1. Na cava na inaki ni Kalou me baleta na kawatamata?

E TOTOKA na inaki ni Kalou me baleta na kawatamata. A buli rau na imatai ni tagane kei na yalewa, o Atama kei Ivi, qai vakatikori rau ena dua na were totoka. E inaki ni Kalou me rau vakaluveni, me rau vakatetea na parataisi me roboti vuravura, me rau qarava tale ga na manumanu.—Vakatekivu 1:28; 2:8, 9, 15; raica na iKuri ni iVakamacala 6.

2. (a) Eda kila vakacava ni na vakayacora na Kalou nona inaki? (b) O cei e vinakata na Kalou mera bula e vuravura, me vakacava tale ga na kena dede?

² O nanuma nida rawa ni bula dina ena dua na parataisi? E kaya o Jiova: “Au sa nakita, au na cakava tale ga.” (Aisea 46:9-11; 55:11) Io, ena vakayacora nona inaki, e sega ni dua na ka ena tarovi koya. E kaya o Jiova ni bulia na vuravura me tawa. E “sega ni bulia me lala.” (Aisea 45:18) E vinakata me tawani kece o vuravura. Ia o cei e vinakata na Kalou mera bula e vuravura, me vakacava tale ga na kena dede? E kaya na iVolatabu: “O ira na yalododonu [se, talairawarawa] era na taukena na vuravura, era na qai bula tawamudu kina.”—Same 37:29; Vakatakila 21:3, 4.

3. Na cava o na rairai taroga ni se sega ni oti na tauvimate kei na mate?

³ E se sega ni oti na tauvimate kei na mate ena gauna qo. Levu na vanua e se yaco tiko kina na vala kei na veivakamatematei. E sega ni inaki ni Kalou qori. Na cava gona e yaco? A yaco vakacava na leqa? Na iVolatabu ga e rawa ni sauma qori.

4, 5. (a) O cei a vosa vei Ivi ni vakayagataka na gata? (b) E rawa ni veisau vakacava e dua na tamata vinaka me daubutako?

⁴ E cavuti ena iVolatabu e dua na meca ni Kalou e “vakatokai na Tevoro se o Setani.” A vakayagataka o Setani e dua na gata me vosa vei Ivi ena were o Iteni. (Vakatakila 12:9; Vakatekivu 3:1) E cakava vaqaseqase qori me nanumi ga ni vosa dina tiko na gata.—Raica na iKuri ni iVakamacala 7.

⁵ Sega ni kena ibalebale qori ni Kalou a buli Setani na Tevoro. A veisau qai vukici koya me Tevoro e dua na agilosi sa tiko rawa mai lomalagi ena gauna e bulia kina na vuravura na Kalou me nodrau itikotiko o Atama kei Ivi. (Jope 38:4, 7) E yaco vakacava qori? Vakasamataka ga va qo: E rawa ni veisau vakacava e dua na tamata vinaka me daubutako? E sega ni sa daubutako tu mai ena gauna e sucu kina. Ia e tekivu qori ena nona vinakata e dua na ka e sega ni nona. Ni vakasamataka tiko ga, sa qai kaukaua ga kina nona gagadre ca. Ni basika na ituvaki veiganiti, sa lai butako sara. E vakavuna ga vakataki koya me daubutako.—Wilika Jemesa 1:13-15; raica na iKuri ni iVakamacala 8.

6. E vuki vakacava e dua na agilosi me meca ni Kalou?

⁶ Qo sara ga na ka e yaco vua na agilosi sa cavuti oti mai. Ni buli rau oti o Atama kei Ivi na Kalou, e tukuna sara me rau vakaluveni qai “vakasinaiti vuravura.” (Vakatekivu 1:27, 28) De dua e veinanuyaka na agilosi ya, ‘Rawa nira qaravi au kece na tamata, mera kua ni qaravi Jiova!’ Na levu ga ni nona vakasamataka, na levu tale ga ni nona vinakata na ka e nei Jiova. E vinakata na agilosi ya me sokaloutaki. E mani lasutaki Ivi qai vakacalai koya. (Wilika Vakatekivu 3:1-5.) Na ka e cakava qori e vukici koya kina me o Setani na Tevoro, qai meca ni Kalou.

7. (a) Na cava erau mate kina o Atama kei Ivi? (b) Na cava eda qase qai mate kina?

 ⁷ Erau talaidredre vua na Kalou o Atama kei Ivi rau qai kania na vuanikau. (Vakatekivu 2:17; 3:6) Erau valavala ca vei Jiova, rau mate tale ga ni toso na gauna me vaka ga e tukuna vei rau o Jiova. (Vakatekivu 3:17-19) Era ivalavala ca tale ga na luvedrau o Atama kei Ivi, era mani mate. (Wilika Roma 5:12.) Eda na raica ena dua na ivakaraitaki qo na vuna era ivalavala ca tale ga kina nodrau kawa o Atama kei Ivi. Kaya mada o vavi madrai ena dua na kava ni vavavi e kabibi tu. Na madrai o vavia ena vaka ga na ibulibuli ni kava kabibi qori. A ivalavala ca o Atama ena gauna e talaidredre kina vua na Kalou. Na “kabibi” se ivalavala ca i Atama sa takavi keda tale ga nida nona kawa. Eda qase, eda mate tale ga nida ivalavala ca kece.—Roma 3:23; raica na iKuri ni iVakamacala 9.

8, 9. (a) Na cava e vinakata o Setani me rau vakabauta o Atama kei Ivi? (b) Na cava e sega ni vakamatei ratou totolo kina na veivorati o Jiova?

⁸ Na nona vakacalai rau o Atama kei Ivi o Setani me rau talaidredre vua na Kalou, e sa tekivu saqati sara ga kina o Jiova. E vinakata o Setani me rau vakabauta o Atama kei Ivi ni lasulasu o Jiova, e iliuliu ca, qai bureitaka vei rau na ka vinaka. E tukuna tiko e keri o Setani ni rau rawa ni lewa ga o Atama kei Ivi na ka e donu se cala, qai sega ni gadrevi me dusimaki rau na Kalou. Na cava ena cakava o Jiova? E rawa sara ga ni vakamatei ratou na dauveivorati, me kua kina ni veivorati tale e dua. Ia qori ena sega ni vakadinadinataki kina ni daulasulasu o Setani.

⁹ E mani sega ni vakamatei ratou totolo na veivorati o Jiova, e solia ga na gauna me lewai koya mada na tamata. Sa na qai laurai e keri ni daulasulasu o Setani, ia o Jiova ga e kila na veika e vinaka vua na kawatamata. Ena qai vakamacalataki vinaka qori ena Wase 11. Ia na cava mada o  nanuma, e donu nodrau vakatulewataka o Atama kei Ivi me rau vakabauti Setani qai talaidredre vua na Kalou? Na ka kece erau marautaka tu e vakarautaka o Jiova. Erau buli me rau uasivi, dua nodrau itikotiko totoka, e lesi tale ga vei rau na cakacaka marautaki. Ia e sega sara ga ni dua na ka vinaka e cakava vei rau o Setani. Na cava o na cakava ke o tu ena kedrau ituvaki?

10. Na vakatulewa bibi cava eda na cakava kece?

 ¹⁰ Dua tale ga na vakatulewa bibi eda na cakava kece ena gauna qo, qai vakatau na noda bula ena vakatulewa qori. Eda rawa ni digi Jiova me noda iLiuliu, talairawarawa vua qai vakadinadinataka ni daulasulasu o Setani. Se da digi Setani me noda iliuliu. (Same 73:28; wilika Vosa Vakaibalebale 27:11.) Sega ni lewe i vuravura kece era talairawarawa vua na Kalou ena gauna qo. E sega tale ga ni iliuliu ni vuravura qo na Kalou. O cei gona na iliuliu ni vuravura qo?

11, 12. (a) Na cava eda vakadeitaka ena nona via solia o Setani vei Jisu na matanitu? (b) Na tikinivolatabu cava e vakadinadinataka ni lewa tu na vuravura o Setani?

¹¹ E kila o Jisu o cei e liutaka dina tiko na vuravura. Dua na gauna a “vakaraitaka vua na matanitu kece e vuravura kei na kedra lagilagi” o Setani. Sa qai yalataka o Setani vei Jisu: “Au na solia vei iko na ka kece qo ke o cuva mo sokalou wale ga vakadua vei au.” (Maciu 4:8, 9; Luke 4:5, 6) Vakasamataka mada, ‘Ena rawa ni solia o Setani vei Jisu na veimatanitu ke sega ni tu vua na kena lewa?’ Sega. Kena ibalebale na matanitu kece e kena iliuliu o Setani.

¹² O na rairai veinanuyaka, ‘O Jiova na Kalou Kaukaua duadua e lomalagi kei vuravura. E rawa vakacava ni iliuliu ni vuravura qo o Setani?’ (Vakatakila 4:11) E dina na vakasama ya me baleti Jiova, ia o Jisu e vakatokai Setani me “turaga ni vuravura qo.” (Joni 12:31; 14:30; 16:11) Na yapositolo o Paula e vakatokai Setani na Tevoro me “kalou ni veika vakavuravura qo.” (2 Korinica 4:3, 4) E vola tale ga na yapositolo o Joni ni “lewa tiko na vunica na vuravura taucoko.”​—1 Joni 5:19.

13. Na cava e veiganiti kina me dua na vuravura vou?

¹³ Sa qai vakadomobula ga na ituvaki kei vuravura ena gauna qo. E laurai e veivanua na ivalu, cakacaka vakailawaki, veivakaisini, kei na itovo voravora. Se mani vakacava na kaukaua ni nona sasaga na tamata, e sega ga ni rawa ni vakaotia kece na leqa. Ia sa vakarau vakarusa na ituvaki ca qo na Kalou ena nona ivalu na Amaketoni, qai sosomitaka ena vuravura vou era na bula ga kina na yalododonu.—Vakatakila 16:14-16; raica na iKuri ni iVakamacala 10.

14. O cei sa digitaka na Kalou me Tui ni nona Matanitu? Na cava e parofisaitaki ena iVolatabu me baleti Jisu?

¹⁴ E digitaki Jisu Karisito o Jiova me Tui ni nona Matanitu vakalomalagi. A parofisaitaki ena iVolatabu ena vica vata na udolu na yabaki sa oti ni o Jisu ena “Turaga ni Sautu,” ena tawamudu nona matanitu. (Aisea 9:6, 7) A vakavulici ratou tale ga nona imuri o Jisu me ratou masuta na matanitu qori ena nona kaya: “Me yaco mai na nomuni Matanitu. Me caka na lomamuni e vuravura me vaka e caka tiko mai lomalagi.” (Maciu 6:10) Eda na raica ena Wase 8, na sala ena sosomitaki ira kina na matanitu vakatamata na Matanitu ni Kalou. (Wilika Taniela 2:44.) Oti ena qai vukica na vuravura me parataisi na Matanitu ni Kalou.—Raica na iKuri ni iVakamacala 11.

15. Na cava na “vuravura vou”

¹⁵ E yalataki ena iVolatabu: “Eda waraka na lomalagi vou kei na vuravura vou,” era na “tiko kina na yalododonu.” (2 Pita 3:13; Aisea 65:17) Ni cavuti ena so na gauna na “vuravura” ena iVolatabu, e dau vakaibalebaletaki ira na lewe i vuravura. (Vakatekivu 11:1) Na “vuravura vou” e vakaibalebaletaki ira gona era talairawarawa vua na Kalou qai vakalougatataki ira o koya.

16. Na isolisoli totoka cava e vakarautaka na Kalou vei ira era na bula ena vuravura vou? Na cava meda cakava meda marautaka kina na isolisoli qo?

 ¹⁶ E yalataka o Jisu nira na “bula tawamudu” o ira na bula ena vuravura vou ni Kalou. (Marika 10:30) Na cava meda cakava meda marautaka kina na isolisoli totoka qori? Yalovinaka wilika na kena isau ena Joni 3:16 kei na 17:3 Eda na vakarau dikeva tale ga qo na ka e kaya na iVolatabu me baleta na bula ena vuravura Parataisi.

17, 18. Eda kila vakacava ni na vakilai e vuravura taucoko na sautu, eda na yalodei tale ga?

¹⁷ Sa na sega na ivakarau ca, ivalu, basulawa, kei na itovo voravora. Era sa na yali kece mai vuravura na daucaka ca. (Same 37:10, 11) Ena ‘vakaotia na Kalou na ivalu e vuravura taucoko.’ (Same 46:9; Aisea 2:4) Era na tawana na vuravura o ira era lomana na Kalou ra qai talairawarawa vua. Ena vakilai tale ga na sautu me tawamudu.—Same 72:7.

¹⁸ Era na yalodei na dauveiqaravi i Jiova. Nira talairawarawa vua na Kalou na Isireli, era sega ni rerevaka e dua na ka ni dau taqomaki ira o Jiova. (Vunau ni Soro 25:18, 19) Eda na sega tale ga ni rerevaka e dua se dua na ka ena Parataisi. Eda na yalodei tu ga!—Wilika Aisea 32:18; Maika 4:4.

19. Eda kila vakacava ni na levu na kakana ena vuravura vou ni Kalou?

¹⁹ Ena levu na kakana. “Ena levu na covuata e vuravura, ena vuabale ena dela ni veiulunivanua.” (Same 72:16) Ena vakalougatataki keda na “noda Kalou,” ena qai “solia mai o vuravura na vuana.”—Same 67:6.

20. Eda kila vakacava ni na parataisi na vuravura?

 ²⁰ Ena parataisi na vuravura taucoko. Ena totoka na vale kei na were. (Wilika Aisea 65:21-24; Vakatakila 11:18.) Na vuravura taucoko sa na totoka me vaka ga na were o Iteni. Ena vakarautaka o Jiova na ka kece eda vinakata. E kaya na iVolatabu me baleti Jiova: “Oni dedeka na ligamuni qai vakaceguya na veika era gadreva na kabula kece.”—Same 145:16.

21. Eda kila vakacava nida na bula veiyaloni kei na manumanu?

²¹ Eda na bula veiyaloni kei na manumanu. Era na sega ni vakaleqai keda na manumanu. O ira mada ga na gone era sa na douvaka na manumanu era rerevaka tu ena gauna qo.—Wilika Aisea 11:6-9; 65:25.

22. Na cava ena cakava o Jisu vei ira na tauvimate?

²² Sa na sega na tauvimate. A vakabulai ira e levu o Jisu ni se bula e vuravura. (Maciu 9:35; Marika 1:40-42; Joni 5:5-9) Ia qo ni sa Tui ni Matanitu ni Kalou, ena vakabulai ira kece na tauvimate. Ena sega ni kaya tale e dua: “Au tauvimate.”—Aisea 33:24; 35:5, 6.

23. Na cava ena cakava na Kalou vei ira na sa mate?

²³ Era na vakaturi na mate. E yalataka na Kalou ni na vakaturi ira na vica vata na milioni era sa mate. “[Era] na vakaturi mai na yalododonu kei ira na sega ni yalododonu.”—Wilika Joni 5:28, 29; Cakacaka 24:15.

24. Na cava nomu rai me baleta na bula ena Parataisi?

²⁴ E noda kece na digidigi, oya meda vulica na veika me baleti Jiova qai qaravi koya se da lewa ga na ka eda cakava. Sa waraki keda tu na veivakalougatataki totoka ke da digia meda qaravi Jiova. A kerei Jisu e dua na turaga me nanumi koya ni sa mate, qai yalataka vua o Jisu: “Daru na tiko vata mai Parataisi.” (Luke 23:43) Eda na vakarau vulica qo e levu tale na ka me baleti Jisu Karisito kei na sala ena vakayacora kina na yalayala totoka ni Kalou.