1-3. (a) Cava nodra rai e levu me baleta na cakacaka? (b) Na rai cava e uqeta na iVolatabu me baleta na cakacaka? Na taro cava ena veivosakitaki ena wase qo?

E LEVU nikua era sega ni marautaka na cakacaka era cakava. Era voraki na lai cakacaka e veisiga ke vica vata na aua era cakava tiko kina e dua na ka era sega ni taleitaka. Era na uqeti vakacava o ira qori mera kauaitaka ra qai marautaka nodra cakacaka?

² E veiuqeti na iVolatabu ena rai donu me baleta na gugumatua. E tukuni kina ni cakacaka kei na kena yaga e ka ni veivakalougatataki. A vola o Solomoni: “Mera kana tale ga mera gunu na tamata yadua, me marautaka na nona cakacaka kaukaua kece. Qo na isolisoli ni Kalou.” (Dauvunau 3:13) Ni lomani keda o Jiova qai kauaitaki keda dina, e vinakata meda marautaka na ka eda cakava kei na kena yaga. Ia e bibi meda vakatotomuria nona rai da qai muria nona ivakavuvuli me baleta na cakacaka ke da via tiko ga ena nona loloma.—Wilika Dauvunau 2:24; 5:18.

³ Eda na veivosakitaka ena wase qo e va na taro: Eda na marautaka vakacava noda cakacaka vakaukaua? Na cakacaka vakacava e sega ni ganiti ira na lotu vaKarisito dina? Eda na veiraurautaka vakacava na cakacaka saumi kei na noda sokalou? Cava na cakacaka bibi duadua meda cakava? Meda veivosakitaka mada e liu nodrau ivakaraitaki na daucakacaka vinaka duadua e lomalagi kei vuravura—na Kalou o Jiova kei Jisu Karisito.

4, 5. E vakatakilai vakacava ena iVolatabu ni daucakacaka o Jiova?

⁴ O Jiova e Daucakacaka Uasivi. E kaya na Vakatekivu 1:1: “Ena ivakatekivu, e bulia na lomalagi kei na vuravura na Kalou.” Ni vakacavara na Kalou na veika totoka e bulia me baleta na vuravura, e kaya ni “sa bau totoka dina.” (Vakatekivu 1:31) A marautaka dina na veika a cakava me baleta na vuravura. Sega ni vakabekataki ni rekitaka na “Kalou mamarau” o Jiova na yaga ni veika e bulia.—1 Timoci 1:11.

⁵ E sega ni cegu na Kalou na cakacaka. Oti mada ga e dua na gauna balavu mai na nona bulia na vuravura kei na veika era tu kina, se tukuna ga o Jisu: “E cakacaka tiko ga o Tamaqu me yacova mai qo.” (Joni 5:17) Cava e cakava tiko na Kalou? E qaravi qai dusimaki keda tiko mai lomalagi. E kauta mai e dua na “kabuli vou,” oya o ira na lotu vaKarisito era lumuti ena yalo tabu, era na veiliutaki kei Jisu mai lomalagi. (2 Korinica 5:17) Dua na itavi levu e qarava tiko na Kalou me baleta na nona inaki—mera rawata na bula tawamudu o ira era lomani koya. (Roma 6:23) Sa wacava nona marau o Jiova ni raica na yaga ni nona cakacaka. Era sa vagolei rawa mai e milioni vakacaca mera rogoca na itukutuku vinaka ni nona Matanitu, ra veisautaka tale ga nodra ivakarau ni bula mera tiko ga kina ena loloma ni Kalou.—Joni 6:44.

6, 7. E ivakaraitaki vinaka vakacava ni gugumatua o Jisu?

⁶ E kilai tale ga o Jisu ni daucakacaka. Ni bera nona mai bula vakatamata, a vakayagataki koya na Kalou me “matai ligamaqosa” ena kena buli na veika tale eso “mai lomalagi kei vuravura.” (Vosa Vakaibalebale 8:22-31; Kolosa 1:15-17) Mai tomani tale e vuravura na nona daucakacaka. A vulica na cakacaka vakamatai ni se gone qai kilai me “matai.” * (Marika 6:3) Sega ni cakacaka rawarawa qori qai vinakati me kenadau ena so na ka—vakabibi ni sega ena gauna ya na ivaronikau, sitoa me voli kina na iyaya, kei na misini vakalivaliva. O rawa ni raitayaloyalotaka nona lai kauta mai o Jisu na kau—rairai vakabalea qai colata lesu ina vanua ena ta iyaya kina? Nona tara vale—raitayaloyalotaka nona vakarautaka qai cobara na isa ni vale, na katuba, kei na ta ni kena iyaya? Sega ni vakabekataki ni kila vinaka tu o Jisu ni na marau e dua e daucakacaka vinaka.

⁷ E laurai tale ga ena cakacaka vakaitalatala nona gugumatua o Jisu. A ogaoga voli ena cakacaka bibi qori me tolu veimama na yabaki. Sega ni vakawelewele, a dau tekivu vakamataka nona vunau qai yacova sara na bogi levu me rawa kina nira rogoca e levu na itukutuku vinaka. (Luke 21:37, 38; Joni 3:2) A gole “ina veikoro lelevu kei na veikoro lalai me lai vunautaka na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou.” (Luke 8:1) E dau taubale tale ga ena gaunisala kuvu me drau vakacaca na kilomita ena nona vunautaka na itukutuku vinaka vei ira na lewenivanua.

8, 9. E marautaka vakacava o Jisu na nona cakacaka vakaukaua?

⁸ A marautaka beka o Jisu nona gugumatua ena cakacaka vakaitalatala? Io! A kaburaka na sore ni ka dina me baleta na Matanitu qai vakalewe vinaka na were e caka kina na tatamusuki. A vakaukauataki Jisu nona cakava na loma ni Kalou, sega kina ni dua na ka vua nona calata na kakana vakayago. (Joni 4:31-38) Sa wacava nona marau ni mai cava nona cakacaka vakaitalatala e vuravura qai rawa ni tukuna vei Tamana: “Au sa vakalagilagi kemuni e vuravura ena noqu vakaotia na cakacaka oni lesia meu cakava.”​—Joni 17:4.

⁹ Erau ivakaraitaki vinaka duadua o Jiova kei Jisu ena nodrau marautaka na nodrau cakacaka vakaukaua. Eda uqeti meda “vakatotomuria na Kalou” nida lomani koya. (Efeso 5:1) Noda lomani Jisu e uqeti keda tale ga meda “muria voleka na weniyavana.” (1 Pita 2:21) Meda raica sara mada qo na sala meda marautaka tale ga kina noda cakacaka vakaukaua.

10, 11. Ena donu vakacava noda rai me baleta na cakacaka?

¹⁰ Na cakacaka saumi e rawa ni tiki ni nona bula na lotu vaKarisito dina. Eda via lomavakacegu da qai marautaka noda cakacaka, ia ena dredre qori ke da sega ni taleitaka na noda cakacaka saumi. Ke o sotava tiko na ituvaki va qori, o na rawa ni marautaka vakacava nomu cakacaka?

¹¹ Me donu nomu rai. Sega ni rawa nida veisautaka e veigauna na keda ituvaki, e rawa ga nida veisautaka noda rai. Ena donu noda rai me baleta na cakacaka ke da vakananuma na rai ni Kalou. Ke o ulunivale, mani vakacava na kena beci nomu cakacaka, mo raica ga me sala e rawati kina na ka eratou gadreva nomu lewenivuvale. Nomu cakava qori e sega ni raica vakamamada na Kalou. Ke o sega ni qarava nomu vuvale, e kaya na iVolatabu ni o “ca sara . . . e vinaka cake e dua e sega ni vakabauta.” (1 Timoci 5:8) Ena vakainaki nomu cakacaka saumi o qai marau ni o kila ni o cakava rawa kina nomu itavi lesi vakalou, qori na ka era sega ni vakila tu nomu itokani vakacakacaka.

12. Eda na vakalougatataki vakacava ena noda gugumatua kei na daudina?

¹² Gugumatua, daudina. Eda na vakalougatataki ke da daucakacaka da qai vakayacora vinaka sara. O ira na boso ni cakacaka era dau taleitaki ira na gugumatua ra qai cakacaka vinaka. (Vosa Vakaibalebale 12:24; 22:29) E bibi meda daudina na lotu vaKarisito dina, meda kua ni butakoca e dua na ka mai vei ira noda boso me vaka na ilavo, iyaya se gauna. (Efeso 4:28) Eda vulica ena wase sa oti ni vu ni veivakalougatataki na daudina. Na tamata cakacaka e kilai ni daudina e dau nuitaki. Mani kila se sega na boso noda daucakacaka, eda na marau ga ni ‘vinaka noda lewaeloma’ qai vakamarautaki tale ga kina na Kalou eda lomana.—Iperiu 13:18; Kolosa 3:22-24.

13. E yaga vakacava noda ivalavala vinaka ena vanua ni cakacaka?

¹³ Ena vakalagilagi na Kalou ena noda ivalavala. Ena laurai votu vei ira ena noda vanua ni cakacaka na noda ivalavala vinaka. Kena yaga? Ena “vakacaucautaki kina na ivakavuvuli ni noda iVakabula, na Kalou.” (Taito 2:9, 10) Era na via mai sokalou kei keda eso tale ke ra raica ni vinaka na noda ivalavala. Sega ni vakabekataki ni o na marau ke mai kila na ka dina ena iVolatabu e dua nomu itokani vakacakacaka ni uqeti koya nomu ivalavala vinaka! Koya e bibi sara: Sega tale ni dua na icovi e uasivia nomu kila ni nomu ivalavala vinaka e vakalagilagi kina o Jiova qai vakamarautaki koya.—Wilika Vosa Vakaibalebale 27:11; 1 Pita 2:12.

14-16. Na taro bibi cava meda taroga ni bera nida vakatulewa me baleta e dua na cakacaka?

¹⁴ E sega ni tukuna vakamatailalai na iVolatabu na cakacaka e cala kei na kena e sega. Ia sega ni kena ibalebale nida na ciqoma e dua ga na cakacaka sa rawa. Na iVolatabu ena veidusimaki ena noda kila na cakacaka e yaga, e donu vakalawa, e vakamarautaka na Kalou kei na kena e vakacudrui koya. (Vosa Vakaibalebale 2:6) E rua na taro bibi meda taroga ni bera nida vakatulewa me baleta na cakacaka.

 ¹⁵ E okati beka kina e dua na ivalavala e vakacala na iVolatabu? Na iVolatabu e vakacala na butako, lasu, kei na caka ni matakau me qaravi. (Lako Yani 20:4; Cakacaka 15:29; Efeso 4:28; Vakatakila 21:8) Eda na cata gona na cakacaka e okati kina na veika qori. Nida lomani Jiova, eda na sega ni vakadonuya na cakacaka eda na cakava kina na ka e veisaqasaqa kei na nona ivunau.—Wilika 1 Joni 5:3.

 ¹⁶ Au na beitaki beka niu tokona se bukana na caka cala? Kena ivakaraitaki, e sega ni cala ke o dau saumi talevoni se kidavaki ira na gole yani ina vanua o cakacaka kina. Ia vakacava ke soli vua na lotu vaKarisito e dua na cakacaka ena valeniwai ni vakalutu? Ena rairai sega ni okati ena cakacaka qori me vakalutuma na gone. Ia sega li ni okati nona cakacaka me tokona na cicivaki ni valeniwai ni vakalutu—na ivalavala e vakacala na Vosa ni Kalou? (Lako Yani 21:22-24) Nida lomani Jiova, eda na sega ni vinakata meda tokona e dua na ivalavala e beci kina na ivakavuvuli vakaivolatabu.

17. (a) Cava eso na ka meda vakasamataka ni bera nida vakatulewa me baleta na cakacaka? (Raica na kato, “ Au na Vakadonuya Beka Meu Lai Cakacaka Kina?”) (b) Ena dusimaki keda vakacava noda lewaeloma ena vakatulewa e vakamarautaka na Kalou?

¹⁷ E rawa ni saumi e levu na vakatataro me baleta na cakacaka ke da vakasamataka vinaka na isau ni rua na taro bibi e veivosakitaki ena parakaravu 15 kei na 16. E tiko eso tale na ka meda vakasamataka vinaka ni bera nida vakatulewa. * Meda kua ni namaka me vakarautaka na dauveiqaravi yalodina na lawa e vauca na ituvaki kece ena rairai basika. Ena ituvaki va qori ena vinakati meda yalomatua. Me vaka eda sa raica oti mai na Wase 2, e bibi meda vakavulica noda lewaeloma ena Vosa ni Kalou da qai bulataka e veisiga. Ke vakavulici noda “vakasama” ena noda “vakayagataka,” ena veidusimaki noda lewaeloma ena vakatulewa e vakamarautaka na Kalou, da qai tiko ga ena nona loloma.—Iperiu 5:14.

18. Cava e ka ni sasaga kina meda dei tiko ga vakayalo?

¹⁸ Nida bula tu qo ena “iotioti ni veisiga” qai “vakilai kina e levu na ka dredre,” e ka ni sasaga meda dei tiko ga vakayalo. (2 Timoci 3:1) Ena dredre toka meda kunea e dua na cakacaka da qai dei kina. Eda kila na lotu vaKarisito dina ni bibi meda cakacaka me qaravi kina noda vuvale. Ia ke da sega ni qaqarauni, na lomaocaoca ena vanua ni cakacaka kei na rai ni vuravura me baleta na domodomoiyau ena rawa ni vakaleqa noda sokalou. (1 Timoci 6:9, 10) Meda veivosakitaka mada na sala eda na dei tiko ga kina vakayalo da qai “vakadeitaka . . . na veika era bibi sara.”—Filipai 1:10.

19. Cava e veiganiti kina meda nuitaki Jiova vakatabakidua, cava eda na sega ni cakava?

¹⁹ Nuitaki Jiova vakatabakidua. (Wilika Vosa Vakaibalebale 3:5, 6.) E veiganiti meda cakava qori ni kauaitaki keda o koya. (1 Pita 5:7) E kila vinaka na ka eda gadreva qai sega ni tu suka me vukei keda. (Same 37:25) Meda muria gona na ka e tukuni ena nona Vosa: “Me kua ni laurai ena nomuni bula ni oni lomana na ilavo, ni lomavakacegu ga ena ka e sa tiko vei kemuni. Ni a kaya [na Kalou]: ‘Au na sega sara ni laivi iko se biuti iko.’ ” (Iperiu 13:5) Era vakadinadinataka e levu era veiqaravi vakatabakidua ni dau vakarautaka na Kalou na ka mera bula kina. Ke da vakadeitaka gona ni na sega ni biuti keda o Jiova, eda na sega ni lomaocaocataka vakasivia na qaravi ni noda vuvale. (Maciu 6:25-32) Eda na sega tale ga ni vakawalena na veika vakayalo me vaka na cakacaka vakavunau kei na soqoni vaKarisito.—Maciu 24:14; Iperiu 10:24, 25.

20. Cava e vakaibalebaletaki ni tukuni me vinaka na matada, o na dei tiko ga vakacava ena rai qori?

²⁰ Me vinaka na matamu. (Wilika Maciu 6:22, 23.) Ni tukuni me vinaka na matada e kena ibalebale me rawarawa ga noda bula. Na lotu vaKarisito e vinaka na matana e vakaliuca ga na loma ni Kalou. Ke vinaka na matada, eda na sega ni qara na cakacaka isaulevu kei na vutuniyau. Eda na sega ni coriti ena voli iyaya vovou cava ga e yaco mai se ka vinaka duadua era tukuna na dauveivoli ni na rawati kina na marau. Ena vinaka tiko ga vakacava na matamu? Kua ni dinau vakaveitalia. Kua tale ga ni vakaogai iko ena kumuni ni iyau ena taura vakalevu nomu gauna se o na rawa ni kauaitaka tale vakasivia. Muria na ivakasala vakaivolatabu meda lomavakacegu “ke sa tiko na kakana, na isulu.” (1 Timoci 6:8) Saga me rawarawa ga nomu ivakarau ni bula.

21. Cava meda kotora kina noda isausau, cava e dodonu meda vakaliuca?

²¹ Kotora nomu isausau vakayalo qai dei kina. Meda kotora noda isausau ni vakaiyalayala ga na ka eda rawa ni cakava ena bula qo. Ke sega, eda na vakalusi gauna ena veika tawayaga da vakawalena na veika bibi. Na cava meda vakaliuca? Levu era vakaliuca na vuli torocake me rawa ni dua nodra cakacaka saulevu. Ia o Jisu e uqeti ira nona imuri mera “vakaliuca tiko ga na Matanitu ni Kalou.” (Maciu 6:33) O koya gona, eda na vakaliuca na Matanitu ni Kalou na lotu vaKarisito dina. Noda ivakarau ni bula—noda vakatulewa, isausau, kei na ka eda sasagataka me vakaraitaka nida vakaliuca na veika e vauca na Matanitu ni Kalou qai bibi vei keda na loma ni Kalou, sega ni veika vakayago kei na cakacaka saumi.

22, 23. (a) Na cakacaka cava eda vakaliuca na lotu vaKarisito dina, eda na vakaraitaka vakacava ni bibi na cakacaka qori? (Raica na kato “ Au Marau au Qai Lomavakacegu ena Noqu Vakatulewa.”) (b) Cava mo qarauna me baleta na cakacaka saumi?

²² Eda na vakaliuca tiko ga na lotu vaKarisito dina na vunau kei na veivakatisaipelitaki nida kila sa da bula tu qo ena icavacava. (Maciu 24:14; 28:19, 20) Meda vakatotomuri Jisu na noda iVakaraitaki ena noda ogaoga ena cakacaka ni veivakabulai. Eda na vakaraitaka vakacava ni bibi vei keda na cakacaka qori? Dua na iwiliwili levu ni tamata ni Kalou era dautukutuku gugumatua ni ivavakoso, e vu mai lomadra nodra ogaoga ena cakacaka vakavunau. So era tuvanaka vinaka na veika me baleti ira me rawa nira painia se daukaulotu. Levu na itubutubu era uqeti ira na luvedra mera cakacaka vakatabakidua nira kila ni bibi na isausau vakayalo. Era marautaka beka nodra gugumatua na daukacikacivaki ni Matanitu? Io! E vakavumarau kei na lomavakacegu qai sega ni tukuni rawa na veivakalougatataki e salavata mai nodra qaravi Jiova mai vu ni lomadra.—Wilika Vosa Vakaibalebale 10:22.

²³ E levu era oga vakalevu ena cakacaka saumi me qaravi kina nodra vuvale. Nanuma tiko ni vinakata o Jiova meda marautaka noda cakacaka vakaukaua.. Eda na rawa ga ni marautaka ke da moica noda rai kei na noda ivalavala me salavata kei na rai i Jiova vaka kina nona ivakavuvuli. Meda qarauna sara me kua ni vakawelei keda na cakacaka saumi, da vakawalena kina na cakacaka vakavunau. Noda vakaliuca na cakacaka qori e vakaraitaka nida lomani Jiova, eda na tiko ga kina ena nona loloma.