Raica sara na lewena

O Sister Hermine Schmidt

EPERELI 18, 2024
JAMANI

Takali o Hermine Schmidt ni Yabaki 98

Takali o Hermine Schmidt ni Yabaki 98

O Hermine ni bera ni lai vesu ena keba ni veivakararawataki e Stutthof

Ena ika31 ni Maji 2024, e takali o Sister Hermine Schmidt ni yabaki 98. O koya na iVakadinadina i Jiova a vo tiko e kilai ni a vesu ena vuku ni nona vakabauta ena nodra keba ni veivakararawataki na Nazi.

E sucu o Hermine ena ika13 ni Noveba 1925 ena siti o Gdańsk, nikua sa wili ena matanitu o Poladi. Na nona itubutubu o Oskar kei Frieda Koschmieder, rau iVakadinadina i Jiova. Rau vukei Hermine me dei qai qaqaco nona vakabauta. Ena 1939, era vakacaca na Nazi e Gdańsk ra qai tusaqati kina vakaukaua na iVakadinadina i Jiova. Gauna qori sa yalataka o Hermine nona bula vei Jiova qai papitaiso ena ika2 ni Me 1942, ni yabaki 16.

Ena June 1943, e vesu o Hermine vei ira na Nazi ni yabaki 17 qai wawa veilewai. Oti ena Epereli 1944, e vesu tale qai kau ena keba ni veivakararawataki e Stutthof. Ni vakasamataka lesu o Hermine na gauna dredre qori, e kaya: “E dredre sara ga na ka keimami sotava, keimami vakamadualaki qai vakararawataki vakalevu. Era saga na ovisa vakalecaleca ni Nazi meu tawayalodina. Au sega ni tamata qaqa, au dua ga na goneyalewa. Ia au sa vakadeitaka rawa tu na ka meu cakava, ya meu yalodina tiko ga qai muria na ka e vakavulici kina na noqu lewaeloma. Nida muria na noda lewaeloma e vakavulici eda na vakila na vakacegu, eda na veiyaloni tale ga kei na Kalou.”

O Horst kei Hermine ena Maji 1995

Ena Epereli 1945, era toso volekata na mataivalu ni Rusia na keba ni veivakararawataki e Stutthof. Era mani vakasaurarataki na kaivesu vei ira na yadra nei Itala (SS guard) mera vodo ena waqa qai lai biu e wasawasa. Era cakava qori nira sega ni vinakata mera sereki na kaivesu vei ira na mataivalu ni Rusia. Ia ena Me 1945 e vakabulai o Hermine kei na le 370 ni vueti na nodra waqa ena yanuyanu o Møn, e Denmark. E sotavi rau tale na nona itubutubu o Hermine.

Ena 1947 rau vakamau o Hermine kei Horst Schmidt. E sega ni via curu ena mataivalu o Horst, qai dau kauta na ivola vakaivolatabu ena gauna e vakatabui tu kina na noda cakacaka. E veilewaitaki qai vesu me totogi mate ena valeniveivesu e Brandenburg-Görden. Ena ika27 ni Epereli 1945, era sere kece na vesu tu ena valeniveivesu qori ni vo e vica na siga me vakamatei o Horst. Sa voleka ni 63 na yabaki na nodrau vakawati kei Hermine, qai takali o Horst ena 2010.

E vica vata na yabaki nodrau dau talanoataka na veiwatini qori na ka rau sotava. Ena 1998 e caka e dua na veitarotarogi qai vakamacalataka kina o Hermine na nona yalodina voli mai. E kaya: “Levu na ituvaki dredre au sotava, ia qori e gauna marautaki vei au. Au na sega vakadua ni veivutunitaka na noqu vakatulewa.”

Eda qoroya na nona ivakaraitaki ni yalodina o Hermine. E tusaqati vakaukaua ia e dei tu ga. Meda vakatotomuria mada ga nona vakabauta nida vakaraitaka na yaloqaqa, dei na lomada qai nuidei ni o Jiova ena taqomaki keda nida yalodina vua.​—⁠Same 31:​23, 24.