E Dodonu Mera Sokalou ena Vanua Tabu na Lotu vaKarisito?
E veiyabaki era dau gole ena dua na loga ni sitari tu yawa ena tokaitua kei Shima e Japani e sivia na ono na milioni na lewenivanua. Era gole ena Grand Shrine of Ise, na vanua tabu e sokaloutaki kina na kalou yalewa ni siga ni Shinto o Amaterasu Omikami. Sa rauta ni rua na udolu na yabaki nona sokaloutaki voli mai. Ni bera nira sokalou, era na vuluvulu rawa se kubukubu. Oti era duri ena loma ni vanua tabu mera muria na kena ivakarau, mera cuva, vakasausau, ra qai masu vua nodra kalou yalewa. * E vakatarai vei ira na lotu Shinto mera muria eso tale na vakabauta. O ira tale ga na lotu Buda, ira era kaya nira lotu vaKarisito kei na so tale na vakabauta era nanuma ni sega ni cala ke ra gole ina nodra vanua tabu ni sokalou na lotu Shinto.
E levu na lotu kilai levu e vuravura e tu nodra shrine * se vanua tabu, vica vata tale ga na milioni era dau gole kina. Ena veivanua era kaya nira lotu vaKarisito, era vakatabuya na nodra valenilotu kei na vanua tabu vei Jisu, Meri kei ira na sanito. Eso tale era tara ena vanua rogo era volai tu ena iVolatabu se vanua e yaco kina na “cakamana” ena vica na senitiuri se qai oti ga qo, se vanua era maroroi tu kina na iyaya makawa ni lotu. E levu era gole ina vanua tabu nira vakabauta ni na rawa ni rogoci e kea nodra masu. Eso tale era nanuma ni nodra gole ena vanua tabu ena kilai kina na levu ni nodra gumatua ena sokalou.
Vakacava ena rogoci noda masu kei na kerekere ena vanua tabu? Ena marautaka na Kalou na nodra gumatua o ira na gole ena vanua qori? Vakacava e dodonu mera sokalou kina na lotu vaKarisito? Na isau ni taro qori ena vukei keda meda kila na rai dodonu me baleta na vanua tabu, eda na kila tale ga na sokalou e vakamarautaka dina na Kalou.
SOKALOU ‘VAKAYALO, YAVUTAKI TALE GA ENA DINA’
E kilai na rai ni Kalou me baleta na sokalou ena vanua tabu ena nona veivosaki o Jisu kei na yalewa ni Samaria. E gole tiko i Samaria o Jisu mani cegu ena dua na toevu volekata na koro o Saika. E vosa sara vua na marama e mai taki wai ena toevu. Ni rau veivosaki tiko, e cavuta sara na marama qori na duidui ni nodra sokalou na Jiu kei ira na kai Samaria. E kaya: “Era dau sokalou na tukai keimami ena ulunivanua qo, oni kaya ni dodonu ga meda lai sokalou i Jerusalemi.”—Joni 4:5-9, 20.
E vakaibalebaletaka tiko na marama qo na ulunivanua o Kirisimi, e tiko ena rauta ni 50 na kilomita ena vualiku kei Jerusalemi. A dau tiko e kea nodra Joni 4:21) E veivakurabuitaki dina na ivakamacala qori, vakabibi ni Jiu o Jisu! Na cava ena sega tale kina ni caka na sokalou ena valenisoro mai Jerusalemi?
valenisoro na kai Samaria, era solevutaka kina e levu na soqo me vaka na kana ni Lakosivia. Ia e sega ni kauaitaka o Jisu na duidui qori, e kaya ga vua na yalewa ni Samaria: “Rogoci au vinaka, sa voleka mai na gauna oni na sega ni qarava na Tamada ena ulunivanua qo se mai Jerusalemi.” (E tomana o Jisu: “Sa roro mai na gauna, sa kena gauna sara ga qo, mera sokalou kina vakayalo vei Tamada o ira era sokalou dina, ena yavutaki tale ga ena dina nodra sokalou, ni o ira sara ga qo e qara o Tamada mera qaravi koya.” (Joni 4:23) Rauta ni vica vata na senitiuri nodra okata voli mai na Jiu na valenisoro e Jerusalemi me nodra vanua ni sokalou. Era gole kina vakatolu e veiyabaki mera vakacaboisoro vua na nodra Kalou o Jiova. (Lako Yani 23:14-17) Ia e tukuna o Jisu ni na veisau kece qori, ni o ira na “sokalou dina” era na ‘sokalou vakayalo, ena yavutaki tale ga ena dina.’
E tara ena liga na nodra valenisoro na Jiu, e tiko ena dua ga na vanua. Ia e duidui na sokalou vakayalo e yavutaki ena dina, e sega ni vakayago qai sega ni kune ena dua ga na vanua. Koya gona, e vakamacalataka tiko o Jisu ni sega ni vakatau na nodra sokalou na lotu vaKarisito dina ena dua na ka e buli se me dua ga na vanua ni sokalou, ke mani caka e Ulu i Kirisimi, ena valenisoro e Jerusalemi, se dua tale na vanua tabu.
Ni veivosaki kei na yalewa ni Samaria o Jisu, e cavuta tale ga ni sa “voleka mai” na “gauna” me veisau kina na sokalou e caka vua na Kalou. Ena yaco ninaica? Ena gauna e mai mate kina vakaisoro o Jisu, e vakaotia na ivakarau ni sokalou vakaJiu e yavutaki ena Lawa i Mosese. (Roma 10:4) Ia e qai tukuna tale ga o Jisu: “Sa kena gauna sara ga qo.” Na vuna? Ni Mesaia o Jisu, sa vakasoqoni ira tiko na nona tisaipeli era na talairawarawa ena ivakaro e tukuna tarava: “E yalo na Kalou, o ira na sokalou vua e dodonu mera sokalou vakayalo, mera dina tale ga ena nodra sokalou.” (Joni 4:24) Na cava gona na ibalebale ni sokalou vakayalo me yavutaki tale ga ena dina?
Ni cavuta o Jisu na sokalou vakayalo, e vakaibalebaletaka tiko na veidusimaki ni yalo tabu ni Kalou, e dusimaki keda ina kilaka vakaivolatabu. (1 Korinica 2:9-12) Na nona tukuna tale ga na dina e dusia noda kila na ivakavuvuli dodonu ena iVolatabu. E sega ni caka tu ga ena dua na vanua tabu na sokalou, ena vakadonuya noda sokalou na Kalou ke salavata kei na ivakavuvuli vakaivolatabu, e veidusimaki tale ga kina na yalo tabu.
RAI NI LOTU VAKARISITO ME BALETA NA VANUA TABU
Mera raica vakacava na lotu vaKarisito na ilakolako vakalotu ina vanua tabu se sokalou e dau caka kina? E macala mai na ivakaro i Jisu ni o ira na dauveiqaravi ni Kalou era na sokalou vakayalo qai yavutaki ena dina. Koya gona e sega ni vakaibalebale vua na Tamada vakalomalagi na sokalou e caka ena vanua tabu. Kena ikuri, e tukuna na iVolatabu na rai ni Kalou ena vakayagataki ni matakau ena sokalou. E kaya: “Ni dro tani mai na qaravi matakau.” E tukuna tale ga: “Ni qarauna na qaravi matakau.” (1 Korinica 10:14; 1 Joni 5:21) Ena sega gona ni sokalou na lotu vaKarisito dina ena dua ga na vanua sa rawa e vakatokai me vanua tabu, se vakabulabulataki kina na qaravi matakau. Io, eda na sega ni sokalou na lotu vaKarisito dina ena veivanua qori.
Ia e sega ni kena ibalebale qo ni vakatabuya na Vosa ni Kalou me dua na vanua me caka kina na masu, vuli, se vakasama vakatitobu. Na vanua ni soqoni e tuvanaki vakamatau, e dokai tale ga, ena yaga ena kena veivosakitaki na veika vakayalo. E sega tale ga ni cala me caka e dua na ibulubulu me vakananumi kina e dua e mate. Qori e ivakaraitaki ga ni noda nanumi ira se noda dau veivolekati. Ia ena veisaqasaqa kei na vosa i Jisu na kena vakayagataki qori me vanua tabu se sokaloutaki kina na ivakatakarakara.
E sega ni tukuni meda lako ina vanua tabu me qai rogoca na Kalou na noda masu, se me taleitaka qai vakalougatataka noda gole ena vanua qori. E tukuna na iVolatabu ni Kalou o Jiova, e ‘Turaga ni lomalagi kei na vuravura, e sega ni vakaitikotiko ena valenisoro e caka ena liga.’ Ia e sega ni kena ibalebale qo ni yawaki keda na Kalou. Eda rawa ni masuti koya, ena rogoci keda tale ga e veivanua kece ni “sega ni yawa o koya vei keda yadua.”—Cakacaka 17:24-27.
^ para. 2 Ena duidui na ivakarau ni sokalou e muri ena nodra vanua tabu na lotu Shinto.
^ para. 3 Raica na kato “ Na Cava na Shrine se Vanua Tabu?”