E laurai ena dua na vakadidike, ni rauta e 97 na pasede na itabagone era vakayagataka na sala ni vakauitukutuku ena internet (social media). Vakacava e dau cakava tale ga qori o luvemu? Qo e vica na ka mo nanuma tiko.

Ena ulutaga qo

•  E dau vakayagataka vakacava o luvemu na nona gauna?

•  Cava nona rai me baleta na veitokani?

•  Ena tara vakacava na lomana kei na nona vakasama?

•  E vakacava na nona itovo ni vakayagataka na internet?

•  E bibi me vakayagataka na sala ni vakauitukutuku ena internet?

•  Ka era kaya na itubutubu

 E kaya na website na HelpGuide e “vakarautaki na social media meda vakawelei kina, qai vakayagataka tu ga na internet.

 “Au dau via rai ena internet me vica ga na miniti, ia au kidacala ga sa oti tale e vica na aua. E dredre meu cakava e dua tale na ka e yaga cake niu sa raica tu ga noqu talevoni.”—Lynne, yabaki 20.

 Mo taroga: Ena muria o luvequ na noqu yalana vua na gauna me vakayagataka kina na internet? E sa yalomatua me vakayagataka ga vakarauta?

 iVakavuvuli vakaivolatabu: “Qarauna matua na nomuni ilakolako . . . ni vakataki ira na vuku, vakayagataka vakavinaka na nomuni gauna.”—Efeso 5:15, 16.

 Na vosa “social media,” e kena ibalebale meda kunei ira kina e levu noda itokani. Ia e levu vei ira qori era sega ni noda itokani dina.

 “Levu na itabagone era nanuma na levu ga ni nodra itokani (followers), se na taleitaki ni ka era biuta ena internet, era na kauaitaki kina vakalevu ke ra sega mada ga ni veikilai.”—Patricia, yabaki 17.

 Mo taroga: Sa yalomatua o luvequ me kila ni sega ni bibi ke levu era taleitaka na ka e biuta ena internet, se me levu kina na nona itokani? Vakacava e rawarawa me vakaitokani ke sega mada ga ni vakayagataka na internet?

 iVakavuvuli vakaivolatabu: “Na itokani dina e loloma ena veigauna, e tacida ena gauna ni rarawa.”—Vosa Vakaibalebale 17:17.

 Era kaya na dauvakadidike ni dau vakavuna na galili, nuiqawaqawa kei na lomabibi na vakayagataki vakasivia ni sala ni vakauitukutuku ena internet.

 “Eda dau rarawa nida raica na kedra itaba na noda itokani nira veilasamaki tiko kei ira eso tale, da qai sega ni tiko kina.”—Serena, yabaki 19.

 Mo taroga: Sa yalomatua o luvequ me kua ni vuvu, se cudru ena gauna e raica kina na kedra itaba eso tale ena internet?

 iVakavuvuli vakaivolatabu: “Meda kua ni dokadoka ni vakavuna na veiqati se veivuvutaki.”—Kalatia 5:26.

 E rawarawa sara ni yaco na veivakasagai ena internet, na vakau kei na saravi ni iyaloyalo vakasisila. Ke sega mada ga ni cakava qori o luvemu, ena rawa ni vakasagai se vakau vua na iyaloyalo vakasisila.

 “Au raica ni veika e biu ena internet e dau nanumi ga ni vinaka, ia levu na gauna e rawa ni veisau me lai ca. E levu kina na vosavosa ca, kei na sere e sega ni rakorako.”—Linda, yabaki 23.

 Mo taroga: Sa yalomatua o luvequ me vakayagataka vakavuku na internet? E rawa ni lewai koya vinaka me kua ni raica na itaba, se rogoca na ivakatagi vakasisila?

 iVakavuvuli vakaivolatabu: “Me kua mada ga ni cavuti ena kemuni maliwa na veiyacovi tawadodonu, na ka dukadukali kece se kocokoco, . . . me kua tale ga na itovo vakamadua, na veivosaki e vakasisila, se na veiwali ca.”—Efeso 5:3, 4.

 E sega ni bibi ena noda bula na sala ni vakauitukutuku ena internet, e sega tale ga ni vakatau kina na noda marau. Levu na itabagone era sega ni dau vakayagataka na sala ni vakauitukutuku ena internet, o ira tale ga na dau vakayagataka tu i liu era sa muduka.

 “Niu raica ni vakaleqai ganequ nona dau vakayagataka na sala ni vakauitukutuku ena internet, au vakatulewataka meu kua ni vakayagataka. Au vakila sara ga niu mamarau qai vakainaki noqu bula.”—Nathan, yabaki 17.

 Bibi me nanumi: Ni bera ni o vakatara me vakayagataka o luvemu na sala ni vakauitukutuku ena internet. E bibi mo raica ke sa yalomatua me yalana na gauna e dau vakayagataka kina, dei tiko ga nona veitokani kei ira eso tale qai kua ni raica na ka vakasisila.

 iVakavuvuli vakaivolatabu: “O koya e yalomatua e vakasamataka na nona ilakolako kece.”—Vosa Vakaibalebale 14:15.