Raica sara na lewena

Raica na lewenivola

VANUA E MAROROI KINA NA KEDA ITUKUTUKU MAKAWA

Motoka vaGusunivosa

Motoka vaGusunivosa

“E dua ga na motoka vagusunivosa e vakayagataki ena cakacaka ni Kalou mai Brazil, era kila e vica na milioni me ‘motoka vagusunivosa ni Watch Tower.’”—Nathaniel A. Yuille, ena 1938.

E TOSO vakamalua na cakacaka vakalou e Brazil ena veiyabaki ni 1930. Ia ena 1935, rau volavola na painia o Nathaniel kei Maud Yuille vei Joseph F. Rutherford, e liutaka tiko na cakacaka vakavunau ena gauna ya. Rau bole me rau veiqaravi, rau vola tale ga ni rau na “marau me rau lako ena vanua cava ga rau lesi kina.”

O Nathaniel e yabaki 62, sa cegu mai nona cakacaka vakaidinia. E dairekita ni cakacaka ena dua na ivavakoso ni iVakadinadina i Jiova e San Francisco, Kalifonia, mai Merika. E dau tuvanaka na cakacaka vakavunau qai vakayagataka na misini ni kakaburaki me vakatetei kina na itukutuku vinaka. E yaga na nona kila kei na yalorawarawa ena nona ilesilesi vou me ivakatawa ni valenivolavola ni tabana ena yalava e levu kina na kena vosa mai Brazil!

E rau yaco yani e Brazil o Nathaniel kei Maud ena 1936, kei na dua tale na painia e dau vakadewa o Antonio P. Andrade. Eratou kauta yani na iyaya talei, e 35 na qaramavoni kei na dua na motoka vagusunivosa. O Brazil e ikalima ni vanua levu e vuravura, ena gauna ya se qai 60 ga na dautukutuku ni Matanitu! Na iyaya vou gona qo e vukei ira mera vunau vei ira na vica vata na milioni ena vica ga na yabaki.

Oti e dua na vula nodrau yaco yani na Yuille, e tuvanaka na valenivolavola ni tabana na imatai ni soqo mera tuvanaki kina na mataveitacini ena cakacaka vakavunau ena korolevu o São Paulo. E draivataka o Maud na motoka vagusunivosa me kaburaka na ivunau soqovi levu, era tiko rawa kina e 110! Na porokaramu ni soqo e uqeti ira na dautukutuku mera gumatua ena cakacaka vakavunau. Era vulica mera vakayagataka na ivola kei na ivunau tabaki, kei na katokatoni ena qaramavoni ena vosa vakavalagi, Jamani, Hungary, Poladi, Sipeni kei na Potukali.

E vakayagataki na motoka vagusunivosa me vunautaki kina na itukutuku vinaka vei ira na vica vata na milioni e Brazil

E tolu na soqo cokovata e vakayacori e São Paulo, Rio de Janeiro, kei Curitiba ena 1937, e uqeti ira mera gumatua ena cakacaka vakavunau. Era vunau e veivale na tiko ena soqo, e kau tale ga na motoka vagusunivosa. E qai vola o José Maglovsky, se cauravou ena gauna ya: “Keitou dau tuvana na neitou ivola vakaivolatabu ena dua na teveli, ia ni sa dau kaburaki na itukutuku mai na motoka, keitou qai vakamacala vei ira na itaukeinivale era lako mai tuba mera raica na ka e caka tiko.”

E vakayacori na papitaiso ena uciwai, nira davo qai vakacilavisiga toka o ira na mai sisili. E gauna vinaka me vunautaki kina na itukutuku vinaka ena motoka vagusunivosa! E rogo vinaka ena gusunivosa na ivunau ni papitaiso nei Brother Rutherford. Era mai tu volekata na motoka o ira na lomatarotaro nira rogoca na ivunau e vakadewataki ena vosa vakaPotukali. Oti era tabadromuci e wai na papitaiso ni vakatagitaki tiko na sere vakaPoladi. Era lagasere tale ga na mataveitacini ena nodra vosa. E volai ena noda iVola Vakayabaki ni 1938: “Eda nanuma kina na ka e yaco ena Penitiko nira kila na nodra dui vosa.”

Ni oti na soqo, ena Sigatabu kece e dau kaburaki ena motoka vagusunivosa na ivunau katoni mera rogoca o ira na tu ena vanua ni gade, e vale, kei na vale ni buli iyaya ena loma ni korolevu o São Paulo kei na tauni voleka. E kakaburaki tale ga na motoka vagusunivosa e veivula ena nodra itikotiko e 3,000 na vukavuka ena 97 na kilomita ena vuaira kei São Paulo. Toso na gauna sa tauyavu e dua na ivavakoso gugumatua. Era kerea na dautukutuku qori na veivakadonui mera vunau ena dua tale na itikotiko ni vukavuka.

E yaco mai na katokatoni ni sere ni Matanitu vakaPotukali ena icavacava ni 1938. Ena olodei na All Souls’ Day (siga era vakananumi kina na mate), e kau na motoka vagusunivosa ena ibulubulu qai vakatagitaki na ulutaga “Era tu e Vei na Mate?,” “Jiova,” kei na “iYau,” era rogoca e le 40,000 na weka ni mate!

Era cata na iliuliu ni lotu na ivunau vakaivolatabu ra qai uqeti ira na vakailesilesi mera tarova na kakaburaki. E nanuma o Sister Yuille nodra uqeta na bete e kea e dua na ilala dauvakacaca mera wavokita na motoka vagusunivosa. Ia e yaco mai na turaganikoro kei ira na ovisa mera rogoca na porokaramu taucoko. E qai lesu na turaganikoro ni kauta e dua na ivola vakaivolatabu. Sega ni yaco na vakacaca ena siga ya. E levu na veitusaqati, ia noda iVola Vakayabaki ni 1940 e ripotetaka me baleti Brazil ena 1939 ni “gauna vinaka mera qarava kina na iLiuliu Cecere, mera vakatakila tale ga na yacana.”

E yaga sara vakalevu ena cakacaka vakavunau e Brazil na “motoka vagusunivosa ni Watch Tower.” E rawa nira rogoca kina e vica vata na milioni na itukutuku vinaka. E volitaki na motoka qori ena 1941, ia era se vunautaka tiko ga na itukutuku vinaka vei ira na yalomalumalumu e vica na drau na udolu na iVakadinadina i Jiova ena yalava levu mai Brazil.—Mai na vanua e maroroi kina na keda itukutuku makawa e Brazil.