1-2. Na cava eda tiko kina ena iVakananumi e veiyabaki?

 RAUTA ni 2,000 na yabaki sa oti, e solia nona bula o Jisu ena vukuda me rawa nida nuitaka na bula tawamudu. Ena bogi ni bera ni mate, e vakaroti ira nona imuri o Jisu mera nanuma na ka vinaka e cakava ena dua na soqo rawarawa ga e vakayagataki kina na madrai kei na waini.—1 Kor. 11:23-26.

² Eda talairawarawa ena ivakaro i Jisu nida lomani koya vakalevu. (Joni 14:15) Ena gauna ni iVakananumi e veiyabaki, eda vakaraitaka noda vakavinavinakataka na ka e cakava ni tiko na gauna meda vakasamataka kina na ibalebale ni nona mate, salavata kei na noda masu. Eda marau tale ga meda vakalevutaka noda cakacaka vakaitalatala, meda uqeta e levu mera tomani keda ena soqo bibi qo. Kena ikuri, eda vakadeitaka me kua ni dua na ka e tarova noda tiko ena iVakananumi.

3. Na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga qo?

³ Ena ulutaga qo, eda na dikeva e tolu na sala eda sasaga kina na tamata i Jiova meda vakananuma na mate i Jisu: (1) nida muria na iwalewale e cakava o Jisu, (2) nida sureta eso tale ina iVakananumi, kei na (3) noda tiko ena iVakananumi ni dredre na ituvaki.

4. Na ka dina cava eda vulica ena iVakananumi e veiyabaki? Cava meda kua ni vakawalena kina na ka dina qori? (Luke 22:19, 20)

⁴ Ena iVakananumi e veiyabaki eda rogoca na ivunau  vakaivolatabu e sauma vakamatata e levu na taro. Eda vulica na vuna e yaga kina na ivoli vua na kawatamata kei na nona rawa ni bokoca na nodra ivalavala ca e levu na nona mate e dua na tamata. Eda vulica tale ga na ibalebale ni madrai kei na waini, kei ira na vakayagataka. (Wilika Luke 22:19, 20.) Eda vakasamataka vakabibi na veivakalougatataki era marautaka o ira na nuitaka na bula e vuravura. (Aisea 35:5, 6; 65:17, 21-23) Meda kua ni vakawalena na veika dina qori ni vica vata na bilioni era sega ni kila tu na bibi ni isoro i Jisu, era sega ni vakavinavinakataka. Era sega tale ga ni muria na kena iwalewale e cakava o Jisu me baleta na iVakananumi ni nona mate. Na vuna?

5. Ni ratou sa mate e levu na yapositolo i Jisu, era vakananuma vakacava e levu na mate i Jisu?

⁵ Ni ratou mate oti ga e levu na yapositolo i Jisu, era lewena sara na ivavakoso e levu na lotu vaKarisito lasu. (Maciu 13:24-27, 37-39) Era “vakatanitaka na ivakavuvuli dina mera vakacalai ira kina na tisaipeli mera muri ira.” (Caka. 20:29, 30) Dua na ‘ivakavuvuli era vakatanitaka’ na lotu vaKarisito lasu oya ni o Jisu e sega ni solia na yagona me “cabori ga vakadua me colata na nodra ivalavala ca e le levu,” me vaka e tukuna na iVolatabu, ia era kaya me vuki cabora tiko ga na yagona. (Iper. 9:27, 28) Levu nikua era vakabauta na ivakavuvuli lasu qori. Era lotu vakawasoma mera vakananuma na ka e vakatokai ena gauna qo me “iSoro ni Misa Tabu,” b ena so na gauna e veisiga. Eso tale na isoqosoqo lotu era sega ni vakananuma wasoma na mate i Jisu, ia e sega ni matata sara vei ira na lewenilotu na ka e rawati ena isoro i Jisu. Eso era taroga, ‘E vosoti na noqu ivalavala ca ena mate i Jisu?’ Na cava era taroga kina qori? Ena so na ituvaki, era vakabauta na ka era tukuna eso ni ivalavala ca e sega ni vosoti ena vuku ni mate i Jisu. Na cava era cakava na imuri dina i Jisu mera vukei ira qori mera kila na ibalebale ni isoro i Jisu kei na sala donu me vakananumi kina na nona mate?

6. Ena 1872 na cava e dikeva e dua na ilawalawa gonevuli ni iVolatabu?

⁶ Ena 1870, e tekivu vulica vinaka na iVolatabu e dua na ilawalawa gonevuli ni iVolatabu e liutaka o Charles Taze Russell. Era via kila na ka dina me baleta na yaga ni isoro i Jisu kei na sala me vakananumi kina nona mate. Ena 1872 era dikeva ena nodra vulica na iVolatabu ni vakarautaka o Jisu na isoro vua na kawatamata taucoko. E sega ni tu ga vei ira na ka era kila qo. Era kacivaka yani nira tabaka ena ivola, niusipepa, kei na mekesini. Tekivu qori era vakatotomuri ira na lotu vaKarisito ena imatai ni senitiuri nira soqoni vakadua e veiyabaki mera vakananuma na mate i Karisito.

7. E yaga vakacava vei keda nodra vakekeli na ilawalawa gonevuli ni iVolatabu ena gauna ya?

⁷ E yaga vei keda ena gauna qo nodra vakekeli na tagane lotu vaKarisito ena gauna ya. Ena sala cava? Ena veitokoni i Jiova e matata vei keda na isoro i Jisu kei na ka e rawati kina. (1 Joni 2:1, 2) Eda vulica tale ga ni tukuna na iVolatabu ni rua na inuinui vei ira na vakamarautaka na Kalou, oya ni so era na bula tawamate i lomalagi, e vica vata tale ga na milioni era nuitaka na bula tawamudu e vuravura.  Eda toro voleka vei Jiova nida vakasamataka na levu ni nona lomani keda kei na kena yaga yadudua vei keda na isoro i Jisu. (1 Pita 3:18; 1 Joni 4:9) Me vakataki ira na tacida yalodina ena gauna sa oti, eda sureti ira eso tale mera tomani keda ena iVakananumi me salavata kei na ka e cakava o Jisu.

8. Na cava era cakava na tamata i Jiova mera sureta kina eso tale ina iVakananumi? (Raica na iyaloyalo.)

⁸ Era dau veisureti na tamata i Jiova ina iVakananumi me vica vata na yabaki. Tekivu ena 1881, era sureti na mataveitacini e Merika mera sota vata ena dua na vale i Allegheny, Pennsylvania, mera vakananuma kina na mate i Karisito. Toso na gauna era cakava ga nodra iVakananumi na dui ivavakoso. Ena Maji 1940, e tukuni vei ira na dautukutuku mera veisureti ena nodra yalava vei ira na tataleitaki. Ena 1960 e vakarautaka ena imatai ni gauna na Peceli na ivola ni veisureti tabaki me vakau ina ivavakoso. Me yacova mai na gauna qo e sa tabaki e vica vata na bilioni na ivola ni veisureti ni iVakananumi. Na cava eda vakayagataka kina e levu na gauna kei na sasaga meda veisureti kina?

9-10. E yaga vei cei na noda sasaga meda veisureti ina iVakananumi? (Joni 3:16)

⁹ Dua na vuna eda veisureti kina ina iVakananumi nida vinakata mera kila o ira na tiko ena imatai ni gauna na ka dina e cakava o Jiova kei Jisu ena vukuda kece na kawatamata. (Wilika Joni 3: 16.) Eda nuitaka ni ka era raica se rogoca ena iVakananumi ena uqeti ira mera via kila eso tale na ka, ra qai mai qaravi Jiova. Ena yaga tale ga vei ira eso tale na noda veisureti.

¹⁰ Eda sureti ira tale ga na malumu tu vakayalo. Eda cakava qori mera kila kina ni se lomani ira tiko ga na Kalou. Levu era vakadonuya na noda veisureti da qai marau vakalevu meda raici ira. Na nodra tiko ena iVakananumi era nanuma kina na levu ni nodra marau nira qaravi Jiova ena gauna sa oti. Dikeva mada na ivakaraitaki i Mereoni. c E vakadonui me dautukutuku tale ena gauna ni COVID-19. E kaya ni oti nona tiko ena iVakananumi ni 2021: “Au taleitaka sara ga na iVakananumi qo. Sa oti qo e 20 na yabaki meu vunau tale meu veisureti ina iVakananumi. Au gumatua kina niu vakavinavinakataka na ka e cakava ena vukuqu o Jiova kei Jisu.” (Same 103:1-4) Ke ra ciqoma noda veisureti se sega, eda gumatua tiko ga nida kila ni marautaka o Jiova noda sasaga.

11. E vakalougatataka vakacava o Jiova noda sasaga meda veisureti ina iVakananumi? (Akeai 2:7)

¹¹ E vakalougatataka o Jiova noda sasaga meda veisureti ina iVakananumi. E tu na vakatatabu ni COVID-19 ena 2021, ia e levu duadua na iwiliwili e tiko kina, ya e 21,367,603. Qori e sivia ni vakaruataki na iwiliwili ni iVakadinadina i Jiova e veiyasa i vuravura. Ia e sega ni kauaitaka o Jiova na iwiliwili, e kauaitaki ira yadudua ga na tamata. (Luke 15:7; 1 Tim. 2:3, 4) Eda kila ni o Jiova e vakayagataka noda veisureti mera kune kina na yalomalumalumu.—Wilika Akeai 2:7.

12. Na cava e vakadredretaka noda tiko ena iVakananumi? (Raica na iyaloyalo.)

¹² E parofisaitaka o Jisu nida na sotava e levu na ituvaki dredre ena iotioti ni veisiga me vaka na nodra veitusaqati na lewenivuvale, veivakacacani, ivalu, matedewa kei na levu tale. (Maciu 10:36; Mari. 13:9; Luke 21:10, 11) Ena so na gauna e vakadredretaka na ituvaki qori na noda vakananuma na mate i Jisu. Na cava mera cakava na mataveitacini mera vosota, ia e vukei ira vakacava o Jiova?

13. E vakalougatataka vakacava o Jiova nona yaloqaqa o Artem kei na nona sasaga me cakava na iVakananumi e valeniveivesu?

¹³ Vesu. O ira na tacida era bala e valeniveivesu ena vuku ni nodra vakabauta, era saga mera dau vakananuma na mate i Jisu. Vakasamataka na ivakaraitaki nei Artem. Ena gauna ni iVakananumi ena 2020 e vesu tu ena dua na sela e 17 na mita vakarivirivi, e rawa nira tiko kina e lima na kaivesu. E se rawa ga ni kumuna na veika e gadrevi me caka kina na madrai kei na waini ni iVakananumi. E tuvanaka tale ga me vakarautaka na ivunau ni iVakananumi. Ia era dau kana tavako qai vosavosa ca na vo ni kaivesu. Na cava e cakava? E kerei ratou me ratou kua ni vosavosa ca se vakatavako me dua na aua. E kurabui o Artem ni ratou vakadonuya na vo ni kaivesu me ratou kua ni vakatavako se vosa ca ena gauna ni iVakananumi. E tukuna o Artem, “Au kaya meu vakamacalataka vei ratou na iVakananumi.” Ratou sega ni via rogoca. Ia ni oti nodratou raica, ratou rogoca na ka e cakava o Artem me baleta na iVakananumi,  eratou tarogi koya sara ena so na taro.

14. Na cava era cakava na tamata i Jiova me vakayacori kina na iVakananumi ena gauna e tete tiko kina na COVID-19?

¹⁴ Na matedewa na COVID-19. Ni tete na matedewa qo, e sega ni rawa vei ira na tamata i Jiova mera soqoni vata mera cakava na iVakananumi. Ia e sega ni tarova na nodra sasaga. d Na ivavakoso era sema ina Internet era cakava na iVakananumi ena vidio. Ia vakacava o ira na vica vata na milioni era sega ni rawa ni sema ina Internet. Ena so na vanua e tuvanaki me kaburaki na vunau ena tivi se retio. Kena ikuri, e katona na valenivolavola na ivunau ni iVakananumi ena sivia na 500 na vosa me rawa nira rogoca o ira na tiko vakayawa. Era tuvanaka na tacida gugumatua me vakau na katokatoni qori.

15. Na cava o vulica ena nona ivakaraitaki o Sue?

¹⁵ Veitusaqati ena vuvale. Eso e dredre mera tiko ena iVakananumi nira tusaqati  e vale. Dikeva na ivakaraitaki ni dua na goneyalewa e vuli iVolatabu tiko na yacana o Sue. Ena 2021 ena siga ni bera na iVakananumi, e tukuna o Sue vua nona qasenivuli ni na sega ni rawa ni tiko ena iVakananumi ni ratou veitusaqati e vale. E wilika o nona qasenivuli na Luke 22:44. E vakamacalataka vua ni gauna eda sotava kina na dredre, eda vakatotomuria na ivakaraitaki i Jisu nida masu vei Jiova qai nuitaki koya vakatabakidua. Ena siga tarava, e vakarautaka sara o Sue na madrai kei na waini, e sarava tale ga na porokaramu ni Dikevi ni Tikinivolatabu e Veimataka ena jw.org. Ena yakavi qori ni tiko taudua ena nona rumu, e sema yani ena talevoni. E muri e qai vola o Sue vua nona qasenivuli: “O vakayaloqaqataki au vakalevu enanoa. Au saga sara ga meu tiko ena iVakananumi, na kena vo qai cakava o Jiova. Dua na ka na levu ni noqu marau kei na vakavinavinaka!” O nanuma ni rawa ni vukei iko o Jiova ni o sotava na ituvaki va qori?

16. Eda kila vakacava ni na vakalougatataka o Jiova noda sasaga meda tiko ena iVakananumi? (Roma 8:31, 32)

¹⁶ E marautaka vakalevu o Jiova na noda sasaga meda vakananuma na mate i Jisu. Eda kila ni na vakalougatataki keda nida vakaraitaka noda vakavinavinaka ena ka e cakava ena vukuda. (Wilika Roma 8:31, 32.) Meda vakadeitaka mada ga nida na tiko ena iVakananumi ena yabaki qo, da qai vakalevutaka noda vakaitavi ena veika vakayalo ena iVakananumi.