E rai cake tu i lomalagi o Meri Makitala qai qusia tiko na wainimatana. Sa rube tu ena kau na nona Turaga. Sa rauta ni 12 na kaloko ena sigalevu ni vulaitubutubu, “ia e qai butobuto na vanua taucoko”! (Luke 23:44, 45) Na butobuto qori e tolu na aua na kena dede, ia e sega ni buto leka. E viviga e tabana nona isulu qai toso voleka yani vei ira na marama era duri vata tu. De dua sa na rogoca o Meri kei ira na duri tu volekati Jisu na nodra tagi na manumanu ni bogi. Era “rere vakalevu” na vakararai tu, “era kaya: ‘Qo dina na Luve ni Kalou.’” (Maciu 27:54) Era rairai nanuma na imuri i Jisu kei na so tale ni sa cudru o Jiova, e cata tale ga nodra vakalolomataki Luvena.

 E sega ni rawarawa vei Meri Makitala me duri tu e kea qai raica tiko na mosi nei Jisu, ia se via tiko ga. (Joni 19:25, 26) Sega ni tukuni rawa na mosi e vakila tu o Jisu. Ena vinakata tale ga o tinai Jisu na veivakacegui kei na veitokoni.

 E vinakata sara ga o Meri me cakava e dua na ka vinaka vei Jisu, me isau ni ka vinaka e cakava vua. Dua na gauna a rarawa tu qai beci, e mani vukei koya o Jisu. E vakavuna me dokai, me vakainaki tale ga nona bula. E qai yaco me dua na marama e vakasakiti nona vakabauta. Ena sala cava? Cava eda rawa ni vulica ena nona ivakaraitaki ni vakabauta?

 Qo na ka e tukuna na iVolatabu me baleti Meri Makitala. E sereki koya o Jisu ena dua na ituvaki vakaloloma. E levu ena gauna ya na veivakamuai ni timoni, era veivakasagai, era curumi ira e levu, qai lewai ira tale ga. Eda sega ni kila na levu ni ka e cakava na timoni vei Meri Makitala, ia eda kila ga ni curumi koya e vitu na timoni voravora qai dau veivakalolomataki. Ia o Jisu ga, e qai cemuri ratou na tevoro qori!—Luke 8:2.

 Dua na ka nona marau o Meri, ni sa qai vakila na galala kei na vakacegu. E vakaraitaka vakacava na nona vakavinavinaka? E qai dua na imuri yalodina i Jisu. E vakarautaka na ka era vinakata eso tale. E gadreva tu o Jisu kei ratou nona yapositolo na kakana, isulu kei na vanua ni moce. E sega nodratou iyau, kei na cakacaka. E vinakati gona e dua me tokoni ratou me ratou vakaliuca kina na vunau kei na veivakavulici.

 Sa qai qarava na itavi qori o Meri kei na so tale na yalewa. Era “qaravi ratou nira vakayagataka na nodra iyau.” (Luke 8:1, 3) Eso beka vei ratou na yalewa qori e vakaiyau. E sega ni kaya na iVolatabu ni ratou vakarautaka na kakana, savata na isulu se vakarautaka na icili. Ia ratou tu vakarau ni tokoni ratou na tacida qori, kena irairai ni ratou le 20. E vakaliuca o Jisu kei ratou nona yapositolo na cakacaka vakavunau ena nodratou veitokoni na yalewa qori. E kila vinaka o Meri ni sega ni rawa ni sauma kece vei Jisu na ka e cakava vua. Ia ena marautaka me cakava na ka sa bau rawata!

 E levu nikua era na rairai beci ira tu na cakava na itavi lolovira ena vukudra eso tale. Ia e sega ni va qori na rai ni Kalou. Raitayaloyalotaka mada na levu ni nona marau ni raici Meri ni solia nona vinaka taucoko me tokoni Jisu kei ratou nona yapositolo! Era qarava tale ga nikua e levu na lotu vaKarisito yalodina na itavi lolovira ena vukudra eso tale. Eso na gauna ena veiuqeti na ka lalai mada ga eda cakava, se noda vosa vakayalovinaka. E mareqeta o Jiova na ka kece qori.—Vosa Vakaibalebale 19:17; Iperiu 13:16.

 O Meri Makitala e dua vei ira na yalewa e tomani Jisu e Jerusalemi ena Lakosivia ena 33 G.V. (Maciu 27:55, 56) Dua na ka nona rarawa ena gauna e rogoca kina ni vesu o Jisu qai veilewaitaki ena bogi, ia dua tale na itukutuku qo sa qai rogo ca sara. E kaya na Kovana o Ponitio Pailato me vakamatei o Jisu ena kau ni rogoca na ka era kaya na iliuliu ni lotu Jiu kei ira na lewenivanua. De dua ena raici nona Turaga sara tu ga o Meri ni sa cola duadua tu na kau ena vakaliligi kina, sasaga voli ena tolo ni sala qai dra tu na yagona.—Joni 19:6, 12, 15-17.

 Ni sa rube tu o Jisu ni oti na butoleka ena sigalevu tutu, e “duri volekata tu na kaunirarawa i Jisu” o Meri Makitala kei iratou na vo ni yalewa. (Joni 19:25) E duri tu ikeri o Meri me yacova na yakavi, e raica qai rogoca ni tataunaki tinana o Jisu vua na yapositolo o Joni e daulomana vakalevu. E rogoca nona tagi vei Tamana o Jisu ena levu ni nona mosi. E rogoca tale ga nona kacivaka na iotioti ni nona vosa ni bera ni mate, “Sa vakacavari.” E rarawa sara ga vakalevu o Meri. Kena ibalebale e tu sara ga e kea ena gauna e cavuka kina nona icegu o Jisu. E tiko mada ga ena ibulubulu ni lai vakadavora yani o Josefa na turaga vutuniyau mai Arimacea na yago i Jisu.—Joni 19:30; Maciu 27:45, 46, 57-61.

 Cava eda vulica vei Meri? Ke ra sotava na tacida na ituvaki dredre, meda dau tu vakarau ni veivuke. De dua eda na sega ni vakaotia se kauta laivi nodra rarawa. Ia eda se rawa tiko ga ni yalololoma vei ira, qai vakaraitaka na yaloqaqa. Ni dua e sotava tiko na ituvaki dredre, ena dua na ka levu vua ni tu e yasana nona itokani dina. Nida yalodina ni tokoni ira noda itokani, ena vakacegui ira, e vakaraitaka tale ga qori na dei ni noda vakabauta.—Vosa Vakaibalebale 17:17.

 Ni sa maroroi tu na yago i Jisu ena ibulubulu, sa qai kauta yani o Meri kei na so tale na yalewa na waiwai boivinaka me lumu kina na yagona. (Marika 16:1, 2; Luke 23:54-56) Ni oti na Siga ni Vakacecegu, e sou sara o Meri ena matakacaca. Raitayaloyalotaka mada ni se buto tu na vuravura, sa taubale tiko ena ibulubulu o Meri kei iratou na vo ni yalewa. Ni ratou taubale tiko, ratou sa na veitalanoataka se o cei ena vaqiqica tani na vatu mai na icurucuru ni ibulubulu. (Maciu 28:1; Marika 16:1-3) Ia e sega ni tarovi ratou qori. Na nodratou vakabauta e uqeti ratou me ratou cakava na ka ratou rawata, ratou biuta na kena vo vei Jiova.

 Kena irairai ni yaco yani e liu o Meri ena ibulubulu, ratou qai muri yani na kena vo. E duri tu vakadua ena levu ni nona kidacala ni sa vaqiqici tani na vatu mai na ibulubulu, sa lala tu! E sega tale ni qai wawa, e cici lesu tale me lai tukuna vei Pita kei Joni na ka e raica. Raitayaloyalotaka na nona sa wacegucegu ni tukuna vei rau: “Era sa kauta na Turaga mai na ibulubulu, ia keitou sega ni kila na vanua era vakadavori koya kina”! Rau cici yani ena ibulubulu o Pita kei Joni, rau sa qai kila ni sa lala dina tu na ibulubulu, rau mani lesu tale. a—Joni 20:1-10.

 Ni lesu o Meri ena ibulubulu, sa o koya duadua sara ga e tu ekea. E tarai koya sara ga vakalevu ni sa lala na ibulubulu, e sega ni tarova rawa na drodro ni wainimatana ena vakanomodi ni vanua qori ni se matakacaca. E toso yani eliu me rai ena ibulubulu, e se sega tiko ga ni vakabauta ni sa yali na Turaga. Dua na ka na nona kidacala ni rau sa dabe tu ekea e rua na agilosi rau vakaisulu vulavula tu! Rau tarogi koya “Na cava o tagicaka tiko?” Ena levu ni nona tavaiyaya e kaya vei rau na agilosi na ka ga e tukuna vei rau na yapositolo: “Era sa kauta na noqu Turaga, au sega ni kila na vanua era vakadavora kina.”—Joni 20:11-13.

 Ni rai vuki, e duri tu mai dakuna e dua na tagane. E sega ni kilai koya, e nanuma ga ni dua e dau samaka na ibulubulu. E tarogi koya sara na tagane qori: “Na cava o tagica tiko? O vaqarai cei?” E kaya o Meri, “Isa kemuni, ke oni sa kauti koya ina dua tale na vanua, yalovinaka ni tukuna vei au meu rawa ni lai maroroya na yagona.” (Joni 20:14, 15) Vakasamataka mada na ka e tukuna. Vakacava ena rawa vua na marama qori me kauta duadua na yago i Jisu Karisito e dua e kilai ni turaga kaukaua? E sega tale ni qai via vakasamataka vakarua o Meri na tikina qori. E kila ga o koya ni dodonu me cakava na ka e rawata.

 Vakacava eda rawa ni vakatotomuri Meri nida sotava e dua na ituvaki eda nanuma nida na sega ni vosota rawa? Ke da vakasamataka tiko ga na noda malumalumu kei na ka eda sega ni rawata, ena rawa nida rere qai malumalumu, ena tarova noda toso. Ia ke da vakadeitaka meda cakava na ka eda rawa ni cakava, qai laiva na kena vo vei Jiova, de dua eda na sega ni tadra na levu ni ka eda na rawa ni cakava. (2 Korinica 12:10; Filipai 4:13) O koya e bibi sara nida vakamarautaki Jiova. E cakava qori o Meri, e vakaicovitaki koya o Jiova ena sala sara ga e sega ni namaka.

 O cei ga na turaga ya e duri tiko e matai Meri? E sega ni o koya e dau samaka na ibulubulu, ia a matai tu ena dua na gauna, lai qasenivuli, yaco sara me nona Turaga o Meri. Ia e sega ni kilai koya, e mani vuki laivi. E sega ni vakabauta tiko o Meri na ka e raica ni sa vakaturi o Jisu me dua na ka bula vakayalo kaukaua. E rairai vua me vaka e dua na tamata, ia na yagona sa sega ni vaka e liu. Ni sa vakaturi, eratou sega mada ga ni kilai koya tale na tisaipeli ni maliwai iratou tiko.—Luke 24:13-16; Joni 21:4.

 Na cava e cakava o Jisu me kilai koya kina o Meri? Na vosa wale ga e cavuta: “Meri!” E rai vuki o Meri qai kailavaka na “Raponai!” Na vosa vakaIperiu e dau cavuta vakalevu vei Jisu, na nona Qasenivuli! E sega ni tukuni rawa na levu ni nona marau. E kubeti koya matua, qai sega ni via laivi koya.—Joni 20:16.

 E kila vinaka sara tu ga o Jisu na ka e vakasamataka tiko o Meri. E mani kaya, “Kua ni tarai au tiko.” Eda rawa ni raitayaloyalotaka nona vosa vakamalua vua o Jisu, de dua e matadredredre, ni saga tiko vakamalua me dreta laivi na ligana mai vua, qai vakadeitaka vua: “Niu se bera ni lako vei Tamaqu.” E se sega ni kena gauna vua me lako i lomalagi. Se tiko na cakacaka me cakava e vuravura, e vinakati Meri me veivuke. E vakarogoca vinaka o Meri ni kaya o Jisu vua: “Mo lako ga vei ratou na taciqu qai kaya vei ratou, ‘Au sa lako cake vei Tamaqu, na Tamamudou tale ga, vua na noqu Kalou, na nomudou Kalou tale ga.’”—Joni 20:17.

 Sa dua dina na itavi dokai mai vua na nona Turaga! E kalougata o Meri ni imatai ni tisaipeli me raici Jisu ni sa vakaturi, e mani lesi vua na itavi me vakatetea na itukutuku vinaka qori. Dua na ka na nona marau, sa sega ni waraka wale ga me sotavi ratou na tisaipeli. Raitayaloyalotaka mada na nona sa wacegucegu yani o Meri ni tukuna ka e vakasamataka tiko, kei na ka tale ga ratou na lai kaya na tisaipeli: “Au sa raica na Turaga!” E tukuna kece vei ratou na ka kece e tukuna o Jisu, ena levu ni nona marau e vosa ga vakatotolo. (Joni 20:18) Ratou sa qai lai tukutuku tale ga vei ratou na tisaipeli na vo ni yalewa ratou raica ni sa lala tu na ibulubulu i Jisu.—Luke 24:1-3, 10.

 Vakacava ratou vakabauta na tisaipeli na ka eratou rogoca? Sega, ratou a vakatitiqa vakalailai. E tukuni ena iVolatabu: “E vaka ga na itukutuku wale vei ira, ratou sega kina ni vakabauti ratou na yalewa.” (Luke 24:11) Eratou turaga vinaka, ia eratou susu ena vanua era beci kina na yalewa me vaka na nodra ivakarau na rapai nira sega ni rawa ni soli ivakadinadina ena mataveilewai na yalewa. Era vakamuai vakalevu na yapositolo ena rai qori. Ia rau sega ni dau veivakaduiduitaki va qori o Jisu kei Tamana. Dua dina na itavi dokai erau lesia vua na marama yalodina qori!

 E sega ni via kauaitaka o Meri na ka ratou cakava na tisaipeli. E lomavakacegu ga ni kila ni nuitaki koya na nona Turaga. Era nuitaki tale ga na imuri i Jisu mera kacivaka e dua na itukutuku. E kaya na iVolatabu ni qori na “itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou.” (Luke 8:1) E sega ni yalataka o Jisu vei ratou na nona imuri ni tamata kece era na ciqoma se mareqeta na cakacaka era cakava. Era na sega ni taleitaka. (Joni 15:20, 21) Mera nanuma gona na lotu vaKarisito nona ivakaraitaki o Meri Makitala. E vunautaka tiko ga na itukutuku vinaka me baleta na nona vakaturi o Jisu dina nira sega ni vakabauta na vo ni tisaipeli na ka e tukuna!

 Toso na gauna sa qai rairai o Jisu vei ratou na vo ni tisaipeli, kei ira tale na kena vo. Dua na gauna e rairai vei ira kece na le 500! (1 Korinica 15:3-8) Na gauna kece e raica kina o Meri na nona rairai o Jisu se rogoca, e vaqaqacotaka sara ga na nona vakabauta. De dua o Meri Makitala e dua tale ga vei ira na yalewa e tukuni nira tiko ena soqo e Jerusalemi ena siga ni Penitiko ni sovaraki na yalo tabu vei ira na imuri i Jisu.—Cakacaka 1:14, 15; 2:1-4.

 Se mani cava e yaco, eda vakadeitaka ni dei tiko ga na vakabauta nei Meri me yacova ni lai mate. Meda cakava tale ga qori! Eda na vakatotomuria na vakabauta i Meri nida vakavinavinakataka na ka kece e cakava o Jisu ena vukuda, kei na noda tu vakarau ni qaravi ira eso tale nida nuitaka na veivuke ni Kalou.