Me kua ni raici vakamamada na veisagai. E laurai ena dua na vakadidike mai Peritania ni volatukutukutaki ena tabana ni itukutuku e 40 vakacaca na pasede ni itabagone era vakamatei ira ga e rairai vu mai na veisagai.

 Na kena vakayacori na itovo kaukaua vua e dua. E wili tale ga kina qo.

•   Vosa mosi. E kaya o Celine sa yabaki 20, “E dau mosimosi na nodra vosa na goneyalewa. Au na sega ni guilecava na yaca era kacivi au kina se ka era tukuna me baleti au. Au dau yalolailai sara ga, au nanuma niu sega ni lomani, qai sega na kequ yaga. E vinaka cake meu lauvacu me dabuiloa na mataqu.”

•   Veiwasei. E kaya o Haley sa yabaki 18, “Era sega ni dau kauaitaki au na gone keimami vuli vata. Era vakaosota na teveli ni kana me kua ni dua na vanua meu dabe kina. Au tagi tu ga ena yabaki taucoko ya, au kana taudua ga.”

•   Veisagai ena internet. E kaya o Daniel sa yabaki 14, “Ena vica wale ga na bulukau ni kompiuta o tabaka, o na vakarogorogocataka kina e dua, se vakaleqa na nona bula. E vaka ga e vakatubutaki, ia e rawa ni yaco dina!” Na veisagai ena internet e wili tale ga kina na kena vakau na itaba se itukutuku veivakamadualaki ena talevoni.

 Qo eso na vuna.

•   Era sagai ena dua na gauna. E kaya o Antonio, “Au sa oca nira dau sagai au na noqu icaba, au mani veisagai tale ga meu ciqomi kina. Au qai liaca ni cala sara ga na ka au cakava!”

•   iVakaraitaki ca. E vola o Jay McGraw ena nona ivola Life Strategies for Dealing With Bullies, “Levu na gauna era cakava ga na gone dau veisagai . . . na ka era raica vei ira na nodra itubutubu, ira na tuakadra tagane se yalewa, se o ira na vo ni lewe ni vuvale.”

•   Nanuma nira dua na ka, ia era rerere. “E vola o Barbara Coloroso ena nona ivola The Bully, the Bullied, and the Bystander,” Era nanuma na gone dau veisagai nira sa dua na ka mera kinoca kina na mosi ni yalodra kei na nodra nanuma nira tawayaga.

•   Koya e tiko taudua. Eso na itabagone e dredre mera dau veimaliwai era via tu taudua ga, e rawarawa sara mera sagai.

•   Gone era duatani. Era sagai eso na itabagone baleta na kedra irairai, na vanua era lako mai kina, nodra lotu se leqa na tikiniyagodra, se ka ga era via vakalewa.

•   Gone era beci ira. Era kila vinaka na dau veisagai na gone e dau lomalomani koya. E rawarawa sara nira sagai baleta nira sega ni via sauma lesu.

•   Kua ni cudru. E kaya e dua na goneyalewa o Kylie, “Era via kila na dau veisagai nira qaqa vei iko. Ke o sega ni cudru, era na velavela.” E kaya na iVolatabu: “O koya e vuku e galu qai lewa vinaka.”​—Vosa Vakaibalebale 29:11.

•   Kua ni sauma. Ni o sauma na ca ena kuria ga na leqa, ena sega ni walia. E kaya na iVolatabu: “Kua ni sauma na ca e caka vei kemuni.”​—Roma 12:17; Vosa Vakaibalebale 24:19.

•   Kua ni sureta na leqa. Saga mo kua ni tiko vata kei ira na dau veisagai, se na vanua e dau yaco kina na veisagai.​—Vosa Vakaibalebale 22:3.

•   Sauma ena sala malumu. E kaya na iVolatabu: “Na vosa vakayalovinaka e vakaseavutaka na cudru.”​—Vosa Vakaibalebale 15:1.

•   Veiwali. Kena ivakaraitaki, ke tukuna na dau veisagai ni o levulevu, o rawa ni kaya, “E levu ga na isulu! ”

•   Kua ni kauaitaka. E kaya o Nora sa yabaki 19, “Ni o galu e vakaraitaka ni o matua o qai kaukaua vei koya e veisagai.” E laurai ni o lewai iko vinaka, na itovo e sega ni tiko vei koya e dau veisagai.”

•   Kua ni beci iko. E kaya o Rita,“Era kila vinaka na dau veisagai ni o rere, era na vakayagataka qori mo beci iko kina.”

•   Tukutuku. E laurai ena dua na vakadidike ni sivia ni veimama na gone era dau sagai ena internet era sega ni dau tukutuku, era rairai madua (vakabibi o ira na gonetagane) se rere ni na caka vei ira e dua na ka. Ia mo nanuma tiko, era na cakanodra ga na dau veisagai ke sega ni tukuni. Na imatai sara ga ni ikalawa me muduki kina na veisagai, mo tukutuku.