“Eda vinakata kece me vinaka tale na ituvaki qo me vaka ga i liu.”—Angela Merkel, na iliuliu mai Jamani.

 Me vaka ni se veitauvi tiko qo na matedewa na COVID-19 e veiyasa i vuravura, de dua o na duavata sara ga kei na ka e tukuna qori o Angela. Ia na cava na ibalebale me “vinaka tale na ituvaki qo me vaka ga i liu”? Cava era vinakata tu e levu mera cakava?

•   Lesu tale ina ivakarau ni bula ni bera ni veitauvi na matedewa. Eso era vinakata mera veimaliwai tale, mera lululu, veimokomoko, ra qai veilakoyaki. E kaya o Dr. Anthony Fauci a e levu era nanuma ni vinaka mera gole tale ina “valenikana, vanua ni sara yaloyalo, kei na so tale na ka va ya.”

•   Vakavinakataka nodra ivakarau ni bula. Eso era kaya ni “veisau vou” qo, e vinaka cake mai na veigauna sa oti. Era nanuma ni qo e gauna vinaka me veisautaki kina eso na ka, me vaka na vakayagataki sivia ni gauna kei na igu ena cakacaka, veivakaduiduitaki vakamatatamata se itutu. Mera qaravi vinaka tale ga o ira e tauvi ira na mate ni vakasama. Me vaka e kaya o Klaus Schwab, a tauyavutaka na World Economic Forum, qo na “gauna mera vakasamataka vinaka kina na lewenivanua na nodra bula, sala me vakavinakataki kina na noda vuravura, kei na veisau me caka kina.”

 Eso tale era vakila na rarawa ena vuku ni matedewa. Era nanuma ni na sega ni “vinaka tale” na ivakarau ni bula qo. Kena ivakaraitaki, e levu era vakacegui mai na nodra cakacaka, sega nodra vale, tautauvimate, takali tale ga na wekadra lomani.

 E sega ni dua e rawa ni kila na ka ena yaco ni oti na matedewa qo. (Dauvunau 9:11) Ia na iVolatabu ena vukei keda me donu noda rai, da qai vosota na ituvaki dredre e yaco. E vakamacalataka tale ga e dua na gauna totoka e se bera mai, de dua o na sega ni namaka.

 Sa parofisaitaka makawa tu na iVolatabu ni na tete na tauvimate, se “matedewa” ena “ivakataotioti ni veika vakavuravura.” (Luke 21:11; Maciu 24:3) Ni tiko vei keda na rai qori, eda na okata gona na COVID-19 me dua vei ira na veika lelevu sa yaco tiko qo. E okati kina na ivalu, uneune lelevu kei na leqa ni kakana. Sa vakayacori tiko nikua na ka kece e parofisaitaka qori na iVolatabu.

 Ena vukei keda vakacava qori?: De dua ena rawa ni vinaka tale na ituvaki qo, ia e kaya na iVolatabu nida sa bula tu qo ena gauna ena “vakilai kina e levu na ka dredre.” (2 Timoci 3:1) Qori ena vukei keda me donu tiko ga noda rai nida sotava na ituvaki dredre.

 E vukei keda na iVolatabu me donu tiko ga noda rai: Sa voleka na gauna me sega ni vakilai tale kina e vuravura na veika dredre. Ena caka vakacava ya?

 E sega ni parofisaitaka wale ga na iVolatabu na veika dredre ena yaco. Ia e tukuna tale ga na veika vinaka eda na sotava ena dua na gauna mai qo. E vakamacalataka na veika totoka ena cakava na Kalou ena veigauna se bera mai, qori na ka era sega ni cakava rawa na veiliutaki vakatamata. “Ena qusia tani  .  . na wainimata kece mai na matadra, sa na sega tale na mate, na lolosi, na tagiyaso, kei na mosi. Sa oti na veika e dau yaco e liu.”—Vakatakila 21:4.

 E yalataka na Kalou o Jiova b: “Raica! Au sa vakavoutaka na ka kece.” (Vakatakila 21:5) Ena vakaotia na leqa e vakilai tu e vuravura, me vaka na veika rarawa e vu mai na matedewa. Qo na ka ena vakarautaka:

•   Bulabula vakayago kei na vakasama, sa na sega tale na tauvimate kei na mate.—Aisea 25:8; 33:24.

•  Cakacaka e vakilai kina na lomavakacegu, eda na sega kina ni rarawa se oca vakasivia.—Aisea 65:22, 23.

•   Oti vakadua na dravudravua kei na leqa ni kakana.—Same 72:12, 13; 145:16.

•   Eda na sega ni nanuma tale tiko na veika rarawa eda vakila tiko ena gauna qo. Eda na sotavi ira tale ga na wekada lomani era sa takali.—Aisea 65:17; Cakacaka 24:15.

 Ena vukei keda vakacava qori?: E kaya na iVolatabu: “Na inuinui qo e ikelekele ni noda bula.” (Iperiu 6:19) E rawa ni vakataudeitaki keda na inuinui totoka e se bera mai. Ena vukei keda tale ga meda vosota na ituvaki dredre, lomavakacegu qai marau tiko ga ena gauna qo.

 Ia vakacava o rawa ni vakabauta na yalayala ni Kalou ena iVolatabu? Raica na ulutaga “Na iVolatabu—iVurevure ni ka Dina.”

•   Mareqeta na bula

   Tikinivolatabu: “Na vuku e vakabula na kena itaukei.”—Dauvunau 7:12.

   Kena ibalebale: Vakatulewa vakavinaka mo kua kina ni tauvimate. Kila vinaka na ituvaki e yaco tiko e nomu yasayasa. Dikeva tale ga na lawa ni tabana ni bula kei na tataqomaki, o ira e tauvi ira tiko na matedewa, kei ira era sa cula oti.

•   Qaqarauni tiko ga

   Tikinivolatabu: “O koya e vuku e qaqarauni qai gole tani mai na ca, ia o koya e lialia e doudou qai nuitaki koya vakasivia.”—Vosa Vakaibalebale 14:16.

   Kena ibalebale: Cakava na ka kece o rawata mo taqomaki iko kina. Era kaya na vuniwai ni na dede na veitauvi tiko ni COVID-19.

•   Vakayagataka na itukutuku dina

   Tikinivolatabu: “Na tamata yalowai e vakabauta na vosa kece, ia o koya e yalomatua e vakasamataka na nona ilakolako kece.”—Vosa Vakaibalebale 14:15.

   Kena ibalebale: Digia vinaka na ivakasala mo muria. E bibi na nomu vakatulewa. Ena rawa ni vakaleqai iko ke o yavutaka na nomu vakatulewa ena itukutuku lasu.

•   Donu tiko ga nomu rai

   Tikinivolatabu: “Mo kua ni kaya, “Na cava e vinaka kina na gauna sa oti mai na gauna qo?” ni sega ni vukutaki mo taroga qo.”—Dauvunau 7:10.

   Kena ibalebale: Cakava na ka o rawata mo rawa ni marau kina ena gauna qo. Kua ni vakasamataka tale tiko na ivakarau ni bula sa oti, kei na veika o sa calata ena vuku ni matedewa.

•   Dokai ira na tamata kece

   Tikinivolatabu: “Rokova na tamata kece.”—1 Pita 2:17.

   Kena ibalebale: Levu e veisau sara ga na nodra rai ena matedewa qo, kei na veika e vakavuna. Doka na nodra rai, ia mo dei tiko ga ena nomu vakatulewa. Kauaitaki ira na sega ni cula, itabaqase, kei ira era tauvimate bibi.

•   Dau vosovoso

   Tikinivolatabu: “Na loloma e vosovoso qai yalovinaka.”—1 Korinica 13:4.

   Kena ibalebale: Mo dau yalovinaka nira kaya eso na ka era lomaocaocataka ni bera ni veitauvi na matedewa. Ke sega ni vakatarai e levu na ka ena gauna qo, e bibi mo yalovosovoso ni o tuvanaka tiko eso na ka mo cakava.

 E dau vakacegui ira na iVakadinadina i Jiova na ka e yalataka na iVolatabu me baleta na veigauna vinaka e se bera mai. E vukei ira tale ga mera kua ni vakasamataka vakalevu na veitauvi ni matedewa. Era muria na ivakaro vakaivolatabu nira soqoni vata mera sokalou. (Iperiu 10:24, 25) Ni veitauvi tiko qo na matedewa, oni sureti kece moni tiko ena nodra soqoni na iVakadinadina i Jiova e vakayacori ena zoom.

 Eso e vukei ira vakalevu nodra soqoni vata kei ira na iVakadinadina i Jiova ena gauna dredre qo. Kena ivakaraitaki, a sureti e dua na yalewa e tauvi COVID-19 me soqoni ena zoom. Dina ni tauvimate tiko, ia e vakacegui koya vakalevu nona tiko ena soqoni. E kaya: “Vaka ga au lewe tu ni vuvale qo. Au lomavakacegu niu wilika na iVolatabu. E vukei au meu kua ni vakasamataka vakalevu na kequ ituvaki, ia meu rai vakanamata ga ina inuinui ena veigauna se bera mai. Vinaka vakalevu nomuni vukei au meu toro voleka vua na Kalou. Qo e dua na ka au vinakata dede tu mai.”