Ena ika12 ni Maji 2020, era vakaraitaka na nodra kudru e 30 na veimatanitu e Urope na nodra cata na nodra vakacacani kei na nodra vakalolomataki na tacida e Rusia. A vakaraitaki na kudru qori ena dua na bose e tuvanaka na isoqosoqo na Organization for Security and Co-operation in Europe (OSCE). E dua na inaki ni isoqosoqo qori me dau valataka na nodra dodonu na lewenivanua.

E wiliki ena gauna ni bose e dua na ivola na joint statement e vakarautaka mai e 27 na matanitu era lewe ni EU (European Union), kei na ono tale na matanitu e sega ni lewe ni isoqosoqo qori. E kaya: “E kauai tiko vakalevu na EU ena nodra vakacacani tiko na iVakadinadina i Jiova e Rusia. E yanaraki na nodra vale, era totogitaki, era beitaki nira basulawa ra qai vaqaqai, ra qai bala eso e valeniveivesu me vitu na yabaki. Kena ikuri, keitou kauaitaka vakalevu na nodra se qai vakalolomataki wale tiko ga qo eso na iVakadinadina i Jiova vei ira na ovisa. Nira vakatotogani e valeniveivesu, se na gauna mada ga era se bera ni vesu kina.”

Qo na ka e kaya o Neil Bush na Mata kei Peritania ena speech ena isoqosoqo qori na OSCE ena gauna ni bose: “E tokona na Mataveilewai Cecere e Rusia ena Julai 2017 na vakataulewa nira vakavuna na iVakadinadina i Jiova na ‘tiko yavavala.’ E okata me basulawa na nodra soqoni e 175,000 na iVakadinadina i Jiova era lewenivanua e Rusia. E sega ni doka na nodra dodonu ni sokalou, qori e tiki ni yavu ni vakavulewa e Rusia kei na ka e yalataka ena isoqosoqo na OSCE.” E tomana: “Keitou raica ni lewa e tau qori e vakavuna nodra vesu e levu na iVakadinadina i Jiova e Rusia, era vaqaqai nira beitaki ena basulawa, ra qai totogitaki. Keitou kauai sara ga vakalevu ena nodra vakalolomataki kei na nodra vakacacani na iVakadinadina i Jiova.”

E volai tale ga ena dua na nodra ripote na nodratou mokulaki e lima na tacida ena ika6 ni Feperueri, 2020. Era mokulaki Brother Aleksey Budenchuk, Gennadiy German, Roman Gridasov, Feliks Makhammadiyev, kei Aleksey Miretskiy na ovisa ni valeniveivesu. E kaya e dua na mata ni EU: “Ratou mavoa vakaca kece, qai vinakati me laurai vakavuniwai o Brother Feliks Makhammadiye. Kena ikuri, ena ika10 ni Feperueri 2020, e kaya o Vadim Kutsenko ni mokulaki vakaca ni bera ni kau i valeniveivesu, ratou kidomoki koya na ovisa qai vakarawarawataki koya ena misini vakalivaliva ni ratou vakasaurarataki koya tiko kina me tukuna mai na kedra itukutuku na iVakadinadina i Jiova.”

Eratou tukuna tale ga vei ira na tiko ena bose ni “veivakatotogani e dua na sala e beci sara ga kina na dodonu ni lewenivanua, nona rokovi, kei na nona dokai. E beci na lawa ni veimatanitu ni caka na veivakatotogani, vakabibi na e vica na veidinadinati e cakava o Rusia kei na so tale na matanitu.”

Era raica tale ga na iliuliu ni EU ni veika vakaloloma kece e caka tiko vei ira na iVakadinadina i Jiova e beca sara tiko ga kina o Rusia na veika e yalataka ina OSCE, ni soli tu vei ira na iVakadinadina i Jiova na galala ni sokalou ena nodra vanua.

E tukuni tale ga ena ripote: “E tauca na lewa na Mataveilewai Cecere e Rusia ena ika20 ni Epereli 2017, ni sa sogo na nodra itikotiko liu na iVakadinadina i Jiova kei na ka kece e taukena ni beitaki ni dau vakavuna na ‘tiko yavavala.’ Ni oti na tau ni lewa qori, keitou rogoca ni kaya vakavica o Rusia ina OSCE, nira na rawa ni tomana tiko ga na iVakadinadina i Jiova na nodra galala ni sokalou, e vakadeitaki tu qori ena yavu ni vakavulewa. Ia keitou se rogoca tiko ga ni yanaraki na nodra vale, era totogitaki, bala e valeniveivesu, ra qai vaqaqai me vaka na daubasulawa.”

Eratou kaya na iliuliu ni EU ni “tekivu mai na gauna e volitaki kina na ka kece e taukena na isoqosoqo na iVakadinadina i Jiova e Rusia, e ripotetaki mai ni 869 na vale e curumi vakaukaua, era vesu e 26 mera wawa veilewai, 23 e vakatabui mera biubiu e vale, 316 era veilewaitaki, qai totogitaki e 29.”

E kaya o Bush: “Ni laurai ena vica na ivakaraitaki qo, ni gauna era via vakaitavi kina na iVakadinadina i Jiova ena nodra sokalou, ena curumi vakaukaua na nodra vale, era na vesu tu vakabalavu, beitaki nira basulawa, qai biu e valeniveivesu. Nida raica na levu ni vale era curumi vakaukaua, na iwiliwili mada ga ni vale era yanaraki ena veisiga ena dua tiko ga na vanua, eda kila kina ni sa bau tuvanaki vinaka na nodra vakacacani na iVakadinadina i Jiova.”

Era kudruvaka tale ga na kenadau era dau valataka na galala ni sokalou na veika e caka vei ira na tacida e Rusia. E kaya o Dr. Gudrun Kugler e dua na loya ni Austria, e daunipolitiki, e daunicioloji tale ga ni lotu Katolika e Roma: “Sa qai ca ga vakalevu na kedra ituvaki na iVakadinadina i Jiova e Rusia me tekivu mai na gauna e vakatabui kina na nodra cakacaka ena Epereli 2017. . . . Era vakayagataka na vakailesilesi ni matanitu e Rusia na lawa me baleta na tarovi ni tiko yavavala mera vesuki ira kina na iVakadinadina i Jiova, dina ga nira vakayagataka tiko na nodra dodonu ni sokalou. Ena rawa mada ga nira vesu ke ra tukuna nira dua na iVakadinadina i Jiova. . . . Sa dodonu me muduki na nodra vakalolomataki na iVakadinadina i Jiova e Rusia!”

E tukuni tale ga ena ripote ni yalataka o Rusia kei ira na lewena na OSCE “mera tarova na nodra vakalolomataki na lewenivanua, mera veilewaitaki na cakava qori, mera kilai na vakalolomataki mera qai saumi ena isau e veiganiti. Keitou kerei Rusia gona me vaqaqa totolo na veivakalolomataki kece e caka, me caka tale ga vakavinaka me rawa nira totogitaki kina o ira na bukana. . . . Keitou kerei ira na veiliutaki mera bokoca kece na nodra kisi o ira na beitaki vakatawadodonu, kei ira na vesu nira vakayagataka tiko ga nodra dodonu ni sokalou. Keitou kerei Rusia me dina tiko ga ena ka e yalataka ena matadra na vo ni veimatanitu ni na taqomaka na nodra dodonu na lewenivanua, mera doka na nodra galala ni vosa, soqoni, soqoni vakalewelevu, nodra lotu se vakabauta, kei na nodra dodonu mera lewena e dua na iwasewase lailai, me vakadeitaka tale ga nira na veilewaitaki vakadodonu.”

Eda sega ni vakadeitaka ni na rogoca o Rusia na nodra kudru na vo ni veimatanitu me taqomaka na nodra galala na lewenivanua mera sokalou. Ia eda kila ga ni na tokoni ira tiko ga na tacida e Rusia o Jiova, mera vosota qai yaloqaqa tiko ga me yacova ni sa vakilai na lewadodonu dina.—Same 10:18.