1-2. Sala cava eda tautauvata kina kei na cauravou e tukuni ena parakaravu 1?

 VAKASAMATAKA e dua na cauravou e susu ena vuvale vutuniyau. Dua na siga e yaco e dua na ka rarawataki, rau mate nona itubutubu. E mositi koya sara ga. Oti qori, e rogoca eso tale na itukutuku ca. E qai kila ni rau vakasabusabutaka nona itubutubu na nodratou ilavo vakavuvale qai levu tu nodrau dinau. Sa na sega gona ni taukena o cauravou e dua na iyau. Ena vinakati ga me sauma kece na dinau, ia era vinakata na dau soli dinau me saumi yani vakatotolo. Sa na sega tu ga ni sauma rawa na dinau qori.

² Eso na sala eda tautauvata kina kei na cauravou qori. Rau uasivi noda itubutubu o Atama kei Ivi, rau bula tale ga ena dua na parataisi totoka. (Vkte. 1:27; 2:​7-9) A rawa sara ga ni rau marautaka nodrau bula me tawamudu. Ia e qai yaco e dua na ka rarawataki, ya ni rau valavala ca. Rau mani vakatalai mai Parataisi, rau sega tale ga ni bula tawamudu. Na ivotavota cava e rawa ni rau solia vei ira nodrau kawa se bera mai? E kaya na iVolatabu: “Ena vuku ni dua ga na tamata [o Atama] e curu kina i vuravura na ivalavala ca, kei na mate ena vuku ni ivalavala ca, mani dewa na mate vei ira na tamata kece ga ni sa valavala ca na tamata kece ga.” (Roma 5:12) Na ivotavota e solia vei keda o Atama, ya na ivalavala ca, e kena itinitini na mate. Na ivalavala ca eda sucu kaya e  vaka e dua na dinau levu eda na sega ni sauma rawa.​—Same 49:8.

 3. Na cava e tukuni kina ni noda ivalavala ca e vaka na “dinau”?

³ E tukuna o Jisu ni ivalavala ca e vaka na “dinau.” (Maciu 6:​12, vmr.; Luke 11:​4, vmr.) Nida valavala ca, e vaka eda dinau vei Jiova. E vinakati meda sauma na itotogi ni ivalavala ca. Ia nida sega ni sauma rawa na dinau qori, ena qai boko ga nida mate.​—Roma 6:​7, 23.

 4. (a) Ke da sega ni vukei na tamata ivalavala ca, na cava ena yacovi keda? (Same 49:​7-9) (b) Na cava e vakaibalebaletaka na vosa “ivalavala ca” ena iVolatabu? (Raica na kato “ iValavala Ca.”)

⁴ Vakacava e rawa ni rawati tale na ka kece a kau tani vei Atama kei Ivi? Ena sega ni rawa ena noda kaukaua ga. (Wilika Same 49:​7-9.) Ke da sega ni vukei, ena sega noda inuinui meda bula tale se vakaturi. Nida mate eda sa na sega ni bula tale me vaka ga na manumanu.​—Dauv. 3:19; 2 Pita 2:12.

 5. Na cava e cakava na Tamada dauloloma o Jiova me bokoci kina noda ivalavala ca? (Raica ena waqana.)

⁵ Vakasamataka mada na cauravou sa tukuni oti mai ena parakaravu 1. Ena vakacava nona rai ke vinakata e dua na turaga vutuniyau me sauma kece nona dinau? E macala ga ni na marautaka vakalevu na cauravou qori na nona lomasoli na turaga ya. Na Tamada dauloloma tale ga o Jiova e vakarautaka vei keda e dua na iloloma me bokoci kina na ivalavala ca eda sucu kaya mai ena vuku i Atama. E vakamacalataka va qo o Jisu: “Na levu ni nona lomani vuravura na Kalou e solia kina na Luvena e duabau ga e bulia, mera kua ni rusa kina o ira kece na vakaraitaka nodra vakabauti koya, mera rawata ga na bula tawamudu.” (Joni 3:16) Na iloloma tale ga qori e rawa nida veiwekani vinaka kina kei Jiova.

 6. Na vosa cava eda na veivosakitaka ena ulutaga qo? Na vuna?

⁶ Ena yaga vakacava vei keda na iloloma talei qo me vosoti kina noda ivalavala ca, se “dinau”? E laurai na kena isau ena ivakavakayagataki ni vica na vosa qo ena iVolatabu, me vaka na veivakaduavatataki, veisorovaki, veiyaloni, ivoli, vakabulai se sorovaki, kei na okati me yalododonu. Eda na veivosakitaka ena ulutaga qo na ibalebale ni vosa yadua qori. Nida vakasamataka vakatitobu na kena ibalebale, eda na vakavinavinakataka vakalevu na yavu ni nona veivosoti o Jiova.

 NA INAKI: VEIVAKADUAVATATAKI SE VEIYALONI

 7. (a) Na cava rau sega ni rawata o Atama kei Ivi? (b) Nida kawa mai vei rau, na cava e vinakati vei keda? (Roma 5:​10, 11)

⁷ Ni rau valavala ca o Atama kei Ivi, rau sa sega ni bula tawamudu, rau sega tale ga ni veiwekani voleka kei na Tamadrau o Jiova. Rau a lewe tu ni vuvale ni Kalou ni bera ni rau valavala ca. (Luke 3:38) Ia ni rau talaidredre vei Jiova, rau vakatalai kina mai na vuvale qori ni bera ni rau vakaluveni. (Vkte. 3:​23, 24; 4:1) Nida kawa mai vei rau, e vinakati gona meda veiyaloni tale kei Jiova. (Wilika Roma 5:​10, 11.) Kena ibalebale, meda bucina e dua na veiwekani vinaka kei koya. E tukuni ena dua na ivola, na vosa vaKirisi ni “veiyaloni” e vakayagataki eke, e rawa ni kena ibalebale “veitokani kei na kemu meca.” Io, o Jiova sara ga e vakaliuliu me rawati kina qori. Ena sala cava?

NA ITUVATUVA: VEISOROVAKI

 8. Na cava na (a) veisorovaki? (b) veiyaloni?

⁸ Na veisorovaki, ya na ituvatuva e vakarautaka o Jiova meda veiwekani vinaka kina kei koya na tamata ivalavala ca. Qo e okati kina nona solia e dua na ka me rawati kina e dua tale na ka e veirauti vinaka. Ni caka qori, e rawati tale kina na ka sa kau tani se vakarusai. E vakayagataka na iVolatabu vaKirisi vaKarisito e dua na vosa veiwekani e tautauvata na kena ibalebale kei na “veisorovaki,” ya na veiyaloni. (Roma 3:25) Na veiyaloni, ya nona vakadonuya o Jiova meda duavata kei koya, meda veiwekani vinaka tale ga kei koya.

 9. Na ituvatuva cava e vakarautaka o Jiova me vosoti kina nodra ivalavala ca na Isireli?

⁹ E vakarautaka o Jiova e dua na ituvatuva me vosoti kina nodra ivalavala ca na Isireli, me vinaka tale ga nodra veiwekani kei koya. E Isireli, e dau soqovi e veiyabaki na Siga ni Veibuluti. Ena siga qori, ena cabora na bete levu na isoro manumanu ena vukudra na lewenivanua. Macala ga ni sega ni rawa ni bokoca vakadua na ivalavala ca na isoro manumanu, baleta ni lolovira na manumanu ni vakatauvatani kei na tamata. Ia kevaka wale ga era cabora na Isireli era veivutuni na isoro e vakadonuya o Jiova, ena yalorawarawa me vosota na nodra ivalavala ca. (Iper. 10:​1-4) Kena ikuri, na nodra vakacaboisoro ena Siga ni Veibuluti kei na so tale na gauna, era nanuma tiko kina na Isireli nira kawa ivalavala ca, e vinakati tale ga e dua na kena iwali tudei.

10. Na ituvatuva tudei cava e vakarautaka o Jiova me vosoti kina noda ivalavala ca?

¹⁰ Na ituvatuva tudei cava e vakarautaka o Jiova me vosoti kina noda ivalavala ca? E tuvanaka me “cabori ga vakadua” o Luvena lomani, “me colata na nodra ivalavala ca e le levu.” (Iper. 9:28) Io, e solia o Jisu na “nona bula me kedra ivoli e le levu.” (Maciu 20:28) Na cava na ivoli?

NA KA E SOLI: NA IVOLI

11. (a) Me vaka e tukuni ena iVolatabu, na cava na ivoli? (b) O cei e rawa ni sauma?

¹¹ E kaya na iVolatabu, na ivoli na ka e soli me rawa kina na veisorovaki kei na veivakaduavatataki. a Mai na rai i Jiova,  qori na yavu e rawati tale kina na ka sa kau tani. Ena sala cava? Nanuma tiko, rau sa sega ni bula uasivi o Atama kei Ivi, rau sa sega tale ga ni bula tawamudu. E vinakati gona na ivoli e veirauti vinaka kei na ka sa kau tani. (1 Tim. 2:6) E rawati ga qori ke sauma e dua na tagane uabula (1) e uasivi; (2) e rawa ni bula tawamudu e vuravura; (3) e yalorawarawa tale ga me solia se cabora nona bula ena vukuda. Qori ga na sala e saumi se sorovaki kina na bula sa kau tani.

12. Na cava e rawa ni sauma kina o Jisu na ivoli?

¹² Dikeva mada e tolu na vuna e rawa ni sauma kina o Jisu na ivoli. (1) E uasivi o koya, “e sega ni valavala ca.” (1 Pita 2:22) (2) Qori na vuna e rawa ni bula tawamudu kina e vuravura. (3) E yalorawarawa me mate, me cabora nona bula ena vukuda. (Iper. 10:​9, 10) E uasivi na bula i Jisu me vakataki Atama ga ni bera ni valavala ca. (1 Kor. 15:45) Ni mate gona o Jisu e rawa ni sorovaka se bokoca na ivalavala ca i Atama, me rawati tale kina na ka sa kau tani vua. (Roma 5:19) Koya gona, o Jisu na “iotioti ni Atama.” E sega tale ni vinakati e dua na tamata uasivi me mai sauma na ka sa kau tani vei Atama. E cabora ga “vakadua” o Jisu na nona bula.​—Iper. 7:27; 10:12.

13. Na cava na duidui ni ituvatuva ni veisorovaki kei na ivoli?

¹³ Na cava na duidui ni ituvatuva ni veisorovaki kei na ivoli? Na ituvatuva ni veisorovaki, ya na ka e cakava na Kalou me veiyaloni tale kina kei na kawatamata. Na ivoli, na ka e soli me rawa ni sorovaki kina na kawatamata ivalavala ca. Qori e dusia na dra talei i Jisu e cabora ena vukuda.​—Efeso 1:7; Iper. 9:14.

KENA YAGA: VAKABULAI, OKATI ME YALODODONU

14. Na cava eda na dikeva qo? Na vuna?

¹⁴ Na cava na yaga ni veisorovaki? E vakayagataka na iVolatabu e vica na vosa me vakabibitaka na kena yaga. E via tautauvata na ibalebale ni vosa qori, ia era vakabibitaka e dua na tikina me baleta na ituvatuva ni veisorovaki e rawati kina na veivosoti i Jiova. Ia nida dikeva e rua na vosa qori, eda na raica na sala e yaga kina vei keda yadua.

15-16. (a) Na cava e vakaibalebaletaka na vosa “volia lesu”? (b) E yaga vakacava vei keda?

¹⁵ Ena iVolatabu, na vosa vakabulai se sorovaki e dusia noda sereki ni sa saumi na ivoli. E vakamacalataka va qo na yapositolo o Pita: “Oni kila, na ka e caca wale, na siliva kei na koula, a sega ni sereki kemuni [kir., “oni voli, oni sorovaki”] mai na nomuni ivalavala tawayaga e dewa mai vei ira na tukamuni. Oni sereki ga ena dra talei i Karisito, me vaka na dra ni lami savasava e sega ni ca e dua na tikina.”​—1 Pita 1:​18, 19; vmr.

¹⁶ Ena vuku ni ivoli ni veisereki, eda sa galala mai na ivalavala ca kei na mate e dau vakararawataki keda vakalevu. (Roma 5:21) Eda marau vakalevu ni rau voli keda lesu o Jiova kei Jisu ena dra talei i Luvena.​—1 Kor. 15:22.

17-18. (a) Na cava na ibalebale ni okati me yalododonu? (b) E yaga vakacava vei keda?

¹⁷ Na ibalebale ni okati me yalododonu, ya ni sa bokoci vakadua na keda itotogi. Ni cakava qori o Jiova, e sega ni vakaleqa na nona lewadodonu. E sega ni okati keda o Jiova meda yalododonu ena vuku ni noda sasaga vakataki keda, e sega tale ga ni vakadonuya na ivalavala ca. Ia nida vakabauta na  ituvatuva ni veisorovaki kei na ivoli, e rawa kina ni bokoca o Jiova na noda dinau.​—Roma 3:24; Kala. 2:16.

¹⁸ E yaga vakacava qori vei keda? Kena ivakaraitaki, o ira na digitaki mera veiliutaki kei Jisu i lomalagi era sa okati mera yalododonu nira luve ni Kalou. (Taito 3:7; 1 Joni 3:1) Sa vosoti tale ga na nodra ivalavala ca. E vaka ga era sega ni cakava e dua na cala, sa rawa gona nira veiliutaki ena Matanitu ni Kalou. (Roma 8:​1, 2, 30) O ira na nuitaka na bula e vuravura era okati mera yalododonu nira itokani ni Kalou, sa vosoti tale ga na nodra ivalavala ca. (Jeme. 2:​21-23) E rawa nira na sega tale ni mate na lewe ni isoqosoqo levu era bula sivia na Amaketoni. (Joni 11:26) Kena ikuri, o ira “na yalododonu” kei ira na “sega ni yalododonu” era moce tu ena ibulubulu, era na vakaturi. (Caka. 24:15; Joni 5:​28, 29) O ira kece na dauveiqaravi i Jiova era talairawarawa e vuravura era na “vakila na galala lagilagi era vakila tu na luve ni Kalou.” (Roma 8:21) Sa dua dina na veivakalougatataki totoka e rawati ena ituvatuva ni veisorovaki, ya meda vakaduavatataki se veiyaloni tale kei na Tamada!

19. Sa veisau vakacava na keda ituvaki? (Raica tale ga na kato “ Kena iBalebale Vei Keda.”)

¹⁹ Na keda ituvaki e vaka sara ga na cauravou e tukuni ena imatai ni parakaravu, sa oti vakadua na nona iyau, e levu tale tu ga nona dinau, sa sega ni saumi rawa. Ia e qai vukei keda o Jiova. Ena vuku ni ituvatuva ni veisorovaki kei na saumi ni ivoli, e veisau kina na keda ituvaki. Noda vakabauti Jisu Karisito e rawa kina nida vakabulai se sereki mai na ivalavala ca kei na mate. Sa rawa tale ga ni bokoci na noda ivalavala ca. Koya e bibi duadua, eda sa rawa ni veiwekani vinaka kei na Tamada vakalomalagi dauloloma o Jiova.

20. Na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga tarava?

²⁰ Nida vakasamataka vakatitobu na ka rau cakava ena vukuda o Jiova kei Jisu, dua na ka noda vakavinavinakataki rau mai vu ni lomada. (2 Kor. 5:15) E tiko na noda inuinui ni rau vukei keda! Na cava na yaga ni veivosoti i Jiova vei keda yadua? Ena veivosakitaki qori ena ulutaga tarava.