1-2. Na cava e vakaibalebaletaka o Jisu ena Joni 4:35, 36?

LEVU na gauna e dau lakova o Jisu na were se iteitei ni covuata, de dua na loga ni varile tubu vou. (Joni 4:3-6) Ena tamusuki na varile qori ni oti e rauta ni va na vula. E tukuna gona o Jisu e dua na ka era na rairai kurabui kina na vakarorogo: “Dou tacake mo dou raica na were, ni sa matua vinaka tu me tamusuki.” (Wilika Joni 4:35, 36.) Na cava e vakaibalebaletaka?

² Kena irairai ni tukuna tiko o Jisu na tatamusuki vakayalo, e sega ni vakaibalebaletaka tiko na covuata. Dikeva mada na ka e yaco. Era sega ni dau veiyaloni na Jiu kei ira na kai Samaria. Ia o Jisu e vunau vua na yalewa ni Samaria mani vakarorogo! Ni tukuna gona o Jisu ni sa “matua vinaka tu [na were] me tamusuki,” e dusi ira tiko na kai Samaria era rogoca na itukutuku me baleti koya vua na yalewa ni Samaria. Era lako tiko yani mera lai rogoca eso tale na ka. (Joni 4:9, 39-42) E kaya e dua na ivakamacala ni iVolatabu me baleta na itukutuku qo: “Nodra sasaga yani e levu . . . e dusia nira vaka na covuata sa matua tu me tamusuki.”

3. Ena yaga vakacava nomu vunau ke o vakatotomuri Jisu?

³ Na cava nomu rai me baleti ira o vunautaka kina na itukutuku vinaka? O raici ira me vaka na covuata sa matua tu me tamusuki? Ke va qori nomu rai, e tolu na ka o na cakava. Kena imatai, o na sega ni lokuyara ena vunau. Ni yalani na gauna ni tatamusuki, mo kua gona ni vakaoti gauna. Kena ikarua, o na marau nira vakarorogo e levu. E kaya na iVolatabu: “[Era] na  marautaka [e levu] na gauna ni tatamusuki.” (Aisea 9:3) Kena ikatolu, o na raici ira yadua ni rawa nira mai tisaipeli i Jisu, kena ibalebale o na veisautaka nomu ivakamacala mera taleitaka.

4. Na cava eda na vulica vua na yapositolo o Paula ena ulutaga qo?

⁴ E sega ni beci ira na kai Samaria o Jisu, me vaka era rairai cakava na nona imuri. Ia e raici ira ni rawa nira mai tisaipeli. O keda tale ga meda raici ira ena noda yalava ni rawa nira mai tisaipeli i Karisito. E ivakaraitaki vinaka vei keda na yapositolo o Paula. Na cava eda vulica vua? Eda na veivosakitaka ena ulutaga qo na sala e (1) kila kina nodra vakabauta ena yalava, (2) kila na ka era kauai kina, (3) e raici ira tale ga ni rawa nira mai tisaipeli i Jisu.

5. Na cava e kilai ira vinaka kina na tiko ena valenilotu o Paula?

⁵ E dau vunau vakalevu o Paula ena nodra valenilotu na Jiu. Kena ivakaraitaki ena valenilotu e Cesalonaika, e “veivosakitaka kei ira [na Jiu] na iVolatabu ena tolu na siga ni vakacecegu.” (Caka. 17:1, 2) De dua e nuidei o Paula me vunau ena valenilotu. E susu ena vuvale vakaJiu. (Caka. 26:4, 5) Ni kilai ira vinaka na Jiu, e nuidei gona me vunau vei ira.—Fpai. 3:4, 5.

6. Era duatani vakacava o ira na tiko ena makete e Aceni vei ira na tiko e valenilotu?

⁶ Era vakasaurarataki Paula na dauveitusaqati me biuti Cesalonaika kei Peria, oti e lako sara i Aceni. Na gauna tale ga qori, e “veivosaki kei ira na Jiu ena nodra valenilotu kei na so tale era dau qarava na Kalou.” (Caka. 17:17) Ia ni vunau ena makete, sa veisau o ira na vakarogoci koya. E okati kina o ira na vuku kei ira na lewe ni Veimatanitu, era nanuma gona ni “ivakavuvuli vou” na itukutuku e vakasavuya o Paula. Era tukuna vua: “O kauta tiko mai eso na ivakamacala e duatani e daliga i keimami.”—Caka. 17:18-20.

7. Me vaka e cavuti ena Cakacaka 17:22, 23, e veisautaka vakacava o Paula na iwalewale ni nona vunau?

⁷ Wilika Cakacaka 17:22, 23. E duidui na iwalewale ni nona vunau o Paula vei ira na lewe ni Veimatanitu e Aceni ni vakatauvatani kei ira na Jiu ena valenilotu. E rairai vakasamataka, ‘Na cava era vakabauta e Aceni?’ E vakaraica vinaka na ka e tu wavoliti ira me kila kina na nodra ivakarau ni sokalou. Oti, e wasea na ka dina ena iVolatabu ni tekivu  ena ka era rairai duavata kina. E kaya e dua na daunivakamacala ni iVolatabu: “Ni lotu vaKarisito Jiu [o Paula], e kila ni o ira na kai Kirisi lotu butobuto era sega ni sokalou vua na Kalou ‘dina’ era qarava na Jiu kei na lotu vaKarisito, ia e saga me vakaraitaka ni Kalou e vunautaka era kila tale ga na kai Aceni.” A yalorawarawa gona o Paula me veisautaka na iwalewale ni nona vunau. E tukuna vei ira e Aceni ni itukutuku e vakasavuya e vu mai vua na “Kalou e Tawakilai” era sokalou kina. Nira sega ni kila na lewe ni Veimatanitu na iVolatabu, e sega ni beci ira o Paula. E raici ira ga mera vaka na covuata sa matua tu me tamusuki, mani veisautaka na nona ivakamacala me ganiti ira.

8. (a) Eda na kila vakacava na nodra lotu o ira ena yalava? (b) Ke tukuna e dua ni sa tiko na nona lotu, cava o rawa ni kaya?

⁸ Me vakataki Paula, mo dau kauaitaka na ka o raica. Saga mo kila eso na ka era vakabauta o ira ena nomu yalava. Kena ivakaraitaki: Cava o raica ena nona lomanivale se motoka? Vakacava o na kila na nona lotu ni o rogoca na yacana, vosa e vakayagataka, raica nona isulu se sasauni? De dua ena tukuna vakadodonu ni sa tiko nona lotu. Qori na ka e sotava e dua na tacida yalewa painia lavotaki, o Flutura, e kaya, “Au sega ni gole mai meu usuraka na noqu vakabauta, ia au vinakata meu veivosakitaka na ulutaga me baleta na . . . “

9. Na ulutaga cava o rawa ni veivosakitaka kei na dua e daulotu?

⁹ Na ulutaga cava o rawa ni veivosakitaka kei na dua e daulotu? Saga mo kila na ka drau duavata kina. De dua e qarava tiko e dua ga na Kalou, e rairai kila ni noda iVakabula o Jisu, se rairai vakabauta nida sa bula tiko ena gauna ca ena vakarau vakarusai. Yavutaka nomu ivakamacala ena ka drau duavata kina ni o wasea na ka dina ena sala ena uqeti koya me taleitaka.

10. Na cava meda saga ni kila? Na vuna?

¹⁰ Mo kua ni guilecava nira na rairai sega ni vakabauta e levu na ka kece e vakavulica na nodra lotu. Ni o sa kila na nona lotu e dua drau sota, saga mo kila na ka e vakabauta. E kaya o David, e dua na painia lavotaki e Ositerelia: “Levu era wakia vata na vuku vakavuravura kei na nodra vakabauta vakalotu.” E kaya e dua na tacida yalewa o Donalta, mai Albania: “Era kaya eso keimami sota ni sa tiko na nodra lotu, ia ni toso na gauna era tukuna nira sega ni vakabauta dina na Kalou.” E kaya e dua na tacida tagane daukaulotu e Argentina nira tukuna eso  nira vakabauta na Letoluvakalou, ia era na rairai sega ni vakabauta ni ratou Kalou kece na Tamana, Luvena, kei na yalo tabu. E kuria: “Niu kila qori e rawarawa meu veivosakitaka na ka keimami duavata kina.” Na cava eda vulica? Meda saga ni kila na ka era vakabauta dina ena yalava. Me vakataki Paula ga, eda rawa ni “ka kece ga vei ira na tamata kece ga.”—1 Kor. 9:19-23.

11. Me vaka e volai ena Cakacaka 14:14-17, e veiuqeti vakacava na ivakamacala i Paula vei ira e Lisitira?

¹¹ Wilika Cakacaka 14:14-17. E kila vinaka o Paula na ka era kauai kina ena yalava qai veisautaka na nona ivakamacala. Kena ivakaraitaki, era sega ni kila na iVolatabu o ira e vosa kina e Lisitira, se lailai na ka era kila mai na iVolatabu. E mani vakamacalataka na ka era kauai kina, me vaka na vuavuaivinaka ni tatamusuki kei na nodra rawa ni marautaka na bula. E vakayagataka na vosa kei na ivakaraitaki era na rawa ni kila na vakarorogo.

12. O na kila vakacava na ka e kauai kina e dua qai veisautaka nomu ivakamacala?

¹² Mo vakaraitaka na yalomatua mo kila kina na ka era kauaitaka ena yalava qai veisautaka na nomu ivakamacala. O na kila vakacava na ka e kauai kina e dua ni drau sota, se ni o volekata yani na nona vale? E vinakati mo kauaitaka na ka o raica. De dua e teitei tiko, wilivola, ripea motoka, se dua tale na ka. Ke veiganiti, mo tekivuna na veivosaki ni drau veivosakitaka na ka e cakava tiko. (Joni 4:7) Ena rawa mada ga ni tukuni koya na nona isulu, de dua o na kila kina na nona vanua, nona cakacaka, se nona timi ni qito taleitaki. E kaya e dua na tacida tagane o Gustavo: “Au veivosaki kei na dua na cauravou yabaki 19, e tabaki tu ena nona siqeleti e dua na daulagasere rogo. Au taroga na ka e tabaki tu ena nona siqeleti qai tukuna vei au na vuna e taleitaka kina na daulagasere ya. E mani tekivu na  vuli iVolatabu, e sa mai tacida tale ga nikua.”

13. O rawa ni uqeta vakacava e dua me vuli iVolatabu?

¹³ Ni o sureta e dua me vuli iVolatabu, uqeti koya me taleitaka, vakaraitaka tale ga vua na kena yaga. (Joni 4:13-15) Kena ivakaraitaki e dua na tacida yalewa o Hester, e sureti koya i vale e dua na marama tataleitaki. Ni raica o Hester na nona sitivikiti e lalaga, e kila sara ni parofesa ni veivakavulici, mani vakaraitaka nida dau veivakavulici tale ga ni muri na porokaramu ni vuli iVolatabu kei na soqoni. E vakadonuya sara na marama qori me vulica na iVolatabu, e tiko ena soqoni ena siga e tarava, e tiko tale ga ena soqo ni tabacakacaka. E mani papitaiso ena yabaki e tarava. Mo taroga: ‘Na cava era kauai kina o ira au sikova lesu? E rawa ni veiuqeti nomu vakamacalataka na porokaramu ni vuli iVolatabu?’

14. O na veisautaka vakacava nomu veivakavulici me ganiti gonevuli?

¹⁴ Ni sa tauyavu na vuli iVolatabu, mo vakavakarau vinaka ena vuli iVolatabu yadua. Vakasamataki gonevuli, nona vuvale, nona ivakatagedegede ni vuli, kei na ka e kauai kina. Ni o vakavakarau tiko, digia na tikinivolatabu drau na wilika, na vidio me saravi, kei na vosa vakatautauvata o na vakamacalataka kina na ka dina. Mo taroga, ‘Na cava ena taleitaka se uqeta na lomana?’ (Vkai. 16:23) Kena ivakaraitaki mai Albania. E kaya vakadodonu e dua na marama e vuli iVolatabu tiko kei na dua na painia o Flora, “Au na sega ni vakabauta na ivakavuvuli ni veivakaturi.” E sega ni vakasaurarataki koya o Flora me vakabauta na veivakaturi. E kaya ga: “Au sa qai liaca ni vinakati me kila vinaka na Kalou e yalataka na veivakaturi.” Tekivu ena gauna ya, sa dau vakabibitaka o Flora ena gauna ni vuli na loloma i Jiova, nona vuku, kei na kaukaua. Toso na gauna, sa qai vakabauta na nona gonevuli na veivakaturi. Nikua sa dua na iVakadinadina i Jiova gugumatua.

15. Me vaka e cavuti ena Cakacaka 17:16-18, na itovo cava e votivoti vei Paula e Kirisi makawa? Cava e sega ni soro kina vei ira e Aceni?

¹⁵ Wilika Cakacaka 17:16-18. A sega ni soro o Paula vei ira e Aceni. E sinai ena nodra koro na matakau, levu era veiyacovi tawadodonu, era vakabauta tale ga na ivakavuvuli butobuto. Era dau vakalialiai koya, ia e vunau tiko ga. O Paula mada ga e veisau me lotu vaKarisito, ia e liu e “dau vosabeca na Kalou, [e] dau veivakacacani, [e] qai dau veibeci.” (1 Tim. 1:13) E raica o Jisu ni rawa ni veisau o Paula, qori tale ga na ka e raica o Paula vei ira e Aceni. A sega ni matewale na nona vakanuinui.—Caka. 9:13-15; 17:34.

16-17. Eda kila vakacava ni rawa nira mai tisaipeli i Karisito na tamata kece? Tukuna e dua na ivakaraitaki.

¹⁶ Ena imatai ni senitiuri, era mai tisaipeli i Jisu e levu na duikaikai. Ni volavola o Paula vei ira na lotu vaKarisito e Korinica, e koro makawa e Kirisi, e tukuna ni so na lewe ni ivavakoso qori era dau basulawa se vakamadua na ivakarau ni nodra bula dukadukali. E kuria: “Eso sara ga vei kemuni oni a va tu ya. Ia oni sa vakasavasavataki.” (1 Kor. 6:9-11) Vakacava o vakadinata ni rawa nira veisau mera mai tisaipeli i Karisito?

¹⁷ Levu nikua era yalorawarawa mera veisau mera mai tisaipeli i Jisu. Kena ivakaraitaki, e liaca o Yukina, e dua na painia lavotaki mai Ositerelia ni  rawa nira rogoca na itukutuku ena iVolatabu na tamata kece. Dua na siga ni lako ena valenivolavola e dau volitaka na qele kei na vale, e raica sara e dua na goneyalewa e tatu na yagona. E kaya o Yukina: “Au a lomalomarua, oti vakalailai au vosa sara vua. Au qai kila ni taleitaka vakalevu na iVolatabu, ni tatutaki tu e yagona eso na tikinivolatabu mai na Same!” E tekivu vuli iVolatabu sara, e tiko tale ga ena soqoni. *

18. Na cava meda kua kina ni vakalewai ira ena yalava?

¹⁸ Ni tukuna o Jisu ni sa matua tu na were me tamusuki, vakacava e namaka mera muri koya e levu? Sega. E parofisaitaki ena iVolatabu nira na lewe lailai ga na vakabauti koya. (Joni 12:37, 38) E rawa tale ga ni kila o Jisu na ka e tu e lomada. (Maciu 9:4) Ia e kauaitaki ira na lewe lailai ya, e gumatua tale ga ni vunau vei ira kece na lewenivanua. Sa qai bibi sara qori vei keda nikua. Eda sega ni kila na ka e tu e lomadra e levu, meda kua gona ni vakalewa na yalava se vakalewa e dua! Ia meda kila tiko ni rawa nira veisau. E kaya o Marc, e dua na daukaulotu e Burkina Faso: “O ira au nanuma nira na toso, e dau cegu na nodra vuli. Ia o ira au nanuma nira na sega ni toso, era qai toso vinaka mai. Au vulica gona ni vinaka ga me dusimaki keda na yalo tabu i Jiova.”

19. Meda raici ira vakacava ena yalava?

¹⁹ De dua o nanuma nira lewe lailai ga ena yalava era vaka na covuata sa matua tu me tamusuki. Ia meda kua ni guilecava na ka e tukuna o Jisu vei ratou na nona tisaipeli. Sa matua tu na were, kena ibalebale ni sa vakarau tu me tamusuki. E rawa nira veisau e levu mera tisaipeli i Karisito. E raici ira o Jiova mera “veika talei.” (Akeai 2:7) Ke da vakasamataki ira tiko me vakataki Jiova kei Jisu, eda na saga meda kila na veika me baleti ira kei na ka era kauai kina. Eda na sega ni raici ira mera vulagi, ia meda raici ira ga ni rawa nira mai tacida.