O na Kunea e Vei na iNuinui Dina?

SA MATE nomu kaloko ni liga, e vaka ni sa ca. Ena levu sara na vanua o rawa ni digia mo vakavinakataka kina nomu kaloko. Levu era kacivaka nira dau vakavinakataki kaloko, era vakadeitaka kece nira dau cakava dina na ka era kaya, so e vaka e veicalati toka. Vakacava ke dua drau tiko veitikivi toka ga e tamata vuku a bulia sara ga na kaloko oqori ena vica na yabaki sa oti? E lomasoli tale ga me vakavinakataka wale na kaloko. Sa na macala tu ga na ka o na cakava.

Vakatauvatana mada na kaloko oqori kei na nomu vakanuinui. Ke sa lailai nomu vakanuinui, me vakataki ira e lewe vuqa, e vei o na qara veivuke kina? E levu era kaya nira rawa ni walia na leqa oqori, ia e levu na ka era vakatura e veilecayaki ra qai veisaqasaqa. Vakacava mo gole ga Vua e bulia na tamata e dau vakanuinui? E kaya na iVolatabu ni “sega ga ni yawa ko koya vei keda yadua” ni tu vakarau me vukei keda.​—Cakacaka 17:27; 1 Pita 5:7.

Titobu na iBalebale ni iNuinui

Na ibalebale ni inuinui ena iVolatabu e rabailevu qai titobu cake mai na kena era dau vakayagataka na vuniwai, saenitisi, kei ira na vuniwai ni mona. Na vosa taumada e vakayagataki ena iVolatabu e vakadewataki me “inuinui” e kena ibalebale na waraka qai namaka na veika vinaka. Na inuinui e okati kina e rua na ka. E okati kina na gadrevi ni dua na ka vinaka kei na yavu e vakabauti kina ni na yaco na ka vinaka oya. Na inuinui e cauraka na iVolatabu e sega ni ka ga e divi. E yavutaki vinaka qai tiko na kena ivakadinadina.

Na inuinui e tautauvata kei na vakabauta, e yavutaki ena ka e vakadinadinataki, sega ni ka e vakabauti wale tu ga. (Iperiu 11:1) Ia, na iVolatabu e vakaduiduitaki rau na vakabauta kei na inuinui.​—1 Korinica 13:13.

Ena vaka beka oqo na kedrau duidui: Ni o kerea e dua na nomu itokani me vukei  iko, o na nuitaka me vukei iko. E yavutaki vinaka na nomu vakanuinui baleta ni o vakabauti nomu itokani, o kilai koya vinaka, o sa raica tale ga ni sa veivukei oti. Rau cakacaka vata e keri na vakabauta kei na inuinui, dina ga ni rau duidui. E rawa vakacava mo nuitaka tale ga na Kalou?

Yavu ni iNuinui

E vu mai vua na Kalou na inuinui. Ena gauna vakaivolatabu era “dauvakararavi [vakanuinui]” vei Jiova na Isireli. (Jeremaia 14:8) E vu mai vua na nodra vakanuinui na nona tamata, e nodra inuinui o koya. Na ka e nuitaki oya e sega ni divi wale tu ga. Na Kalou e solia vei ira na inuinui e dei. Ni veitaratara kei ira ena loma ni vica na senitiuri, e vakadinadinataki ni dau vakayacora na veika e yalataka. E kaya o Josua na nodra iliuliu na Isireli: “Dou sa kila . . . ni sa sega ni lutu e dua na ka e na ka vinaka kecega sa vosataka e na vukumuni ko Jiova na nomuni Kalou.”​—Josua 23:14.

Sa oti oqo e vica vata na udolu na yabaki ia e se tu ga na itukutuku ni kena vakayacori na vosa ni yalayala oya. E sinai ena iVolatabu na itukutuku ni nona dau vakayacora na Kalou na nona vosa ni yalayala. Ni dau nuitaki na veika e parofisaitaka, ena so na gauna na kedra ivolavolai e sa vaka sara ga era sa vakayacori oti ena gauna e se qai volai kina.

Oya na vuna eda rawa ni vakatoka kina na iVolatabu me ivola ni inuinui. Ni o vulica na itukutuku ni nona veitaratara kei na tamata na Kalou, sa na qai kaukaua ga na nomu nuitaki koya. E vola na yapositolo o Paula: “Na ka kecega sa volai eliu sa volai me da vakatavulici kina, me noda na vosota kei na vakacegui sa vu mai nai Vola Tabu, me rawa kina nai nuinui.”​—Roma 15:4.

Na iNuinui Cava e Solia Vei Keda na Kalou?

Ena gauna cava eda dau gadreva vakalevu kina na inuinui? Sega li ena gauna e yaco kina na mate? Ena gauna oqori, ni takali e dua na wekadra voleka, e levu e dau buawa sara ga vei ira na inuinui. E sega li ni dau vakamatea na noda vakanuinui na mate? Ena dau sagai keda tiko ga o mate. E vakaiyalayala ga na gauna eda rawa ni levei koya kina, eda sega ni rawa ni vakaoti koya. Sa rauta me vakatokai mate na iVolatabu me “i otioti ni meca.”​—1 Korinica 15:26, VV.

Eda na vakanuinui tiko ga vakacava ke yaco na mate? Na tikinivolatabu vata ga e vakatokai mate me iotioti ni meca e tukuna tale ga ni noda meca oqo ena “vakawabokotaki.” Na Kalou o Jiova e kaukaua cake sara vei mate. Sa vakadinadinataka oti vakavica na nona kaukaua cake. E vakadinadinataka vakacava? Ena nona vakaturi ira na mate. E vakamacalataka na iVolatabu e ciwa na gauna e vakayagataka kina na Kalou na nona kaukaua me vakabulai ira tale na sa mate.

Ena dua na gauna a solia o Jiova na kaukaua vei Luvena, o Jisu, me vakaturi Lasarusa na nona itokani lomani, dina ga sa va na siga na nona mate. A sega ni cakava lo o Jisu na veivakaturi oqo, e cakava sara ga ena gauna era tu kina na lewe levu.​—Joni 11:38-​48, 53; 12:9, 10.

O na rairai taroga, ‘Na cava era vakaturi kina na tamata? Era sega beka ni qase tale ra qai mate?’ Io, e vaka kina. Ia, nira tu na itukutuku vaka oya ni veivakaturi, ena sega wale ga ni vukei keda meda gadreva ga na nodra vakaturi na wekada lomani; ia sa na tiko e dua na vuna vinaka meda vakabauta kina nira na vakaturi. Se, sa na dei na noda inuinui.

A kaya o Jisu: “Ko i au na tu cake tale kei na bula.” (Joni 11:25, VV) E solia tale ga o Jiova vei Jisu na kaukaua me vakaturi ira na lewe i vuravura. E kaya o Jisu: “Sa lako tiko mai na gauna era na rogoca kina na domona [o Jisu] ko ira kece ka ra tu e na i bulubulu, ka ra na lako cake mai kina.” (Joni 5:28, 29, VV) Io, e rawa vei ira na moce tu ena ibulubulu mera vakaturi mera bula ena parataisi e vuravura.

E boroya e dua na iyaloyalo vakatakarakara ni veivakaturi na parofita o Aisea: “Ena bula ko ira na nomu mate, ia ko ira na noqu mate era na tu cake tale. Dou yadra ka sere, koi kemudou ka tiko e na kuvu-ni-soso, ni sa vaka na tegu e na co na nomu tegu, ia na qele  ena biuti ira tani na mate.”​—Aisea 26:19.

E sega li ni veivakacegui oya? Era maroroi vinaka tu na sa mate, me vaka beka nona taqomaki e dua na gone ena katonigone i tinana. Io, o ira na vakacegu tiko ena ibulubulu era taqomaki vinaka tu ni nanumi ira tiko na Kalou Kaukaua Duadua. (Luke 20:37, 38) Sa voleka na gauna mera vakabulai tale kina na mate, mera curuma tale mai na vuravura oqo me vaka ga nodra tavaka na lewe ni nona vuvale na gone e se qai sucu! O koya gona, e tiko na inuinui ke mani yaco na mate.

Na Cava e Cakava Vei Iko na iNuinui

E levu sara na ka e tukuna o Paula me baleta na yaga ni inuinui. E tukuna ni inuinui e tiki bibi ni noda iyaragi vakayalo e vaka toka na ivakaruru ni uluda se isala. (1 Cesalonaika 5:8) Na cava e kena ibalebale oya? Ena gauna vakaivolatabu era dau tokara na sotia na isala kaukamea nira vala, e dau vakalevu me taqa toka ena dua tale na isala e caka ena kulinimanumanu. Nira dara toka na isala kaukamea oya e dau sisi ga na ka e lauta me kua kina ni vakaleqai sotia. Na cava e vakabibitaka tiko o Paula? Me vaka ni dau taqomaka na ulu na isala, e taqomaka tale ga na noda vakasama na inuinui. Ke dei vinaka na nomu inuinui e salavata kei na inaki ni Kalou, o na dau lomavakacegu, o na sega tale ga ni yalolailai ni o sotava na veika dredre. O cei tale me qai sega ni vinakata na isala oqori?

E vakayagataka tale ga o Paula e dua na ivakatautauvata ni inuinui e vauca na loma ni Kalou. E vola: “Sa tu vei keda na i nuinui oqo me i kelekele dina ka dei na lomada.” (Iperiu 6:19, VV) Ni a bula mai na vica na voca ni waqa, e kila vinaka o Paula na yaga ni ikelekele. Ni sotava na waqa e dua na draki ca levu, era dau balata na ikelekele na kaimua. Ke tao vinaka na ikelekele, ena rawa ni vorata na cagi kaukaua na waqa me kua kina ni ciri me lai voca e cakau.

Kevaka tale ga e “dei na lomada” ena noda nuitaka na veika e yalataka na Kalou, ena vukei keda na vakanuinui oya meda vorata na veika voravora eda sotava. E yalataka o Jiova ni sa voleka sara na gauna ena sega ni vakaleqai keda tale kina na tamata na ivalu, basulawa, rarawa, se na mate. (Raica na kato ena tabana e 10.) Noda nuitaka dei toka ga na veika oqori ena vukei keda meda ulia donu noda ilakolako meda muria tiko ga kina na ivakatagedegede ni Kalou. Eda na sega kina ni muria na ivalavala dukadukali e muri vakalevu tu ena gauna oqo.

O okati tale ga ena inuinui e solia o Jiova. E vinakata o koya mo lai marautaka na bula a nakita taumada me baleti iko. E gadreva o koya “me ra vakabulai na tamata kece ga.” Mera vakabulai vakacava? E vinakati taumada “me ra kila na ka dina.” (1 Timoci 2:4, VV) Era vinakata na tabaka na ivoladraudrau oqo mo rawata na kilaka dina mai na Vosa ni Kalou. Na inuinui ena qai solia vei iko na Kalou e uasivi sara mai na inuinui o rawa ni kunea e vuravura oqo.

Ni tiko vei iko na inuinui oqo, o na sega ni vakaloloma, ni na solia vei iko na Kalou na kaukaua mo rawata kina na nomu isausau e salavata kei na lomana. (2 Korinica 4:7; Filipai 4:13) E sega beka ni o koya oya na inuinui o gadreva? O koya gona kevaka o vinakata e dua na inuinui, o sa vakasaqara tale tiko ga, kua ni yalolailai. O na kunea dina na inuinui oqori!

 [Kato/iYaloyalo ena tabana e 10]

Vu ni iNuinui

Na vakasama vakaivolatabu oqo ena vukea me vaqaqacotaka na nomu vakabauta:

▪ Yalataka na Kalou na bula marau.

E vakaraitaka na nona Vosa ni na yaco na vuravura me parataisi era na tawana na vuvale mamarau qai duavata.​—Same 37:11, 29; Aisea 25:8; Vakatakila 21:3, 4.

▪ Sega ni lasu na Kalou.

E cata na veimataqali lasu kece ga o koya. E savasava qai dodonu o Jiova, ena sega vakadua ni lasu.​—Vosa Vakaibalebale 6:16-​19; Aisea 6:2, 3; Taito 1:2; Iperiu 6:18.

▪ Sega ni vakaiyalayala na kaukaua ni Kalou.

O Jiova e Kalou kaukaua duadua. E sega ni dua na ka ena tarova na vakayacori ni veika e yalataka.​—Lako Yani 15:11; Aisea 40:25, 26.

▪ Vinakata na Kalou mo bula tawamudu.

​—Joni 3:16; 1 Timoci 2:3, 4.

▪ E nuitaki keda na Kalou.

E sega ni kauaitaka na noda malumalumu, e kauaitaka ga na veika vinaka eda cakava kei na noda sasaga. (Same 103:12-​14; 130:3; Iperiu 6:10) E nuitaka nida na cakava na veika e dodonu, e marau nida cakava na veika oqori.​—Vosa Vakaibalebale 27:11.

▪ Yalataka na Kalou me vukei iko mo rawata na isausau vakalou.

Era na sega ni vakaloloma na nona tamata. E marau na Kalou me solia mai na yalona tabu, na kaukaua levu duadua, me vukei keda.​—Filipai 4:13.

▪ Eda sega ni vakanuinuikara nida nuitaka na Kalou.

Ena sega vakadua ni vakamaduataki iko baleta ni nuitaki qai vakabauti o koya.​—Same 25:3.

[iYaloyalo ena tabana e 12]

Me vaka ni taqomaka na ulu na isala, e taqomaka tale ga na vakasama na inuinui

[iYaloyalo ena tabana e 12]

Me vaka na ikelekele, e veitaqomaki na inuinui e dei

[Credit Line]

Courtesy René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo