1, 2. Ena vakacava na rai i Jiova ni kila noda sasaga meda daudina?

NI SUKA na vuli e dua na gonetagane qai taubale tiko e vale, e kunea sara e dua na baosi e sinai tu kina na ilavo. Na cava ena cakava? E rawa sara ga ni maroroya na ilavo ya. Ia a sega, e lai vakasuka tale na baosi vei koya na kena itaukei. Dua na ka nona marau qai sakitaki gonetagane o tinana ni rogoca na ka e cakava o luvena.

² Era marau na itubutubu nira daudina na luvedra. E “Kalou daudina” na tamada vakalomalagi o Jiova, e marautaka tale ga nida daudina. (Same 31:5) Eda via vakamarautaki koya da qai ‘vinakata meda dina ena ka kece.’ (Iperiu 13:18) Meda veitalanoataka mada e va na vanua e rawa ni vakatovolei kina na noda daudina. Meda qai veitalanoataka tale ga na kena veivakalougatataki.

3-5. (a) Eda na vakaisini keda ga vakacava? (b) Na cava ena rawa ni vukei keda meda daudina?

³ Meda daudina, e bibi meda kua ni vakaisini keda. E sega ni rawarawa meda dau cakava qori. Ena  imatai ni senitiuri era vakaisini ira ga na ivavakoso e Leotisea nira cakava na ka era nanuma ni vakamarautaka na Kalou, ia era cakava tiko na kena veibasai. (Vakatakila 3:17) Eda rawa tale ga ni vakaisini keda nida vunitaka na keda roka dina.

⁴ E vakamacalataka na tisaipeli o Jemesa: “Ke dua e nanuma ni sa qarava tiko na Kalou ena iqaraqaravi e vakadonuya o koya ia e sega ni lewa vinaka na yamena, e vakaisina tiko ga na lomana, e tawayaga tale ga nona lotu.” (Jemesa 1:26) Eda na vakaisini keda ga ke da nanuma nida caka vinaka tiko, qai sega ni kauaitaka na Kalou na noda dau veibeci, veivakalialiai se lasu sara mada ga. Na cava ena vukei keda meda kua ni vakaisini keda ga?

⁵ Nida tirovi keda ena iloilo, eda na kila na keda irairai. Nida wilika na iVolatabu eda na kila kina na lomada. E rawa ni vukei keda na iVolatabu meda kila na ka eda vinaka kina kei na noda malumalumu. Eda na kila ke vinakati meda veisautaka noda ivakarau ni vakasama, na ka eda cakava kei na ka eda tukuna. (Wilika Jemesa 1:23-25.) Ke da tukuna tiko ni sega noda malumalumu, ena dredre meda cakava eso na veisau. E vinakati gona meda kilai keda vinaka nida vakayagataka na iVolatabu. (Lele i Jeremaia 3:40; Akeai 1:5) Ena veivuke tale ga na masu. Eda rawa ni kerei Jiova ena masu me dikevi keda, meda raica rawa na noda malumalumu da qai vakavinakataka. (Same 139:23, 24) Meda nanuma tiko ni “sevaka o Jiova na tamata lawakica, ia e veitokani voleka kei ira na yalododonu.”—Vosa Vakaibalebale 3:32.

6. Na cava me rau daudina kina na veiwatini?

⁶ E bibi na daudina ena vuvale. Ni rau dau veivosaki vakadodonu na veiwatini, erau na dei qai dau veinuitaki. Levu na ka e dau vakavuna mera sega ni daudina na veiwatini. Me kena ivakaraitaki, rawa ni dua vei rau na veiwatini e dau wede se sara iyaloyalo vakasisila, se lasa lo tiko. Dikeva na ka e tukuna na daunisame: “Au sega ni vakailala kei ira na dau veidabui, au yawaki ira tale ga na vunitaka na kedra roka dina.” (Same 26:4) Ke o sega ni daudina vei kemu isa ena ka mada ga o vakasamataka, qori ena vakaleqa nomu vakawati.

7, 8. O na vakayagataka vakacava na iVolatabu mera vulica kina na gone na bibi ni daudina?

 ⁷ Mera vulica tale ga na gone na bibi ni daudina. Mera vakayagataka na iVolatabu na itubutubu mera veivakavulici kina. E tiko kina eso na ivakaraitaki ca, me vakataki Ekani e daubutako, o Kiesai e lasu me rawa ilavo kina, kei Jutasa e butakoca na ilavo qai volitaki Jisu ena 30 na tikinisiliva.—Josua 6:17-19; 7:11-25; 2 Tui 5:14-16, 20-27; Maciu 26:14, 15; Joni 12:6.

⁸ E tu tale ga ena iVolatabu na nodra ivakaraitaki vinaka o ira na daudina me vakataki Jekope, e tukuna vei ratou na luvena me ratou vakasuka na ilavo ratou kunea, o Jefica kei na luvena yalewa rau dei ena nodrau yalayala vua na Kalou, kei Jisu e daudina ena ituvaki dredre mada ga. (Vakatekivu 43:12; Dauveilewai 11:30-40; Joni 18:3-11) Na ivakaraitaki kece qo era rawa ni vulica kina na gone na bibi ni daudina.

9. Ena yaga vakacava vei ira na gone na nodra daudina na itubutubu?

⁹ Mera vuli na itubutubu ena ivakavuvuli vakaivolatabu bibi qo: “Ia o iko o vakavulica tiko e dua tale, o sa bau vakavulici iko mada? O iko, o vunautaka tiko ‘Kua ni butako,’ o butako tiko?” (Roma 2:21) Era kila na gone na gauna e duidui kina na ka era tukuna na itubutubu kei na ka era cakava. Ke da tukuna vei ira na luveda mera daudina, ia eda sega tiko ni cakava qori, era na veilecayaki. Ke ra raica na gone nira dau lasu na itubutubu, ena ka lalai  mada ga, de dua era na cakava tale ga qori. (Wilika Luke 16:10.) Ia ke ra raica na gone nira daudina na itubutubu, ena vukei ira qori ena gauna era vakaluveni kina mera dua na itubutubu nuitaki.—Vosa Vakaibalebale 22:6; Efeso 6:4.

10. Eda na daudina vakacava nida veitalanoa kei ira na tacida?

¹⁰ Meda daudina tale ga vei ira na tacida vaKarisito. E dau rawa ni vuki na veitalanoa ni veisiga me kakase se vakaucaca. Ke da talanoataka tiko ga e dua na ka nida sega ni kila na kena dina, eda sa na rairai lasu tiko. E vinaka meda dau ‘lewa vinaka na tebenigusuda.’ (Vosa Vakaibalebale 10:19) E sega ni ibalebale ni daudina meda tukuna kece na ka eda nanuma, kila se rogoca. Ke da via tukuna mada ga na itukutuku dina, de dua e sega kina noda bisinisi, se tawayaga qai sega ni ka vakayalololoma meda talanoataka tiko ga. (1 Cesalonaika 4:11) Eso era vakaiulubaletaka na nodra veibeci nira kaya: “Au tukuna tiko ga na ka dina.” Nida dauveiqaravi i Jiova, eda vinakata meda vosa vakayalovinaka qai tau ena dela ni loloma.—Wilika Kolosa 4:6.

11, 12. (a) Ke dua e cala bibi, ena vakadredretaka vakacava na ituvaki ke sega ni daudina? (b) Cava eda na rairai taroga? (c) Eda na daudina vakacava ena isoqosoqo i Jiova?

¹¹ E lesi ira na qase ni ivavakoso o Jiova mera veivuke ena ivavakoso. Ena rawarawa nodra vukei keda na qase ke da daudina. Na vuna? Kaya mada ke o tauvimate qai lai laurai vei vuniwai, o na vunitaka vua na kemu mate? Ke o cakava qori, ena qai vukei  iko vakacava? E va tale ga qori ke da cala bibi, meda kua ni vunitaka. Ia meda lai vakaraitaka ga vakadodonu vei ira na qase. (Same 12:2; Cakacaka 5:1-11) Vakasamataka tale e dua na ituvaki: Vakacava ke o kila ni cala bibi e dua na nomu itokani? (Vunau ni Soro 5:1) O na rairai kaya: “Keu nona itokani dina, me tiko lo ga vei au”? Se o na nanuma nira tu na qase ni ivavakoso mera vukei koya, me rawa ni veisau qai vakavinakataka tale nona veiwekani kei Jiova?—Iperiu 13:17; Jemesa 5:14, 15.

¹² E bibi tale ga meda daudina ena isoqosoqo i Jiova nida vakalewena eso na ka me vaka na ripote ni cakacaka vakaitalatala. Eda na daudina tale ga nida vakalewena na fomu ni painia se so tale na taba ni veiqaravi tabu.—Wilika Vosa Vakaibalebale 6:16-19.

13. Eda na daudina vakacava nida caka bisinisi kei na dua na tacida?

¹³ Meda kua ni bosoka vata na lotu vaKarisito na sokalou kei na ka vakabisinisi. Kena ivakaraitaki, eda sega ni caka bisinisi ena Vanua ni Soqoni se na noda cakacaka vakaitalatala. Eda na sega ni vakayagataki ira na tacida. Ke o vakacakacakataki ira na mataveitacini, saumi ira ena kena gauna donu, solia na isau o yalataka, kei na so tale na ka yaga e vauci ena lawa. E rawa ni okati kina na inisua ni veiqaravi vakavuniwai, se nodra saumi tiko ga nira gade. (1 Timoci 5:18; Jemesa 5:1-4) Ke noda boso e tacida vakayalo, kua ni namaka vakasivia na ka. (Efeso 6:5-8) Me vakayagataki vinaka na gauna ni cakacaka qai cakava vinaka sara na cakacaka o saumi kina.—2 Cesalonaika 3:10.

14. Cava mera cakava na lotu vaKarisito era via caka bisinisi vata?

 ¹⁴ Vakacava ke da caka bisinisi kei na dua na tacida? De okati kina na sea, se dinau mai na baqe. Ena yaga sara ena ituvaki qo na ivakavuvuli vakaivolatabu: Me vakaivolataki na ka kece! Ni voli qele na parofita o Jeremaia, a lavetaka e rua na kena ivola, e dua mera sainitaka na ivakadinadina, sa qai maroroi ruarua tu ke mani tarogi e muri na dodonu ni ka e caka. (Jeremaia 32:9-12; raica tale ga na Vakatekivu 23:16-20) Eso era nanuma ke biu vakaivola na ka kece, ena nanumi nira sega ni veinuitaki na tacida. Ia ni muri na ituvatuva qori ena sega ni basika na duidui lalai, rarawa, kei na veiba. Me nanumi tiko ni bibi cake na duavata ena ivavakoso mai na veika vakabisinisi.—1 Korinica 6:1-8; raica na iKuri ni iVakamacala 30.

15. Na cava na rai i Jiova me baleta na veidabuitaki ni ka vakabisinisi?

¹⁵ E bibi meda daudina vei ira na tamata kece ga, okati kina o ira na sega ni iVakadinadina i Jiova. E bibi vei Jiova meda daudina. “Na ivakarau veidabui e sevaka o Jiova, ia na ivakarau dodonu e vakamarautaki koya.” (Vosa Vakaibalebale 11:1; 20:10, 23) Ena gauna vakaivolatabu, e dau vakayagataki na ivakarau ena ka ni bisinisi. Ia eso na dauveivoli era dabui ira na dauvolivoli nira solia vakalailai na veika era vakadonuya taumada se ra tosoya cake na ka mera sauma. Sa takalevu tale ga nikua na veidabuitaki ena veika vakabisinisi me vaka ga ena gauna vakaivolatabu. E  cata o Jiova na ivakarau qori, e se sega ni veisau na nona rai me yacova mai nikua.

16, 17. Eda na vakaraitaka vakacava nida daudina?

¹⁶ Eda sotava kece na ituvaki ena vakatovolei kina na noda daudina—me vaka noda vaqara cakacaka, vakaleweni eso na fomu ni matanitu, se veitarogi e koronivuli. Levu era kaya ni sega ni ca na lasu, vakalevutaki ni italanoa, se veivakacalai na noda isaunitaro. Eda sega ni kurabuitaka na veika qori. Sa tukuni tu ena iVolatabu nira na “dau lomani ira ga na tamata, era na lomana na ilavo, . . . era na sega ni vinakata na ka e dodonu” ena iotioti ni veisiga qo.—2 Timoci 3:1-5.

¹⁷ Ena so na gauna ena rairai nanumi nira rawaka vakalevu ena vuravura nikua o ira na dauveidabui. (Same 73:1-8) Ena rawa tale ga ni vakacegui mai na nona cakacaka e dua na lotu vaKarisito, se lawakitaki vakailavo, se vakacacani e valenicakacaka ena vuku ni nona daudina. Ia e bibi duadua na daudina. Na vuna?

18. Na cava e bibi kina me vinaka na keda irogorogo?

¹⁸ E talei qai kunekunei dredre me dua e daudina qai nuitaki ena vuravura qo. E rawa ni va qori na keda irogorogo. (Maika 7:2) Eso era na rairai vakalialiai iko ni o daudina, qai tukuna ni o lialia. Ia eso tale era na taleitaka na nomu daudina qai nuitaki iko. Eda kilai na iVakadinadina i Jiova e veiyasa i vuravura nida daudina. Eso na boso ni cakacaka era digitaki keda ena vuku ni noda daudina. Nira vakasakei eso  na tamata cakacaka nira sega ni daudina, eda cakacaka tiko ga na iVakadinadina.

19. Ena vakacava nomu veiwekani kei Jiova ni o daudina?

¹⁹ Nida daudina ena ka kece ena vinaka na noda lewaeloma, eda na lomavakacegu tale ga. Eda rawa ni vakataki Paula ni vola: “Keitou nuitaka ni vinaka na neitou lewaeloma.” (Iperiu 13:18) Koya e bibi sara, ena marautaka o Jiova na Tama dauloloma ni raica nomu sasaga mo daudina ena ka kece.—Wilika Same 15:1, 2; Vosa Vakaibalebale 22:1.