1. Na cava a vakabibitaka o Jisu ena iotioti ni bogi ni nona bula e vuravura?

A VAKARAITAKA ena iotioti ni bogi ni nona bula e vuravura o Jisu, ni kauaitaki iratou vakalevu nona imuri. A masulaka vei Tamana: “Au sega ni kerea moni kauti ratou tani e vuravura, moni taqomaki ratou tiko ena vuku i koya na vunica. Eratou sega ni vakavuravura me vaka ga na noqu sega ni vakavuravura.” (Joni 17:15, 16) Na kerekere qori i Jisu e vakaraitaka na levu ni nona lomani iratou na nona imuri kei na bibi ni ka a tukuna ena bogi ya vei iratou eso: “Dou sega ni vakavuravura.” (Joni 15:19) E bibi dina vei Jisu me ratou kua ni vakavuravura na nona imuri!

2. Na “vuravura” cava a vakaibalebaletaka o Jisu?

² Na “vuravura” a cavuta o Jisu e vakaibalebaletaka na kawatamata era yawaka na Kalou, e lewai ira o Setani ra qai bobula ina kocokoco kei na dokadoka e taka mai vua. (Joni 14:30; Efeso 2:2; 1 Joni 5:19) Io, e “veimecaki kei na Kalou na veitokani kei vuravura.” (Jemesa 4:4) Nira tu e vuravura o ira na via tiko ga ena loloma ni Kalou, ena rawa vakacava mera kua ni vakavuravura? Eda na veivosakitaka qo e lima na sala: mera yalodina ni tokona na Matanitu ni Kalou e kena Tui o Karisito ra tawaveitovaki tale ga ena ka vakapolitiki, vorata na yalo ni vuravura, rakorako nodra isulusulu kei na sasauni, me vinaka na matadra, mera tokara tale ga na iyaragi kece ni Kalou.

3. (a) Na cava na rai i Jisu me baleta na veika vakapolitiki ena nona gauna? (b) Na cava e tukuni kina nira mata na imuri lumuti i Jisu? (Okata na ivakamacala e ra.)

³ O Jisu a sega ni vakaitavi ena veika vakapolitiki ena nona gauna, a vakaliuca ga na vunautaki ni Matanitu ni Kalou e kena Tui sara ga o koya. (Taniela 7:13, 14; Luke 4:43; 17:20, 21) A rawa gona ni tukuna o Jisu vei Ponitio Pailato na kovana ni Roma: “E sega ni vakavuravura na noqu Matanitu.” (Joni 18:36) Era vakatotomuria nona ivakaraitaki na nona imuri yalodina, era yalodina vei Karisito kei na nona Matanitu ra qai vakarogoya yani i vuravura na Matanitu qori. (Maciu 24:14) A vola na yapositolo o Paula: “O keitou na mata, keitou matataki Karisito, . . . Ni keitou matataki Karisito keitou vakamasuti kemuni kina: ‘Moni mai duavata tale kei na Kalou.’” *—2 Korinica 5:20.

4. Era vakaraitaka vakacava na lotu vaKarisito dina nodra yalodina ina Matanitu ni Kalou? (Raica na kato “ Era Tawaveitovaki na Lotu vaKarisito Taumada.”)

⁴ O ira era mata ni dua tale na vanua se matanitu, era sega ni siova na veika e yaco ena vanua era veiqaravi kina; era tawaveitovaki. Era tokona tiko ga na nodra matanitu se vanua era matataka. E dina qori me baleti ira na imuri lumuti i Karisito era “lewenivanua mai lomalagi.” (Filipai 3:20) Nira gumatua na kacivaka na itukutuku ni Matanitu ni Kalou, sa ra vukei rawa e milioni vakacaca na ‘so tale na sipi’ i Karisito mera “duavata tale kei na Kalou.” (Joni 10:16; Maciu 25:31-40) O ira qo era italai i Karisito, ra tokoni ira na taci Jisu lumuti. Era veitokonitaka na kacivaki ni Matanitu ni Mesaia na ilawalawa ruarua qori, ra tawaveitovaki tale ga ena veika vakapolitiki.​—Wilika Aisea 2:2-4.

5. E duidui vakacava na ivavakoso vaKarisito vei Isireli makawa, e laurai vakacava qori vei ira na lotu vaKarisito?

 ⁵ Era sega ni tawaveitovaki ga na lotu vaKarisito dina baleta nira yalodina vei Karisito, nira lewe tale ga ni mataveitacini e vuravura raraba. Era duidui vei ira na Isireli ni a vakarautaka sara ga na Kalou e dua na vanua mera vakaitikotiko kina. (Maciu 28:19; 1 Pita 2:9) Ke da tokona na isoqosoqo vakapolitiki, eda na sega ni doudou na vunautaka na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou, da sega tale ga ni duavata. (1 Korinica 1:10) Ni cabolo na ivalu, eda sa na valuti ira eda vakabauta vata, o ira e dodonu meda lomana. (Joni 13:34, 35; 1 Joni 3:10-12) E veiganiti kina nona tukuna o Jisu vei ratou na nona tisaipeli me ratou kua ni vakaitavi ena ivalu. A tukuna tale ga me ratou lomana na kedratou meca.—Maciu 5:44; 26:52; raica na kato “ Au se Tawaveitovaki Tiko Ga?”

6. Ke o yalayala vua na Kalou, ena vakacava nomu talairawarawa vei Sisa?

⁶ Nida lotu vaKarisito dina, eda yalataka noda bula vua na Kalou, sega ni tamata, isoqosoqo vakatamata se matanitu. E tukuna na 1 Korinica 6:19, 20: “Oni sega . . . ni taukeni kemuni, ni oni a voli ena isau levu sara.” Era na solia na imuri i Jisu na ka e nei “Sisa,” na veidokai, ivakacavacava, kei na talairawarawa ke veiganiti, ia era na solia “vua na Kalou na ka e nona na Kalou.” (Marika 12:17; Roma 13:1-7) E okati ena ka era solia vua na Kalou na nodra sokaloutaki koya vakatabakidua, lomani koya mai vu ni lomadra, kei na nodra talairawarawa vua ena yalodina. Ke vinakati, era na bolemate ena vukuna na Kalou.—Luke 4:8; 10:27; wilika Cakacaka 5:29; Roma 14:8.

7, 8. Na cava na “yalo ni vuravura,” e “cakacaka tiko” vakacava na yalo qori vei ira na talaidredre?

⁷ Era sega ni vakavuravura tale ga na lotu vaKarisito nira vorata na kena yalo. A vola o Paula: “E sega ni soli vei keda na yalo ni vuravura, na yalo ga ni Kalou.” (1 Korinica 2:12) A tukuna vei ira mai Efeso: “Oni a muria voli ena dua na gauna . . . na vuravura qo, na ivakarau e vinakata na iliuliu e lewa tu na cagi, qo na yalo e cakacaka tiko e lomadra na luve ni talaidredre.”—Efeso 2:2, 3.

⁸ E tawarairai na “cagi” se yalo ni vuravura, e kaukaua na kena veivakamuai ni uqeta na talaidredre vua na Kalou vaka kina “na gagadre ni yago, na gagadre ni mata.” (1 Joni 2:16; 1 Timoci 6:9, 10) E veirawai vakalevu na “lewa” ni yalo qo, vakabibi ni salavata sara ga kei na ka e dau taleitaka na yagoda ivalavala ca, e dredre me siqemi, eda sega ni drotaka rawa, qai vaka na cagi ni rawarawa wale tu ga ni curumi keda. E “cakacaka tiko” na yalo qori vua e vakaraitaka na itovo tawavakalou me vaka na kocokoco, dokadoka, vakaunona kei na talaidredre. * Ena toso ni gauna, na yalo ni vuravura ena vakacuruma vakalalai na yalo ni tevoro ena lomana e dua.—Joni 8:44; Cakacaka 13:10; 1 Joni 3:8, 10.

9. Sala cava soti e rawa ni rawai kina noda vakasama kei na lomada ena yalo ni vuravura?

⁹ Ena rawa beka ni kadre ena noda vakasama kei na lomada na yalo ni vuravura? Io, ke da sega ni qaqarauni. (Wilika Vosa Vakaibalebale 4:23.) Eda dau tekivu rawai vakamalua, ena vukudra beka na ilala eda rairai nanuma nira vinaka, ia era sega ni lomani Jiova. (Vosa Vakaibalebale 13:20; 1 Korinica 15:33) E rawa ni veirawai tale ga na yalo ni vuravura ena wiliki ni ivola vakasisila, saravi ni iyaloyalo vakasisila kei na raici ni nodra web site na vukitani ena Internet, ka ni veivakamarautaki tawakilikili, kei na qito e uqeta na veisisivi kei na veiqati se basogana tale eso e vakavotui kina na rai i Setani kei na vuravura.

10. Eda na vorata vakacava na yalo ni vuravura?

 ¹⁰ Eda na vorata vakacava na yalo ni vuravura da qai tiko ga ena loloma ni Kalou? Ke da vakayagataka vinaka ga na isolisoli vakayalo e vakarautaka o Jiova, da masuta wasoma tale ga na veivuke ni yalo tabu. O Jiova e kaukaua cake sara vua na Tevoro kei na vuravura ca e tu ena nona lewa. (1 Joni 4:4) E bibi gona meda torovi Jiova tiko ga ena masu!

11. E lewa vakacava na isulusulu na yalo ni vuravura?

¹¹ E vakavotui na yalo ni vuravura ena nona isulusulu e dua, sasauni, kei na nona savasava. Sa torosobu sara ena levu na vanua na isulusulu, e kaya kina e dua na daukacikacivaki ni retioyaloyalo ni na dredre mera vakaduiduitaki na saqamua ke ra sa muria na yalewa kece na nodra isulusulu e veivagarogaroi. Era sa bau rawai tale ga na goneyalewa lalai ena isulusulu a volai ena dua na niusiveva me “vakaraitaki yago qai sega ni rakorako.” Sa takalevu tale ga nikua na isulusulu yakusurasura e vakavotuya na talaidredre kei na tawaveidokai.

12, 13. Na ivakavuvuli cava me lewa noda isulusulu kei na sasauni?

¹² Nida dauveiqaravi i Jiova, eda vinakata meda rairai vinaka, kena ibalebale noda isulusulu ena rakorako, savasava, sega ni veivakatarabetaki qai ganita na vanua kece eda tiko kina. Na keda irairai me “rakorako, me laurai kina na yalomatua” e veigauna me salavata kei na “ka vinaka” e kilikili kei ira na tagane se yalewa “era kaya nira qarava na Kalou.” Eda sega ni cakava qori nida via dokai kina, ia eda vinakata meda “tiko ga ena loloma ni Kalou.” (1 Timoci 2:9, 10; Juta 21) Io, me keda idivi mada ga “na tamata e loma, . . . e talei sara ena mata ni Kalou.”—1 Pita 3:3, 4.

¹³ Meda nanuma tiko ni noda isulusulu kei na sasauni e rawa ni vakalewai se vakalagilagi kina na sokalou dina. Na vosa vaKirisi e vakadewataki me “rakorako,” ni vakayagataki vata kei na lewaeloma e kena ibalebale na dokai se rokovi ni nodra rai eso tale. Me vakaliuci gona nodra lewaeloma, sega ni noda dodonu ga me baleta na isulusulu eda taleitaka. Koya e bibi sara nida vinakata me lagiti o Jiova kei ira na nona tamata, da via vakaraitaka tale ga nida italatala ni Kalou ena noda cakava na “ka kece me vakalagilagi kina na Kalou.”—1 Korinica 4:9; 10:31; 2 Korinica 6:3, 4; 7:1.

14. Na taro cava meda vakasamataka me baleta na noda sasauni kei na savasava?

¹⁴ E bibi meda kauaitaka vakalevu noda isulusulu, sasauni kei na savasava ena cakacaka vakaitalatala se noda tiko ena soqoni vaKarisito. Meda vakasamataka mada: ‘Au raici beka vakatani niu sega ni qarauna noqu savasava kei na noqu sasauni? E vakamaduataki ira eso tale? E bibi cake beka na noqu dodonu ena rua na ka qori mai na noqu rawata na ivakatagedegede meu lesi kina ena so na itavi ena ivavakoso?’—Same 68:6; Filipai 4:5; 1 Pita 5:6.

15. Na cava e sega ni vakamatatataka kina na iVolatabu na lawa me baleta na isulusulu, sasauni kei na savasava?

¹⁵ E sega ni vakamatatataka na iVolatabu na lawa me baleta na isulusulu, sasauni kei na savasava. O Jiova e sega ni via yalana na noda galala ni digidigi, e vinakata meda vakasamataka vinaka na ka eda cakava. E vinakata ga meda tamata matua ena noda vakasamataka vinaka na ivakavuvuli vakaivolatabu da qai ‘vakayagataka noda vakasama e vakavulici me vakaduiduitaka na ka e donu mai na ka e cala.’ (Iperiu 5:14) Kena ilutua, e vinakata o Jiova me lewai keda na loloma—noda lomani koya kei ira na wekada. (Wilika Marika 12:30, 31.) Koya gona, ke tiko mada ga na ivakatagedegede meda muria, e se levu ga na isulu kei na sasauni eda rawa ni vakayagataka. E vakadinadinataki qori ena duidui roka kei na veimataqali isulu era tokara na tamata mamarau i Jiova ena vanua ga era soqoni kina.

16. E veisaqasaqa vakacava na yalo ni vuravura kei na ivakavuvuli i Jisu, na taro cava meda vakasamataka?

¹⁶ E dau veivakaisini na yalo ni vuravura qai rawai ira e levu mera nuitaka na ilavo kei na ka vakayago mera marau kina. Ia a kaya o Jisu: “Ke levu mada ga na ka e tu vua e dua, ena sega ni vakatau na nona bula ena veika e taukena.” (Luke 12:15) A sega ni tukuna tiko o Jisu meda vakatatabutaka e levu na ka se meda vakuai keda mai na ka kece. A vakavulica ga nira na marau dina o ira na “kauaitaka nodra bula vakayalo,” kei ira era bula rawarawa ga qai vakaliuca na veika vakayalo. (Maciu 5:3; 6:22, ivakamacala e ra) Meda vakasamataka mada: ‘Au vakabauta na ivakavuvuli i Jisu, se rawai au tiko na “tama ni lasu”? (Joni 8:44) Na cava e vakaraitaka na ka au tukuna, noqu isausau, na ka au vakaliuca, kei na noqu ivakarau ni bula?’—Luke 6:45; 21:34-36; 2 Joni 6.

17. Tukuna eso na ka ni veivakalougatataki era marautaka o ira era bula rawarawa ga.

¹⁷ A kaya o Jisu: “Ena kilai na vuku ena ka e cakava.” (Maciu 11:19) Qo eso na ka ni veivakalougatataki era marautaka o ira era bula rawarawa ga. E vakacegui ira na cakacaka vakavunau. (Maciu 11:29, 30) Era sega ni nuiqawaqawa, ra sega ni vakila kina na rarawa e salavata mai. (Wilika 1 Timoci 6:9, 10.) Nira lomavakacegu ena ka era sa bula tiko kina, e levu na gauna era tiko vata kina vakavuvale kei ira nodra itokani lotu vaKarisito. E rawa tale ga nira moce vinaka. (Dauvunau 5:12) Era marau na soli ka, era cakava ena gauna veiganiti. (Cakacaka 20:35) Ena “levu tiko ga kina na nodra inuinui” ra qai lomavakacegu. (Roma 15:13; Maciu 6:31, 32) Qori na ka ni veivakalougatataki e uasivi dina!

18. E vakamacalataki vakacava ena iVolatabu na keda meca, na iwalewale e vakayagataka, kei na mataqali vala eda vakaitavi kina?

¹⁸ O ira na lotu vaKarisito era tiko ga ena loloma ni Kalou era taqomaki vakayalo me kua ni vakacacani ira o Setani, ni nona inaki mera kua ni marau se rawata na bula tawamudu. (1 Pita 5:8) A vola o Paula: “Nida sega ni veivala wale ga kei ira na vakalewe ra qai vakadra, ia eda veivala kei ira na veimatanitu, o ira na iliuliu, o ira na lewa tu na vuravura butobuto qo kei ira na yalo ca tawarairai ena veiyasana vakalomalagi.” (Efeso 6:12) Na vosa vaKirisi e vakadewataki me “veivala” e dusia nida sega ni vala tiko mai vakayawa me vaka beka mai na loma ni dua na qara vuni se idrodro, ia e vaka sara ga nida veimulomulo tiko kei na dua. Kuria ya, na matavosa “veimatanitu,” “ira na iliuliu,” kei “ira na lewa tu na vuravura” e dusia nira nakita na kabula vakayalo nodra kabakoro, e tuvanaki tale ga vakamatau.

19. Vakamacalataka na noda iyaragi vakayalo na lotu vaKarisito.

¹⁹ Eda rawa ni qaqa, dina ni tiko na noda malumalumu qai vakaiyalayala na ka eda rawata. Ena sala cava? Nida vakaiyaragi “ena iyaragi kece ni Kalou.” (Efeso 6:13) E tukuni ena Efeso 6:14-18 na iyaragi qori: “O koya gona moni tudei, me ivau ni tolomuni na ka dina, me isasabai ni seremuni na yalododonu, me qai tu vakarau ni vakaivava na yavamuni ena itukutuku vinaka ni vakacegu. Ia na kena e bibi duadua, moni taura na isasabai levu ni vakabauta, moni bokoca kina na gasau waqa kece i koya na vunica. Moni taura tale ga na isala [se, inuinui] ni bula, kei na iseleiwau ni yalo tabu, ya na vosa ni Kalou, ena gauna vata qori moni dau kerea na veidusimaki ni yalo tabu ena ituvaki kece ga oni cabora kina na veimataqali masu kei na kerekere.”

20. E duidui vakacava noda vala na lotu vaKarisito ni vakatauvatani kei na sotia?

²⁰ Meda nuidei ni na taqomaki keda na iyaragi vakayalo e vakarautaka ena vukuda na Kalou, ia meda vakaiyaragi tiko e veigauna. Era dau cegu vakabalavu na sotia ni oti na ivalu, ia na noda vala na lotu vaKarisito e vauci kina noda bula kei na mate, ena qai oti ga ni sa vakarusai na ituvaki ca ni vuravura i Setani, ra biu tale ga ina qara e sega ni vakabotona na timoni. (Vakatakila 12:17; 20:1-3) Meda kua ni lomaleqa ke da saga tiko meda valuta noda malumalumu se gagadre ca, ni gadrevi meda ‘vakamalumalumutaki’ keda kece meda yalodina tiko ga kina vei Jiova. (1 Korinica 9:27) Meda qai lomaleqa ga ke da sega ni vala!

21. Eda na qaqa vakacava ena ivalu vakayalo eda vakaitavi kina?

²¹ Eda na sega ni qaqa ena noda kaukaua ga, e veivakadreti gona o Paula ni bibi meda masu vei Jiova qai “kerea na veidusimaki ni yalo tabu ena ituvaki kece ga.” E bibi tale ga meda vakarorogo vei Jiova nida vulica nona Vosa, meda veimaliwai e veigauna kei ira noda itokani “sotia” lotu vaKarisito nida vala vata tiko! (Filimoni 2; Iperiu 10:24, 25) Era na sega wale ga ni qaqa o ira na yalodina ni cakava qori, ia era rawa ni tutaka tale ga na ka era vakabauta ke veiletitaki.

22, 23. (a) Na cava meda tu vakarau kina ni tutaka e veigauna na ka eda vakabauta, na cava meda dui taroga? (b) Na cava ena veivosakitaki ena ulutaga tarava?

²² E kaya o Jisu: “Ni dou sega ni vakavuravura, . . . ena cati kemudou kina o vuravura.” (Joni 15:19) E dodonu mera tu vakarau na lotu vaKarisito mera tutaka na ka era vakabauta ra qai cakava qori ena veidokai kei na yalomalua. (Wilika 1 Pita 3:15.) Meda dui taroga: ‘Au kila beka na vuna eda sega ni tokona kina ena so na gauna na rai sa takalevu tu nikua? Ke basika na ituvaki va qori, au vakabauta dei ni dodonu ga na ka e tukuna na iVolatabu kei na dauveiqaravi yalodina? (Maciu 24:45; Joni 17:17) Vakacava ke vinakati meu cakava na ka e donu vei Jiova, au tu vakarau beka meu vakaraitaka niu duatani, au sakitaka tale ga?’—Same 34:2; Maciu 10:32, 33.

²³ E dau vakatovolei vaqaseqase na noda sasaga meda kua ni vakavuravura. Kena ivakaraitaki, sa vakamacalataki oti mai ni dau vakayagataka na tevoro na ka ni veivakamarautaki ni vuravura qo me bacani ira kina na dauveiqaravi i Jiova. Eda na digitaka gona vakacava na ka ni veivakamarautaki ena veivakacegui qai vinaka kina noda lewaeloma? Ena veivosakitaki qori ena ulutaga tarava.