Erau lotu Katolika kaukaua o Na kei Ta. Ia ni rau vulica ena iVolatabu ni yaca ni Kalou o Jiova, erau mai iVakadinadina i Jiova gugumatua. E muduka o Ta nona dau ceuta na ivakatakarakara kei Jisu. E vakayagataka nona kila vakamatai me veisautaka kina na tabavale e ra ni neitou vale me imatai ni Vale ni Soqoni e San Juan del Monte, dua na tauni lailai e Manila, na koroturaga kei Filipaini.

Niu sucu ena 1952, rau tekivu vakavulici au noqu itubutubu me baleti Jiova me vaka ga nodrau vakavulici ratou tiko e va na tuakaqu tagane kei na tolu na yalewa. Niu tubucake tiko, e uqeti au o Ta meu wilika e veisiga e dua na wase ni iVolatabu, keirau vulica vata tale ga e levu na ivola ni isoqosoqo. Eso na gauna rau dau sureti ira na ivakatawa ni tabacakacaka kei ira na mata mai na valenivolavola ni tabana mera mai vakaicili e vale. Dua na ka na neitou marau, keitou vakayaloqaqataki tale ga ni keitou rogoca na nodra vakasavuirogorogo na mataveitacini qori, e uqeti keitou sara ga me keitou vakaliuca na cakacaka vakaitalatala.

Au vuli vakalevu ena nodrau yalodina noqu itubutubu. E takali na tinaqu lomani ni a tauvimate, oti keirau painia sara kei Ta ena 1971. Ia ena 1973 niu yabaki 20, e takali tale ga o Ta. Dua na ka noqu galili ni rau sa yali na noqu itubutubu. Ia na inuinui “dei qai kaukaua” e vakamacalataki ena iVolatabu e vakaukauataki au meu kua ni yalolailai, meu volekati Jiova tiko ga. (Iper. 6:19) Sega ni dede nona takali o Ta, au vakadonuya na ilesilesi meu lai painia lavotaki ena yanuyanu tu yawa o Coron, ena yasana o Palawan.

Au yabaki 21 niu yaco i Coron. Niu susu madrai, au kurabui ni levu na vanua e  sega ni vakalivaliva, e lailai na wai, e vica ga na motoka. Nira lewe vica ga na mataveitacini tagane, e sega ni dua na noqu itokani painia, eso na gauna au na vunau taudua ga. Ena imatai ni vica na vula, au nanumi ratou vakalevu na noqu vuvale kei na itokani. Ena bogi au dau sarava na kalokalo, e tuturu na wainimataqu. Au vinakata sara ga meu biuta noqu ilesilesi meu lesu i vale.

Ena gauna qori, au na talaucaka na lomaqu vei Jiova. Au dau vakasamataka vakatitobu na ka au wilika ena iVolatabu kei na noda ivola. Levu na gauna au dau vakasamataka na Same 19:14. Au qai kila ni “noqu Uluvatu kei na noqu iVakabula” o Jiova keu vakasamataka na ka e marautaka, me vaka nona cakacaka kei na nona itovo. E yaga vakalevu vei au na ulutaga ni Vale ni Vakatawa “You Are Never Alone.” a Au wilika vakavica vata. Io, au tiko vata kei Jiova ena gauna va qori, au rawa kina ni masu, vuli qai vakasama vakatitobu.

Sega ni dede noqu yaco yani e Coron, au lesi sara meu qase ni ivavakoso. Me vaka ni dua ga na qase, au tekivu liutaka na Koronivuli ni Vuli Vunau e veimacawa, Soqoni ni Cakacaka, Vulivola ni iVavakoso, kei na Vuli Vale ni Vakatawa. Au dau vunau tale ga e veimacawa ena Sigatabu. Dua na ka e macala eke, sa sega na noqu gauna ni galili!

E vuavuaivinaka noqu cakacaka vakaitalatala e Coron, eso noqu vuli iVolatabu era papitaiso sara. Ia e tiko tale ga eso na ka dredre. Eso na gauna, au na taubale me veimama ni siga meu yaco ena yalava, au sega ni kila seu na moce e vei. E okati tale ga ena yalava ni ivavakoso e levu na yanuyanu lalai. Au dau vodo idinicavu ena wasawasa voravora, au sega tu mada ga ni kila na qalo! Ia e taqomaki au o Jiova ena gauna dredre qori, e vakacegui au tale ga. Au qai kila ni vakarautaki au tiko o Jiova ena levu tale na ka dredre ena noqu ilesilesi tarava.

Ena 1978 au lesi i Papua Niukini, ena vualiku kei Ositerelia. E levu na veiulunivanua e Papua Niukini, e voleka ni tautauvata kei na levu kei Sipeni. Au kurabuitaka nira kila e voleka ni tolu na milioni e sivia ni 800 na vosa. Vinaka ga ni levu era kila na vosa na Pidgin, dau kilai me Tok Pisin.

Au a lesi vakalekaleka ena ivavakoso vakavalagi ena koroturaga o Port Moresby. Ia oti qori au toki ena ivavakoso vosa vakaTok Pisin, au vulica tale ga na vosa qori. Au muria na ka au vulica ena cakacaka vakavunau. Qori e totolo kina noqu kila na vosa. Sega ni dede, au sa rawa ni vunau ena vosa vakaTok Pisin ena soqoni. Ni bera ni dua na yabaki noqu yaco yani e Papua Niukini, au kurabui niu lesi meu ivakatawa ni tabacakacaka ena ivavakoso vosa vakaTok Pisin ena vica na yasayasa lelevu.

Ni veiyawaki na ivavakoso, au tuvanaka e levu na soqo ni tabacakacaka, e levu tale ga noqu veilakoyaki. Ni se qai tekivu, au galili  niu lako ena dua na vanua vou, dua na vosa vou, e vou tale ga na kena itovo. Ni levu na veiulunivanua kei na vanua sukusukura, au sega ni sikova rawa kina e levu na ivavakoso niu muri e vanua. Ya na vuna e voleka ni veimacawa au vodo waqavuka. Eso na gauna, o yau duadua ga na pasidia ni waqavuka lalai. Au rerevaka sara ga qori ni vakatauvatani kei na vodo waqa!

E vica ga era vakatalevoni, au dau volavola gona ina ivavakoso. Ia levu na gauna au dau liu tale ni bera yani na ivola. Au na tarogi ira sara na lewenikoro meu kila na vanua era tiko kina na dautukutuku. Ia na gauna kece au raici ira kina na mataveitacini, dua na ka nodra marau kei na loloma. Au vakasamataka kina na noqu sasaga. Au vakadinadinataka na veitokoni i Jiova ena levu na sala, au vakila ni keirau veivolekati sara.

Ena imatai ni noqu soqoni ena yanuyanu o Bougainville, rau matadredredre mai vei au e dua na veiwatini, rau qai taroga: “O kilai keirau?” Au sa qai vakasamataka niu a vunau vei rau niu yaco yani e Port Moresby. Au tekivu vuli iVolatabu kei rau, oti au qai soli rau vua e dua na tacida e kea. Ia qo rau sa papitaiso! Qori e dua vei ira na ka au vakalougatatataki kina ena tolu na yabaki au tiko e Papua Niukini.

Ni bera niu biuti Coron ena 1978, au sotava e dua na tacida yalewa totoka o Adel, e dau vakuai koya. E painia tudei tiko, e qarava tale ga e rua na luvena o Samuel kei Shirley, vaka kina o tinana sa qase sara. Ena Me 1981, au lesu ina Yatu Filipaini meu vakamautaki Adel. Ni keirau vakamau oti, keirau painia tudei vata, keirau qarava tale ga na neirau vuvale.

Ni sa tiko mada ga na noqu vuvale, au lesi tale ena 1983 meu painia Iavotaki ena yanuyanu o Linapacan, ena yasana o Palawan. Keitou toki vakavuvale ena vanua yawa qo, e sega ni dua na tacida e tiko kina. E takali o tinai Adel ni oti e dua na yabaki. Ia keitou ogaoga tiko ga ena cakacaka vakaitalatala, e vakacegui keitou sara ga ena gauna dredre qori. E tauyavu e levu na vuli iVolatabu e Linapacan, era toso vinaka sara. Sega ni dede sa vinakati e dua na Vale ni Soqoni lailai. Keitou mani tara e dua. Ena ikatolu ni yabaki neitou tiko e kea, keitou marau nira tiko ena iVakananumi e le 110. Ni keitou sa biubiu, levu era toso mera papitaiso.

Ena 1986, au lesi ena yanuyanu o Culion, era tiko kina na tauvi vukavuka. Oti qori e lesi tale ga o Adel me painia lavotaki. Ni se qai tekivu, keitou lomaleqa ni vunau vei ira na vukavuka. Era vakadeitaka vei keitou na dautukutuku e kea nira sa qaravi oti vakavuniwai na vukavuka, e dredre gona me dewa. Era tiko ena soqoni eso na vukavuka ena nona vale e dua na tacida yalewa. Toso na gauna keitou marau me keitou vunautaka na inuinui ena iVolatabu vei ira era  nanuma ni sega ni taleitaki ira na Kalou kei na tamata. Dua na ka nodra marau na tauvimate nira vulica ni dua na gauna era sa na bulabula vinaka.​—Luke 5:​12, 13.

Erau matau vakacava na gone e Culion? Keirau sureta e rua na goneyalewa itabagone mai Coron me rau dau veimaliwai kei rau na gone. Eratou marautaka o Samuel, Shirley, kei rau na goneyalewa qori me ratou vukea e levu tale mera kila na dina, ratou vuli tale ga kei na levu na gone. Ia o yau kei Adel keirau vuli kei na nodra itubutubu. Dua na gauna keitou vuli iVolatabu kei na 11 na vuvale. Sega ni dede, era toso vinaka e levu na vuli iVolatabu, tauyavu sara e dua na ivavakoso vou!

Ena gauna ya, au qase ni ivavakoso taudua ena vanua qori. E kerei au gona na valenivolavola ni tabana meu liutaka na soqoni e veimacawa vei ratou na le walu na dautukutuku e Culion, meu cakava tale ga qori vei ratou na le ciwa na dautukutuku ena koro o Marily, e tolu na aua na vodo idinicavu. Ni oti na soqoni e kea, keitou na taubale vakavuvale me vica na aua ena veiulunivanua me caka na vuli iVolatabu ena koro o Halsey.

Toso na gauna, levu era lako mai na dina e Marily kei Halsey, mani tara na Vale ni Soqoni ena vanua ruarua qori. Me vaka ga mai Linapacan, era vakarautaka na mataveitacini kei na tataleitaki na iyaya ni vale kei ira na tara vale. Na Vale ni Soqoni e Marily e rawa nira soqoni kina e le 200, e vakalevutaki tale ga me rawa ni keimami soqoni kina ena soqo ni tabacakacaka.

Ena 1993 ni rau sa ka lelevu na gone, keirau sa veisiko kei Adel ena ivavakoso ena Yatu Filipaini. Ena 2000, au lai vuli ena Koronivuli ni Vuli Veiqaravi Vakaitalatala meu rawa ni veivakavulici ena koronivuli qori. Au nanuma ni sega ni ganiti au na itavi qo, ia e dau vakayaloqaqataki au o Adel. E tukuna ni o Jiova ena vakaukauataki au meu qarava na ilesilesi vou qo. (Fpai. 4:13) E vakadinadinataka qori o Adel ni a tauvimate tiko ni qarava nona ilesilesi.

 Ena 2006 niu veivakavulici tiko, e laurai vei Adel na mate na Parkinson. Dua na ka neirau kidroa! Niu vakatututaka me cegu na neirau ilesilesi meu qaravi koya, e kaya o Adel: “Yalovinaka, raica mai e dua na vuniwai ena vukei au ena mate qo, au kila ni na vukei kedaru o Jiova me daru tomana nodaru ilesilesi.” Ena ono na yabaki tarava, e qaravi Jiova tiko ga o Adel, e sega ni vosakudrukudru. Ni sa dredre me taubale, ena dabe ena idabedabe qiqi me vunau kina. Ni sa dredre me vosa, ena tukuna ga e dua se rua na vosa ni saumitaro ena soqoni. Era dau volavola vei Adel na mataveitacini mera vakavinavinakataka nona ivakaraitaki ni vosota me yacova ni takali ena 2013. E sivia ni 30 na yabaki neirau veitomani kei na watiqu yalodina, e dauloloma tale ga. Ia qo au sa vakila tale na galili.

E vinakata o Adel meu tomana tiko ga noqu ilesilesi, qori na ka au cakava. Au vakaogai au ena levu na ka, e lailai kina noqu galili. Ena 2014 ina 2017, au lesi meu sikova na ivavakoso vosa vakaTagalog ena veivanua e vakadredretaki kina noda cakacaka. Oti qori au sikova na ivavakoso vosa vakaTagalog e Taiwan, Merika, kei Kenada. Ena 2019, au veivakavulici ena Koronivuli ni iTalatala ni Matanitu e Idia kei Tailadi ena vosa vakavalagi. Au marautaka vakalevu na ilesilesi kece qori. Dua na ka na noqu marau niu vakaogai au ena qaravi Jiova.

Ena noqu ilesilesi kece, au veivolekati kei ira na mataveitacini, e sega kina ni rawarawa meu biuti ira. Ena gauna va qori, au vulica meu nuitaki Jiova vakatabakidua. Au vakadinadinataka vakalevu nona veitokoni, e rawarawa kina meu ciqoma mai vu ni lomaqu na veiveisau e salavata mai. Nikua au sa painia lavotaki tiko e Filipaini. Au marau meu lewena e dua na ivavakoso vou, era dau veitokoni, era dauloloma. Au marau tale ga meu raici Samuel kei Shirley ni rau vakatotomuria na vakabauta nei tinadrau.​—3 Joni 4.

Io, au sotava na veika dredre ena noqu bula, qori e wili kina noqu raica sara ga na rarawa nei watiqu kei na nona mai takali ena dua na mate rerevaki. Au saga tale ga meu matau ena levu na ituvaki vovou. Ia au raica ni o Jiova e “sega ni yawa . . . vei keda yadua.” (Caka. 17:27) E “sega ni lekaleka” na liga i Jiova me tokoni ira nona dauveiqaravi, me vakaukauataki ira tale ga ena veivanua yawa era tu kina. (Aisea 59:1) E tiko vata kei au na noqu Uluvatu o Jiova ena noqu bula taucoko, ya na vuna au marau kina. Au sega ni tiko taudua.