WASE 25
“Au Vinakata me Rogoci Au o Sisa!”
E ivakaraitaki vinaka o Paula ni tutaka na itukutuku vinaka
Yavutaki ena Cakacaka 25:1–26:32
1, 2. (a) Na cava e liaca o Paula? (b) Na taro cava e basika?
E YADRAVI vinaka tu o Paula mai Sisaria. Ena rua na yabaki yani e liu ni lesu i Jutia, era saga vakatolu na Jiu ena loma ga ni vica na siga mera vakamatei koya. (Caka. 21:27-36; 23:10, 12-15, 27) Me yacova mai qo, e dreve tiko ga nodra sasaga na kena meca, ia era sega ni soro. Ni liaca o Paula ni rawa ni soli vei ira na kena meca, e mani kaya vei Fesito na Kovana ni Roma: “Au vinakata me rogoci au o Sisa!”−Caka. 25:11.
2 Vakacava e tokona o Jiova na vakatulewa i Paula? E bibi dina vei keda na isaunitaro qori, nida vunautaka tiko na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou ena icavacava. Vakacava eda rawa ni cakava tale ga qori nikua ena “kena taqomaki na itukutuku vinaka kei na kena tauyavutaki vakalawa”?—Fpai. 1:7.
‘Tu ena Mata ni iDabedabe ni Veilewai’ (Caka. 25:1-12)
3, 4. (a) Na cava na inaki ni nodra kerea na Jiu me lewai e Jerusalemi o Paula? E qai taqomaki vakacava o Paula? (b) Me vakataki Paula, e vakaukauataki ira vakacava nona dauveiqaravi ena gauna qo o Jiova?
3 Ni oti e tolu na siga nona digitaki o Fesito me kovana ni Roma e Jutia, e gole cake sara i Jerusalemi. a E lai rogoci ira na bete levu kei na nodra iliuliu na Jiu nira beitaki Paula ena cala bibi. Era kila ni namaki vua na kovana me veiyaloni kei ira na Jiu kece kei na nodra iliuliu. Sa ra qai kerei Fesito me mai lewai e Jerusalemi o Paula. Ia e tiko na inaki vuni ni kerekere qori. Era lalawataka na meca mera vakamatei Paula ena ilakolako mai Sisaria i Jerusalemi. Ia e sega ni duavata o Fesito ni kaya: “O ira ga na nomudou iliuliu, me keimami lako vata sobu [i Sisaria] mera qai lai beitaki koya e kea ke dua na ka ca me beitaki kina.” (Caka. 25:5) E taqomaki tale e ke o Paula.
4 Ena ituvaki dredre kece e sotava o Paula, e vakaukauataki koya o Jiova ena vuku i Jisu Karisito. Nanuma ni a tukuna ena dua na gauna o Jisu vei Paula: “Mo yaloqaqa!” (Caka. 23:11) Nikua eda sotava tale ga na ituvaki dredre kei na nodra veivakarerei na meca. E sega ni taqomaki keda o Jiova mai na ituvaki dredre kece, e solia ga na vuku kei na kaukaua meda vosota kina. Io, eda nuitaka “na kaukaua e uasivia na kaukaua ni tamata” e vakarautaka na noda Kalou Dauloloma.—2 Kor. 4:7.
5. Na cava e qai cakava o Fesito?
5 Ni oti e vica na siga, e “lai dabe sara ena idabedabe ni veilewai” e Sisaria o Fesito. b E duri tu e matana o Paula kei ira na dauveibeitaki. Ni sauma nodra veibeitaki lasu o Paula, e kaya: “Au sega sara ga ni valavala ca ena neimami Lawa na Jiu, ena valenisoro, se vei Sisa.” E sega ni cala na yapositolo, e dodonu ga me sereki. Na cava ena cakava o Fesito? Ni via vakayalovinakataki ira na Jiu, e tarogi Paula sara: “O via lako cake i Jerusalemi mo lai lewai mai kea ena vuku ni veibeitaki qo?” (Caka. 25:6-9) Sa dua na taro lialia! Ke kau i Jerusalemi o Paula, era na turaganilewa o ira na beitaki koya tiko, ena rawa sara ga ni mate kina. Macala e ke ni kauaitaka ga o Fesito na kena irogorogo mai na kena qarai na lewadodonu. Qori tale ga na ka e cakava o Ponitio Pailato vei Jisu. (Joni 19:12-16) Nikua, e rawa nira vakatulewa cala na turaganilewa mera vakalomavinakataki kina eso. Meda kua gona ni kurabuitaka nikua ke duidui na ka e vakatulewataki kei na ivakadinadina e soli me baleti keda na tamata ni Kalou.
6, 7. Na cava e vinakata kina o Paula me rogoci koya o Sisa? Cava eda vulica na lotu vaKarisito nikua?
6 Nona via vakayalovinakataki ira na Jiu o Fesito e rawa sara ga ni vakaleqa na bula i Paula. Sa qai vakayagataka o Paula nona dodonu ni dua na lewenivanua e Roma. E tukuna vei Fesito: “Au sa mai tu qo ena mata ni idabedabe ni veilewai i Sisa, na vanua e dodonu meu lewai kina. E sega ni dua na ka ca au cakava vei ira na Jiu, me vaka ga oni kila vinaka. . . . Au vinakata me rogoci au o Sisa!” Ke dua e cavuta na vosa qo, sa na vakabau ga. E tukuna kina o Fesito: “O kerea me rogoci iko tale o Sisa, o sa na kau vei Sisa.” (Caka. 25:10-12) E ivakaraitaki vinaka o Paula vei keda na lotu vaKarisito dina nikua ena nona kerea me raica na iliuliu torocake. Nira saga mera “vakatubuleqa . . . ena yaca ni lawa” na dauveitusaqati, eda na vakayagataka vinaka na iVakadinadina i Jiova na veika vakalawa meda tutaka kina na itukutuku vinaka. c—Same 94:20.
7 Ni oti e rua na yabaki nona vesu vakatawadodonu o Paula, e soli vua na galala me rogoci nona kisi e Roma. Ia ni bera ni biubiu, e dua tale na iliuliu e via raici koya.
Eda dau kerea me rogoci tale na kisi e sega ni vakatulewataki vinaka
“Au Sega ni Talaidredre” (Caka. 25:13–26:23)
8, 9. Na cava e gole kina i Sisaria o Tui Akaripa?
8 Ni oti e vica na siga nona tukuna o Paula me raici Sisa, rau ‘sikovi’ Fesito yani o Tui Akaripa kei na ganena o Perinaise. d E dau kena ivakarau e Roma mera sikova na kovana vou o ira na vakailesilesi. E vakavinavinakataki Fesito o Akaripa ena nona ilesilesi vou. E cakava qori ena nona vinakata me vinaka nodrau veimaliwai ni na yaga ena gauna se bera mai.—Caka. 25:13.
9 E talanoataki Paula o Fesito vua na tui, qai via sotavi koya sara ga o Akaripa. Ena siga tarava rau lai dabe ena idabedabe ni veilewai na iliuliu qori. E tu vei rau na lewa, ia e sega ni vakatauvatani rawa kei na ka ena vakarau tukuna o Paula.—Caka. 25:22-27.
10, 11. E dokai Akaripa vakacava o Paula? Cava e talanoataka o Paula ni dau cakava tu e liu?
10 Ena veidokai, e vakavinavinakataki Tui Akaripa o Paula ni soli vua na gauna me vakamacala. E tukuna tale ga o Paula ni kila vinaka na tui na itovo kece vakavanua kei na ka era dau kauai kina na Jiu. Sa qai vakamacalataka o Paula nona ivakarau ni bula e liu: “Niu dau muria sara ga vakamatailalai na lawa ni neimami lotu, niu a Farisi.” (Caka. 26:5) Ni dua na Farisi o Paula, a nuitaka nona basika mai na Mesaia. Ia ni sa lotu vaKarisito, e doudou ni vakatakilai Jisu me Mesaia a waraki tiko mai vakabalavu. E tautauvata vinaka na ka e vakabauta o Paula kei ira na dauveitusaqati, ya nira namaka tiko me yaco na vosa ni yalayala ni Kalou vei ira na nodra qase. Ia na usutu vata ga qori era veilewaitaki koya kina. Sa qai vinakata ga o Akaripa me rogoci Paula tale. e
11 E talanoataka o Paula nona dau vakalolomataki ira na lotu vaKarisito: “O yau, au nanuma ni dodonu meu saqati ira vakaukaua na lewe ni ilawalawa era vakatokai ena yaca i Jisu na kai Nasareci. . . . Ena levu tale ga ni noqu katakatataki ira [na imuri i Karisito], au lako sara kina meu lai vakararawataki ira na tiko ena koro tale eso.” (Caka. 26:9-11) A sega ni vakatubutaka tiko o Paula nona ivakamacala. Levu era kila na nona dau tusaqati ira vakaca na lotu vaKarisito. (Kala. 1:13, 23) ‘Ia na cava e qai veisautaki koya?’ De dua a lomatarotarotaka qori o Akaripa.
12, 13. (a) E vakamacalataka vakacava o Paula na nona veisau? (b) Sala cava e ‘caqeta tiko kina na matanimoto’?
12 Sa qai tukuna o Paula na ka e yaco: “Ena noqu ilakolako i Tamasiko ena nodra veivakadonui kei na nodra ivakaro na iliuliu ni bete, au mani raica e gaunisala ena sigalevu tutu, kemuni na Tui, e dua na rarama e kaukaua cake sara mai na rarama ni matanisiga mai lomalagi, e cila vakavolivoliti au kei ira na salavata kei au. Ni keimami sa bale kece ina qele, au qai rogoca e dua na domo ni kaya vei au ena vosa vakaIperiu: ‘Saula, Saula, na cava o vakacacani au tiko kina? Ena lako vakaca ga vei iko na nomu caqeta tiko na matanimoto.’ Au qai kaya: ‘O cei o kemuni, Turaga?’ E tukuna vei au na Turaga: ‘O yau o Jisu, o koya o vakacacana tiko.’” f—Caka. 26:12-15.
13 Ni bera ni rairai vua o Jisu, e vaka ga e “caqeta tiko na matanimoto” o Paula. Ena gauna vakaivolatabu, e dau vakayagataki na matanimoto me vakatawani se tavia kina na manumanu. Ke nakita e dua na manumanu me saqata na matanimoto, ena mavoa ga kina. E va tale ga qori o Paula, ena mavoa vakayalo ni saqata na inaki ni Kalou. Koya gona, nona rairai o Jisu ena gaunisala i Tamasiko, e veisautaka sara ga na rai cala a tu vua na turaga yalomalumalumu qo.—Joni 16:1, 2.
14, 15. Na cava e tukuna o Paula me baleta na veisau e yaco ena nona bula?
14 Dua na veisau levu e cakava o Paula ena nona bula. Ni vosa tiko vei Akaripa, e kaya: “Au sega ni talaidredre ina raivotu vakalomalagi. Au lai tukuna ga e liu vei ira e Tamasiko, Jerusalemi, na vanua kece e Jutia, vei ira tale ga ena veimatanitu mera veivutuni ra lesu vua na Kalou, ra qai cakava na ka e vakaraitaka nira sa veivutuni.” (Caka. 26:19, 20) Sa vica na yabaki nona cakava voli mai o Paula na itavi e lesia vua o Jisu ena raivotu ena sigalevu tutu. Cava e yaco? O ira na ciqoma na itukutuku vinaka e vunautaka o Paula, era veivutunitaka na nodra ivalavala dukadukali kei na nodra sega ni daudina, ra qai lesu vua na Kalou. Era yaco mera lewenivanua vinaka, era doka ra qai tokona na lawa ni matanitu.
15 Era sega ni kauaitaka na Jiu dauveitusaqati na yaga ni cakacaka qori i Paula. E kaya o Paula: “Qo na vuna era tauri au kina na Jiu ena valenisoro ra qai saga mera vakamatei au. Ia ena veivuke ni Kalou au vosa tiko kina me yacova mai qo vei ira na tauvanua kei ira na turaga, au tukuna tiko ga na ka era kaya na Parofita kei na ka e kaya o Mosese ni na yaco.”—Caka. 26:21, 22.
16. Eda na vakatotomuri Paula vakacava nida vosa vei ira na turaganilewa kei ira na veiliutaki?
16 Nida lotu vaKarisito dina, e dodonu meda dau ‘vakarau tu ena gauna kece meda vakamacalataka’ noda vakabauta. (1 Pita 3:15) Nida vakamacalataka vei ira na turaganilewa kei ira na veiliutaki na noda vakabauta, ena vinaka meda vakatotomuria na iwalewale ni nona vosa o Paula vei Akaripa kei Fesito. Qori noda vakamacalataka ena veidokai ni ka dina ena iVolatabu e vakavinakataka noda bula kei ira era rogoci keda. Nida cakava qori ena rawa ni uqeta na lomadra na veiliutaki.
“Sa Voleka ni o Rawai Au Meu Lotu vaKarisito” (Caka. 26:24-32)
17. Na cava e cakava o Fesito ni vakacala o Paula na veibeitaki? Na itovo cava sa laurai tale ga nikua?
17 Ni rau rogoci Paula tiko, eso tale na ka erau lai vakasamataka. Dikeva na ka e qai yaco: “Ni se vosa tiko o Paula me sauma na nodra veibeitaki, e kaya yani vakadomoilevu o Fesito: ‘Sa ca na ulumu Paula! Na levu ni nomu vuku sa lai ca tale kina na ulumu!’” (Caka. 26:24) E laurai tale ga nikua na itovo e vakaraitaka o Fesito. Levu era kaya nira tamata lialia o ira na vakavulica na ka dina e tukuna na iVolatabu. E dredre vei ira na tamata vuku nikua mera ciqoma na ivakavuvuli vakaivolatabu ni nodra vakaturi na mate.
18. Na cava e tukuna o Paula vei Fesito? E uqeti Akaripa vakacava?
18 E tukuna sara o Paula vua na kovana: “E sega ni ca na uluqu, kemuni Fesito na kovana, au tukuna ga na ka e dina kei na ka e dodonu. E kila vinaka na tui na ka qo, ya na vuna au vosa doudou tiko kina. . . . Kemuni Tui Akaripa, oni vakabauti ira na Parofita? Au kila ni oni vakabauti ira.” Mani sauma o Akaripa: “Sa voleka ni o rawai au meu lotu vaKarisito.” (Caka. 26:25-28) Se mani dina se sega na vosa qori, e laurai e ke ni uqeti tui Akaripa na ivakamacala i Paula.
19. Na cava erau kaya o Fesito kei Akaripa me baleti Paula?
19 Erau tucake sara o Akaripa kei Fesito me rau vakaraitaka vei ira na lewenivanua ni sa oti nona vakatarogi o Paula. “Nira sa biubiu era sa qai veitalanoataka na ka e yaco: ‘E sega ni dua na ka e cakava na tamata qo me mate se vesu kina.’ E qai kaya o Akaripa vei Fesito: ‘Ke sega ni kerea na tamata qo me rogoci koya tale o Sisa ke sa sere.’” (Caka. 26:31, 32) Erau kila ni sega nona cala o Paula. De dua rau sa na dokai ira qo na lotu vaKarisito.
20. E yaga vakacava nona lai raici rau na iliuliu kaukaua o Paula?
20 E sega ni dua vei rau na iliuliu kaukaua qo e ciqoma na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou. Vakacava e yaga nona lai raici rau o Paula? Io. Nona ‘kau o Paula ina matadra na tui kei na kovana’ e Jutia, e vunautaki kina na itukutuku vinaka vei ira na vakailesilesi ni Roma. (Luke 21:12, 13) Na ituvaki dredre e sotava kei na nona yalodina e vakayaloqaqataki ira tale ga na tacina vakayalo.—Fpai. 1:12-14.
21. Ena yaga vakacava na noda gugumatua ena cakacaka ni Matanitu ni Kalou?
21 E dina tale ga qori nikua. Ena yaga vakalevu noda gumatua tiko ga ena cakacaka ni Matanitu ni Kalou nida vakatovolei se tusaqati. E rawa sara ga nida vunau vei ira na vakailesilesi e dau dredre meda sotavi ira. Ena vakayaloqaqataki ira na tacida vakayalo na noda vosota ena yalodina. Ena uqeti ira tale ga mera doudou ni vunautaka sara vakavinaka na Matanitu ni Kalou.
a Raica na kato “ Na Kovana ni Roma o Porisiu Fesito,” ena tabana e 199.
b E biu ena dua na buturara na “iDabedabe ni veilewai.” Na cere ni vanua e toka kina e vakaraitaka ni nona o turaganilewa na iotioti ni lewa qai dodonu me dokai. A dabe ena idabedabe ni veilewai o Pailato me vakataulewa ena nona beitaki o Jisu.
c Raica na kato “ Valataki Nodra Kisi na Tamata i Jiova Nikua,” ena tabana e 200.
d Raica na kato “ Tui Eroti Akaripa na iKarua,” ena tabana e 201.
e Ni dua na lotu vaKarisito o Paula, e vakabauta ni Mesaia o Jisu. Ia era cati Jisu na Jiu, era raici Paula me vukitani.—Caka. 21:21, 27, 28.
f Ni tukuna o Paula nona lako tiko “ena sigalevu tutu,” e tukuna kina e dua na dauvakadidike ni iVolatabu: “Ni dua e lako tiko ena sigalevu qai sega ni cegu ena vuku ni katakata ni siga, e vakaraitaka ni vakatotolo tiko. Eda raica sara ga e keri ni vakatotolo tiko o Paula me lai veivakacacani.”
