1-3. (a) Me vaka e tukuni ena Same 5:4-6, na cava nona rai o Jiova me baleta na ivakarau ca? (b) Eda kila vakacava ni “lawa i Karisito” e vakacala na veivakasagai?

O JIOVA e cata na ivakarau ca kece. (Wilika Same 5:4-6.) E cata sara ga mera vaqaseni se vakasagai na gonelalai, qori e dua dina na itovo vakasisila! Nida iVakadinadina i Jiova, eda vakatotomuri koya nida cata na nodra vakasagai na gone, eda sega tale ga ni vakawalena qori ena ivavakoso vaKarisito.—Roma 12:9; Iper. 12:15, 16.

² Na “lawa i Karisito” e vakacala sara ga na itovo qo na veivakasagai! (Kala. 6:2) Eda kila vakacava? Me vaka eda vulica ena ulutaga sa oti, na lawa i Karisito se na ka kece e vakavulica o Jisu ena ka e tukuna se cakava, e yavutaki ena loloma, e uqeta tale ga na lewadodonu. Nida muria na lotu vaKarisito na lawa qori, eda na vinakata mera vakila na gone nira taqomaki, era lomani tale ga. Ia na veivakasagai, e laurai kina na tawaveinanumi, e ivakarau tawadodonu ni na sega ni nuidei kina na gone, e vakila tale ga ni sega ni lomani.

³ Sa takalevu e veiyasa i vuravura na nodra vakasagai na gone, era bau vakaleqai tale ga kina eso na lotu vaKarisito. Na vuna? Ni sa levu nikua “na daucaka ca kei ira na dauveidabui,” eso era saga mera mai lewe ni ivavakoso. (2 Tim. 3:13) Kena ikuri, eso ena ivavakoso era rawai ena nodra gagadre ca, ra qai vakasagai ira na gonelalai. Meda veivosakitaka mada na vuna e tukuni  kina ni ivalavala ca bibi na veivakasagai. Eda na vulica tale ga na sala era qarava kina na qase ni ivavakoso na ivalavala ca bibi, okati kina na veivakasagai, kei na ka mera cakava na itubutubu mera taqomaki luvedra kina. *

4-5. Na cava e valavala ca kina vua na gone na veivakasagai?

⁴ E taura toka na gauna me seavu na rarawa e vu mai na veivakasagai. Era sega ni rarawa ga na vakasagai, o ira tale ga na lewenivuvale kei na mataveitacini. E valavala ca bibi na veivakasagai.

⁵ Valavala ca vua e vakasagai. * Na ivalavala ca qo era vakaleqai kina eso tale, e vakavu rarawa tale ga. Qori na ka eda na dikeva ena vuli tarava, ni o koya e veivakasagai e vakaleqa sara ga nona bula na gone. E vakayagataka vakatani nona veinuitaki na gone qai vakavuna me sega ni nuidei ni cakava vua na ka tawadodonu. E bibi mera taqomaki na lalai mai na itovo ca va qori, mera vukei, mera vakacegui tale ga o ira na vakasagai.—1 Ces. 5:14.

6-7. E valavala ca vakacava ina ivavakoso kei na matanitu na veivakasagai?

⁶ Valavala ca ina ivavakoso. Ni dua ena ivavakoso e veivakasagai, ena vakarogorogocataka na ivavakoso. (Maciu 5:16; 1 Pita 2:12) Era na rarawa kina e levu na tacida yalodina era ‘vala tiko vakaukaua mera taqomaka na vakabauta’! (Juta 3) Eda na sega ni vakatara mera lewe tiko ga ni ivavakoso o ira na sega ni veivutunitaka nodra itovo ca, ra qai vakarogorogocataka na ivavakoso.

⁷ Valavala ca ina matanitu. E dodonu meda “talairawarawa” na lotu vaKarisito “vei ira na iliuliu cecere.” (Roma 13:1) Eda vakaraitaka noda talairawarawa nida doka qai muria na lawa ni matanitu. Ke dua ena ivavakoso e beca na lawa qori, me vaka na veivakasagai, e sa valavala ca tiko ina matanitu. (Vakatauvatana Cakacaka 25:8.) E sega ni dua na kaukaua e tiko vei ira na qase mera vakatauitotogi ni beci na lawa, era na sega tale ga ni taqomaki koya e veivakasagai ni totogitaki vakalawa. (Roma 13:4) Ena tamusuka ga na vua ni nona ivalavala.—Kala. 6:7.

8. Ni dua e valavala ca vua e dua tale, na cava na rai nei Jiova?

⁸ Koya e bibi sara, e valavala ca vua na Kalou. (Same 51:4) Ni dua e valavala ca vua e dua tale, sa valavala ca tiko vua na Kalou. Dikeva e dua na kena ivakaraitaki ena Lawa e solia na Kalou vei ira na Isireli. E tukuni ena Lawa, ni dua e butakoca se dabuya na wekana, e “sega ni yalodina vei Jiova.” (Vunau 6:2-4) Ke veivakasagai tale ga e dua ena ivavakoso, ena vakaleqa nona bula na gone, e sega gona ni yalodina vua na Kalou. E vakarogorogocataka sara ga na yaca i Jiova. E dodonu gona meda cata na veivakasagai ni valavala ca bibi vua na Kalou.

9. Na veidusimaki cava vakaivolatabu e vakarautaka na isoqosoqo ena veiyabaki sa sivi? Na vuna?

 ⁹ Ena veiyabaki sa sivi, e vakarautaka na isoqosoqo i Jiova e levu na veidusimaki vakaivolatabu me baleta nodra vakasagai na gone. Kena ivakaraitaki, e vakamacalataki ena so na ulutaga ni Vale ni Vakatawa kei na Yadra! na sala mera vakacegui kina na vakasagai nira lomabibi tu vakabalavu, nodra vukei kei na nodra vakayaloqaqataki, na ka tale ga mera cakava na itubutubu mera taqomaki luvedra kina. E vakarautaki vei ira na qase na idusidusi vakaivolatabu ena sala me qaravi kina na cala ni veivakasagai. E dikeva tiko ga na isoqosoqo na sala e qaravi kina ena ivavakoso na cala ni veivakasagai. Na vuna? Me vakadeitaka ni salavata tiko kei na lawa i Karisito.

10-12. (a) Nira qarava na qase na ivalavala ca bibi, na cava era kila tiko, na cava tale ga era na vakasamataka? (b) Me vaka e tukuni ena Jemesa 5:14, 15, na cava era na saga na qase?

¹⁰ Nira qarava na qase na ivalavala ca bibi, era kila tiko ni vinakati ena lawa i Karisito mera lomani na sipi yadua ena ivavakoso, me salavata na nodra vakataulewa kei na ivakatagedegede dodonu i Jiova. E vica na tikina bibi era na vakasamataka ni dua e valavala ca bibi. E bibi duadua vei ira na qase me vakarokorokotaki tiko ga na yaca ni Kalou. (Vunau 22:31, 32; Maciu 6:9) Era kauaitaka tale ga nodra bula vakayalo na lewe ni ivavakoso me vinaka tiko ga nodra veiwekani kei Jiova, mera vukei na vakaleqai ena vuku ni nona cala bibi e dua.

¹¹ Ke cala e dua ena ivavakoso, era na saga na qase me vinaka tale nona veiwekani kei Jiova ke rawa. (Wilika Jemesa 5:14, 15.) Na lotu vaKarisito e rawai ena gagadre ca qai valavala ca bibi, e tauvimate vakayalo. Kena ibalebale, e sega ni vinaka nona veiwekani kei Jiova. * Eda rawa ni kaya ni o ira na qase era vuniwai vakayalo. Era na saga ena nodra vinaka mera “vakabulai koya e tauvimate [koya e valavala ca bibi].” Na nodra ivakasala vakaivolatabu ena vukei koya me vakavinakataka nona veiwekani kei na Kalou, ia ena rawa ga qori ke veivutuni dina.—Caka. 3:19; 2 Kor. 2:5-10.

¹² E bibi dina na nodra itavi na qase ni ivavakoso. Era lomana vakalevu na qelenisipi e lesia vei ira na Kalou mera karona. (1 Pita 5:1-3) Era vinakata me nodra ivakavakacegu na mataveitacini na ivavakoso. Qori na vuna era yavala totolo kina nira rogoca ni dua e cala bibi, wili kina na nodra vakasagai na gone. Na cava era na cakava? Dikeva mada na taro ena itekitekivu ni  parakaravu 13,  15, kei na  17.

13-14. Era muria na qase na lawa ni matanitu me ripotetaki o koya e beitaki ni veivakasagai? Vakamacalataka.

 ¹³ Vakacava era muria na qase na lawa ni matanitu me ripotetaki o koya e beitaki ni veivakasagai? Io. Ena veivanua e lavaki kina na lawa qo, era na saga na qase mera muria na lawa ni kena ripotetaki o koya e beitaki. (Roma 13:1) E sega ni veisaqasaqa qori kei na lawa ni Kalou. (Caka. 5:28, 29) Nira rogoca gona na qase ni dua e beitaki ena veivakasagai, era na yavala totolo mera taro ivakasala ina valenivolavola ni tabana ena muri ni lawa ni kena ripotetaki.

 ¹⁴ Nira veitalanoa na qase kei koya e vakasagai, o rau nona itubutubu kei ira na kila na ka e yaco, era na vakaraitaka ni tu nodra dodonu mera ripotetaka. Ia vakacava ke dua ena ivavakoso e beitaki qai kilai levu ena itikotiko na ka e yaco? Vakacava, me nanuma na lotu vaKarisito e ripotetaka ni vakarogorogocataka na yaca ni Kalou? Sega. O koya ga e veivakasagai e vakarogorogocataka na yaca ni Kalou.

15-16. (a) Me vaka e tukuni ena 1 Timoci 5:19, na cava era na raica kina na qase me rua na ivakadinadina ni bera ni dua na komiti ni veilewai? (b) Na cava eratou na cakava na qase ke ratou rogoca ni beitaki e dua ena ivavakoso ni veivakasagai?

 ¹⁵ Ni bera ni dua na komiti ni veilewai ena ivavakoso, na cava era na raica kina na qase me tiko e rauta ni rua na ivakadinadina? Qori na ivakatagedegede e tukuni ena iVolatabu me muri. Ke sega ni vakatutusa o koya e cala, ena vinakati me rua na ivakadinadina me vakadeitaki na ka e yaco, era na qai vakadeitaka na qase me dua na komiti ni veilewai. (Vkru. 19:15; Maciu 18:16; wilika 1 Timoci 5:19.) Vakacava e kena ibalebale tale ga ni vinakati e rua na ivakadinadina me qai ripotetaki vei ira na vakailesilesi vakamatanitu na veivakasagai? Sega. E sega ni vauci ena ivakatagedegede qo na ka e baleta nodra ripotetaka na qase kei na so tale na veibeitaki ni basulawa.

¹⁶ Ni dua ena ivavakoso e beitaki ni vakasaga e dua na gone, eratou na saga na qase me ratou muria na lawa ni kena ripotetaki, oti ratou na qai vaqaqa na ka e yaco. Ni ratou raica vata kei na ka e kaya na iVolatabu, ratou na vakadeitaka ke veiganiti me dua na komiti ni veilewai. Ke cakitaka o koya e beitaki, ratou na taro na qase vei ira na vakadinadinataka na ka e yaco. Ke rua na ivakadinadina, oya o koya e veibeitaki kei na dua tale e vakadinata ni vakasaga na gone qori o koya e beitaki se dua tale na gone, sa na qai dua na komiti ni veilewai. * Ke sega na ikarua ni ivakadinadina, e sega ni kena ibalebale ni lasu o koya e veibeitaki. Ke sega mada ga ni rua na ivakadinadina me vakadeitaki na ka e yaco, eratou na kila ga na qase ni a rairai vakayacori e dua na cala bibi e vakavu rarawa sara ga. Eratou na raica na qase me vukei tiko ga o koya e vakasagai, me vakacegui tale ga. Eratou na qaqarauni na qase me taqomaki na ivavakoso vei koya e beitaki.—Caka. 20:28.

17-18. Vakamacalataka na itavi ni komiti ni veilewai.

 ¹⁷ Na cava na itavi ni komiti ni veilewai? Ni tukuni “veilewai,” e sega ni kena ibalebale ni ratou vakataulewataka se lewa na qase me totogitaki o koya e veivakasagai vei ira na vakailesilesi vakamatanitu ni beca na lawa. Eratou sega ni siova na qase na ka e vauca na lawa ni matanitu, eratou biuta vei ira na vakailesilesi ni matanitu na nona totogitaki o koya e basulawa. (Roma 13:2-4; Taito 3:1) Ia e nodratou itavi na qase me ratou vakadeitaka se vakatulewataka me lewe tiko ga ni ivavakoso e dua se sega.

¹⁸ Ni ratou lesi na qase me ratou lewe ni komiti ni veilewai, eratou qarava na yasana vakayalo, ya e vauca nona veiwekani e dua kei na Kalou kei ira na tacina vakayalo. Eratou na vakayagataka na iVolatabu me ratou vakadeitaka ke  veivutuni se sega o koya e veivakasagai. Ke sega ni veivutuni, ena tukuni vua ni sa vakasivoi, ena qai kacivaki ena ivavakoso. (1 Kor. 5:11-13) Ke veivutuni, ena lewe tiko ga ni ivavakoso. Ia eratou na tukuna vua na qase ni na rairai sega ni qarava tale e dua na itavi ena ivavakoso, se dua na ilesilesi bibi. Mera taqomaki na gone, e rawa ni ratou vakasalataki ira lo na itubutubu ena ivavakoso na qase, mera qarauni luvedra vinaka nira maliwai koya e cala. Ni ratou cakava qori, eratou na qarauna tale ga me taqomaki na kena itukutuku o koya e vakasagai.

19-22. Na cava mera cakava na itubutubu mera taqomaki luvedra kina? (Raica na iyaloyalo ena waqana.)

¹⁹ O cei e nona itavi me taqomaki ira na gone? O rau na itubutubu. * O ira na luvemudrau “era isolisoli nei Jiova.” (Same 127:3) E lesi kemudrau mo drau taqomaki ira na gone. O na taqomaki luvemu vakacava vei ira na dau veivakasagai?

²⁰ Kena imatai, mo kila na ka e baleti ira na dau veivakasagai. Mo kila na mataqali tamata era dau veivakasagai kei na iwalewale era dau rawai ira kina na gone. Dau yadrava na ituvaki e rawa ni yaco kina na leqa. (Vkai. 22:3; 24:3) Nanuma tiko, e levu na gauna e dau veivakasagai e dua e kila vinaka o luvemu, e nuitaka tale ga.

²¹ Kena ikarua, dau veivosaki vakalevu kei luvemu. (Vkru. 6:6, 7) E okati kina na nomu dau vakarorogo vinaka. (Jeme. 1:19) Mo nanuma tiko ni dau dredre vei ira na gone mera tukuna nira vakasagai. Era leqataka de ra sega ni vakabauti, se vakarerei ira o koya e veivakasagai mera kua ni tukuna e dua na ka. Ke o siqema e dua na leqa, tarogi ira vakamalua qai rogoca vinaka na ka era tukuna.

²² Kena ikatolu, vakavulici ira na luvemu. Tukuna vei ira na ka me baleta na veiyacovi me salavata kei na nodra yabaki. Vakavulici ira ena ka mera tukuna se cakava ni dua e via vakatarai ira ena sala e sega ni dodonu. Vakayagataka na itukutuku e vakarautaka na isoqosoqo i Jiova mo taqomaki luvemu kina.—Raica na kato “ Ka Mo Kila kei Ira na Luvemu.”

23. Na cava noda rai me baleta nodra vakasagai na gone?

²³ Nida iVakadinadina i Jiova, eda okata nodra vakasagai na gone me valavala ca bibi, e ivakarau ca tale ga. Nida muria ena ivavakoso na lawa i Karisito, eda sega ni taqomaki ira na dau veivakasagai nira sotava na ca ni nodra ivalavala. Ia eda na vakacegui ira vakacava na vakasagai? Ena saumi qori ena ulutaga tarava.