1-2. (a) E veivakacalai vakacava o Setani? (b) Na cava ena veivosakitaki ena ulutaga qo?

E TEKIVU veivakacalai na “tama ni lasu” o Setani mai na gauna i Atama kei Ivi. (Joni 8:44) E okati ena nona lasu na ivakavuvuli me baleta na mate, kei na bula ni oti na mate. Na ivakavuvuli qori e yavutaki kina e levu na ivakarau vakavanua kei na nodra rerevaki na mate. Sa rauta mera “vala vakaukaua” e levu na tacida mera “taqomaka” nodra “vakabauta” ni mate na wekadra se dua ena nodra itikotiko.—Juta 3.

² Ke o sotava na ituvaki qori, o na dei vakacava ena ka e vakavulica na iVolatabu me baleti ira na mate? (Efeso 6:11) O na veivakacegui se veivakayaloqaqataki vakacava nira vakatovolei na tacida mera vakaitavi ena ivalavala e cata na Kalou? Ena veivosakitaki ena ulutaga qo na idusidusi e vakarautaka vei keda o Jiova. Meda dikeva mada qo na ka e tukuna na iVolatabu me baleti ira na mate.

3. E veivakaleqai vakacava na imatai ni lasu?

³ A sega ni nakita na Kalou meda mate. Me rau bula tawamudu o Atama kei Ivi, e dodonu me rau muria na ivakaro rawarawa qo: “Mo kua ni kana mai na vunikau e kilai kina na ka vinaka kei na ka ca, ni o na mate dina ena siga o kania kina.” (Vkte. 2:16, 17) E qai vakavu leqa o Setani ni vakayagataka na gata me tukuna vei Ivi: “Drau na sega dina ni mate.” Ka ni rarawa ni vakabauta o Ivi na lasu qori mani kania na vuanikau, e kania tale ga o watina.  (Vkte. 3:4, 6) Qori na sala e dewa kina na ivalavala ca kei na mate vua na kawatamata.—Roma 5:12.

4-5. E veivakacalai tiko ga vakacava o Setani?

⁴ Erau qai mate o Atama kei Ivi me vaka e tukuna o Jiova. Ia se lasutaka tiko ga o Setani na veika me baleti ira na mate. Toso na gauna e bulia eso tale na lasu. E dua na kena ivakaraitaki, oya ni bula tale tiko na yalo ni mate e dua. Levu na lasu qori e veivakacalai tiko me yacova mai nikua.—1 Tim. 4:1.

⁵ Na cava era vakacalai kina e levu? E kila o Setani na noda rai me baleta na mate, e vakayagataka qori me veivakacalai kina. Eda buli meda bula tawamudu, oya na vuna eda sega kina ni via mate. (Dauv. 3:11) E keda meca o mate.—1 Kor. 15:26.

6-7. (a) Vakacava e mana na sasaga i Setani me vunitaka na ka dina me baleta na mate? Vakamacalataka. (b) E yaga vakacava na ka dina me baleta na mate?

⁶ E sasaga tiko ga o Setani, ia e sega ni vunitaki rawa na ka dina me baleti ira na mate. Levu nikua era sa mai kila na kedra ituvaki na mate kei na inuinui ni veivakaturi, era vunautaka sara. (Dauv. 9:5, 10; Caka. 24:15) E veivakacegui na ka dina qori, eda sega kina ni rere se vakatitiqa. Kena ivakaraitaki, eda sega ni rerevaki ira na mate, se leqataka na ka ena yacovi ira. Eda kila nira sa mate, era sega tale ga ni veivakaleqai. E vaka ga nira mocelutu. (Joni 11:11-14) Era sega ni kila na mate na toso ni gauna. Ena gauna ni veivakaturi, o ira mada ga na sa mate makawa sara era na nanuma ni lekaleka ga na nodra mate.

⁷ E macala gona ni matata, rawarawa, e vakaibalebale tale ga na ka dina me baleti ira na mate. E veicalati kei na lasu nei Setani ni vakavu veilecayaki! E veivakacalai na lasu qori, e vakaucacataki tale ga kina na Dauveibuli. Meda kila vinaka na veivakacalai nei Setani, eda na dikeva na taro qo: E vakaucacataki vakacava o Jiova ena lasu i Setani? Ena nanumi kina vakacava ni tawayaga na isoro i Karisito? E kuria vakacava na rarawa kei na mosi?

8. Me vaka e tukuni ena Jeremaia 19:5, e vakaucacataki vakacava o Jiova ena lasu i Setani?

⁸ Vakaucacataki o Jiova ena lasu i Setani me baleta na mate. E okati ena lasu qo na ivakavuvuli ni nodra  vakararawataki na mate ena bukawaqa. Qori e vakaucacataki kina na Kalou dauloloma! Ena sala cava? E nanumi ni dau veivakalolomataki me vaka na Tevoro. (1 Joni 4:8) Na cava nomu rai me baleta na lasu qori? Koya e bibi sara, na cava na rai nei Jiova? E cata na veivakalolomataki.—Wilika Jeremaia 19:5.

9. E veivakacalai vakacava na lasu i Setani me baleta na isoro i Karisito ena Joni 3:16 kei na 15:13?

⁹ E nanumi ni tawayaga na isoro i Karisito. (Maciu 20:28) E dua tale na lasu i Setani oya ni bula tiko e dua na ka nida mate. Ke dina qori, kena ibalebale eda sa bula tawamudu. Ena sega ni yaga nona mate o Karisito me keda ivoli meda rawata na bula tawamudu. Meda nanuma tiko ni isoro i Karisito e ivakaraitaki uasivi duadua ni loloma ni Kalou vua na kawatamata. (Wilika Joni 3:16; 15:13.) Vakasamataka mada na rai nei Jiova kei Luvena ena ivakavuvuli e beci kina na iloloma talei qori!

10. E kuria vakacava na rarawa kei na mosi na lasu i Setani?

¹⁰ E kuria na rarawa kei na mosi na lasu i Setani. De dua e dau tukuni vei ira na itubutubu era rarawataka na mate i luvedra ni sa kauta na Kalou me dua na agilosi. Vakacava e veivakacegui se kuria ga na nodra rarawa? E vakayagataki na ivakavuvuli lasu ni bukawaqa mai eli me tokona na veivakalolomataki, me vaka na nodra vakamai ena kau o ira na saqata na ivakavuvuli ni lotu. E tukuni ena dua na ivola me baleta na veivaqaqai ni lotu e Sipeni, nira rairai nanuma eso na dau veivakalolomataki qori mera “tovolea rawa” o ira na saqata na ivakavuvuli ni lotu “na bula i eli” mera veivutuni kina ni bera nira mate, mera kua ni lai vakararawataki i eli. Ena levu na vanua, eso era dau sokaloutaki ira na tukadra era sa mate, mera rokovi ira, se vinakata na nodra veivakalougatataki. Eso tale era via vakamarautaki ira na tukadra mera kua ni totogitaki. Ka ni rarawa ni sega ni veivakacegui na lasu i Setani, e vakavu nuiqawaqawa kei na rere.

11. Ena sala cava era na rairai saga kina eso meda beca na Vosa ni Kalou?

¹¹ Na noda lomani Jiova kei na nona Vosa ena uqeti keda meda muria na ka e vinakata, nira saga mada ga na wekada se itokani meda vakaitavi ena ivakarau vakavanua e sega ni vakaivolatabu me baleti ira na mate. Era na rairai saga mera vakamadualaki keda nira kaya nida sega ni dokai ira na mate se lomani ira. De dua era na tukuna ni noda sega ni vakaitavi era na mai vakaleqai keda kina o ira na mate. Eda na dei vakacava ena ka dina vakaivolatabu? Dikeva mada na sala o na muria kina na ivakavuvuli vakaivolatabu qo.

12. Na ivakarau vakavanua cava me baleti ira na mate e sega ni vakaivolatabu?

¹² Meda “tawasei” keda mai na vakabauta kei na ivakarau vakavanua e sega ni vakaivolatabu. (2 Kor. 6:17) Ena yasayasa na Caribbean, era vakabauta e levu ni mate e dua, ena veilakoyaki na “yalona” me totogitaki ira na vakalolomataki koya. E kaya e dua na ivola, e rawa mada ga ni veivakaleqai na “yalo” qori ena dua na itikotiko. E kena ivakarau mai Aferika me ubi na iloilo ena nona vale o koya e mate, me vuki tale ga i lalaga na itaba. Na vuna? Era tukuna eso mera kua ni raica na mate na kedra itaba se ilovi ira! Nida qaravi Jiova,  eda sega sara ga ni vakabauta na itukuni se vakaitavi ena ivalavala e tokoni kina na lasu i Setani!—1 Kor. 10:21, 22.

13. Na cava mo cakava me vaka e tukuni ena Jemesa 1:5, ke o lomatarotarotaka e dua na ivakarau vakavanua?

¹³ Ke o lomatarotarotaka e dua na ivakarau vakavanua se ivalavala, mo masu vei Jiova, kerea na vuku. (Wilika Jemesa 1:5.) Oti mo vakekeli ena noda ivola vakaivolatabu. Ke sega tiko ga ni matata, kere ivakasala vei ira na qase ena nomu ivavakoso. Era na sega ni tukuna na ka mo cakava, ia era na dusimaki iko ena ivakavuvuli vakaivolatabu, me vaka ena ulutaga qo. Ni o cakava qori, o sa vakavulica tiko na nomu “vakasama” mo “vakaduiduitaka na ka e donu mai na ka e cala.”—Iper. 5:14.

14. Eda na qarauna vakacava meda kua ni veivakatarabetaki?

¹⁴ “Cakava na ka kece me vakalagilagi kina na Kalou. Ni kua ni cakava e dua na ka mera tarabe kina.” (1 Kor. 10:31, 32) Nida vakatulewataka meda vakaitavi ena dua na ivakarau vakavanua, meda vakasamataka tale ga ni rawa ni vakaleqa na nodra lewaeloma eso tale, vakabibi o ira na tacida. Eda na sega ni via vakatarabetaka e dua! (Mari. 9:42) Eda na sega tale ga ni via vakacudrui ira na sega ni tiko ena dina. Na loloma ena uqeti keda meda vosa ena veidokai ni vakalagilagi kina o Jiova. Eda na sega ni via veiba se vakalewa na ka era cakava. Meda nanuma tiko ni yaga vakalevu na loloma! Nida vakaraitaka na itovo qori ena noda veinanumi kei na veidokai, ena rawa ni veisautaka na lomadra na dau veitusaqati.

15-16. (a) Na cava e ka vakayalomatua kina mera kila eso tale na noda vakabauta? Tukuna e dua na ivakaraitaki. (b) Ena yaga vakacava vei keda na Roma 1:16?

¹⁵ Mera kila ena nomu itikotiko ni o iVakadinadina i Jiova. (Aisea 43:10) Ke mate e dua na lewe ni nomu vuvale, era na cudru na wekamu kei ira ena nomu itikotiko ni o sega ni vakaitavi ena dua na kena ivakarau vakavanua. Ia ena rawarawa sara ke o vakamacalataka rawa vei ira na nomu vakabauta. E vola o Francisco, mai Mozambique: “Niu mai vulica na ka dina kei watiqu o Carolina, keirau tukuna vei ira  na wekai keirau ni keirau na sega ni vakalomavinakataki ira na mate. Keirau vakatovolei sara ga ena gauna e mate kina o tuakai Carolina. Dau kena ivakarau me vakasilimi na yagonimate. Ena lai moce bogi tolu e dua na wekana voleka ena vanua e sova kina na wai ni sili. E kena inaki me vakamarautaka na yalo i koya e mate. Eratou vinakata gona na vuvale nei Carolina me lai moce e kea.”

¹⁶ Na cava erau cakava o Francisco? E kaya: “Ni keirau lomani Jiova, keirau via vakamarautaki koya tale ga, keirau sega ni via vakaitavi ena ivakarau qori. Eratou cudru vakalevu na vuvale nei Carolina. Eratou tukuna ni keirau beci koya e mate, eratou kaya tale ga ni ratou na sega ni gade mai se vukei keirau. Keirau sa vakamacalataka oti na ka keirau vakabauta, ya na vuna keirau sega ni veivosakitaka tale kina nira se cudru tiko. Era tovaki keirau eso na weka, era kaya ni keirau sa vakamacalataka oti na neirau vakabauta. Lakolako sa oti nodra cudru, keimami sa qai veiyaloni. Eso mada ga era lako mai vale nira vinakata na ivola vakaivolatabu.” Meda kua sara ni maduataka na noda vakatulewa meda tokona na ka dina me baleti ira na mate.—Wilika Roma 1:16.

17. Na cava ena uqeti keda meda itokani dina nira lolosi na tacida?

¹⁷ Ni dua na tacida e mate na wekana lomani, meda saga ena noda vinaka kece meda ‘itokani dina, meda tacina ena gauna ni rarawa.’ (Vkai. 17:17) Eda na vakaraitaka vakacava nida “itokani dina” nira vakatovolei na tacida mera vakaitavi ena ivakarau vakavanua e sega ni vakaivolatabu? Dikeva mada e rua na ivakavuvuli vakaivolatabu ena uqeti keda meda vakacegui ira na lolosi.

18. Na cava e tagi kina o Jisu? Cava eda vulica vua?

¹⁸ “Tagi vata kei ira era tagi.” (Roma 12:15) De dua ena dredre meda kila na ka meda tukuna vua e dua e lolosi tiko. Ena so na gauna, na noda tagi era na kila kina nida kauaitaki ira. Ni mate o Lasarusa  na itokani i Jisu, e tagicaki koya o Meri, Marica, kei na so tale. Ni yaco yani o Jisu ni oti e va na siga, e kila ni sa vakarau vakaturi Lasarusa, ia e “tagi” tale ga. (Joni 11:17, 33-35) Eda kila e keri na ivakarau ni loma i Tamana. E vakadeitaka tale ga ni lomani ratou na vuvale i Lasarusa o Jisu, qori e vakacegui Marica sara ga kei Meri. Nira vakila tale ga na tacida na noda loloma kei na veinanumi, era na kila nida kauaitaki ira, eda tokoni ira.

19. Eda na muria vakacava na Dauvunau 3:7 nida vakaceguya na tacida e lolosi tiko?

¹⁹ “Na gauna ni tikolo kei na gauna ni vosa.” (Dauv. 3:7) E dua tale na sala meda vakaceguya kina na tacida e lolosi tiko, oya meda vakarorogo vinaka. Rogoci koya ni talaucaka na lomana, kua ni cudru ke ‘vosa vakalialia.’ (Jope 6:2, 3) De dua e kuria nona rarawa na nodra itovo se ka era tukuna na wekana era sega ni tiko ena dina. Mo drau masu vata. Masuti Jiova na “Daurogo masu” me vakaukauataki koya, me donu tale ga nona rai. (Same 65:2) Ke rawa, drau wili iVolatabu vata. Se wilika e dua na ulutaga veiganiti mai na noda ivola, me vaka na kena italanoa veiuqeti e dua na tacida.

20. Na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga tarava?

²⁰ Eda marau nida kila na ka dina me baleti ira na mate kei na inuinui totoka me baleti ira na tu ena ibulubulu nanumi! (Joni 5:28, 29) Koya gona, meda vakaraitaka ena noda vosa kei na ka eda cakava nida tokona ena yaloqaqa na ka dina vakaivolatabu da qai wasea yani ena gauna veiganiti kece. Ena veivosakitaki ena ulutaga tarava e dua tale na sala e saga kina o Setani mera kua ni kila na ka dina e levu, oya na vakatevoro. Eda na dikeva kina na vuna meda qarauna na ivalavala kei na ka ni veivakamarautaki e okati ena vakatevoro.