SELTERS, Jamani—Era nanumi na iVakadinadina i Jiova ena dua na soqo ena ika24 ni Epereli, 2016, na ika71 ni yabaki e vakananumi kina na veika a yaco ena valeniveivesu e Brandenburg-Görden.

E vakailavotaka na soqo qori na isoqosoqo na Brandenburg Memorials Foundation. A vakayacori na soqo ena rara ni valeniveivesu e Brandenburg an der Havel (taba toka e cake), rauta na 90 na kilomita mai na ra kei Berlin. Era tiko ena soqo e le 200 vakacaca, qai vulagi dokai kina na vunivola ni Tabana ni iLavo e Brandenburg o Daniela Trochowski. E kaya o Daniela vei ira na lewenisoqo: “Qo na vanua era totogimate kina na iVakadinadina i Jiova . . . nira sega ni via vakarokorokotaki Itala ena vuku ni nodra vakabauta vakalotu, era sega ni via vakaitavi ena so na soqo ni matanitu se lewena eso na isoqosoqo, era sega tale ga ni via curu ina mataivalu.”

Donuya na nodra veiliutaki na Nazi, a vakatokai ira na iVakadinadina i Jiova na iliuliu kei Jamani ena gauna ya o Adolf Hitler me ‘ilawalawa e dodonu mera vakawabokotaki.’ E rauta ni le 2,000 era vakamatei ena valeniveivesu e Brandenburg-Görden (yaca e vakatokai kina donuya nodra veiliutaki na Nazi) ena maliwa ni 1940 kei na 1945. E le 127 vei ira na vakamatei era iVakadinadina, sega tale ni dua na ilawalawa me va qori na levu ni tamata e vakamatei kina.

A tiko tale ga ena soqo na mata ni valenivolavola ni iVakadinadina i Jiova e Jamani o Jochen Feßenbecker, qai vakatarogi Werner Speidel. A talanoataka o Mr. Speidel na nona vakamatei ena valeniveivesu e Brandenburg-Görden na tuakana o Sigurd e iVakadinadina i Jiova. E se sega mada ga ni tolu na vula na tau ni kena itotogi na cauravou yabaki 19 o Sigurd, sa musu na uluna ena ika27 ni Janueri, 1943. A wilika vei ira na lewenisoqo o Mr. Feßenbecker na ivola ni vakamoce i Sigurd, a vola ni vo toka ga e vica na aua me vakamatei. Oti sa qai vakamacalataka o Mr. Speidel na nodratou rai vakavuvale me baleta na ivola i Sigurd: “Keitou sega ni rere ni keitou wilika nona ivola. Keitou sakitaka ga na nona dei o Sigurd ena ka e vakabauta kei na nona bolemate.”

Gusunivosa:

Veiyasa i vuravura: David A. Semonian, Valenivolavola ni iTukutuku, 1-718-560-5000

Jamani: Wolfram Slupina, 49-6483-41-3110