1, 2. E mai tu vakacava o Jisu ena vanua talasiga kei Jutia ena vulaibotabota ni 29 G.V., cava e sotava e kea? (Raica na imatai ni iyaloyalo.)

ENA itekitekivu ni vula i botabota ni 29 G.V., a tiko o Jisu ena vanua talasiga kei Jutia, qo ena vualiku ni Waitui Mate. A dusimaki koya e kea na yalo tabu ni oti ga nona papitaiso kei na nona lumuti.A tiko o Jisu ena vanua lala, e vanua veivatu qai qakilo. Ni vagagalu a rawa ni lolo, masu qai vakasama vakatitobu ena loma ni 40 na siga. De dua qori na gauna a vosa kina o Jiova vei Luvena, me vakarautaki koya ena ka e tu mai liu.

² Ia ni sa walokai o Jisu, sa qai torovi koya yani o Setani. Na ka e yaco tarava e kilai kina e dua na ile bibi e vauci kina o ira na taleitaka na sokalou savasava, okati kina o iko.

3, 4. (a) Cava e kaya o Setani ena imatai ni rua ni nona veitemaki, cava tale ga a rairai saga tiko me vakatitiqataka o Jisu? (b) E vakayagataka tale ga vakacava nikua na iwalewale qori?

³ Wilika Maciu 4:1-7. E tekivuna vaqaseqase o Setani na imatai ni rua na veitemaki ni kaya, “Ke o luve ni Kalou.” Vakacava e vakatitiqataka o Setani ni Luve ni Kalou o Jisu? Sega. E kila vinaka tu ni o Jisu e Luve ni Kalou ulumatua. (Kolo. 1: 15) E kila vinaka tale ga o Setani na ka e tukuna mai lomalagi o Jiova ni papitaiso o Jisu: “Qo na Luvequ lomani, au vakadonuya.” (Maciu 3:17) De a vinakata o Setani me vakatitiqataka o Jisu na nona nuitaki Tamana, ke a kauaitaki koya dina. Na imatai ni veitemaki, me vuki na vatu me madrai, e vaka me taroga tiko o Setani: ‘Ni o Luve ni Kalou, cava e sega ni vakani iko kina o Tamamu ena vanua talasiga qo?’ Ena ikarua ni veitemaki, me rika mai na dela ni bai ni valenisoro, e vaka me taroga o Setani: ‘Ni o Luve ni Kalou, o nuitaki Tamamu dina me taqomaki iko?’

⁴ Qori tale ga na iwalewale e vakayagataka tiko nikua o Setani. (2 Kor. 2:11) E waraka na Dauveitemaki mera malumalumu se yalolailai na dausokalou dina, sa qai vakaleqai ira ena ivadi qaseqase. (2 Kor. 11:14) E saga meda vakabauta ni sega ni lomani keda o Jiova se me vakadonui keda, e sega ni nuitaki, ena sega ni vakayacora tale ga na ka sa yalataka ena nona Vosa. Ia e lasu qori. (Joni 8:44) Eda na vorata vakacava?

5. E sauma vakacava o Jisu na imatai ni rua na veitemaki?

⁵ Vakasamataka mada na ka e cakava o Jisu ena imatai ni rua na veitemaki. E sega ni vakatitiqataka nona lomani koya o Tamana, e nuitaki Tamana tale ga vakatabakidua. O Jisu e vorati Setani sara ga ni cavuta na Vosa uqeti i Tamana. E veiganiti kina ni cavuta o Jisu na tikinivolatabu e tiko kina na yaca ni Kalou, o Jiova. (Vkru. 6:16; 8:3) Sa bau vinaka dina nona vakayagataka na Luve ni Kalou na yaca i Tamana me vakaraitaka nona nuitaki koya. Na yaca kilai tani qo e ivakadei ni na vakayacora o Jiova nona vosa ni yalayala. *

6, 7. Eda na vorata vakacava na ivadi qaseqase i Setani?

⁶ Eda rawa ni vorata na ivadi qaseqase i Setani nida nuitaka na Vosa i Jiova da qai vakasamataka na ibalebale ni yacana. Nida muria na ka e kaya na iVolatabu me baleta nona lomani ira nona dauveiqaravi o Jiova kei na nona kauaitaki ira, okati kina o ira na yalolailai, eda na rawa ni vorata na lasu i Setani oya ni sega ni lomani keda o Jiova se vakadonui keda. (Same 34:18; 1 Pita 5:8) Ke da nanuma tale tiko ga ni o Jiova e dau dina ena ibalebale ni yacana, eda na sega ni vakatitiqataka ni dau vakayacora na veika e yalataka, eda na nuitaki koya vakatabakidua.—Vkai. 3:5, 6.

⁷ Ia na cava e nona inaki bibi o Setani? Na cava e vinakata dina? E matata na kena isau ena ikatolu ni nona temaki Jisu.

8. E vakaraitaka vakacava o Setani ena ikatolu ni nona veitemaki na ile dina?

⁸ Wilika Maciu 4:8-11. E vakaraitaka vakadodonu o Setani ena ikatolu ni nona veitemaki na ka e vinakata, sa sega tale ni vaqaseqase. E vakaraitaka vei Jisu (de dua ena raivotu) “na  matanitu kece e vuravura kei na kedra lagilagi”—e sega ga ni vakaraitaka na kena ca. E qai kaya vei Jisu: “Au na solia vei iko na ka kece qo ke o cuva mo sokalou wale ga vakadua vei au.” * Ya ga na ile bibi, na sokalou! E vinakata o Setani me biuti Tamana o Jisu, me vakadonui koya na Dauveitemaki me nona kalou. E vakaraitaka vei Jisu na bula e vaka me rawarawa tu na kena rawati. E kaya ni na soli vei Jisu na lewa kece ni veimatanitu kei na kena iyau, ena sega ni vakila na rarawa—sega na isala wavakavotona, na kuita kei na kaunirarawa. E sega ni vakatitiqataka o Jisu na dina ni veitemaki qori. E kila ni lewa tu na veimatanitu e vuravura o Setani! (Joni 12:31; 1 Joni 5:19) E matata kina ni o Setani ena solia na ka ga e rawa me vagolei Jisu tani mai na sokalou savasava vei Tamana.

9. (a) Na cava e vinakata o Setani vei ira na dausokalou dina, sala cava e via temaki keda kina? (b) Na cava e okati ena noda sokalou? (Raica na kato “iBalebale ni Sokalou”)

⁹ E vinakata sara ga nikua o Setani meda sokaloutaki koya, se mani laurai se sega. Ni “kalou ni veika vakavuravura qo,” na sokalou lasu kece era cakava na veilotu ni Papiloni na Ka Levu e caka kece vua. (2 Kor. 4:4) Ia e sega ni lomavakacegu ni sa rawai ira na bilioni vakacaca ena sokalou lasu, e via temaki ira na dausokalou dina mera saqata na loma ni Kalou. E saga me bacani keda ena qarai ni iyau kei na veiliutaki ena nona vuravura, e sega ga ni vinakata meda saga na veika vakayalo  eda na rairai vakararawataki kina “ena vuku ni ka dodonu.” (1 Pita 3:14) Ke da vakamalumalumu ena veitemaki meda biuta na sokalou savasava da qai tiki ni vuravura i Setani, e vaka sara ga eda sa cuva, eda sokaloutaki Setani tiko, eda sa okati koya me noda kalou. Eda na vorata vakacava na veitemaki va qori?

10. E sauma vakacava o Jisu na ikatolu ni veitemaki, na vuna?

¹⁰ Raica mada na ka e cakava o Jisu ena ikatolu ni gauna e temaki kina. E vakaraitaka nona yalodina vei Jiova ni tukuna totolo vua na Dauveitemaki: “Lako tani, Setani!” Me vaka ga na ka e cakava ena imatai ni rua na veitemaki, a cavuta o Jisu na tikinivolatabu mai na Vakarua e tiko kina na yaca ni Kalou: “Sa volai, ‘E dodonu mo sokalou vei Jiova na nomu Kalou, me vakatabakidua vua na nomu veiqaravi tabu.’” (Maciu 4:10; Vkru. 6:13) E cata gona o Jisu na cakacaka rogo e sega ni dei, na tiko vinaka, e sega ni vakilai kina na dredre. E kila ni dodonu me sokaloutaki duadua ga o Tamana, ia ke ‘sokaloutaki’ Setani mada ga vakadua e dusia ni sa vakamalumalumu vua. E dei o Jisu ni cata me nona kalou o koya na Dauveitemaki. Ni sega ni muria o Jisu na ka e kaya o Setani sa qai, “biuti koya na Tevoro.” *

11. Eda na vorati Setani vakacava kei na nona veitemaki?

¹¹ Me vakataki Jisu ga, eda rawa ni vorati Setani kei na veitemaki ni nona vuravura ca ni soli vei keda na digidigi. E solia vei keda o Jiova na galala ni vakatulewa. Koya gona, e sega ni dua, se o koya mada ga na Dauveitemaki, e rawa ni vakasaurarataki keda meda biuta na sokalou savasava. Nida yalodina qai ‘tudei ni vorati Setani, da qai dei ena vakabauta,’ e vaka ga eda sa kaya tiko: “Lako tani, Setani!” (1 Pita 5:9) Nanuma tiko ni a biubiu o Setani ni sega ni vakamalumalumu o Jisu. E vakadeitaka tale ga vei keda na iVolatabu: “Vorata na Tevoro, ena qai dro tani vei kemuni.”—Jeme. 4:7.

12. E vakaraitaka vakacava o Setani e Iteni ni meca ni sokalou savasava?

¹² E vakadeitaka o Setani ena iotioti ni nona veitemaki ni meca makawa ni sokalou savasava. A vakaraitaka o Setani ena were o Iteni ena vica na udolu na yabaki yani e liu ni cata me sokaloutaki o Jiova. Nona veirawai o Setani, e lai uqeti Atama kina o Ivi me talaidredre ena ivakaro i Jiova, sa tekivu lewai rau e kea o Setani. (Wilika Vakatekivu 3:1-5; 2 Kor. 11:3; Vkta. 12:9) E sa yaco me nodrau kalou, rau sa sokalou vua, ia rau se sega mada ga ni kilai koya vinaka e veivakacalai tiko. Nona vakavuna tale ga o Setani na talaidredre mai Iteni, e sa saqata kina na veiliutaki i Jiova se na dodonu ni nona veiliutaki, sa tekivu saqati tale ga kina na sokalou savasava. Ena sala cava?

13. E okati vakacava na sokalou savasava ena ile ni veiliutaki?

 ¹³ Na ile ni veiliutaki e okati kina na sokalou savasava. O koya ga na iLiuliu dina, o Koya e “bulia na ka kece,” e ganita me sokaloutaki. (Vkta. 4:11) Ni buli Atama kei Ivi o Jiova me rau uasivi qai biuti rau ena were o Iteni, e nona inaki mera vakatawai vuravura taucoko na tamata uasivi, era na yalorawarawa ni sokaloutaki koya, mera sokalou savasava, ena loma savasava. (Vkte. 1:28) E saqata o Setani na veiliutaki i Jiova ni kocova na ka e nona ga na Turaga Cecere Duadua o Jiova, oya na sokalou.—Jeme. 1:14, 15.

14. Vakacava a mana nona saqata o Setani na sokalou savasava? Vakamacalataka.

¹⁴ Vakacava a mana nona saqata o Setani na sokalou savasava? Io, a rawai Atama kei Ivi me rau vakanadakuya na Kalou. Tekivu mai na gauna qori, sa dau saqati ira voli na dausokalou dina o Setani, e saga e levu mera vakanadakuya na Kalou o Jiova. E tomana tiko ga nona temaki ira na dausokalou i Jiova ni bera na gauna vaKarisito. E uqeta na vukitani ena imatai ni  senitiuri G.V., e lai vakaleqai kina na ivavakoso vaKarisito, toso na gauna sa vaka me yali na sokalou savasava. (Maciu 13:24-30, 36-43; Caka. 20:29, 30) Ena itekitekivu ni ikarua ni senitiuri G.V. dua na gauna balavu nodra bobula tu vakayalo na dausokalou dina vei Papiloni na Ka Levu, na isoqosoqo ni lotu lasu kece. Ia e sega ni qaqa o Setani me vakamalumalumutaka na inaki ni Kalou me baleta na sokalou savasava. E sega ni dua na ka e rawa ni tarova na Kalou ena vakayacori ni nona inaki. (Aisea 46:10; 55:8-11) E okati tiko kina na yacana, e daudina tale ga ena ibalebale ni yacana. E dau vakayacora o Jiova na nona inaki, e sega vakadua ni cala!

15. Na cava e cakava o Jiova ena ka ratou cakava na dauveivorati mai Iteni me vakadeitaka kina ni na vakayacori na nona inaki?

¹⁵ E totolo ga na nona vakarautaka o Jiova na ka me caka me baleti ratou na veivorati mai Iteni, me vakadeitaka tale ga  ni na vakayacori nona inaki. (Wilika Vakatekivu 3:14-19.) Ni rau se tiko mada ga ena were o Atama kei Ivi, sa tau na kedrau itotogi, vaka kina o Setani. E tau e liu na kena itotogi o Setani, me vaka ni valavala ca e liu, sa qai tarava o Ivi, oti o Atama. Me vaka na vosa a tau vei Setani, a parofisaitaka o Jiova e dua na “kawa” ena basika mai me kauta laivi na revurevu ni veivorati a yaco. E nona itavi bibi na “kawa” yalataki ya me vakayacora na inaki i Jiova me baleta na sokalou savasava.

16. Ni oti na veivorati mai Iteni, e ogaoga tiko ga vakacava o Jiova ena vakayacori ni nona inaki?

¹⁶ Ni oti ga na veivorati mai Iteni, e se ogaoga tiko ga o Jiova ena vakayacori ni nona inaki. E vakarautaka na ituvatuva vei keda na tamata ivalavala ca meda sokaloutaki koya ena sala e vakadonuya, ena veivosakitaki qori ena wase e tarava. (Iper. 11:4–12:1) E uqeta tale ga e levu na dauvola iVolatabu—wili kina o Aisea, Jeremaia, kei Isikeli—mera vola na parofisai vakatubuqoroqoro me baleta na vakalesui mai ni sokalou savasava. E dua na usutu bibi ena iVolatabu na vakalesui mai ni sokalou savasava. Ena vakayacora na parofisai kece qori na “kawa” yalataki, oya o Jisu Karisito. (Kala. 3:16) O Jisu e dau tutaka na sokalou savasava, me vaka e vakaraitaka ena ka e tukuna ena ikatolu ni veitemaki. Io, e digi Jisu o Jiova me vakayacora na parofisai me baleta na vakalesui mai ni sokalou savasava. (Vkta. 19:10) Ena sereki ira na dauveiqaravi ni Kalou mai na bobula vakayalo, ena vakalesuya mai na sokalou savasava me vaka ga a nakiti taumada.

17. Na cava e bibi kina vei keda na parofisai ena iVolatabu me baleta na vakalesui mai ni sokalou savasava?

¹⁷ E marautaki qai vakadeitaka noda vakabauta nida dikeva na parofisai ena iVolatabu me baleta na vakalesui mai ni sokalou savasava. E bibi na parofisai qori, nida vakanamata ena gauna era na duavata kina na veika bula mai lomalagi kei vuravura ena sokalou savasava vei Jiova, na Turaga Cecere Duadua. E solia tale ga na parofisai na inuinui, nira tu kina na itukutuku veivakayaloqaqataki mai na Vosa ni Kalou. Eda vinakata sara ga meda raica na vakayacori ni yalayala i Jiova. Qo e okati kina nodra vakaturi na wekada lomani, na parataisi e vuravura raraba, kei na bula uasivi e tawamudu.—Aisea 33:24; 35:5, 6; Vkta. 20:12, 13; 21:3, 4.

18. Na cava eda na dikeva ena ivola qo?

¹⁸ Eda na dikeva ena ivola qo na parofisai vakatubuqoroqoro ena ivola na Isikeli. Levu na kena parofisai e vakabibitaki kina na vakalesui mai ni sokalou savasava. Eda na veivosakitaka na veisemati ni parofisai i Isikeli kei na so tale na parofisai, na kena mai vakayacori ena vuku i Karisito, kei na sala eda okati tiko kina.—Raica na kato “iVakamacala Lekaleka ni Isikeli.”

19. Na cava o vakadeitaka mo cakava, na vuna?

¹⁹ Ena 29 G.V., ena vanua talasiga kei Jutia, a sega ni temaki Jisu rawa o Setani me vakanadakuya na sokalou savasava. Ia vakacava o keda nikua? Sa qai kaukaua ga nona via vagolei keda tani mai na sokalou dina o Setani. (Vkta. 12:12, 17) Me vukei keda mada ga na ivola qo meda dei ni vorata na Dauveitemaki qo. Me laurai tale ga ena noda vosa kei na ka eda cakava nida duavata kei na vosa qo, “E dodonu mo sokalou vei Jiova na nomu Kalou.” Eda na qai rawa ni bula meda raica na vakayacori ni inaki lagilagi i Jiova—nira duavata kina na loma savasava mai lomalagi kei vuravura ena sokalou savasava e dodonu me caka vei Jiova!