1. Na cava nomu rai me baleta na ka dina?

 EDA taleitaka na dauveiqaravi i Jiova na ka dina ena Vosa ni Kalou. E yavutaki kina na noda vakabauta. (Roma 10:17) Eda vakabauta ni o Jiova e tauyavutaka na ivavakoso vaKarisito me “duru e tokona na ivakavuvuli dina.” (1 Tim. 3:15) Eda marau tale ga meda vakamalumalumu “vei ira era liutaki [keda] tiko” nira vakamacalataka na ka dina mai na iVolatabu, ra qai veidusimaki me salavata kei na loma ni Kalou.—Iper. 13:17.

2. Na cava e rawa ni yaco ni oti na noda vulica na ka dina me vaka e tukuni ena Jemesa 5:19?

² Kevaka mada ga eda vakabauta na ka dina, vaka kina na itavi ni isoqosoqo ni Kalou ni vakarautaka na veidusimaki nuitaki, eda se rawa tiko ga ni vagolei tani. (Wilika Jemesa 5:19.) E dua ga na ka e vinakata tiko o Setani, oya meda kua ni nuitaka na iVolatabu se na ivakasala ni isoqosoqo i Jiova.—Efeso 4:14.

3. Na cava meda tudei kina ena ka dina? (Efeso 6:13, 14)

³ Wilika Efeso 6:​13, 14. Dua ga na gauna qo ena vakayagataka na Tevoro na itukutuku e veivakacalai me vagolei ira kina na matanitu mera tovata kece mera saqati Jiova. (Vkta. 16:13, 14) Meda namaka tale ga ni o Setani ena saga sara vakaukaua me vakacalai keda na tamata i Jiova. (Vkta. 12:9) Qori gona na vuna meda vulica kina na duidui ni ka dina kei na ka lasu, meda qai muria ga na ka dina. (Roma 6:17; 1 Pita 1:22) Ena vakatau tale ga kina na noda vakabulai ena veivakararawataki levu!

4. Na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga qo?

⁴ Eda na veivosakitaka ena ulutaga qo e rua na itovo  ena vukei keda meda kila kina na ka dina vakaivolatabu, meda muria tale ga na veidusimaki ni isoqosoqo i Jiova. Oti eda na veivosakitaka e tolu na ka meda cakava meda tudei kina ena ka dina.

ITOVO E BIBI ME KILAI KINA NA KA DINA

5. Ena vukei keda vakacava na noda rerevaki Jiova meda kila na ka dina?

⁵ Rerevaki Jiova. Ni tiko na vuna vinaka eda rerevaki Jiova kina, eda na lomani koya vakalevu da qai sega ni via cakava e dua na ka me rarawa kina. Eda na via vulica sara ga na duidui ni ka e donu kei na ka e cala, vaka kina na duidui ni ka dina kei na lasu, me rawa ni vakadonui keda o Jiova. (Vkai. 2:3-6; Iper. 5:14) Meda kua mada ga ni rerevaka vakalevu na tamata, vakalailai o Jiova, ni levu na gauna na ka e vakamarautaka na tamata e vakararawataki Jiova.

6. Sala cava era sega ni tukuna kina na ka dina na turaga ni mataqali e Isireli nira rerevaki ira na tamata?

⁶ Kevaka eda rerevaka vakalevu na tamata, vakalailai na Kalou, eda na rawa ni vagolei tani mai na ka dina. Vakasamataka mada nodratou ivakaraitaki na 12 na turaga ni mataqali ratou talai me ratou lai raica mai na vanua e yalataka o Jiova ni na solia vei ira na Isireli. E le tini eratou rerevaki ira vakalevu na kai Kenani, ratou sega ni lomani Jiova. Eratou kaya vei ira na lewe i Isireli: “Eda na sega ni rawa ni lako cake meda valuti ira na tamata, nira kaukaua cake vei keda.” (Tiko 13:27-31) Mai na rai vakatamata, era kaukaua sara vei ira na Isireli na kai Kenani, e dina qori. Ia ni ratou kaya nira na sega ni rawa ni valuti ira na meca qori na Isireli, sa sega ni nuitaki kina o Jiova. A dodonu me ratou kauaitaka na tini na yamata qori na ka e vinakata o Jiova me cakava o Isireli. Me ratou vakasamataka  vakatitobu na ka se qai cakava ga o Jiova ena vukudra. Eratou na kila kina ni nodra kaukaua na kai Kenani e sega sara ga ni rawa ni vakatauvatani kei na kaukaua nei Jiova. Ia erau duidui o Josua kei Kelepi vei ira na tini na yamata e lailai na nodra vakabauta, ni rau vinakata na nona veivakadonui o Jiova. Rau tukuna vei ira na lewe i Isireli: “Ke taleitaki keda o Jiova, ena kauti keda sara ga ina vanua qo qai solia vei keda.”—Tiko 14:6-9.

7. Sala cava eda na rerevaki Jiova tiko ga kina? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

⁷ Meda rerevaki Jiova tiko ga, e bibi meda vakasamataka na ka e vakamarautaki koya ena noda vakatulewa kece. (Same 16:8) Ni o wili iVolatabu, mo taroga: ‘Keu a tiko e kea, na cava au na cakava?’ Kena ivakaraitaki, raitayaloyalotaki iko mada ni o rogoci ratou tiko na tini na turaga ni mataqali e Isireli ni ratou mai tukuna na itukutuku ca. O na vakabauta, o qai rerevaki ira kina na tamata, se o na lomani Jiova vakalevu qai via vakamarautaki koya? Qori na ka era sega ni kila na Isireli me baleta na ka dina rau tukuna o Josua kei Kelepi. Era tini sega kina ni butuka na Vanua Yalataki.—Tiko 14:10, 22, 23.

8. Na itovo cava meda gumatua ni vakaraitaka?

⁸ Meda yalomalumalumu. O Jiova e dau vakaraitaka na ka dina vei ira na yalomalumalumu. (Maciu 11:25) Eda yalomalumalumu meda tuberi meda vulica na ka dina. (Caka. 8:30, 31) Ia se bibi tiko ga meda kua ni dokadoka. Ke da dokadoka eda rawa ni nanuma ni donu tu ga noda rai, e sega na kena duidui mai na ivakavuvuli vakaivolatabu kei na veidusimaki ni isoqosoqo i Jiova.

9. Eda na yalomalumalumu tiko ga vakacava?

⁹ Meda yalomalumalumu tiko ga, e bibi meda nanuma tiko nida ka somidi sara ni vakatauvatani kei na cecere i Jiova. (Same 8:3, 4) Eda rawa ni masulaka meda vakaraitaka na yalomalumalumu, me rawarawa nida vakavulici. Ena vukei keda o Jiova meda mareqeta nona rai e vakavulici keda kina ena nona Vosa kei na nona isoqosoqo, sega ni ka ga eda nanuma. Ni o wili iVolatabu, qara na sala e taleitaka kina o Jiova na yalomalumalumu, e cata na dokadoka, viavialevu kei na qaciqacia. Mo saga tale ga mo dau yalomalumalumu tiko ga ni lesi vei iko eso na itavi bibi era na kilai iko kina e levu.

SALA MEDA DEI TIKO GA KINA ENA KA DINA

10. O cei e vakayagataka o Jiova me vakavulici ira na nona tamata, me dusimaki ira tale ga?

¹⁰ Nuitaka na veidusimaki ni isoqosoqo i Jiova. E dau vakayagataki Mosese o Jiova me dusimaki ira na nona tamata e Isireli makawa, oti qori e lesi Josua tale ga kina. (Josua 1:16, 17) Nira raici rau tiko na turaga qori na Isireli me rau matataka na Kalou o Jiova, e vinaka kina na nodra bula. Ni oti e vica vata tale na senitiuri, sa qai tauyavutaki na imatai ni ivavakoso, eratou veidusimaki kina na 12 na yapositolo. (Caka. 8:14, 15) Era qai lewena tale ga na ilawalawa qori eso tale na qase e Jerusalemi. Ni muri na nodratou veidusimaki na turaga yalodina qori, “e vakadeitaki tiko ga nodra vakabauta na lewe ni ivavakoso qai tubu tiko ga e veisiga na kedra iwiliwili.” (Caka. 16:4, 5) Ena gauna qo, eda vakila tale ga ni vinaka na  noda bula nida muria na veidusimaki ni isoqosoqo i Jiova. Ia na cava na rai i Jiova ke da sega ni via muria na nodra veidusimaki o ira e lesia? Me saumi na taro qori, meda dikeva mada na ka e yaco nira lako tiko na Isireli ina Vanua Yalataki.

11. Na cava e yacovi ira e Isireli makawa era via saqata na nona lesi Mosese na Kalou me liutaki ira? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

¹¹ Nira lako tiko na Isireli ina Vanua Yalataki, eso na turaga era lesi ena itavi bibi era tusaqati Mosese kei na itavi e lesi koya kina o Jiova. Era kaya: “E vakatabui na isoqosoqo taucoko [sega ni o Mosese ga], o ira kece, qai tiko ena kedra maliwa o Jiova.” (Tiko 16:1-3) Mai na rai ni Kalou “na isoqosoqo taucoko” e vakatabui, e lesi Mosese kina o Jiova me liutaki ira na nona tamata. (Tiko 16:28) Na nodra vakalewai Mosese na ilala talaidredre qo, era sa vakalewai Jiova sara tiko ga. Era sega ni kauaitaka na ka e vinakata o Jiova, na ka ga era vinakata, oya mera veiliutaki, mera rogo tale ga. E vakamatei ira na liutaka tiko na talaidredre qori o Jiova, kei ira na vica vata na udolu era veitokoni. (Tiko 16:30-35, 41, 49) Eda vakadeitaka tale ga nikua ni o Jiova e sega ni vakadonui ira na beca na ituvatuva ni nona isoqosoqo.

12. Na cava eda rawa ni nuitaka tiko ga kina na isoqosoqo i Jiova?

¹² Eda rawa ni nuitaka tiko ga na isoqosoqo i Jiova. Ke sa matata ni dodonu me veisautaki na noda kila me baleta e dua na ka dina vakaivolatabu, se sala e tuvanaki kina na cakacaka ni Matanitu ni Kalou, era sega ni lokuyara na veiliutaki tiko mera cakava na veiveisau qori. (Vkai. 4:18) Era cakava sara ga qori nira via vakamarautaki Jiova vakalevu. Era gumatua tale ga ni yavutaka nodra vakatulewa ena Vosa ni Kalou, na ivakatagedegede mera muria kece na tamata i Jiova.

13. Na cava na “ivakarau ni vosa dina”? Na cava meda cakava kina?

 ¹³ “Taura matua na ivakarau ni vosa dina.” (2 Tim. 1:13) “Na ivakarau ni vosa dina” ya na ivakavuvuli vaKarisito e tu ena iVolatabu. (Joni 17:17) Na ivakavuvuli qori e yavu ni ka kece eda vakabauta. E vakavulici keda na isoqosoqo i Jiova meda taura matua na ivakatagedegede qori. Eda na vakalougatataki kina ke da cakava sara.

14. Sala cava era gole tani kina mai “na ivakarau ni vosa dina” eso na lotu vaKarisito?

¹⁴ Na cava e rawa ni yaco ke da gole tani mai “na ivakarau ni vosa dina”? Vakasamataka mada na ivakaraitaki qo. A tete ena imatai ni senitiuri e dua na itukutuku lasu vei ira eso na lotu vaKarisito ni sa yaco mai na siga i Jiova. A rairai dua sara ga na ivola e vakamacalataki kina qai tukuni ni vola na yapositolo o Paula. Eso na lotu vaKarisito e Cesalonaika era sega mada ga ni vaqaqa na kena dina, ra qai vakatetea na itukutuku qori. Era na sega ni vakacalai kevaka era nanuma lesu na veika e vakavulica vei ira o Paula ena gauna e tiko kina kei ira. (2 Ces. 2:1-5) E vakasalataki ira na tacina o Paula mera kua ni vakabauta na ka kece era rogoca. Me vukei ira na veigauna se bera mai, e tinia o Paula ena nona ikarua ni ivola na vosa qo: “O yau o Paula, na ivola ni vakabula qo au vola sara ga e ligaqu, e va qo na ivolavolai ni noqu ivola kece me kedra ivakatakilakila.”—2 Ces. 3:17.

15. Eda na taqomaki keda vakacava mai na ka lasu e kena irairai ni dina tu? Tukuna e dua na kena ivakaraitaki. (Raica tale ga na iyaloyalo.)

¹⁵ Na cava eda vulica ena ka e vola o Paula vei ira mai Cesalonaika? Nida rogoca e dua na ka e sega ni salavata kei na ka eda vakavulici kina ena iVolatabu se da rogoca e dua na itukutuku veivakurabuitaki, ena vinaka meda vakaraitaka na yalomatua. A yaco qori ena Matanitu Makawa kei Rusia, era veisoliyaka na keda meca e dua na ivola e tukuni ni volai mai na itikotiko liu. Era uqeti kina na tacida mera tauyavutaka e  dua na isoqosoqo e tu vakataki koya. Na ivola qori e vaka sara ga era vola dina na tacida mai na itikotiko liu. Ia era sega ni vakacalai kina na vo ni tacida era yalodina. Era liaca ni ivola qori e sega sara ga ni salavata kei na veika era vakavulici kina. Nikua tale ga o ira na keda meca era na vakayagataka na Internet mera vakavuna noda veilecayaki kei na nodra saga mera tawasei keda. Me kua mada ga ni “vakasesei vakatotolo na [noda] vakasama,” ena noda taqomaki keda nida vakadeitaka ni ka eda rogoca e salavata kei na ka dina eda sa vulica oti.-2 Ces. 2:2; 1 Joni 4:1.

16. Me vaka e tukuni ena Roma 16:17, 18, na cava meda cakava ke ra tawayalodina eso?

¹⁶ Duavata tiko ga kei ira na yalodina tiko vei Jiova. Na Kalou e vinakata meda duavata ena noda veiqaravi vua. Eda na duavata tiko ga ke da taura matua na ka dina. O koya e gole tani mai na ka dina e vakavuna na veitawasei ena ivavakoso. E vakasalataki keda gona na Kalou meda “kua ni veimaliwai kei ira.” Ke sega, eda na rawa sara ga ni tawayalodina.—Wilika Roma 16:17, 18.

17. Na cava na yaga ni noda kila da qai taura matua na ka dina?

¹⁷ Nida kila na ka dina da qai taura matua, eda na bulabula vakayalo, ena dei tale ga noda vakabauta. (Efeso 4:15, 16) Eda na taqomaki mai na ivakavuvuli lasu i Setani kei na nona itukutuku veivakacalai, ena taqomaki keda tiko ga o Jiova ena veivakararawataki levu. Nida taura matua tiko ga na ka dina, “ena qai tiko vata kei [keda] na Kalou ni vakacegu.”—Fpai. 4:8, 9.