E ripotetaka na niusipepa na New York Times, ‘Ni dua na kabani ena sauma tale e $5,816 ena dua na yabaki me baleti ira na dau vakatavako.’ E laurai ena vakadidike e tabaka na Ohio State University, ni qori e vu ena nodra dau biubiu na tamata cakacaka ena gauna ni cakacaka mera vakatavako, ra lakova na veiqaravi vakavuniwai saulevu, kei na nodra dau vakalutu cakacaka. Ia ni lako vakaca vei ira na nodra biuta na vakatavako, e lai lailai kina na ka era cakava.

E kaya o Tui Tabu Francis, “ni ka era vunautaka na bete kei ira na yalodina ena lotu e veicalati kei na ka era cakava, sa sega ni nuitaki kina o Lotu.”

Era kunea na vakailesilesi mai Malesia e sivia e 1,000 na bati ni elefaniti​—oya e 24 na tani ni vunitaki tu ena rua na iusausa kau na mahogany. Era kaya na dau taqomaka na veikabula ni qo na iwiliwili levu duadua ni bati ni elefaniti e vakau vakavuni. A vakavodoki mai Togo me kau i Jaina.

E laurai ena ripote e tabaka na isoqosoqo na World Health Organization ena 2012, ni 63 na pasede era vakaleqai ena matedewa na HIV/AIDS, coka, malaria, T.B. kei na mate e tauvi ira na gone.

E laurai nira dau qitotaka na gone na porokaramu ni veimauilavo ena nodra mobail kei na so tale. Eso na mataqali porokaramu qori e vakamurimuria na kena e dau caka ena vale ni veimauilavo, ia e rawarawa na kena qitori. Ena dua na ripote e veivakasalataki kina na matanitu ni porokaramu va qori era na nanuma kina na gone ni sega ni ca na veimauilavo, ena rawa nira “bobula kina ena dua na gauna e muri.”