1, 2. Na cava e vola na yapositolo o Joni me baleta na iotioti ni bogi eratou tiko kina kei Jisu?

 E LEVU sara na ka e nanuma lesu e dua na kenaturaga e tonia na nona peni ena iqi. Na kenaturaga qo o Joni, na iotioti ni yapositolo i Jisu Karisito a bula tiko. Sa voleka ni yabaki 100 o Joni, ia e nanuma tale na bogi guiguilecavi dredre ena sivia na onosagavulu na yabaki sa oti​—na iotioti ni bogi eratou veimaliwai kina o Jisu kei iratou nona yapositolo ni bera nona mate. Ena veiuqeti ni yalo tabu ni Kalou a nanuma rawa o Joni na ka lalai kece a yaco, qai vola.

² A vakamatatataka sara ga ena bogi ya o Jisu ni sa vakarau vakamatei. O Joni duadua ga e vakaraitaka na vuna e kaya kina o Jisu ni na vakamalumalumu me sotava na mate mosimosi: “Au na vakayacora na ka e vakarota vei au o Tamaqu meu cakava, me kila kina o vuravura niu lomani Tamaqu. Dou tucake, me tou sa lako.”​—Joni 14:31.

3. E vakaraitaka vakacava o Jisu ni lomani Tamana?

³ A tukuna o Jisu, ‘Au lomani Tamaqu.’ Qo na ka e bibi duadua vua, ia a sega ni weroka. Na tikinivolatabu duadua ga e tukuna kina vakadodonu o Jisu ni lomani Tamana na Joni 14:31. E laurai sara ga ena ivakarau ni nona bula na dina ni vosa qori. E vakadinadinataka e veisiga ni lomani Jiova. Na nona yaloqaqa, talairawarawa, kei na vosota e ivakadinadina kece ni nona lomana na Kalou. A uqeti koya na loloma qo ena ka kece e cakava ena cakacaka vakaitalatala.

4, 5. Na loloma cava e uqeta na iVolatabu, na cava e rawa ni tukuni ena nona lomani Jiova o Jisu?

⁴ Era nanuma eso nira malumalumu o ira na tamata dau  loloma. Era vakasamataka beka na serekali ni dodomo se sere ni gagano, se na veilecayaki e dau salavata kei na veidomoni. E veivosakitaki dina ena ivolatabu na veidomoni, e sega ga ni vakasakasaka me vaka sa matau tu nikua. (Vosa Vakaibalebale 5:15-21) Ia e veivosakitaki vakalevu sara e dua tale na mataqali loloma ena vosa ni Kalou. Na loloma qo e sega ni gagadre vakayago ga, e sega tale ga ni ka era vatavatairalagotaka tu na vuku. E vu mai lomada. E salavata kei na vakasama cecere, e laurai sara ga ena ka eda cakava. E sega ni ka ni veiwali. E kaya na Vosa ni Kalou “e sega vakadua ni seavu na loloma.”​—1 Korinica 13:8.

⁵ E duatani nona lomani Jiova o Jisu ni vakatauvatani kei keda na kawatamata. E sega ni dua e uasivi koya ena nona bulataka na vosa a cavuta me ivunau levu duadua ni Kalou: “Mo lomani Jiova na nomu Kalou ena lomamu taucoko, ena nomu bula taucoko, ena nomu vakasama taucoko, kei na nomu kaukaua taucoko.” (Marika 12:30) E bucina vakacava o Jisu na loloma ya? E vakatitobutaka tiko ga vakacava nona lomana na Kalou ena nona bula voli e vuravura? Eda na vakatotomuri koya vakacava?

6, 7. Eda kila vakacava ni vakamacalataki ena Vosa Vakaibalebale 8:22-31 na Luve ni Kalou, e sega ni vakamacalataki wale ga kina na vuku?

⁶ Vakacava, drau sa bau cakacaka vata kei na dua, drau qai veidredreti ni toso na gauna? Na veitokani vinaka va qori eda lai nanuma kina na nodrau veilomani o Jiova kei na Luvena duabau o Jisu. Eda dau veivosakitaka vakalevu na Vosa Vakaibalebale 8:30, ia meda raica mada na veitikina wavolita me kilai kina na kena ibalebale. E vakamacalataki ena tikina e 22 ina 31 na vatuka ni vuku. Eda kila vakacava ni dusia na Luve ni Kalou na ivakamacala qori?

 7 E kaya na vuku ena tikina e 22: “Sa buli au ko Jiova ni sa vakatekivu na nona cakacaka, sa liu koi au ka muri na nona cakacaka eliu.” E sega ni tukuni tiko ga eke na vuku, baleta na itovo qo a sega ni “buli.” Eda kila ni sega ni dua na itekitekivu ni vuku, baleta ni se vakaraitaka makawa tu mai na itovo qori na Kalou tawamudu o Jiova. (Same 90:2) Ia na Luve ni Kalou, e “ulumatua ni kabuli kece.” A buli o koya, e itekitekivu sara ga ni cakacaka i Jiova. (Kolosa 1:15) Me vaka e tukuni ena Vosa Vakaibalebale, a bula tiko na Luve ni Kalou ena gauna e buli kina na lomalagi kei na vuravura. O koya ga na Vosa, se nona Mata na Kalou, e vatuka uasivi ni vuku i Jiova.​—Joni 1:1.

8. Na cava a cakava tiko o Jisu ni bera ni mai bula vakatamata, na cava meda vakasamataka tiko nida qoroya e dua na ibulibuli?

⁸ Na cava a cakava tiko na Luve ni Kalou ena gauna dede ya ni bera ni lako mai vuravura? E tukuna na tikina e 30 ni dau tiko vata kei na Kalou me “matai daucakacaka.” Na cava e kena ibalebale? E vakamacalataka na Kolosa 1:16: “E vakaitavi o koya ena buli ni ka kece tale eso mai lomalagi vaka kina e vuravura . . . E vakaitavi ena buli ni veika tale eso, era buli tale ga ena vukuna.” O koya gona, na Dauveibuli o Jiova e vakayagataki Luvena, na Matai Daucakacaka, ena buli ni veika tale eso​—na kabula vakayalo mai lomalagi ina maliwalala vakaiyanaqa, na veimataqali kau kei na manumanu e vuravura, kei na ibulibuli vakasakiti duadua e vuravura, na kawatamata. Eda rawa ni vakatauvatana na nodrau cakacaka vata na veitamani qo ina nodrau cakacaka vata e dua na daudroini peleni ni vale kei na dua na matai e tara sara ga na ka e droinitaki tu ena peleni. Nida qoroya e dua na ibulibuli, eda sa vakacaucautaka tiko na Daudroini Levu. (Same 19:1) Ia eda rawa ni nanuma tale ga na dede ni nodrau cakacaka vata voli ena marau na Dauveibuli kei na nona “matai daucakacaka.”

9, 10. (a) Na cava erau veivolekati kina o Jiova kei Luvena? (b) Na cava mo cakava mo drau veivolekati sara kina kei na Tamada vakalomalagi?

 ⁹ Ena sega ni vinaka tu ga nodrau veimaliwai e rua erau cakacaka veivolekati, ni rau ivalavala ca. A sega ni va qori o Jiova kei Luvena! E sega ni wiliki rawa na balavu ni gauna a cakacaka voli kina o Jisu kei Tamana qai dau “marau tiko e matana.” (Vosa Vakaibalebale 8:30) Io e dau marau o Jisu ni tiko kei Tamana, e marau tale ga o Tamana. E macala gona ni sa qai ucui Tamana ga o Luvena, e saga me vakatotomuria na nona itovo. Sa rauta me rau veilomani vakalevu na veitamani qo! Na veilomani qori, na veilomani makawa qai kaukaua duadua e vuravura kei lomalagi.

¹⁰ Na cava eda vulica kina? De o vakasamataka ni o na sega tu ga ni bucina rawa na veiwekani va ya kei Jiova. E macala ni sega ni dua vei keda e cecere vei Luvena. Ia eda lesi ena dua na itavi lagilagi. Kua ni guilecava ni volekati Tamana o Jisu ena nona dau cakacaka vata kei koya. Ena yalololoma i Jiova, e lesi keda meda “cakacaka” vata kei koya. (1 Korinica 3:9) Nida vakatotomuri Jisu ena cakacaka vakaitalatala, meda dau nanuma nida cakacaka vata tiko kei na Kalou. O koya gona, sa na qai titobu ga na loloma e vakavolekati keda vei Jiova. Sa dua na ilesilesi uasivi dina qori!

11-13. (a) Ena yaga vakacava noda vakasamataka na loloma sa tekivu kadre e lomada? E vakatitobutaka vakacava o Jisu nona lomani Jiova ena gauna se gone kina? (b) E vakaraitaka vakacava na Luve ni Kalou ni taleitaka nona vuli vei Jiova ni bera ni lako mai vuravura, kei na gauna e tiko kina e vuravura?

¹¹ Na loloma sa tekivu kadre e lomada e dau vinaka meda vakasamataka ni vaka tiko e dua na senikau rairai totoka e tu ena noda lomanivale. Na kena tubu kei na kena bula bula e vakatau ena noda qarava vinaka. Nida vakawalena, ena malai qai mate. O Jisu a sega ni vakawaletaka se raica vakamamada na nona lomani Jiova. Ena gauna kece a bula kina e vuravura, e vakabulabulataka qai vakatitobutaka tiko ga na loloma qori. Meda raica mada se cakava vakacava.

¹² Vakasamataka tale mada na ka a yaco ena gauna e tukuna kina na lomana o Jisu ena valenisoro e Jerusalemi, ya ni se gone kina. O se nanuma na ka a tukuna vei rau na nona itubutubu: “Cava drau vaqarai au kina? Drau sega ni kila ni dodonu meu tiko ena vale nei Tamaqu?” (Luke 2:49) Me vaka ni se gone o Jisu, a se sega ni nanuma na nona bula tu mai lomalagi. Ia se titobu ga nona lomani Jiova na Tamana. E kila ni loloma ya e dau vakavotui ena sokalou. Sega tale ni dua na vanua e vuravura e taleitaka vakalevu o Jisu, na vale ni sokalou savasava ga i Tamana. E via tiko ga kina. Kena ikuri, e sega ni lako kina me lai sarasara. E gu na lomana me vulica na veika me baleti Jiova, me tukuna tale ga na ka e kila. A sega ni qai bucina ga o Jisu na yalo qori ena gauna sa yabaki 12 kina, e sega ni tini tale ga e kea.

¹³ Ni bera ni mai bula vakatamata o Jisu, a qacoya nona vuli vei Tamana. E parofisaitaki ena Aisea 50:4-6 ni vakavulici Luvena sara ga o Jiova ena nona itavi vakaMesaia. Dina ni okati ena vuli qo eso na ka dredre ena vakila na Lumuti i Jiova, e gu ga o Luvena me vuli. E muri, ni lako mai vuravura o Jisu qai tubu tiko me tamatabula, se gu ga me lako ina vale i Tamana me vakaitavi ena sokalou kei na vuli e vinakata o Tamana me vakayacori e kea. E tukuni gona ena iVolatabu na nona dau yalodina o Jisu me tiko ena valenisoro kei na valenilotu. (Luke 4:16; 19:47) Ke da vinakata me bulabula, me titobu tale ga noda lomani Jiova, meda dau tiko ena soqoni vaKarisito, na vanua eda sokaloutaki Jiova kina, eda na kilai koya vakavinaka, da qai vakavinavinakataki koya.

14, 15. (a) Na cava e dau via tiko taudua kina o Jisu ena so na gauna? (b) E laurai vakacava ena masu i Jisu ni volekati Tamana qai dokai koya?

 ¹⁴ Na nona daumasu tale ga o Jisu e vakatitobutaka nona lomani Jiova. E dina ni dau veikauaitaki qai dau veimaliwai o Jisu, e talei nida raica ni bibi vua me tiko taudua ena so na gauna. Me kena ivakaraitaki e kaya na Luke 5:16: “E dau tu voli ga ena vanua talasiga me masu kina.” E tukuni tale ga ena Maciu 14:23: “Ni talaci ira oti, e qai cabe ina ulunivanua me lai masu. E sa bogi levu, ia se tiko taudua voli ga e kea.” Nona tiko taudua ga o Jisu ena gauna qori kei na so tale na gauna, e sega ni kena ibalebale ni sega ni rawata na veimaliwai se cati ira eso tale. Ia e via tiko taudua me rau veivosaki sara ga kei Tamana, o Jiova.

¹⁵ Ena so na gauna e vakayagataka o Jisu na vosa “Apa, Tamaqu” ena gauna e masu kina. (Marika 14:36) Ena gauna ya e dau vakayagataki ena vuvale na vosa “Apa,” na vosa veiwekani ni “tamada.” Qo e dua vei ira na vosa ena tekivu vulica na gone, ia e vosa ni vakarokoroko. E vakavotui ena vosa qori na nona volekati Tamana o Luvena ena gauna e vosa tiko kina vua, e dusia tale ga ni doka vakalevu na lewa vakatama i Jiova. Na veivolekati kei na veidokai qori e laurai ena masu kece i Jisu era volatukutukutaki. Me kena ivakaraitaki, e volai ena Joni wase 17 na masu balavu i Jisu e vu mai lomana ena iotioti ni bogi ni nona bula. Ena uqeti keda na noda vulica na masu ya, e yaga tale ga meda vakatotomuria​—sega ni kena ibalebale meda cavuqaqataka sara ga, ia me tiko na gauna meda masu kina vua na Tamada vakalomalagi mai vu ni lomada. Nida cakava qori ena bulabula qai titobu noda lomani koya.

16, 17. (a) E laurai vakacava ena ivakamacala i Jisu ni lomani Tamana? (b) Na cava a tukuna o Jisu me baleta na lomasavu i Tamana?

¹⁶ Eda sa raica mai ni sega ni dau weroka o Jisu na vosa, ‘Au lomani Tamaqu.’ Ia e laurai ga vakalevu ena nona  ivakamacala na loloma qori. Eda kila vakacava? E tukuna sara ga o Jisu: “Au vakavinavinaka vei kemuni, Tamaqu, na Turaga ni lomalagi kei na vuravura.” (Maciu 11:25) Eda vulica ena iWasewase 2 ni ivola qo, ni dau taleitaka o Jisu me vakacaucautaki Tamana ena nona vukea eso tale mera kilai koya. E vakatauvatani Jiova kei na tama e yalorawarawa me vosota na luvena lakosese. E waraka toka ga me lesu mai ni sa veivutuni. Ni raici koya ni se yawa tu mai, e cici yani me tavaki koya, qai mokota. (Luke 15:20) Me qai sega ni tarai keda vakacava nida wilika na ivakatautauvata ya i Jisu me baleta na loloma kei na veivosoti i Jiova?

¹⁷ E vakacaucautaki Tamana vakalevu o Jisu ni daulomasavu. E tukuna na ivakaraitaki ni itubutubu ivalavala ca meda kila kina ni na solia o Tamada na yalo tabu eda gadreva. (Luke 11:13) A tukuna tale ga o Jisu na inuinui e vakarautaka tu vakayalololoma o Tamana. E taleitaka sara ga me vakamacalataka nona inuinui me lesu i lomalagi me lai tiko tale e yasa i Tamana. (Joni 14:28; 17:5) A tukuna vei ira nona imuri na inuinui e vakarautaka tu o Jiova vua na “qelenisipi lailai” i Karisito​—oya na bula i lomalagi kei na nodra veiliutaki vata kei na Tui, na Mesaia. (Luke 12:32; Joni 14:2) A vakaceguya e dua na tamata dau cakacala sa vakarau mate ni tukuna vua na inuinui ni bula ena Parataisi. (Luke 23:43) E vakatitobutaka sara ga na nona lomani Jiova na nona dau tukuna na lomasavu i Tamana. Era vakadinadinataka e levu na imuri i Karisito ni vakatitobutaka nodra lomani Jiova, e vaqaqacotaka tale ga na nodra vakabauta nira tukuna na veika me baleti koya, kei na inuinui e vakarautaka tu vei ira era lomani koya.

18. Na ivakarau ni bula cava i Jisu e bibi meda muria, na vuna?

¹⁸ Nida vakatotomuria na ivakarau ni bula kece i Jisu, e  bibi duadua qo: Meda lomani Jiova ena lomada taucoko, noda bula taucoko, noda kaukaua taucoko, kei na noda vakasama. (Luke 10:27) Na loloma qo e sega wale ga ni vu mai lomada, me laurai sara ga ena ka eda cakava. A sega ni lomavakacegu o Jisu me vakila ga ni lomani Tamana se me kaya wale tu ga, ‘Au lomani Tamaqu.’ Ia e kaya sara ga: “Au na vakayacora na ka e vakarota vei au o Tamaqu meu cakava, me kila kina o vuravura niu lomani Tamaqu.” (Joni 14:31) E kaya o Setani ni sega ni dua na tamata ena qaravi Jiova mai vu ni lomana. (Jope 2:4, 5) Me saumi na vakaucaca i Setani, e yaloqaqa sara ga o Jisu me vakaraitaka vei keda e vuravura na levu ni nona lomani Tamana. E talairawarawa me yacova sara ga nona mate. Vakaevei, o na vakatotomuri Jisu? Vakacava, o na vakaraitaka vei ira na lewe i vuravura ni o lomana dina na Kalou o Jiova?

19, 20. (a) Na cava e bibi kina meda tiko wasoma ena soqoni vaKarisito? (b) Meda raica vakacava na noda dau vuli vakataki keda, noda vakasama vakatitobu, kei na noda dau masu?

¹⁹ E dua na gagadre vakayalo eda sucu kaya mai oya meda dau loloma. E tuvanaka gona o Jiova na ivakarau ni sokalou me vakabulabulataka se vakatitobutaka noda lomani koya. Meda nanuma tiko nida mai qarava na noda Kalou nida tiko ena soqoni. E okati kina na noda duavata ena masu, lagata na sere ni veivakacaucautaki, vakarorogo vinaka, da qai vakaitavi ke rawa. Qori tale ga na gauna vinaka meda vakayaloqaqataki ira kina na tacida. (Iperiu 10:24, 25) Sa na qai titobu ga na noda lomani Jiova nida tiko wasoma ena soqoni vaKarisito meda sokaloutaki koya.

²⁰ Ena titobu tale ga noda lomani Jiova ke da dau vuli vakataki keda, vakasama vakatitobu, da qai masu. Meda kila tiko ni oya na sala eda veivolekati kina kei Jiova. Nida vulica na Vosa ni Kalou da qai vakasamataka vakatitobu, sa vakaraitaka tiko vei keda o Jiova na nona rai. Ni o masu o sa  talaucaka tiko vua na lomamu. Nanuma, na masu e sega ni okati ga kina noda kerekere vua na Kalou. E gauna vinaka meda vakavinavinakataka kina nona vakalougatataki keda o Jiova, da qai vakacaucautaka na totoka ni veika e cakava. (Same 146:1) Kena ikuri, nida marautaka noda vakacaucautaki koya e matanalevu qai bulabula noda cakava qori, eda sa vakavinavinakataki koya tiko, e vakaraitaka tale ga nida lomani koya.

21. Na cava e bibi kina noda lomani Jiova, na cava eda na vulica ena vo ni wase ni ivola qo?

²¹ Ena qai tawamudu ga noda marau ke da lomana na Kalou. Qori sara ga na ka erau lekata o Atama kei Ivi, erau a sega ni bucina. E bibi duadua noda lomana na Kalou meda dei kina nida vakatovolei, vorata na veitemaki, da qai vosota na ka rarawa. E usutu sara ga ni noda mai muri Jisu. Io, erau salavata na noda lomana na Kalou kei na noda lomani ira na kainoda. (1 Joni 4:20) Eda na qai vulica ena vo ni wase ni ivola qo na nona lomani ira eso tale o Jisu. Eda na vulica ena wase tarava na vuna e rawarawa kina vei ira e levu mera torovi Jisu.