Vesu ena Vuku ni Nodra Vakabauta—Rusia
E kilai ena kedra ivolatukutuku na tacida ena gauna qo e Rusia ena nodra vakalolomataki kei na nodra vakacacani. Dina nira dauveiyaloni ra qai dau muria na lawa, era vakalolomataki ga vei ira na vakailesilesi e Rusia ena ika20 ni senitiuri. E vinakata na Soviet Union mera muria na kena ivakavuvuli nira marici ira, se vakasaurarataki ira. E vakatabui mera taukena na iVolatabu, se ivola vakaivolatabu. Era yadravi e veigauna kece, ra qai tuvanaka na tacida mera soqoni lo. Ke ra tobo era na mokulaki, se ra vesu vakabalavu e valeniveivesu. E vakatala e vica vata na udolu na matanitu i Siberia.
Ia e veisau qori ena 1991 na gauna era vakalawataki kina na tacida e Rusia, ra qai vakatarai mera sokalou ena galala. E lekaleka ga na nodra marautaka qori.
Ena 2009, era tusaqati vakalevu ra qai vakatatabutaki ni tokona na Mataveilewai Cecere e Rusia na lewa ni mataveilewai e ra, nira okati na ivavakoso mera vakavuna na “tikoyavavala.” Oti e vica vata na yabaki nodra veilewaitaki tiko na tacida, e tauca na lewa na Mataveilewai Cecere e Rusia ena Epereli 2017, mera vakatabui ra qai okati nira vakavuna na tikoyavavala. Sega ni bera nodra vesuka na vakailesilesi e Rusia na vale e taukena na isoqosoqo, e sega tale ni qai vakayagataki na Vale ni Soqoni. Era qai okata noda ivola vakaivolatabu ni vakavuna na “tikoyavavala.”
Oti nodra cakava qori na vakailesilesi e Rusia, ra sa qai taketetaki ira yadua na tacida. Era raica me vakatabui nodra sokalou na tacida yadua ena kena vakatabui na noda isoqosoqo. Era curuma vakaukaua na nodra vale, era mokulaki se vakasaurarataki nira vakatarogi. Era vesu na tagane kei na yalewa e duidui nodra yabaki, era beitaki nira cala, ra qai bala e valeniveivesu se vakatatabutaki e vale.
Tekivu ena Epereli 2017, era vesu e vica vata na drau na tacida mera wawa veilewai, se era vesu ni tukuni nira vakavuna na tikoyavavala. Ena ika18 ni Julai 2024, era vesu e le 137 na tacida.
Kudruvaki na Nodra Vakacacani na Tacida e Rusia
Era beitaki ira tiko ga na tacida na vakailesilesi nira vakavuna na tikoyavavala, dina ga nira vakaraitaka nodra kudru na veimatanitu ena ka e cakava tiko na matanitu o Rusia. Qo eso na isoqosoqo kei na mataveilewai era kudruvaka na nona vakacacani ira tiko na tacida na matanitu o Rusia.
Mataveilewai ni Dodonu ni Lewenivanua e Urope: Ena ika7 ni June 2022, e tauca e dua na lewa vakairogorogo na mataveilewai na European Court of Human Rights me baleta na matanitu o Rusia, ya na nona vakacacani ira tiko na iVakadinadina i Jiova (Taganrog LRO and Others v. Russia, nos.32401/10 and 19 others). E kaya na mataveilewai ni cala vakalawa nona vakatabui ira na iVakadinadina i Jiova ena 2017. E vakaroti kina o Rusia me “cakava na ka kece e rawata me tarova na nodra veilewai na iVakadinadina i Jiova . . . me sereki ira tale ga . . . na [vesu] tu.” E vakaroti tale ga me vakasuka na vale kece e vesuka, se me sauma lesu e sivia e 60 na milioni na dola. Me sauma tale ga vei ira na tacida era beitaki e sivia e 3 na milioni na dola.
iVola Mai na Vunivola Levu ni Council of Europe: E volai na ivola ena ika9 ni Tiseba 2022, me vakau vua na Minisita ni Veika e Vanuatani e Rusia o Marija Pejčinović Burić. E volai kina: “Ena kisi ni veilewai na Jehovah’s Witnesses of Moscow and Others and Krupko and Others, e vakatabui kina na nodra cakacaka na iVakadinadina i Jiova, era sega ni rawa ni soqoni se vakaitavi ena nodra sokalou. E vinakata na Komiti mera veisautaka na lewa qori na ivakalesilesi e Rusia. Me rawa nira vakaitavi tale na iVakadinadina i Jiova ena nodra sokalou, me kua tale ga ni tomani na nodra veilewaitaki tiko.”
Vakatulewa ni Komiti ni Minisita e Lewena na Matabose na Council of Europe: Na nodra bose ena Seviteba 2023, e kaya na komiti qori “e kauai vakalevu na [European Court of Human Rights] ni nakita o ira na vakailesilesi ni Rusia mera kua ni muria lawa ni Article 46 of the Convention, kei na macala ni veilewai na Taganrog LRO and Others, vakabibi . . . na nodra sereki na tacida era vesu tu.” Ni sa sega ni muria o Rusia na veika qori, “e vakatulewataka na Komiti me kauta na kisi ni veilewai kece qori ina United Nations Human Rights Committee, na Working Group on Arbitrary Detention of the UN Human Rights Council, kei na so tale na matabose era saga mera walia nodra vakacacani na tacida ena yasayasa o Rusia, qai saga me muria na lewa e tauca na mataveilewai.”
iVakaraitaki ni Totogi Kaukaua e Tau
O Sona Olopova, e dua na marama vakawati qai yabaki 37. Ena ika25 ni Janueri 2024, e totogitaki me cakacaka vakaukaua me rua na yabaki ena valeniveivesu ena yasayasa o Samara. Ena Me 2023, era vaqaqara na vakailesilesi e nona vale. A tekivu veilewaitaki qai beitaki ni vakaitavi tiko ena cakacaka e vakavuna na tikoyavavala. Ia ni laurai vakamalua a sokalou vata tiko ga kei ira era vakabauta vata. E kaya o Sona: “E sega ni kila na dauveibeitaki ni sega ni rawa ni dua me iVakadinadina i Jiova ena gauna vata qori me dau vakavuna na vakaduiduile.”
Ena ika6 ni Feperueri 2024, e kaya na mataveilewai ni cala o Dmitriy Barmakin. Ni tau oti ga na lewa sa lai vesu sara me walu na yabaki. Ena Julai 2018, era curuma vakaukaua na vakailesilesi era vakaiyaragi na vale rau tiko kina o Dmitriy kei na watina o Yelena, rau veiqaravi tiko kina vei nona bu o Yelena e yabaki 90. Rau mani kau lesu ina nodrau vanua ena siti o Vladivostok, sa qai lai vesu i kea o Dmitriy. E tekivu vaqaqai qai beitaki ni “tuvanaka tiko na cakacaka ni isoqosoqo e vakavuna na tikoyavavala.” Sa vesu tiko ena gauna qo ena valeniveivesu e Khabarovsk Territory, ena qai sere ena Noveba 2029. E veilewaitaki tale tiko ga na watina o Yelena ena vuku ni nona vakabauta.
Ena ika29 ni Feperueri 2024, e kaya na mataveilewai na Tsentralniy District Court of Tolyatti e Rusia ni cala o Aleksandr Chagan, e yabaki 53. E totogitaki me vesu me walu na yabaki. Qori e dua vei ira na itotogi balavu duadua me soli vua e dua na tacida tagane e Rusia. Ni oti ga nona veilewai sa kau sara me lai vesu. Gauna qo sa vesu tiko ena Detention Center No. 4 ena yasayasa o Samara. Ena qai sere ena Janueri 2032.
Ena ika5 ni Maji 2024, e kaya e dua na mataveilewai ena yasayasa o Irkutsk ni ratou cala e ciwa na tacida tagane. Koya e qase duadua e yabaki 72, qai duidui na kedratou itotogi, ratou vesu me vitu na yabaki. Ratou se tekivu vaqaqai ena Okotova 2021, ni oti na kena na caka na vaqaqara ena nodratou vale. E wawa veilewai e valeniveivesu o Yaroslav Kalin me sivia e rua na yabaki. E kaya ni sotava na veika dredre e valeniveivesu qai “torosobu na ituvaki ni rumu e vesu tu kina.”
A vesu tiko o Rinat Kiramov e yabaki 36 me vitu na yabaki. Ena Epereli 2024, a kau me lai laurai ena valenibula e e valeniveivesu ni tukuni ni tauvi koya na matenigacagaca. Ena Noveba 2021, a beitaki ni vakavuna na tikoyavavala. A vesu vakawawa me dua veimama na yabaki, oti sa qai totogitaki me vesu me vitu na yabaki e valeniveivesu. Ni curu tiko e valenibula, era vakararawataki koya eso na kaivesu ra qai vakayagataka vua na dakai livaliva. E sega tale ga ni soli vua na kakana qai sega ni moce me va na siga. Ni dikevi oti vakavuniwai, e laurai ni sega ni tauvi koya na matenigacagaca. Ena ika17 ni Me 2024, e kau lesu ena vanua a vesu tu kina. E namaki me sere ena Tiseba 2027.
Ena ika20 ni June 2024, ratou vesu e tolu na tacida tagane e Khabarovsk. Tekivu mai na gauna era vakatatabutaki kina na iVakadinadina i Jiova, qo na itotogi balavu duadua me tauca e dua na mataveilewai e Rusia vei ira na tacida. O Nikolay Polevodov e vesu me walu veimama na yabaki. O Vitaliy Zhuk e vesu me walu na yabaki, va na vula. O Stanislav Kim e vesu me walu na yabaki, rua na vula. Ratou beitaki ni ratou cala ni ratou tuvanaka tiko na cakacaka e vakavuna na tikoyavavala. Ia ni laurai vakamalua ratou soqoni vata tiko ga kei na nodratou vuvale kei ira era vakabauta vata mera wilika qai vulica na iVolatabu.
Sagai Tiko ga me Tarovi Nodra Vesu Vakatawadodonu na Tacida
Eda rarawataka na mataveitacini e vuravura raraba na veika tawadodonu era sotava tiko na tacida e Rusia. E vica vata na milioni na tacida era sa volavola vei ira na vakailesilesi e Rusia mera kerea mera sere na tacida era vesu tu. Era sa kerekere na nodra loya ina Mataveilewai Cecere, ina mataveilewai e ra, na UN Human Rights Committee, kei na UN Working Group on Arbitrary Detention me rogoci tale na nodra kisi. Era kerekere tale ga vakavica vata ena European Court of Human Rights. E soli na nodra ivolatukutuku na tacida ena isoqosoqo e dau valataka na beci ni nodra dodonu na lewenivanua. Eda na saga tiko ga mera sereki na tacida, mera kila tale ga e levu na nodra vakalolomataki tiko na tacida e Rusia. Me rawa ni tarovi na nodra vakacacani tiko ena vuku ni nodra vakabauta.
Veitaravi ni Gauna
Julai 18, 2024
Vesu e le 137 na tacida.
Okotova 24, 2023
E vakarautaka na UN Human Rights Committee (CCPR) na ripote me baleta na ivavakoso e Elista kei Abinsk e Rusia. E kaya na CCPR ni beca o Rusia na nodra dodonu na iVakadinadina i Jiova me vaka e tukuni na lawa na Articles 18.1 (“e vauca na galala ni rai, lewaeloma, kei na vakabauta”) kei na 22.1 (“galala ni sosoqoni vata”). E okati na lawa qori ena veidinadinataki na International Covenant on Civil and Political Rights. E vakadeitaki ena lewa e tau qo ni sega ni tu ena nodra ivola ni lotu na veika e uqeta na veicati se itovo kaukaua.
June 7, 2022
Tauca na ECHR na e dua na lewa bibi ena kisi na Taganrog LRO and Others v. Russia, ena nona vakalolomataki ira tiko na tacida na matanitu o Rusia.
Janueri 12, 2022
Okata na Tabana ni Lawa e Rusia ni vakavuna na tikoyavavala na JW Library (app). Qori na imatai ni app e vakatabui e Rusia.
Seviteba 27, 2021
Sega ni vakadonuya na Saint Petersburg City Court mai Rusia, me veisautaki na lewa a tau ena ika31 ni Maji 2021. A vakataulewataki ena siga qori ni vakavuna na tikoyavavala na JW Library. E vakatabui tale ga me vakayagataki ena vanua kece o Rusia kei Crimea. Sa na muri sara ga na vakatulewa qori.
Epereli 26, 2019
Raica na isoqosoqo na UN Working Group on Arbitrary Detention ni saqati nona dodonu o Dimtriy Mikhailov, e vakacala tale ga nodra vakacacani na tacida e Rusia.
Epereli 20, 2017
Tauca na lewa na Supreme Court of the Russian Federation me vakawabokotaki vakadua na valenivolavola ni tabana e Rusia, kei na 395 na ivavakoso.
Rawa ni o Wilika Tale ga
ITUKUTUKU VOU
Meda Kua ni Rerevaka na Veitusaqati
E vunau o Brother Mark Sanderson e lewe ni iLawalawa Dauvakatulewa ena soqo vakayabaki ni 2019, e kena ulutaga na “O Cei Meda Rerevaka?” E vakaraitaki kina e dua na vidio me baleta na nodra tusaqati na tacida e Rusia.
ITUKUTUKU VOU
Era Vakatotogani na iVakadinadina i Jiova e Rusia
ITUKUTUKU VOU
Totogitaki Vakatawadodonu o Dennis Christensen
ITUKUTUKU VOU
Levu Era Vesu Qai Wawa Veilewai e Rusia
ITUKUTUKU VOU
Vakadomobula Nodra Vakasasataki na iVakadinadina i Jiova e Rusia
Nira sa sogota na ivakalesilesi kei Rusia nodra veitabana vakalawa na iVakadinadina i Jiova, qo era sa tekivu saqati ira yadudua kei na nodra sokalou.