and Others v. Georgia a se soli ina Mataveilewai ena 12 na yabaki sa oti, na nodra vakararawataki vaka30 na le 99 ni vakayacori vei ira na ivalavala kaukaua. E dua ga vei ira e iVakadinadina i Jiova. A tekivu na tiko yavavala qori ni vakayacori tiko nodra soqoni na iVakadinadina i Jiova ena vica nodra soqo lelevu, era qai vakacaca yani na ovisa, vakacacani sara nodra itikotiko, ena valeniveilewai, e gaunisala tale ga.

E dikeva na ECHR nira kauta yani na iVakadinadina i Jiova e rauta ni 160 nodra kisi, e kena irairai ni o ira na ovisa kei na so tale na vakailesilesi era liutaka na veivaqaqai era vakaitavi tale ga ena vakacaca. Ia e sega na kena ivakadinadina matata. Nira sega ni totogitaki na dauvakacaca, era sa qai doudou ga ni vakayacora na ivalavala kaukaua.

Ena ika8 ni Seviteba 2000, e vakacacani nodra vale ni soqoni lelevu na iVakadinadina i Jiova e Zugdidi

Kena ivakaraitaki, ena ika8 ni Seviteba 2000, era soqoni tiko e rauta ni 700 na iVakadinadina i Jiova ena dua nodra soqo levu ena korolevu o Zugdidi. Era basika yani eso na ovisa era vakamatavulo, era qai vakacaca, vakamakama, ra qai mokulaka e rauta ni le 50 era tiko ena soqoni. Ratou vakauta sara nodratou ripote na laumoku qori, ia era sega ni via vaqaqai ira na dauvakacaca na ovisa, mani sega ni dua na ka vakalawa e vakayacori vei ratou na vakacacani.

Sega ni Taleitaka na ECHR na Nodra Wele na Veiliutaki

Nira sega ni veivaqaqai totolo na ovisa, ra qai sega ni totogitaki na dauvakacaca, era mani kauta na iVakadinadina na nodra kisi ina ECHR ena 2002.

Ena vakataulewa a tau ena ika7 ni Okotova, e tukuna na ECHR “nira sega ni tarova na vakacaca na ovisa ni Georgia, lai vakavuna kina nodra vakacacani na iVakadinadina i Jiova ena vanua taucoko ya.” E dikeva tale ga na Mataveilewai ni “vu ni vakacaca na nodra cati na iVakadinadina i Jiova,” era vakaraitaka tale ga qori na ovisa “nira veivakaduiduitaki . . . ,e vakadeitaka nira tokona na vakacaca a yaco ya.”

“Nira sega ni tarova na vakacaca na vakailesilesi e Georgia, lai vakavuna kina nodra dauvakacacani na iVakadinadina i Jiova ena vanua taucoko ya.”

Begheluri and Others v. Georgia, no. 28490/02, 7 Okotova 2014, t. 40, para. 145

Mani vakataulewataka na ECHR nira cala na ovisa ena nodra vakalolomataki ira na 47 na iVakadinadina i Jiova. Era veivakaduiduitaki ra qai beca na galala ni nodra sokalou na le 88. E vakarota na ECHR ina matanitu me “muduka na vakacaca, vakadodonutaka tale ga na ka sa yaco.” E vakarota tale ga na ECHR me saumi lesu vei ira na iVakadinadina i Jiova era vakacacani e sivia na 45,000 na ilavo ni urope me isau ni nodra vakacacani kei na nodra vakararawataki, me saumi tale ga na loya a valataka na kisi.

Vinaka na Kedra iTuvaki na iVakadinadina i Jiova e Georgia

Sa vinaka sara na ituvaki ena 2004, ia era se vakila tiko ga ena so na gauna na veivakacacani kei na veivakasewasewani na iVakadinadina e Georgia. Ena 2013, e laurai ni 53 na ripote ni nodra dauvakacacani na iVakadinadina i Jiova. Ena kisi ni vakataulewa me baleti Begheluri, sa tukuni kina vei ira na vakailesilesi e Georgia ni nodra itavi mera kua ni lokuyara ia mera vaqaqa vinaka na kisi ni basulawa e vakayacori tiko vei ira na lewenivanua. Era nuitaka na iVakadinadina i Jiova ni na vakatulewa vakadodonu na matanitu, vaqaqa qai totogitaki ira yadua na vakacacana tiko nodra lotu.