1. Na cava e kauaitaka o Jisu ni bera nona mate?

ENA bogi ni bera nona mate o Jisu, e kila ni sa vakarau biuti ratou na nona tisaipeli, e kauaitaka tale ga na nodratou gauna se bera mai. E tukuna vei ratou: “Dou sega ni vakavuravura.” (Joni 15:19) A qai masulaki ratou vei Tamana ni kaya: “Eratou sega ni vakavuravura me vaka ga na noqu sega ni vakavuravura.” (Joni 17:15, 16) Cava e vakaibalebaletaka o Jisu?

2. Na “vuravura” cava e tukuna o Jisu?

² “Na vuravura” e vakamacalataki tiko e ke e baleti ira na sega ni kila na Kalou, e lewai ira tu o Setani. (Joni 14:30; Efeso 2:2; Jemesa 4:4; 1 Joni 5:19) Ena rawa vakacava meda “sega ni vakavuravura”? Eda na veivosakitaka ena wase qo eso na sala: Meda yalodina ina Matanitu ni Kalou da qai tawaveitovaki ena veika vakapolitiki. Meda cata na yalo ni vuravura. Me rakorako na noda isulusulu kei na sasauni, donu tale ga noda rai me baleta na ilavo. Meda tokara tale ga na iyaragi e vakarautaka na Kalou.—Raica na iKuri ni iVakamacala 16.

3. E raica vakacava o Jisu na veika vakapolitiki?

³ Ni bula tiko e vuravura o Jisu, e raica ni levu nodra leqa na tamata qai dredre tale ga na bula. Dua na ka nona kauaitaki ira qai vinakata me veivuke. Vakacava, e qai yaco me iliuliu ni politiki? Sega. E kila nira gadreva dina na tamata na Matanitu ni Kalou. Ni na yaco me kena Tui, e usutu bibi kina ni nona cakacaka vakavunau na Matanitu qori. (Taniela 7:13, 14; Luke 4:43; 17:20, 21) A sega ni vakaitavi ena veika vakapolitiki o Jisu, qai tawaveitovaki tiko ga. E tukuna vua na Kovana o Ponitio Pailato: “E sega ni vakavuravura na noqu Matanitu.” (Joni 18:36) Eratou tawaveitovaki tale ga na nona tisaipeli. E tukuna na ivola On the Road to Civilization nira “sega ni vakaitutu ena politiki” na lotu vaKarisito taumada. Qori tale ga na ka eda na cakava na lotu vaKarisito dina nikua. Eda na yalodina ni tokona na Matanitu ni Kalou da qai tawaveitovaki ena veika vakapolitiki ni vuravura.—Maciu 24:14.

4. Era tokona vakacava na lotu vaKarisito dina na Matanitu ni Kalou?

⁴ Era tu ena levu na vanua na mata era matataka nodra dui matanitu, era na sega gona ni siova na veika vakapolitiki ni vanua era tu kina. E dina tale ga qori me baleti ira na lumuti nira nuitaka mera veiliutaki kei Karisito mai lomalagi. E vola kina o Paula vei ira na lotu vaKarisito lumuti: “Keitou na mata, keitou matataki Karisito.” (2 Korinica 5:20) Era matataka na matanitu ni Kalou o ira na lumuti. Era sega ni siova na veika vakapolitiki kei na veika vakamatanitu ni vuravura qo. (Filipai 3:20) Era sa vukea ga e milioni vakacaca mera mai vulica na ka me baleta na matanitu ni Kalou. Era tokoni ira na lumuti na ‘so tale na sipi,’ era nuitaka na bula tawamudu ena vuravura vou ni Kalou. Era tawaveitovaki tale ga. (Joni 10:16; Maciu 25:31-40) Macala e ke nira sega ni vakaitavi na lotu vaKarisito dina ena veika vakapolitiki.—Wilika Aisea 2:2-4.

5. Na cava era sega ni veivaluvaluti kina na lotu vaKarisito?

⁵ Era raici ira na vakabauta vata na lotu vaKarisito dina mera nodra vuvale, ra qai duavata tiko se mani duidui na vanua era cavutu mai kina se nodra isususu. (1 Korinica 1:10) Koya gona ke da gole ena  ivalu, eda sa valuti ira tiko noda vuvale, o ira eda vakabauta vata. E vakaroti keda kina o Jisu meda lomana ira. (Joni 13:34, 35; 1 Joni 3:10-12) E tukuna mada ga vei ira na nona tisaipeli mera lomani ira na kedra meca.—Maciu 5:44; 26:52.

6. Na rai cava me tiko vei keda na dauveiqaravi i Jiova me baleta na matanitu?

⁶ Eda tawaveitovaki na lotu vaKarisito, ia eda na saga meda lewenivanua vinaka. Me kena ivakaraitaki, eda na doka na matanitu nida talairawarawa ina kena lawa da qai saumi ivakacavacava. Eda na vakadeitaka ga meda solia “vua na Kalou na ka e nona na Kalou.” (Marika 12:17; Roma 13:1-7; 1 Korinica 6:19, 20) E okati ena “ka e nona na Kalou” na noda lomani koya, talairawarawa, kei na noda sokalou. Eda tu vakarau meda vakuai keda, meda kua ga ni talaidredre vei Jiova.—Luke 4:8; 10:27; wilika Cakacaka 5:29; Roma 14:8.

7, 8. Na cava “na yalo ni vuravura,” e veivakamuai vakacava?

⁷ Me rawa nida tawasei keda mai na vuravura i Setani, e bibi me kua ni lewai keda “na yalo ni vuravura.” Na yalo qo e baleta na ivakarau ni vakasama kei na itovo e vakavuna o Setani, e lewai ira tu na sega ni qaravi Jiova. Ia era cata na mataqali rai va qori na lotu vaKarisito. Me vaka e tukuna o Paula, “e sega ni soli vei keda na yalo ni vuravura, na yalo ga ni Kalou.”—1 Korinica 2:12; Efeso 2:2, 3; raica na iKuri ni iVakamacala 17.

⁸ Na yalo ni vuravura e uqeta na nanumi koya ga,  dokadoka, kei na veivorati. E vakavuna na talaidredre vua na Kalou. E vinakata o Setani mera cakava na tamata na ka ga era vinakata, mera kua ni vakasamataka na kena itinitini. E vinakata me nanumi ni bibi duadua “na gagadre ni yago, [kei] na gagadre ni mata.” (1 Joni 2:16; 1 Timoci 6:9, 10) E soli isele na Tevoro me vakacalai ira na dauveiqaravi i Jiova, me veretaki keda tale ga meda duavata kei na nona rai.—Joni 8:44; Cakacaka 13:10; 1 Joni 3:8.

9. Ena rawai keda vakacava na yalo ni vuravura?

⁹ Na yalo ni vuravura e wavokiti keda tu me vaka ga na cagi. Eda na rawai ke da sega ni vorata. (Wilika Vosa Vakaibalebale 4:23.) Eda na rairai sega ni siqema ni sa tekivu vakamuai keda tiko nodra rai kei na nodra itovo na sega ni qaravi Jiova. (Vosa Vakaibalebale 13:20; 1 Korinica 15:33) Se na rawa ni vakamuai keda eso na ka me vaka na iyaloyalo vakasisila, vukitani, se na qito e kaukaua kina na veisisivi.—Raica na iKuri ni iVakamacala 18.

10. Eda na vorata vakacava na yalo ni vuravura?

¹⁰ Eda na qarauna vakacava me kua ni lewai keda na yalo ni vuravura? Meda volekati Jiova da qai laiva me dusimaki keda nona vuku. Meda masuta wasoma na yalona tabu da qai vakaogai keda ena noda qaravi koya. O Jiova e kaukaua duadua ena vuravura kei na lomalagi. Eda nuidei gona ni na rawa ni vukei keda meda vorata na yalo ni vuravura.—1 Joni 4:4.

11. E veivakamuai vakacava na yalo ni vuravura ina isulusulu?

¹¹ E kilai tale ga nida sega ni vakavuravura ena noda isulusulu kei na sasauni. Levu era vakaisulu mera raici kina, mera uqeta na vakasamataki ni ivalavala dukadukali, na yalo ni talaidredre, se mera vakaraitaka na levu ni nodra ilavo. So tale era sega ni kauaitaka na kedra irairai. De ra digia mera sakulevu se duka. Eda na sega ni vakalaiva na mataqali rai va qo me lewa na noda isulusulu kei na sasauni.

12, 13. Na ivakavuvuli cava ena yaga nida digia na isulu meda tokara?

¹² Nida dauveiqaravi i Jiova, eda dau vinakata me  matau na noda isulusulu, savasava, qai veiganiti. Eda tokara na isulu “e rakorako, me laurai kina na yalomatua,” me kilai nida “qarava na Kalou.”—1 Timoci 2:9, 10; Juta 21.

¹³ Na noda isulusulu e rawa ni lewa na nodra rai eso tale me baleti Jiova kei ira na nona tamata. Eda vinakata meda cakava “na ka kece me vakalagilagi kina na Kalou.” (1 Korinica 10:31) E okati ena yalomalumalumu noda doka na ivakarau ni lomadra kei na nodra rai eso tale. Koya gona nida sauni keda se digia na noda isulu, meda nanuma tiko ni na tarai ira eso tale na noda digidigi.—1 Korinica 4:9; 2 Korinica 6:3, 4; 7:1.

14. Na cava meda nanuma tiko nida digia na isulu meda tokara ena veiqaravi tabu?

¹⁴ E dau vakacava noda isulusulu ena soqoni kei na cakacaka vakaitalatala? Eda vinakata meda raici kina? E veivakamadualaki? Eda nanuma ni sega ni dua me lewa noda isulusulu? (Filipai 4:5; 1 Pita 5:6) Macala ga nida dau vinakata meda rairai maqosa, ia eda na maqosa sara nida vakaitovotaka na itovo vaKarisito. Qori na ka e raica o Jiova. Na itovo qori e vakaraitaka dina na “tamata e loma . . . , e talei sara ena mata ni Kalou.”—1 Pita 3:3, 4.

15. Na cava e sega ni tukuna kina vakadodonu o Jiova na isulusulu kei na isasauni meda digia?

¹⁵ E sega ni vakarautaka o Jiova e dua na lisi balavu me baleta na isulu meda dara se kua. E vakarautaka ga na ivakavuvuli vakaivolatabu me vukei keda meda digidigi vinaka. (Iperiu 5:14) Ke mani vakatulewa lelevu se lalai, e vinakata o Jiova me yavutaki ga  ena noda lomani koya kei na so tale. (Wilika Marika 12:30, 31.) O ira na tamata i Jiova e veiyasa i vuravura e duidui na nodra isulusulu ena vuku ni nodra ivakarau vakavanua kei na ka era taleitaka. Na duidui qori e totoka qai veivakabulabulataki.

16. E veisaqasaqa vakacava na rai ni vuravura me baleta na ilavo kei na ka e vakavulica o Jisu? Na taro cava meda vakasamataka?

¹⁶ E vinakata o Setani meda nanuma ni na vakavu marau na ilavo kei na iyau, ia era kila na  dauveiqaravi i Jiova ni sega ni dina qori. Eda nuitaka na vosa i Jisu: “Ke levu mada ga na ka e tu vua e dua, ena sega ni vakatau na nona bula ena veika e taukena.” (Luke 12:15) E sega ni rawa ni vakamarautaki keda dina na ilavo. Eda sega ni kunea kina na veitokani dina, vakacegu se bula tawamudu. Eda dau vinakata eso na ka meda taukena, eda via marautaka tale ga na bula. Ia e vakavulica o Jisu nida na marau ke vinaka noda veiwekani kei na Kalou, ke da vakabibitaka tale ga noda sokalou. (Maciu 5:3; 6:22, ivakamacala e ra) Tarogi iko mada: ‘Vakacava, sa lewai au tale ga na rai ni vuravura me baleta na ilavo? Au vakasamataka qai veitalanoataka vakalevu?’—Luke 6:45; 21:34-36; 2 Joni 6.

17. Ena vinaka vakacava nomu bula ke o cata na rai ni vuravura me baleta na ilavo?

¹⁷ Ke da vakabibitaka noda qaravi Jiova da qai cata na rai ni vuravura me baleta na ilavo, ena vakainaki na noda bula. (Maciu 11:29, 30) Eda na marau, da qai vakila na vakacegu. (Maciu 6:31, 32; Roma 15:13) Eda na sega ni lomaocaocataka vakalevu na iyau. (Wilika 1 Timoci 6:9, 10.) Eda na marautaka na soli ka. (Cakacaka 20:35) Ena levu tale ga na gauna eda vakayagataka kei ira eda lomana, da qai moce vinaka.—Dauvunau 5:12.

18. Na cava e saga tiko o Setani?

¹⁸ E saga tiko o Setani me vakaleqa na noda veiwekani kei Jiova, meda solia gona noda vinaka kece meda karona. Eda veivala tiko kei “ira na yalo ca  tawarairai.” (Efeso 6:12) E sega ni vinakata o Setani kei ira nona timoni meda mamarau se bula tawamudu. (1 Pita 5:8) Era valuti keda tiko na meca kaukaua, ia eda rawa ni qaqa ena veivuke i Jiova!

19. E vakamacalataka vakacava na Efeso 6:14-18 na “iyaragi” ni lotu vaKarisito?

¹⁹ Ena gauna makawa, era vakaiyaragi na sotia mera taqomaki ira ena bucanivalu. Eda na taqomaki tale ga nida dara tiko ga na “iyaragi” e solia o Jiova. (Efeso 6:13) Eda wilika me baleta na “iyaragi” qo ena Efeso 6:14-18: “O koya gona moni tudei, me ivau ni tolomuni na ka dina, me isasabai ni seremuni na yalododonu, me qai tu vakarau ni vakaivava na yavamuni ena itukutuku vinaka ni vakacegu. Ia na kena e bibi duadua, moni taura na isasabai levu ni vakabauta, moni bokoca kina na gasau waqa kece i koya na vunica. Moni taura tale ga na isala ni bula, kei na iseleiwau ni yalo tabu, ya na vosa ni Kalou, ena gauna vata qori moni dau kerea na veidusimaki ni yalo tabu ena ituvaki kece ga oni cabora kina na veimataqali masu kei na kerekere.”

20. Na cava meda cakava me taqomaki keda na noda “iyaragi”?

²⁰ Ke guilecava na sotia e dua na nona iyaragi e dau taqomaka na yagona, qori sara ga na vanua ena ravuti koya kina na meca. Ke da vinakata me taqomaki keda na noda “iyaragi,” bibi meda kua ni guilecava e dua. Meda dara tiko ga, da qai maroroya vinaka. Eda na vala tiko ga me yacova ni sa vakarusai na vuravura i Setani, sa kawaboko tale ga mai vuravura o Setani kei ira nona timoni. (Vakatakila  12:17; 20:1-3) Ke da valuta tiko na gagadre ca se noda malumalumu, meda kua ni soro!—1 Korinica 9:27.

21. Eda na qaqa vakacava?

²¹ E kaukaua cake vei keda na Tevoro. Ia ena veivuke i Jiova eda rawa ni qaqa! Meda yalodina tiko ga, bibi meda masu vei Jiova, vulica nona Vosa da qai veimaliwai kei ira na mataveitacini. (Iperiu 10:24, 25) Ena vukei keda qori meda yalodina tiko ga da qai tu vakarau ni taqomaka noda vakabauta.

22, 23. (a) Eda na vakarautaki keda vakacava meda taqomaka noda vakabauta? (b) Na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga tarava?

²² E bibi meda tu vakarau ni taqomaka noda vakabauta e veigauna. (Joni 15:19) Levu na ituvaki eda na vakaraitaka kina na iVakadinadina i Jiova nida duidui. Tarogi iko mada: ‘Au kila na vuna meu tutaka kina noqu vakabauta? Au vakadeitaka ni dina na iVolatabu kei na dauveiqaravi yalodina? Au sakitaka niu dua na iVakadinadina i Jiova? (Same 34:2; Maciu 10:32, 33) Au rawa ni vakamacalataka noqu vakabauta?’—Maciu 24:45; Joni 17:17; wilika 1 Pita 3:15.

²³ E matata ena levu na ituvaki na ka meda cakava meda tawasei keda tani mai vuravura. Ia ena sega ni matata ena so tale na gauna. Levu na sala e via lawakitaki keda kina o Setani, dua vei ira na ka ni veivakamarautaki. Eda na digia vakayalomatua vakacava na ka ni veivakamarautaki? Ena dikevi qori ena wase e tarava.