RAICA toka yani o Repeka na vanua veivatu ni sa dromu na matanisiga. Sa oti e vica vata na macawa nona gole tiko ena ilakolako qo, sa matau tale ga vua nona suaigelegele toka ena dela ni kameli. Sa yawa sara o Karana, na vanua a susu kina, e vica vata na drau na maile mai na vuaicake. Ena rairai sega ni raica tale nona vuvale. Ena vakasamataka toka vakabibi na veika me baleta na nona bula, vakauasivi ni sa volekata tiko yani qo na vanua e lako tiko kina.

Eratou lako sivita e levu na itikotiko e Kenani, takosovi tale ga na veivanua dredre e Nikepi. (Vakatekivu 24:62) A rairai raica o Repeka na sipi. De dua e sega ni vanua vinaka sara me caka kina na teitei ni sa rui mamaca qai kaukaua na qele, ia e levu na kena vanua veico mera susu kina na manumanu. Na kenaturaga e liutaka tiko na ilakolako qori e kila vinaka sara tu ga na ituvaki ni vanua. Sa tukuna toka ga me yaco totolo yani vua na nona turaga me vakasavuya vua na itukutuku vinaka—me watina o Repeka! Ia o Repeka sa rairai veinanuyaka toka se mataqali bula mada vakacava ena lai sotava. E turaga vakacava o Aisake, o koya me rau na veiwatini? Rau se sega tu mada ga ni sota! Ena marautaki koya? Vakacava, ena taleitaki Aisake?

Ena levu na vanua nikua, e sega ni kena ivakarau me digitaki na yalewa kei na tagane me rau vakamau. Ia ena so tale na vanua e dau yaco sara ga qori. Se mani vanua cava o susugi kina, o na rairai kaya ni vulagi sara tu ga o Repeka ena vanua sa kau tiko kina qori. Ia e dua na yalewa yaloqaqa qai kilai ena nona vakabauta. E vinakati tale ga vei keda na itovo ruarua qori ni yaco na veiveisau ena noda bula. E laurai tale ga ena vakabauta i Repeka eso tale na itovo totoka kei na ivalavala e kunekunei dredre.

De dua e sega ni vou vei Repeka na veisau lelevu e yaco qori ena nona bula. A susu ga e Karana se na vanua voleka, qo e dua na koro e Mesopotemia. Rau duidui na nona itubutubu vei ira na tiko ena vanua qori, ni rau sega ni sokaloutaka na kalou ni vula o Sini. Ia e nodratou Kalou o Jiova.—Vakatekivu 24:50.

E tubu cake o Repeka me dua na goneyalewa totoka, ia e sega ni vinakata me qaravi ena vuku ga ni kena irairai. E mamakutu, dau qarauna tale ga me savasava tiko ga nona itovo. Ni ratou vutuniyau vakavuvale, a rawa sara ga ni saumi eso mera nodratou dauveiqaravi, ia e sega ni vakademeni me vaka e dua na raluve, a susugi ga me dau cakacaka vakaukaua. E tautauvata vinaka sara ga na cakacaka kaukaua e vakacolati vei Repeka kei na kena era dau cakava e levu tale na yalewa era bula ena gauna oya, okati kina nodra dau lai taki wai me baleta nodra dui vuvale. Ni se qai yakavi ga na vanua, sa dau cola saqa ni wai me gole ina tobu.—Vakatekivu 24:11, 15, 16.

Dua na yakavi ni se qai tawana oti ga nona saqa, sa cici yani vua e dua sa kenaturaga. E kaya vua: “Kerekere, meu gunu wai mada ga vakalailai mai na nomu saqa.” E sega ni levu sara na ka e kerei qori, e tau tale ga ena veidokai! E raica rawa o Repeka ni yawa sara na vanua e lakova mai. E totolo ga nona biuta sobu na saqa me vagunuvi koya, sega ni gunu ga vakalailai, ia me gunuva sara ga vakalevu na wai batabata e se qai takiva vou ga mai. E raica tale ga e tini na kameli eratou duri voleka tu, qai maca tu na nodra igunugunu. E kila ni turaga yalololoma qo e vakaraici koya matua tiko mai, mani saga kina me vakaraitaka nona veikauaitaki dina. E mani kaya: “Au na takia tale ga na medra wai na nomuni kameli me yacova nira gunu oti.”—Vakatekivu 24:17-19.

Dikeva ni sega ni vagunuvi ira ga na kameli o Repeka, e cakava sara tiko ga qori me yacova nira sa sega ni via gunu tale. Ni dua mada ga na kameli e karamaca tu, ena rawa ni gunuva e 95 na lita na wai! Ke ra qai karamaca kece na tini na kameli qori, sa na  dua na ka na levu ni ka ena cakava o Repeka. Me vaka e laurai, era rairai sega ni va sara qori na nodra karamaca. * Ia vakacava o Repeka, a kila tiko qori ena gauna e kaya kina me vagunuvi ira? Sega. E tu vakarau ga me solia nona igu kece me vakaraitaka nona veikauaitaki dina vua na kenaturaga qori. E taleitaka tale ga na turaga qori na nona veiqaravi o Repeka. E vakaraici koya matua toka nona taki wai kei na nona tawana na saqa, oti lai sova tiko vakavica vata ena nodra igunugunu na kameli.—Vakatekivu 24:20, 21.

Eda rawa ni vuli nikua ena ivakaraitaki vinaka i Repeka. Eda sa bula tu qo ena gauna era nanumi ira ga kina e levu. Me vaka ga e parofisaitaki, era na “dau lomani ira ga,” na tamata, era na sega kina ni via vukea tale e dua. (2 Timoci 3:1-5) O ira na lotu vaKarisito era via valuta na ivakarau ni bula qori ena vukei ira nodra vakasamataka na ivakaraitaki ni goneyalewa qo e bula ena dua na gauna makawa sara, kei na nona cici tiko vakavica me taki wai mai ena toevu.

Sega ni vakabekataki ni kila o Repeka nona vakaraici koya matua tiko na turaga qori. E sega ni rai ni wede, ia e qoroqoro ga, e kurabui qai marau. Na gauna sa oti kina nona cakacaka o Repeka, e solia sara vakailoloma vua eso na iyaya talei! Oti e tarogi koya: “Yalovinaka, tukuna mada vei au se o luvei cei? Bau lala tu na vale nei tamamu me keitou moce kina?” Ni vakamacalataka vua na vuvale e cavutu mai kina, dua na ka na marau ni turaga qori. De dua na levu tale ga ni marau i Repeka e kaya lesu vua: “E levu ruarua tu vei keitou na tolonicovuata madu kei na kedra na manumanu, kei na vanua ni moce”—e dua na veisureti levu qori ni vakasamataki na ilala era veitomani tale tu ga yani. E cici totolo sara me lai tukuna vei tinana na veika kece e yaco qori.—Vakatekivu 24:22-28, 32.

E matata vinaka ni vakavulici o Repeka me dau veikauaitaki ena gauna e susugi tiko kina. Qori e dua tale na itovo sa seavu tiko yani nikua—e vuna vinaka gona meda vakatotomuria kina na nona ivakaraitaki ni dau veikauaitaki na goneyalewa qo. Noda vakabauta na Kalou e dodonu me uqeti keda meda dau veikauaitaki. E dau lomasavu o Jiova, e yalovinaka vei keda kece, e vinakati ira tale ga nona dauveiqaravi mera vakatotomuri koya. Nida dau kauaitaki ira mada ga na sega ni  sauma lesu vei keda na noda caka vinaka va qori, eda sa vakamarautaka tiko na Tamada vakalomalagi.—Maciu 5:44-46; 1 Pita 4:9.

O cei na kenaturaga a tiko ena toevu? E dauveiqaravi nei Eparama, na taci tukai Repeka. Ena marautaki gona nona gole ina vale i Pecueli, na tamai Repeka. Rairai yaca ni dauveiqaravi qo o Eliesa. * Eratou sureti koya sara mai vale me kana, ia e vinakata me vakarogoya mada na inaki ni nona lako yani. (Vakatekivu 24:31-33) Eda rawa ni raitayaloyalotaka nona sa vakasavuya tiko nona itukutuku ena marau ni raica sara ga na ivakadinadina ni nona vakalougatataka na nona ilakolako na nona Kalou o Jiova ena itavi bibi e lesi kina. Ena sala cava?

Raitayaloyalotaka nona sa talanoa tiko o Eliesa, qai vakatudaliga tiko o Pecueli na tamai Repeka kei na ganena o Lepani. E kaya ni vakalougatataki Eparama vakalevu o Jiova e Kenani, dua tale ga na luvena kei Sera o Aisake, ena qai nona na nodrau ivotavota kece. E lesi nona dauveiqaravi o Eparama ena dua na itavi bibi sara: Me lai qara mai e dua na wati Aisake vei ira na weka i Eparama era tiko e Karana.—Vakatekivu 24:34-38.

E tukuna o Eparama vei Eliesa me yalataka ni na sega ni digia e dua na goneyalewa ni Kenani me wati Aisake. Na vuna? Nira sega ni dau doka se ra sokaloutaka na Kalou o Jiova na kai Kenani. E kila tiko o Eparama ni sa lokuca tu o Jiova na gauna me na totogitaki ira kina na dau caka ca. E sega gona ni vinakata me okati tu na luvena lomani o Aisake kei na nodra itovo dukadukali na kai Kenani. E kila tale ga ni tiko na itavi dokai i luvena ena vakayacori ni veika e yalataka tu na Kalou.—Vakatekivu 15:16; 17:19; 24:2-4.

E kaya tale ga o Eliesa vei rau na veitamani ni a masuta na Kalou o Jiova ena gauna e gole yani kina ena toevu e Karana. E kerei Jiova me digia na goneyalewa me na wati Aisake. Ena sala cava? E kerea me lako yani ena toevu na goneyalewa ena vakadonuya na Kalou me wati Aisake. Ni kerei vua na wai ni gunu, me solia, me yalorawarawa tale ga ni vagunuvi ira na nona kameli. (Vakatekivu 24:12-14) O cei na goneyalewa e qai lako yani? O Repeka! Vakasamataka na ka ena vakasamataka o Repeka ni rogoca nona italanoa o Eliesa vei ira na lewe ni nona vuvale!

E uqeti Pecueli kei Lepani na itukutuku i Eliesa. Erau kaya: “E vu mai vei Jiova na ka qo.” Me vaka na kena ivakarau, eratou vakayacora e dua na veiyalayalati ni vakamau me rau sa vakawati o Repeka kei Aisake. (Vakatekivu 24:50-54) Vakacava, e kena ibalebale qori ni na sega ni rogoci na nona nanuma o Repeka?

Ena vica na macawa yani e liu, qori na ka tale ga a tarogi Eparama kina o Eliesa: “Vakacava ke bese ni tomani au mai na yalewa oya?” E sauma o Eparama: “O sa sereki mai na nomu vosa ni bubului.” (Vakatekivu 24:39, 41) E bibi tale ga me kilai na nanuma i Repeka ena vuvale i Pecueli. E marautaka vakalevu o Eliesa na veika sa rawata, ni se qai mataka ga ni siga e tarava e taroga ke sa rawa ni kauti Repeka lesu i Kenani ena kena gauna totolo. Ia ratou vinakata nona vuvale me tiko mada o Repeka me tini tale na siga. Qo na ka e sa qai vakatulewataki: “Me kacivi mai o goneyalewa me tarogi sara ga.”—Vakatekivu 24:57.

Kena gauna qo me vakatulewa bibi kina o Repeka. Cava ena kaya? Ena vakalomalomani koya vei tamana kei ganena qai vakamamasu me kua ni lako ena vanua ena lai bula vulagi tu kina? Se nanuma ni dua na itavi dokai qori e veidusimaki kina o Jiova? Nona sauma e vakavotui sara ga kina na nona rai me baleta na ka e kerei tu qo vakasauri vua, dina ni dredre ia ena veisautaka na nona bula. E kaya ga: “Au na lako.”—Vakatekivu 24:58.

Dua dina na ivakaraitaki totoka! Nikua ena rairai duidui na noda rai me baleta na vakamau, ia eda se rawa tiko ga ni vuli ena ivakaraitaki i Repeka. E sega ni dua na ka vua na ka e vinakata, e kauaitaka ga na loma ni Kalou, o Jiova. Se yaga tiko ga nikua na ivakasala ni Vosa ni Kalou me baleta na vakawati—na digi ni isa vinaka kei na sala meda dua kina na tagane se yalewa vakawati vinaka. (2 Korinica 6:14, 15; Efeso 5:28-33) Ena yaga na noda muria na ivakaraitaki i Repeka, da qai saga meda cakava na ka e vinakata na Kalou.

Eratou vosa vakalougatataki Repeka sara na vuvale i Pecueli. Oti sa qai biubiu vata kei Eliesa kei ira na nona itokani, e kauti Tepora na nona yalewa dauveimei, kei na so tale ga na nona yalewa dauveiqaravi. (Vakatekivu 24:59-61; 35:8) Sega ni dede sa yawa sara o Karana. E balavu na ilakolako qo, rauta ni 800 na kilomita, e rairai tolu na macawa. A sega ni rawarawa vei ratou. A dau raici ira tu e levu na kameli o Repeka, ia eda sega ni rawa ni kaya ni kenadau ena vodo kameli. E sega ni kaya na iVolatabu ni ratou dauveivoli na vuvale i Repeka me ratou dau vodo kameli kina, e tukuna ga ni ratou dauvakatawasipi. (Vakatekivu 29:10) O ira mada ga na sega ni kila vinaka na vodo kameli, nira vodo ga vakalekaleka sa votivoti vei ira!

Se mani cava e yaco, e rai vakanamata sara tu ga o Repeka me tukuna vua e levu na ka o Eliesa me baleti Aisake kei na nona vuvale. Raitayaloyalotaka ni waqa tiko na buka ena bogi qai talanoataka tiko na kenaturaga qo vei Repeka na yalayala i Jiova vua na nona itokani o Eparama. E yalataki vei Eparama ni na basika mai ena nona kawa e dua me vakalougatataki kina na kawatamata. Vakasamataka mada nona qoroqoro toka o Repeka ni sa kila ni na vakayacori na yalayala i Jiova ena vuku i Aisake, vaka kina o koya!—Vakatekivu 22:15-18.

Sa qai yaco mai qo na siga e vakamacalataki tiko ena itekitekivu ni ulutaga qo. Ni ratou takosova yani na Nikepi na ilakolako qo ni lutu na yakavi, e raica sara o Repeka ni taubale voli ena were e dua na tagane. E tukuni ni “totolo wale ga nona sobu mai na kameli.” De dua a sega ni waraka me lolou sobu tale na manumanu e vodo tiko kina, mani tarogi dauveiqaravi sara: “O cei e lako tiko mai qo e loma ni were me tavaki kedatou?” Ni tukuni ga vua ni o Aisake, e taura sara nona iubiniulu me ubia kina na uluna. (Vakatekivu 24:62-65) Na vuna? Matata ni qori e ivakaraitaki ni nona dokai koya na tagane ena qai watina. Era na rairai kaya eso ni sa madra na mataqali itovo qori mera vakaraitaka kina na yalewa nodra vakamalumalumu. Ia era rawa ni vuli ruarua na tagane kei na yalewa ena ivakaraitaki ni yalomalumalumu i Repeka, ni qori na ka eda vinakata kece tu.

Sa voleka ni yabaki 40 o Aisake, e se lolositaki Sera tiko ga na tinana, a mate ena tolu na yabaki yani e liu. Eda rawa ni kila e ke na ivakarau ni loma i Aisake, ni dau loloma qai veinanumi. Sa vu ni veivakalougatataki dina me watina e dua na yalewa dau cakacaka, veikauaitaki, qai yalomalumalumu! Cava e qai yaco vei rau? E tukuna ga na iVolatabu ni “lomani koya sara ga” o Aisake.—Vakatekivu 24:67; 26:8.

Sa sivi qo e 39 na senitiuri, eda se taleitaka tiko ga na italanoa kei Repeka. Vakacava eda sega ni qoroya nona doudou, daucakacaka, veikauaitaki, kei na nona yalomalumalumu? Ena yaga vei keda kece na gone, qase, tagane, yalewa, dawai kei na vakawati meda vakatotomuria na nona vakabauta!