Sa tukuni e vale me qai 9 na kaloko ena bogi me boko kece na mobail, ia o raici luvemu yalewa ni se text tiko ga ena bogi levu. E dodonu me dau yaco mai vale o luvemu ni bera na 10 ena bogi, ia e baci bera mai enanoa, qai yaco tu mai ena 11 na kaloko.

Ke dau cakava mada ga qori, e se rawa ga ni talairawarawa vei iko o luvemu. Ia mo kila rawa mada na vuna e beca tiko kina na lawa o vakatura. Mo nuidei tale ga de dua e sega ni cakava sara e dua na cala levu me vaka o nanuma.

Sega ni matata na lawa. Eso na itabagone era dau beca na lawa mera raica na ka era na cakava na itubutubu. Kena ivakaraitaki, ke tukuna e dua vei rau na itubutubu vei luvena itabagone ni na totogitaki ke cakava e dua na ka ca, ena beca ga o gone na lawa qori me raica se na totogitaki dina. E kena ibalebale beka qori ni gone ca? Sega. Era dau beca ga na gone na lawa ke ra sega ni dei na itubutubu ena ka era tukuna se sega ni vakamatatataki vei ira.

Rui kaukaua tale. Eso na itubutubu era vinakata mera taqomaki luvedra itabagone ena nodra vakatura e levu na lawa. Nira beca na itabagone na lawa qori, ena vakacudrui ira ga vakalevu na itubutubu ra qai vakatura e levu tale na lawa. Ia qori e kuri ga na leqa. E vakamacalataka na ivola na Parent/Teen Breakthrough: “Na levu ga ni nomu via lewai luvemu itabagone, sa na qai talaidredre ga vakalevu.” E tomana: “Qori e vaka ga nomu vakabatataka na bisikete ni se kaukaua tu na bata, ena kavuru ga na bisikete, e vinaka mo vakabatataka ga vakamalua.”

Era na vukei na itabagone ke ra vakavulici vinaka. Na veivakavulici se veivakadodonutaki ena vakavulici ira, ia na “itotogi” ena vakararawataki ira. O rawa vakacava ni vakavulici luvemu itabagone me talairawarawa ena nomu lawa?

Me matata. E dodonu mera kila vinaka na itabagone na ka mera cakava kei na ka ena yaco ke ra talaidredre.—iVakavuvuli vakaivolatabu: Kalatia 6:7.

Vakatutu: Me dua na lisi ni lawa e vale. Qai taroga: ‘Vakacava na lawa au vakatura, sa rui sivia tale se lailai? So beka na lawa e sa sega ni veiganiti? Ke sa laurai vei luvequ itabagone ni nuitaki, au rawa ni veisautaka na lawa?’

Dei ena nomu veivakavulici. Era na rairai veilecayaki na itabagone ni o sega ni dei ena nomu veivakavulici. Kena ivakaraitaki, ni cala o gone ena macawa sa oti, o sega ni totogitaki koya. Ia o totogitaki koya ena macawa qo ena cala vata ga ya.—iVakavuvuli vakaivolatabu: Maciu 5:37.

Vakatutu: E vinaka me veirauti na itotogi kei na “cala.” Kena ivakaraitaki, ke beca o luvemu itabagone na gauna e dodonu me tiko kina i vale, o rawa ni totogitaki koya ena nomu tosoya vakalailai mai liu na gauna me tiko kina i vale.

Dau yalorawarawa. Vakaraitaka ni o dau yalorawarawa ena nomu solia vei luvemu itabagone na galala e ganiti koya.—iVakavuvuli vakaivolatabu: Filipai 4:5.

Vakatutu: Veitalanoataka kei luvemu na lawa o vakatura. O rawa mada ga ni taroga nona nanuma ena itotogi me tau ke beca na lawa. Era na rairai muria na itabagone na lawa ke ra vakatututaka eso na ka me caka.

Me vakaitovo. E sega wale ga ni nomu inaki me muria o luvemu itabagone na lawa, ia mo vukei koya me vinaka na nona lewaeloma—qori na nona rawa ni vakaduiduitaka na vinaka kei na ca. (Raica na kato “Bucina na iTovo Vinaka.”)—iVakavuvuli vakaivolatabu: 1 Pita 3:16.

Vakatutu: Qara na veidusimaki ena iVolatabu, ni qori duadua ga na vanua ena rawa ni kune kina na ‘ivakavuvuli vuku.’ Na ivakasala yaga era tu kina e rawa ni ‘solia na yalomatua vei ira na yalowai, na kilaka kei na lomavuku vua na cauravou [se goneyalewa].’—Vosa Vakaibalebale 1:1-4.