1. Na cava era dau cakava e levu nikua?

 VAKACAVA o raica ni vaka mera dau nanumi ira ga e levu ena gauna qo? Kena ivakaraitaki, eso era vakayagataka na Internet mera tukutukuni ira kina kei na ka era cakava. Ia e lewe lailai ga era vinakata mera vakarokorokotaka na Kalou o Jiova. Eda na veivosakitaka ena ulutaga qo na ibalebale ni noda vakarokorokotaki Jiova kei na vuna meda cakava kina qori. Eda na vulica tale ga na sala eda na vakacaucautaka kina na Kalou, kei na ka ena cakava o Jiova me vakarokorokotaki kina na yacana ena dua na gauna sa tu qo e liu.

CAVA NA IBALEBALE NI NODA VAKAROKOROKO VEI JIOVA?

2. E vakaraitaka vakacava o Jiova nona lagilagi e Ulu i Saineai? (Raica tale ga ena waqana.)

² Na cava na vakarokoroko se lagilagi? Ena iVolatabu na vosa “vakarokoroko se lagilagi” e rawa ni dusia e dua na ka eda qoroya. E vakaraitaka o Jiova nona lagilagi ni oti ga e vica na siga nodra sereki na Isireli mai na nodra bobula tu mai Ijipita. Vakasamataka mada qo: Vica vata na milioni na Isireli era soqoni yani ena ruku ni Ulunivanua o Saineai mera tavaka nodra Kalou. E solega na ulunivanua na o vavaku, vakasauri ga e kubou mai na ulunivanua. E sakure vakalevu na qele, veitibiyaki na liva, e kurukuru qai rogo levu na domo ni davui. (Lako 19:​16-18; 24:17; Same 68:8) Vakasamataka nodra qoroqoro na Isireli ni vakaraitaka o Jiova nona lagilagi vakatubuqoroqoro.

3. Na cava na kena ibalebale me vakalagilagi o Jiova?

 ³ Vakacava eda rawa ni vakalagilagi Jiova na tamata? Io, e rawa. Dua na sala eda na cakava kina qori nida tukuna yani nona kaukaua levu kei na nona itovo talei. Eda vakalagilagi koya tale ga nida vakavinavinakataka na ka eda cakava ena nona veitokoni. (Aisea 26:12) E ivakaraitaki vinaka o Tui Tevita ni dau vakalagilagi Jiova. Dua na gauna ni masu e matadra na ivavakoso e Isireli, e kaya vua na Kalou: “Kemuni ga Jiova oni cecere, oni kaukaua, oni lagilagi, oni uasivi, oni rokovi, ni nomuni na ka kece mai lomalagi kei vuravura.” Ni masu oti, e “vakavinavinakataki Jiova . . . na ivavakoso taucoko.”​—1 Vei. 29:​11, 20.

4. Sala cava e vakalagilagi Jiova kina o Jisu?

⁴ Ni tiko e vuravura o Jisu e dau vakalagilagi Tamana, ni tukuna ni cakamana rawa ga ena kaukaua e soli vua. (Mari. 5:​18-20) E vakalagilagi Jiova tale ga ena nona dau tukuni Tamana, kei na ka e dau cakava vei ira na lewenivanua. Dua na gauna a veivakavulici tiko o Jisu ena valenilotu. E vakarorogo tiko e dua na yalewa e curumi timoni tiko me 18 na yabaki. E vakavuna na timoni me vakalairoro qai sega ni duri rawa vakadodonu. Sa na rarawa mada ga! E lomani koya o Jisu, e torovi koya yani qai kaya vua ena yalovinaka: “Noqu lewa, o sa vakabulai mai na nomu malumalumu.” E tabaki koya o Jisu, e tucake sara vakadodonu na yalewa qori qai “vakacaucautaka na Kalou” ni sa bula vinaka tale! (Luke 13:​10-13) E tiko na vuna vinaka me vakacaucautaki Jiova kina na yalewa qori, meda cakava tale ga qori.

CAVA E UQETI KEDA MEDA VAKAROKOROKOTAKI JIOVA?

5. Na cava eso na vuna meda dokai Jiova kina?

⁵ Eda vakarokorokotaki Jiova nida dokai koya vakalevu. Na vuna? E kaukaua duadua o Jiova qai sega ni vakaiyalayala nona kaukaua. (Same 96:​4-7) E laurai na levu ni nona vuku ena veika e bulia. E iVurevure ni noda bula, e vakarautaka tale ga na ka meda bula kina. (Vkta. 4:11) E dau yalodina. (Vkta. 15:4) E rawa na ka kece e cakava, e dina tale ga ena nona yalayala. (Josua 23:14) Oya na vuna e tukuna kina o Jeremaia me baleti Jiova: “Vei ira kece na vuku ni veivanua kei na nodra veimatanitu kece, e sega ni dua e vakataki kemuni”! (Jere. 10:​6, 7) Io, e tiko na vuna vinaka meda doka kina na Tamada vakalomalagi. Ia eda sega ni dokai Jiova ga, eda lomani koya tale ga.

6. Na cava eda lomani Jiova kina?

⁶ Eda vakarokorokotaki Jiova nida lomani koya vakalevu. Dikeva e vica na itovo i Jiova e uqeti keda meda lomani koya. E dauyalololoma qai dauveinanumi. (Same 103:13; Aisea 49:15) E kauaitaki keda nida rarawa, e rarawa tale ga. (Saka. 2:8) E vukei keda meda toro voleka vua me noda iTokani. (Same 25:14; Caka. 17:27) E yalomalumalumu tale ga ni “cuva sobu . . . me raica na lomalagi kei vuravura, [me] vakaduria na vakaloloma mai na kuvuniqele.” (Same 113:​6, 7) Qori na vuna eda via vakalagilagia kina noda Kalou cecere.​—Same 86:12.

7. Na cava eda rawa ni cakava?

⁷ Eda vakarokorokotaki Jiova nida vinakata mera kilai koya e levu tale. Levu era sega ni kila na ka dina me baleti  Jiova. Na vuna? E vakamatabokotaka nodra vakasama o Setani ni vakatetea e levu na lasu me baleti Jiova. (2 Kor. 4:4) E vakavuna o Setani mera vakabauta e levu ni dau veitotogitaki o Jiova, e sega ni dauloloma, e vakavuna tale ga na rarawa e vuravura. Ia eda kila na ka dina me baleta noda Kalou! Eda rawa gona ni tukuna na ka dina me baleti koya qai vukea e levu tale mera vakalagilagi koya. (Aisea 43:10) E vakabibitaki ena Same 96 meda vakalagilagi Jiova se vakarokorokotaki koya. Nida veivosakitaka na same qo, vakasamataka na sala o rawa ni vakalagilagi Jiova kina.

SALA CAVA EDA NA ROKOVI JIOVA KINA?

8. Na cava e dua na sala eda na vakarokorokotaki Jiova kina? (Same 96:​1-3)

⁸ Wilika Same 96:​1-3. Eda na vakarokorokotaki Jiova ena ka eda tukuna me baleti koya. E tukuni ena same qo mera “sere vei Jiova” na nona tamata, mera “vakacaucautaka na yacana,” mera “kacivaka e veisiga na itukutuku vinaka ni nona veivakabulai” qai “tukuna na nona lagilagi ina veimatanitu.” Qori kece na sala eda vakarokorokotaka kina na Tamada vakalomalagi. Era sega ni tu suka na Jiu yalodina kei ira na lotu vaKarisito ena imatai ni senitiuri mera kacivaka na ka vinaka kece e cakava vei ira o Jiova kei na kena irogorogo. (Tani. 3:​16-18; Caka. 4:29) Eda na vakatotomuri ira vakacava?

9-10. Na cava o vulica ena ivakaraitaki nei Angelena? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

⁹ Rogoca mada nona ivakaraitaki e dua na tacida mai Merika o Angelena. a E yaloqaqa me tukuni Jiova e vanua ni cakacaka. Me vaka ni vou yani o Angelena, e sureti ena dua na bose mera tiko kina na ka vou, me rawa nira vakamacalataki ira. E vakarautaka eso na itaba o Angelena me vakamacalataka nona marau ni mai iVakadinadina i Jiova. Ia ni bera ni vakamacalataki koya, e vakamacalataka e dua na tagane rau cakacaka vata ni susu ena dina. E tukuna eso na ka ca me baleti keda na iVakadinadina i Jiova kei na ka eda vakabauta. E kaya o Angelena: “E tavatukituki na utoqu. Ia au kaya lo ga: ‘Vakacava au na galu tiko ga me tukuni na ka lasutaki me baleti  Jiova? Seu na tukuna e dua na ka meu tokoni koya?’”

¹⁰ Ni vosa oti na tagane qori, e masu lo o Angelena, oti qai tukuna ena yalovinaka vua na tagane ya: “E tautauvata nodaru isususu. Au susu tale ga meu iVakadinadina i Jiova me yacova mai qo.” E sega ni rawarawa na ituvaki qori, ia e dei tu ga o Angelena me vakaraitaka eso na itaba ni soqo a tiko kina, e veidokai tale ga ni vakamacalataka nona vakabauta. (1 Pita 3:15) Cava na kena itinitini? Ni vosa oti o Angelena, e veisau sara ga nona rai na tagane qori. Oya ni tukuna eso na ka vinaka e taleitaka ni se gone kei na nona dau veimaliwai kei ira na iVakadinadina i Jiova. E kaya o Angelena: “E dodonu meu tukuni Jiova. E ka dokai meu tukuna na ka dina me baleti koya.” E ka dokai tale ga meda vakacaucautaki Jiova ke ra beci koya mada ga eso tale.

11. Era muria vakacava na dausokalou dina ena gauna sa oti na ivakavuvuli ena Same 96:8?

¹¹ Wilika Same 96:⁠8. Eda na vakarokorokotaki Jiova ena noda iyau. Era rokovi Jiova ena nodra iyau o ira nona dausokalou yalodina. (Vkai. 3:9) Kena ivakaraitaki, era soli ka na Isireli ena kena tara na valenisoro kei na kena vakavinakataki. (2 Tui 12:​4, 5; 1 Vei. 29:​3-9) Era vakaraitaka na loloma eso na tisaipeli nei Karisito “nira vakayagataka na nodra iyau” mera qaravi koya kei ratou nona yapositolo. (Luke 8:​1-3) O ira tale ga na lotu vaKarisito ena imatai ni senitiuri era cautaka na ka e tu vei ira mera vukei kina na tacidra vakayalo. (Caka. 11:​27-29) Eda na vakarokorokotaki Jiova tale ga nikua ena noda cau vakailavo.

12. Sala cava e vakarokorokotaki kina o Jiova ena noda cau? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

¹² Dikeva mada e dua na ivakaraitaki eda vakarokorokotaki Jiova kina ena noda cau. E tukuni ena dua na ripote ena yabaki 2020 ni vakaleqai Zimbabwe e dua na lauqa balavu. E voleka nira mate e vica na milioni ena leqa ni kakana, wili kina e dua na tacida yalewa o Prisca. Ni dredre tu na ituvaki, e muria tiko ga nona ituvatuva ni vunau ena Vukelulu kei na Vakaraubuka, vaka kina ena gauna ni cukicuki. Era vakalialiai koya o ira na tiko  voleka ni lai vunau tiko ga, e sega ni lai cakacaka ena nona iteitei. Era kaya: “O na mate ena viakana.” E dau tukuna vei ira o Prisca: “O Jiova ena sega ni biuti ira nona tamata.” Sega ni dede, sa yaco yani vua na ka ni veivuke e vakarautaka na isoqosoqo. E rawa ga qori ena noda cau. Era druka o ira na tiko tikivi Prisca ra qai tukuna vua: “E sega dina ni biuti iko na nomu Kalou, keitou via vulica eso tale na ka me baleti koya.” Lewe vitu ratou sa dau tiko ena soqoni ni ivavakoso.

13. Ena rokovi vakacava o Jiova ena noda itovo? (Same 96:9)

¹³ Wilika Same 96:9. Eda na vakarokorokotaki Jiova ena noda itovo. E vinakati mera savasava vakayago na bete era veiqaravi ena valenisoro i Jiova. (Lako 40:​30-32) Vakacava o keda? E vinakati tale ga meda savasava vakayago, ia e bibi sara me savasava noda itovo. (Same 24:​3, 4; 1 Pita 1:​15, 16) E vinakati na sasaga meda luvata tani “na itovo makawa,” ya na ivakarau ni rai kei na itovo dukadukali qai sulumaka “na itovo vou,” qori na rai kei na ivalavala e salavata kei na itovo talei nei Jiova. (Kolo. 3:​9, 10) Ena veivuke i Jiova, e rawa ni veisautaka nona itovo dukadukali kei na nona itovo voravora e dua qai sulumaka na itovo vou.

14. Na cava o vulica ena ivakaraitaki nei Jack? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

¹⁴ Rogoca mada na ivakaraitaki nei Jack, e dua na kaivesu voravora, e rerevaki, e dau kacivi ena yaca Timoni. Ena vuku ni veika ca e dau cakava, e totogimate kina. Ia ni waraka tiko na siga me vakamatei kina, e veisiko yani e dua na tacida tagane ena vanua e curu tiko kina o Jack, e sureti koya me vuli iVolatabu, mani vuli sara. E veisautaka nona itovo makawa, toso na gauna sa vakadonui me papitaiso. E levu na veisau vinaka e cakava o Jack, ia ena siga me vakamatei kina era luluvu eso na ovisa ni valeniveivesu nira vakamoce vua. E kaya e dua na satini e veiqaravi tiko e kea: “O Jack e dua na kaivesu ca duadua ena vanua qo. Ia qo sa veisau sara ga.” Oti tale e dua na macawa, e lesu i valeniveivesu na tacida me lai liutaka nodra soqoni na kaivesu ena macawa qori, e sotava sara e dua na kaivesu se qai tiko vakadua  ena soqoni. Cava e uqeti koya? E taleitaka ni sa veisau na itovo nei Jack, e vinakata sara ga me kila na ka me cakava me qaravi Jiova kina. E macala ni noda itovo vinaka ena rokovi kina na Tamada vakalomalagi!​—1 Pita 2:12.

CAVA ENA CAKAVA O JIOVA ME ROKOVI KINA NA YACANA?

15. Na cava ena cakava o Jiova me rokovi kina na yacana ena gauna se bera mai? (Same 96:​10-13)

¹⁵ Wilika Same 96:​10-13. E vakamacalataka na iotioti ni vica na tikina ena Same 96 ni o Jiova e Turaganilewa lewadodonu, e Tui tale ga. Na cava ena cakava o Jiova me rokovi kina na yacana ena gauna se bera mai? Ena tauca nona lewadodonu. Sa vakarau totogitaki Papiloni na Ka Levu ni vakarogorogocataka na yacana tabu. (Vkta. 17:​5, 16; 19:​1, 2) Nira raica eso ni sa vakarusai o Papiloni na Ka Levu, de dua era na mai tomani keda ena sokalou dina. Oti, ena vakarusa o Jiova na ituvaki ca ni vuravura i Setani ena Amaketoni, ena vakarusai ira kece na saqati koya, era vosabeca tale ga na yacana. Ia ena vakabulai ira era lomani koya, era talairawarawa vua, ra marautaka tale ga mera vakarokorokotaki koya. (Mari. 8:38; 2 Ces. 1:​6-10) Ni cava na iotioti ni veivakatovolei, ni cava tale ga na Duanaudolu na Yabaki ni Veiliutaki i Karisito, sa na vakalagilagia o Jiova na yacana me tawamudu. (Vkta. 20:​7-10) Ena gauna qori ena “roboti vuravura na kena kilai na lagilagi i Jiova me vaka ga ni ubia na wasawasa na wai.”​—Apak. 2:14.

16. Na cava mo gumatua ni cakava? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

¹⁶ Sa na gauna marautaki mada ga mera na vakacaucautaki Jiova na tamata kece! Ia me yacova na gauna qori, meda vakalagilagia tiko ga noda Kalou ena gauna kece. E vinakata na iLawalawa Dauvakatulewa meda raica vakabibi na tikina qori, ya na vuna e digia kina na Same 96:8 me noda tikinivolatabu ni 2025: “Solia vei Jiova na vakarokoroko e ganita na yacana.”