1, 2. Na cava a namaka o Pita ni vosa tiko o Jisu e Kapenaumi, na cava e qai yaco?

E NUIQAWAQAWA o Pita ni wanonovi ira na vakarogoci Jisu tiko ena nodra valenilotu na Jiu e Kapenaumi. E vakaitikotiko ena koro qo o Pita, e tiko kina nona bisinisi ni qoli, ena ceva ni baravi ni Wasa o Kalili. Era tiko tale ga eke e levu na nona itokani, na wekana, kei ira era dau caka bisinisi vata. E namaka o Pita nira na ciqomi Jisu tale ga na tiko e kea, mera marautaka tale ga na veika e vakavulica me baleta na Matanitu ni Kalou ni qasenivuli levu duadua. Ia, e sega ni qai yaco qori.

² E levu era sa sega ni vakarorogo. Eso vei ira era vosa kudrukudru, era cata na veika e vakamacalataka o Jisu. E vakaleqai Pita vakalevu na ka era cakava eso na tisaipeli i Jisu. Sa sega ni laurai vei ira nira marautaka na ka dina era mai kila. Ia qo era rarawa ra qai cudru. Era kaya mada ga vei Jisu ni dredre mera kila na nona itukutuku. Era sega ni vakarorogo tale vua, era mani biubiu mai na nodra valenisoro na Jiu—oti vakadua nodra muri Jisu.—Wilika Joni 6:60, 66.

3. E vukei Pita vakacava na nona vakabauta?

³ Dua na gauna dredre qo vei Pita kei ratou na nona itokani yapositolo. A sega ni matata sara vei Pita na veika e tukuna o Jisu ena siga oya. Ia e kila na vuna e veivakacudrui kina na veika qori ke sega ni vakamatatataki. Na cava ena cakava o Pita? Sa dau vakatovolei vakalevu nona yalodina vua na nona Turaga, sa baci sotava tale qo. Meda raica mada se vukei Pita vakacava na nona vakabauta me dei qai yalodina ni sotava na ituvaki dredre.

4, 5. Na cava e cakava o Jisu era sega ni namaka na lewenivanua?

⁴ Dau kurabuitaka o Pita na veika e cakava kei na ka e tukuna o Jisu. Na ka e dau cakava o Jisu se tukuna e sega ni  vaka na veika era namaka vua na lewenivanua. Se qai vakania ga vakacakamana e dua na ilala levu. Era mani saga mera buli koya me tui. Era kurabui e levu ni sa biubiu, e kaya vei ratou nona tisaipeli me ratou vodo i waqa qai gole i Kapenaumi. Ni ratou soko tiko ena bogi, eratou kurabui ni taubale o Jisu ena dela ni Wasa o Kalili ni voravora tu, e vulica kina o Pita na bibi ni vakabauta.

⁵ Ena mataka, eratou qai kila nira muri ratou yani na ilala levu ya ena tai adua ni drano. E macala ga nira via raici Jisu me vakarautaka tale vakacakamana na kakana, sega nira vinakata dina na kakana vakayalo. E vosataki ira o Jisu ni vakayago nodra rai. (Joni 6:25-27) E lai tomana tale o Jisu nona veivakavulici ena nodra valenisoro na Jiu e Kapenaumi, a vakavulica kina na ka dina e dredre mera kila.

6. Na vosa vakatautauvata cava e cavuta o Jisu, na cava era cakava kina na vakarogoci koya?

⁶ E sega ni vinakata o Jisu mera muri koya na tamata ena vuku ga ni kakana. E vinakata mera kila ni vakarautaka vei ira na Kalou na bula tawamudu, ke ra vakabauta na isoro i Jisu ra qai muria na nona ivakaraitaki. E mani tukuna e dua na vosa vakatautauvata e vakatauvatani koya kina kei na mana, na madrai a solia vakacakamana mai lomalagi o Jiova ena gauna i Mosese. Nira sega ni duavata kina eso, mani vakayagataka e dua tale na vosa vakatautauvata e matata cake. E vakamacalataka ni na rawati na bula ke laukana na lewena qai gunuvi nona dra. Era sa qai katakata ga nira rogoca qori. Era kaya eso: “E dredre me ciqomi na vosa qo, o cei ena muria?” Era mani sega ni muri Jisu tale e levu na nona tisaipeli. *—Joni 6:48-60, 66.

7, 8. (a) Na cava e sega ni matata vei Pita me baleta na itavi i Jisu? (b) E sauma vakacava o Pita na taro i Jisu vei ratou na yapositolo?

⁷ Na cava ena cakava o Pita? E rairai veilecayaki tale ga ena vosa i Jisu. E sega ni matata vua ni dodonu me mate o Jisu me vakayacori kina na inaki ni Kalou. Vakacava a rawai o Pita me kua ni muri Jisu me vakataki ira na tisaipeli lomalomarua era biuti Jisu ena siga oya? Sega, e dua na itovo e kilai tani kina o Pita vei ira na tagane oya.

⁸ E tukuna vei ratou nona yapositolo o Jisu: “Dou via lako tale ga?” (Joni 6:67) E vosa vei ratou na 12, ia o Pita ga e sauma mai. E dau va qori o koya. De dua a qase duadua vei ratou. Se  mani dina qori se sega, e macala tu ga ni dauvosa duadua vei ratou o koya; e sega ni dau tusuka ni tukuna nona nanuma. A rairai nanuma tiko na vosa vinaka qai guiguilecavi dredre qo: “Turaga, me keitou qai lako tale vei cei? Na nomuni vosa ga e vosa ni bula tawamudu.”​—Joni 6:68.

9. E yalodina vakacava vei Jisu o Pita?

⁹ Vakacava, e uqeti iko na veivosa qori? Na nona vakabauti Jisu o Pita e uqeti koya me bucina na itovo kunekunei dredre na yalodina. E matata vinaka vei Pita ni o Jisu ga na iVakabula e vakarautaka o Jiova. E veivakabulai na nona ivakavuvuli me baleta na Matanitu ni Kalou. E kila o Pita ke sega mada ga ni matata vei koya eso na ka, me kua ni gole ina dua tale na vanua, ke vinakata me vakadonui koya na Kalou me rawata tale ga na bula tawamudu.

10. Eda na vakadamurimuria vakacava nikua na yalodina i Pita?

¹⁰ E va tale ga qori na nomu rai? Ka ni rarawa ni levu nikua era kaya nira lomani Jisu, ia era sega ni yalodina vua. Meda yalodina vei Jisu, e gadrevi meda taleitaka na nona ivakavuvuli me vakataki Pita. Meda vulica, kila na kena ibalebale da qai bulataka—ke vou mada ga vei keda se sega ni vaka na veika eda namaka se da taleitaka. Ke da yalodina tiko ga, eda na rawa ni nuitaka na bula tawamudu e yalataka vei keda o Jisu.—Wilika  Same 97:10.

11. E kauti ratou i vei na nona tisaipeli o Jisu? (Raica tale ga na ivakamacala e ra.)

¹¹ Sega ni dede mai na gauna osooso oya, e kauti ratou nona yapositolo kei na so na tisaipeli ina noca o Jisu, e bau balavu toka na ilakolako qo. Nida tu mada ga ena Wasa karakarawa o Kalili, e rawa ni laurai vinaka na Ulunivanua o Erimoni ni solega tu na waicevata ena noca ni Vanua Yalataki. Ni ratou lakova yani na veikoro e Sisaria Filipai, * sa qai laurai vinaka ga mai na ulunivanua qori. E laurai vinaka eke na Vanua Yalataki ni toka ena sauca, qo tale ga na vanua e tarogi ratou kina nona tisaipeli o Jisu ena dua na taro bibi.

12, 13. (a) Na cava e tarogi ira kina na ilala levu o Jisu se o cei o koya? (b) E laurai vakacava na dei ni vakabauta i Pita ena nona vosa vei Jisu?

¹² “Na cava era tukuna na lewenivanua me baleti au?” e via  kila o Jisu. Eda rawa ni raitayaloyalotaki Pita ni wanonova na mata i Jisu, e raica na yalovinaka i nona Turaga, nona kaukaua kei na nona vuku. E via kila sara ga o Jisu na veika e tu e lomadra ni oti nodra raica na veika e cakava kei na veika era rogoca. Eratou sauma nona taro, eratou baci tukuna na rai cala e nanumi tu me baleti Jisu. Ia e via kila tale e levu na ka o Jisu. Vakacava eratou cala tale ga va qori na nona itokani dredre? E taroga, “Vakacava o kemudou, cava dou nanuma?”—Luke 9:18-20.

¹³ Baci sega ni bera nona vosa o Pita. E vakamatatataka ena doudou vei ira na tu e kea na veika era nanuma tu e lomadra. E kaya: “O kemuni na Karisito, na Luve ni Kalou bula.” Eda rawa ni vakasamataka nona matadredredre ena deguvacu vei Pita o Jisu ni vakacaucautaki koya. E tukuna vei Pita o Jisu ni Kalou o Jiova e vakarawarawataka na ka dina qo vei ira ga era vakabauta dina, sega ni dua tale. E sa mai kila o Pita na ka dina vakasakiti e se bera ni vakatakila o Jiova, oya na kilai ni Karisito se Mesaia, a se yalataki tu mai!—Wilika Maciu 16:16, 17.

14. Na itavi dokai cava e tataunaka vei Pita o Jisu?

¹⁴ O Karisito ga na vatu a parofisaitaki tu mai nira na cata na matai. (Same 118:22; Luke 20:17) Ni vakasamataka tiko qori o Jisu, e vakatakila sara ni na tauyavutaka o Jiova na ivavakoso ena dela ni vatu oya, na vatu e sa mai kila o Pita. E mani tataunaka sara vei Pita eso na itavi bibi ena ivavakoso oya. E sega ni tukuna ni uasivi vei ira na yapositolo o Pita, me vaka era nanuma eso, e soli ga vua na itavi. E solia vei Pita na “ki ni matanitu vakalomalagi.” (Maciu 16:19) Sa na dua na ka dokai vei Pita me dolava na inuinui ni Matanitu ni Kalou ina tolu na ilawalawa—vei ira na Jiu, vei ira na kai Samaria, kei ira na kai Veimatanitu se o ira na sega ni Jiu.

15. Na cava e vunauci Jisu kina o Pita, na cava e tukuna vua?

¹⁵ E vakamacalataka e muri o Jisu ni na namaki vakalevu na ka vei ira e soli vakalevu vei ira na ka. Qori sara ga na ka e yaco vei Pita. (Luke 12:48) Sa qai vakatakila o Jisu na ka dina me baleta na Mesaia, na nona vakararawataki kei na nona mate e Jerusalemi. E rarawa sara ga o Pita ni rogoca qori. E kauti Jisu vakatikitiki qai vunauci koya, e kaya: “Me kua ni va qori nomuni  rai Turaga, ena sega sara ni yaco qori vei kemuni.”—Maciu 16:21, 22.

16. E vakadodonutaki Pita vakacava o Jisu, ena yaga vakacava vei keda kece na vosa i Jisu?

¹⁶ E nanuma o Pita ni vukei Jisu, ia e qai kurabui ena ka e tukuna. E vakanadakui Pita, raici ira na vo ni tisaipeli, de dua era duavata kei Pita, e kaya: “Lako tani i dakuqu, Setani! O iko na dau veivakatarabetaki, ni sega ni tiko vei iko na vakasama ni Kalou, na vakasama ga vakatamata.” (Maciu 16:23; Mari. 8:32, 33) E yaga sara ga vei keda kece nikua na veika e kaya o Jisu. E rawarawa meda vakaliuca na vakasama vakatamata mai na vakasama ni kalou. Ke da cakava qori, nida via vukea kina e dua, rairai eda sega ni kidava nida sa uqeti koya tiko me vakamarautaki Setani, sega ni Kalou. Ia na cava e qai cakava o Pita?

17. Na cava e kaya kina o Jisu vei Pita me “lako tani” i dakuna?

¹⁷ E kila o Pita ni sega ni vakatokai koya tiko o Jisu me o Setani na Tevoro. E sega ni vosa vei Pita o Jisu me vaka na nona vosa vei Setani. E kaya vei Setani o Jisu: “Lako tani,” ia e kaya vei Pita: “Lako tani i dakuqu.” (Maciu 4:10) E sega ni biuta na yapositolo vinaka qo o Jisu, ia e vakadodonutaka ga na nona rai cala. Eda raica eke ni gadrevi vei Pita me kua ni vu ni veivakatarabetaki vua na nona Turaga, me tokoni koya ga.

18. E yalodina vakacava o Pita, eda na vakadamurimuri koya vakacava?

¹⁸ Vakacava e veiba o Pita, cudru se mataruburubu? Sega, e ciqoma ena yalomalumalumu na veivakadodonutaki. Se baci laurai vua na yalodina. O ira kece na imuri i Karisito era na vakadodonutaki ena so na gauna. Ke da ciqoma ena yalomalumalumu na veivakavulici da qai vuli mai kina, eda na toro voleka vei Jisu Karisito kei na Tamana na Kalou o Jiova.—Wilika Vosa Vakaibalebale 4:13.

19. Na vosa veivakurabuitaki cava e baci cavuta o Jisu, na cava e rairai nanuma o Pita?

¹⁹ E cavuta tale o Jisu e dua na vosa veivakurabuitaki: “Au tukuna vakadodonu vei kemudou, era tiko qo eso era na sega mada ni mate ia era na raica rawa na nona lako mai na Luve  ni tamata ena nona matanitu.” (Maciu 16:28) E macala ga ni baci lomatarotarotaka o Pita na veivosa qori. Na cava na ibalebale ni vosa i Jisu? De dua e nanuma o Pita ni nona vunauci vakadodonu ena sega kina ni lesi vua e dua na itavi dokai.

20, 21. (a) Vakamacalataka na raivotu i Pita. (b) E vakadodonutaka vakacava na rai i Pita na veitalanoa ena raivotu oya?

²⁰ Ni oti e rauta e dua na macawa, a kauti Jemesa, Joni, kei Pita o Jisu ena dua na “ulunivanua cecere”—de dua ena Ulunivanua o Erimoni, ni sega sara ni yawa mai kea. Rairai e sa bogi, ni bikai ratou na le tolu qo na via moce. Ni masu tiko o Jisu, e qai yaco e dua na ka, e vuka sara ga nodratou via moce.—Maciu 17:1; Luke 9:28, 29, 32.

²¹ Eratou raica ni sa tekivu me veisau o Jisu. E serau mai na matana, e caliva, me yacova ni ramase me vaka na matanisiga. E sekavula tale ga na nona i sulu qai basika mai e rua na tagane. E dua e vaka na irairai kei Mosese, e dua tale e vaka na irairai  kei Ilaija. Eratou veivosakitaka na “nona sa na biubiu, kei na veika e yalataki me yaco vua mai Jerusalemi”—na nona mate kei na nona vakaturi. Sa qai matata vei Pita ni cala nona tukuna ni na sega ni vakararawataki qai vakamatei o Jisu!—Luke 9:30, 31.

22, 23. (a) E vakaraitaka vakacava o Pita ni mamakutu qai yalololoma? (b) Eratou vakalougatataki tale vakacava ena bogi oya o Pita, Jemesa, kei Joni?

²² E vakasaurarataki o Pita me raica na raivotu vakatubuqoroqoro qo—de dua vakabalavutaka. E kena irairai ni rau sa biuti Jisu o Mosese kei Ilaija. Qai tukuna o Pita: “Qasenivuli, e vinaka dina na nodatou tiko e ke, o koya gona, me keitou birika mada e tolu na valelaca, e dua me nomuni, dua me nei Mosese, dua me nei Ilaija.” E rau sega ni gadreva na valelaca na rua na dau veiqaravi oya i Jiova, ni rau sa mate makawa. E sega dina ni kila o Pita na ka e tukuna tiko. Eda taleitaki Pita ena vuku ni nona mamakutu kei na nona yalololoma.—Luke 9:33.

²³ Eratou vakalougatataki tale ena bogi oya o Pita, Jemesa, kei Joni. E kumukumuni mai na o qai vakaruguti ratou ena ulunivanua. E qai rogo mai kina e dua na domo—na domo ni Kalou o Jiova! E kaya: “Qo na Luvequ, o koya e digitaki. Dou rogoci koya.” Sa qai oti yani na raivotu, eratou sa qai mai tiko ga yani kei Jisu ena ulunivanua.—Luke 9:34-36.

24. (a) E yaga vakacava vei Pita na raivotu matalia oya? (b) E yaga tale ga vakacava vei keda nikua?

²⁴ Sa dua dina na isolisoli talei vei Pita na raivotu matalia oya, e talei tale ga vei keda! E vola o koya ena vicasagavulu tale na yabaki e muri, na veika e raica taumada me baleti Jisu ena bogi oya, me vaka e dua na Tui lagilagi mai lomalagi ni “vakadinadinataka sara ga na nona cecere.” Na raivotu oya e vakadeitaka e levu tale na parofisai ena Vosa ni Kalou, e vakaukauataka na vakabauta i Pita me vosota na veika dredre ena sotava. (Wilika 2 Pita 1:16-19.) Me vakataki Pita ga, ena vukei keda tale ga qori ke da yalodina vua na Turaga e lesia vei keda o Jiova, meda vuli vua, ciqoma na nona veivakavulici, kei na veivakadodonutaki da qai yalomalumalumu ni muri koya tiko ga.