1. Ena sala cava mera vaka kina na vunikau na lotu vaKarisito? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

 “ENA sega ni musuka na cagi na vunikau e veibaleyaki.” Na ivosavosa qori e vakaraitaka e dua na ka bibi e rawa ni bula kina eso na vunikau, oya nira veibaleyaki. Meda bulabula vakayalo na lotu vaKarisito, meda vaka tale ga na vunikau qori. Ena sala cava? Meda yalorawarawa ni veisau na keda ituvaki, meda doka tale ga nodra rai kei na nodra vakatulewa eso tale.

2. Na itovo cava ena yaga ni veisau na ituvaki, na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga qo?

² Nida dauveiqaravi i Jiova, eda vinakata meda yalorawarawa. Eda vinakata tale ga meda yalomalumalumu, meda yalololoma. Eda na raica ena ulutaga qo na kena yaga na itovo qori vei ira eso na lotu vaKarisito ni veisau na kedra ituvaki. Eda na raica tale ga na sala ena yaga kina vei keda na itovo qori. Ia meda vulica mada nodrau ivakaraitaki uasivi ni yalorawarawa o Jiova kei Jisu.

3. Na ivakadinadina cava eda kila kina ni yalorawarawa o Jiova?

³ E vakatokai o Jiova me “Uluvatu,” ni tudei, e sega ni yavala. (Vkru. 32:4) Ia e yalorawarawa tale ga. Ni veisau na ituvaki e vuravura, e yalorawarawa o Jiova, e raica me vakayacori nona vosa ni iyalayala kece. E buli keda o Jiova meda ucui koya. Eda yalorawarawa ni veisau na ituvaki. E vakarautaka vakamatata na ivakavuvuli vakaivolatabu meda rawa kina ni vakatulewa vakayalomatua, se mani leqa cava e basika. Na ivakaraitaki sara ga i Jiova kei na ivakavuvuli e solia vei keda e ivakadinadina matata ni yalorawarawa o koya, e sega wale ga ni “Uluvatu.”

4. Tukuna e dua na ivakaraitaki ni nona yalorawarawa o Jiova. (Vunau ni Soro 5:7, 11)

 ⁴ E uasivi na sala i Jiova, e yalorawarawa tale ga. E sega ni yalodredre. Me kena ivakaraitaki, vakasamataka nona yalorawarawa o Jiova vei ira na Isireli. E sega ni vakarota me tautauvata na isoro era cabora, ke ra vutuniyau se dravudravua. Eso na gauna e vakatara mera kauta yani na nodra isoro, me vakatau ena kedra ituvaki.—Wilika Vunau ni Soro 5:7, 11.

5. Tukuna e dua na ivakaraitaki ni nona yalomalumalumu kei na nona yalololoma o Jiova.

⁵ E uqeti Jiova na yalomalumalumu kei na yalololoma me yalorawarawa. Kena ivakaraitaki, e laurai nona yalomalumalumu ni vakarau vakarusai ira na tamata ca e Sotoma. E vakayagataki rau nona agilosi me dusimaka na turaga yalododonu o Loti me dro ina veiulunivanua. E rere ni gole kina o Loti. E kerekere me lai vakaruru kei na nona vuvale i Soa, na tauni lailai sa lewa oti tu o Jiova me vakarusai. E rawa ni tukuna tiko ga o Jiova vei Loti me muria vinaka nona veidusimaki. Ia e mani rogoca na nona kerekere, e sega kina ni vakarusai Soa. (Vkte. 19:18-22) Ni oti tale e vica na senitiuri, e yalololoma o Jiova vei ira na lewe i Ninive. E tala na parofita o Jona me kacivaka ni sa vakarau vakarusai na koro qori kei ira na ivalavala ca era tiko kina. Ia nira veivutuni na lewe i Ninive, e lomani ira o Jiova mani sega ni vakarusai na koro qori.—Jona 3:1, 10; 4:10, 11.

6. Tukuna eso na ivakaraitaki ni nona vakatotomuria o Jisu nona yalorawarawa o Jiova.

⁶ O Jisu e vakatotomuria nona yalorawarawa o Jiova. E talai mai vuravura me vunau vei ira na “sipi ni matanitu o Isireli era yali tu.” Ia e yalorawarawa ni qarava na itavi qori. Dua na gauna, e kerei koya e dua na yalewa e sega ni Isireli me vakabula na luvena yalewa e “dau curumi timoni vakalevu.” E yalololoma o Jisu me cakava na ka e kerea na yalewa qori, mani vakabula na luvena yalewa. (Maciu 15:21-28) Vakasamataka e dua tale na ivakaraitaki. Ni tekivu nona cakacaka vakaitalatala e kaya o Jisu: “O koya e cakitaki au . . . , au na cakitaki koya tale ga.” (Maciu 10:33) Vakacava e cakitaki Pita, ni a cakitaki koya vakatolu? Sega, e raica o Jisu nona veivutuni o Pita kei na nona vakabauta. Ni vakaturi oti o Jisu e rairai sara vei Pita, e macala ni vakadeitaka vua nona veivosoti kei na nona lomani koya.—Luke 24:33, 34.

7. Me salavata kei na Filipai 4:5, na itovo cava eda na via vakatotomuria?

⁷ Eda vulica ni rau yalorawarawa na Kalou o Jiova kei Jisu Karisito. Vakacava o keda? E vinakata o Jiova meda dau yalorawarawa. (Wilika Filipai 4:5.) Eda rawa ni taroga: ‘Au kilai niu dau  yalorawarawa, au dau vosota tale ga? Seu raici tu meu yalodredre, voravora, se yalodua? Au dau usuraka vei ira eso tale mera muria na ka au nanuma ni dodonu me caka? Seu dau vakarogoci ira meu cakava na ka era vinakata ke veiganiti?’ Na ivakarau ni noda yalorawarawa ena laurai kina noda vakatotomuri Jiova kei Jisu. Meda dikeva mada qo e rua na ivakaraitaki ena vinakati kina meda yalorawarawa, ni veisau na keda ituvaki se ni duidui na noda rai vei ira na vo ni tacida, vaka kina nodra vakatulewa.

8. Na cava ena vukei keda nida yalorawarawa ni veisau na keda ituvaki? (Raica tale ga na ivakamacala e ra.)

⁸ E vinakati na yalorawarawa ni veisau na keda ituvaki. Na veisau qori e rawa sara ga nida sega ni namaka. Eda na rairai tauvimate bibi. Se veisau vakasauri na bula vakailavo, se vakadredretaka noda bula na veiliutaki vakamatanitu. (Dauv. 9:11; 1 Kor. 7:31) Ni veisau mada ga na noda ilesilesi vakalou, eda rawa sara ga ni vakatovolei kina. Se mani cava eda vakatovolei kina eda rawa ni vakamatauni keda ena veisau qori nida muria e va na ka qo: (1) meda ciqoma na keda ituvaki, (2) eda vakanamata ena veigauna se bera mai, (3) me donu noda rai, (4) vukea eso tale. b Meda dikeva mada qo na nodra ivakaraitaki eso na tacida, eda raica ni yaga nodra muria na va na ka qori.

9. Rau vosota vakacava e dua na veiwatini daukaulotu na ituvaki dredre tawanamaki?

⁹ Meda ciqoma na keda ituvaki. Erau lesi me daukaulotu e vanuatani o Emanuele kei Francesca. Ni rau se qai tekivu vulica na vosa ni vanua qori, rau lewena tale ga na ivavakoso vou, sa veitauvi na matedewa na COVID-19. Rau tiko ga kina vakataki rau, rau sega ni veimaliwai. Oti qori e mate vakasauri o tinai Francesca. Dua na ka nona vinakata me gole vei ratou nona vuvale, ia e sega ni rawa ena vuku ni matedewa. E vosota rawa vakacava? Kena imatai, rau masu vata vakaveiwatini o Emanuele kei Francesca me rau vakavukui me rau kauaitaka mada ga na bula ni dua na siga, me rau kua ni lomaocaoca vakalevu. E sauma o Jiova na nodrau masu ni vakarautaka na kakana vakayalo ena kena gauna donu. Kena ivakaraitaki, e uqeti rau e dua na tacida tagane e tukuna ni vakatarogi ena dua na vidio: “Na totolo ga ni noda ciqoma na keda ituvaki, eda na marau tale qai vakamatauni keda kina.” c Kena ikarua, rau uqeti me rau kila vinaka na vunau ena talevoni, rau tekivuna sara kina e dua na vuli iVolatabu. Kena ikatolu, rau marautaka na nodra veivakayaloqaqataki vakayalololoma kei na nodra veitokoni na mataveitacini ena nodrau yalava. Dua na tacida yalewa dauveinanumi e vakauta vei rau e veisiga na itukutuku leleka vakaivolatabu me dua na yabaki. Nida ciqoma tale ga na keda ituvaki eda na lomavakacegu ena ka eda rawa ni cakava.

10. E yalorawarawa vakacava e dua na tacida yalewa ni veisau na kena ituvaki?

¹⁰ Rai vakanamata ena veigauna se bera mai, me donu tiko ga nomu rai. E vakaitikotiko e Japani e dua na tacida yalewa ni Romania, o Christina. E  rarawataka ni sa sega na ivavakoso vakavalagi e dau lewena tu e liu. Ia e sega ni via vakasamataka na veika sa sivi. E gumatua ga ena nona veiqaravi ena ivavakoso vakaJapani ena vanua e tiko kina qai vakaitavi vakalevu ena cakacaka vakaitalatala. E kerea e dua na marama rau cakacaka vata e liu me vukei koya ena vosa vakaJapani. E vakadonuya sara na marama qori ni vakayagataka na iVolatabu kei na brochure Marau me Tawamudu! E kila vinaka kina o Christina na vosa vakaJapani, e tekivu taleitaka tale ga na marama qori na ka dina. E yaga vakalevu nida rai vakanamata ena gauna se bera mai qai donu tiko noda rai, ni na rawati kina eso na ka vinaka eda sega ni namaka ni veisau na ituvaki.

11. Na cava rau cakava e dua na veiwatini ni rau leqa vakailavo?

¹¹ Vukea eso tale. Dua na veiwatini rau tiko ena vanua e vakatabui tu kina noda cakacaka, rau leqa vakailavo ni beqaravu na matanitu. Cava rau cakava? Rau saga me rau bula rawarawa ga. Oti qori, rau sega ni kauaitaka vakasivia nodrau leqa, rau vukea eso tale ni rau cakacaka vakavunau. (Caka. 20:35) E tukuna o tagane, “Ni levu na gauna keirau cakacaka vakaitalatala kina, keirau sega ni kauaitaki vakasivia neirau leqa, keirau cakava ga vakalevu na loma ni Kalou.” Ni veisau gona na keda ituvaki, e bibi meda vukea eso tale, vakauasivi ena noda cakacaka vakaitalatala.

12. E vukei keda vakacava na ivakaraitaki i Paula meda yalorawarawa ena cakacaka vakaitalatala?

¹² E vinakati meda yalorawarawa ena noda cakacaka vakaitalatala. Eda dau sotavi ira e duidui na nodra vakabauta, itovo, kei na isususu. E dau yalorawarawa na yapositolo o Paula, eda rawa tale ga ni vuli mai na nona ivakaraitaki. O Jisu e lesi Paula me ‘yapositolo e talai ina veimatanitu.’ (Roma 11:13) Ena nona ilesilesi qori e torovi ira na Jiu, na kai Kirisi, ira na vuli vinaka, ira na tu ena koro, ira na vakailesilesi vakamatanitu, kei ira na tui. Me rawa ni uqeta na lomadra, o Paula e “ka kece ga vei ira na tamata kece ga.” (1 Kor. 9:19-23) E kauaitaka na nodra itovo vakavanua na rogoci koya, nodra isususu, kei na nodra vakabauta qai yalorawarawa ni torovi ira. Ena vuavuaivinaka tale ga noda cakacaka vakaitalatala, ke da vakasamataka vinaka na iwalewale ni vunau cava ena ganiti ira na vakarorogo.

13. Na cava meda qarauna e tukuni ena 1 Korinica 8:9?

¹³ E vinakati na yalorawarawa meda doka nodra rai eso tale. Me kena ivakaraitaki, eso na tacida yalewa era taleitaka na sasauni, eso e sega. Eso na lotu vaKarisito era taleitaka mera gunu ga vakalailai, ia eso era vakatulewataka mera sa kua sara ga ni gunu. Era vinakata na lotu vaKarisito mera bulabula vinaka, e duidui tale ga na veiqaravi vakavuniwai era digia. Ke da nanuma ni donu tu ga noda vakatulewa da qai saga mera muria na tacida ena ivavakoso, eda rawa ni vakatarabetaka eso, eda vakavuna tale ga na duiyaloyalo. Eda sega sara ga ni via cakava qori! (Wilika 1 Korinica 8:9; 10:23, 24) Meda dikeva mada qo e rua na ivakaraitaki ena vukei keda kina noda vakayagataka na ivakavuvuli vakaivolatabu me donu tiko noda rai, meda dau veiyaloni tale ga.

14. Na ivakavuvuli vakaivolatabu cava me lewa noda isulusulu kei na ikotikoti?

 ¹⁴ iSulusulu kei na ikotikoti. E sega ni via lewa noda isulusulu o Jiova, ia e dusimaki keda ena so na ivakavuvuli meda muria. E bibi meda tokara na isulu me kilai kina nida dauveiqaravi ni Kalou, e laurai kina na yalorawarawa, yalomalumalumu, kei na “yalomatua.” (1 Tim. 2:9, 10; 1 Pita 3:3) Eda sega gona ni vinakata meda saravi ena noda isulusulu. Ena vukei ira tale ga na qase ni ivavakoso eso na ivakavuvuli vakaivolatabu mera kua ni biuta e dua na lawa me lewa na isulusulu kei na ikotikoti ni ulu. Me kena ivakaraitaki, era via vukea eso na tacida gone na qase ni ivavakoso nira sa muria tiko e dua na mataqali ikotikoti sa takalevu tu, e lekaleka qai sakuca. Era na veivuke vakacava na qase nira sega ni buli lawa? E vakasalataki ira na qase na ivakatawa ni tabacakacaka mera kaya qo, “Ke o vakaitavi tiko ena buturara, ra qai kauaitaka vakalevu na vakarorogo na kemu irairai, sega ni ka o tukuna, e leqa tiko nomu isulusulu kei na kemu irairai.” Na ivakamacala lailai ga qori e wali kina na leqa, e sega ni vinakati sara me dua na kena lawa. d

15. Na lawa kei na ivakavuvuli vakaivolatabu cava me dusimaki keda nida vakatulewataka na veiqaravi vakavuniwai? (Roma 14:5)

¹⁵ Veiqaravi vakavuniwai. Na lotu vaKarisito yadua me vakatulewataka nodra qaravi vakavuniwai. (Kala. 6:5) E vica ga na lawa e vakamatatataki tu ena iVolatabu me muri, me vaka na ivakaro me vakatabui na dra kei na vakatevoro. (Caka. 15:20; Kala. 5:19, 20) Eso tale na ituvaki ena vakatau sara ga ena noda  vakatulewa. Eso era vinakata na veiqaravi e valenibula, ia eso tale e duidui na ka era digia. Se mani vakacava na ka eda nanuma me baleta e dua na mataqali veiqaravi, se bibi tiko ga meda doka nodra dodonu na tacida mera vakatulewa ena veiqaravi vakavuniwai mera muria. Me baleta na tikina qori, ena vinaka meda vakasamataka tiko qo: (1) Na Matanitu duadua ga ni Kalou ena veivakabulai me tawamudu. (Aisea 33:24) (2) Na lotu vaKarisito yadua me “vakadeitaka” na ka e vinaka duadua vua. (Wilika Roma 14:5.) (3) Eda na sega ni vakalewai ira eso tale se da vakatarabetaki ira. (Roma 14:13) (4) Eda na vakaraitaka na lotu vaKarisito na loloma nida kauaitaka vakabibi na duavata ena ivavakoso, sega ni noda rai ga. (Roma 14:15, 19, 20) Ke da dau vakasamataka tiko qori, eda na veiwekani voleka tiko ga kei ira na tacida eda na uqeta tale ga na duavata ena ivavakoso.

16. Ena vakaraitaka vakacava e dua na qase ni ivavakoso na nona yalorawarawa vei ira na vo ni qase? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

¹⁶ Mera ivakaraitaki vinaka na qase ni ivavakoso ena nodra dau yalorawarawa. (1 Tim. 3:2, 3) Me kena ivakaraitaki, me kua ni namaka e dua na qase me ciqomi tu ga nona rai baleta ni qase toka vei ira na kena vo. E kila vinaka ni yalo tabu i Jiova e rawa ni uqeta e dua ga vei ratou ena ilawalawa qase me vakatututaka e dua na ka ena vukei ratou me ratou vakatulewa vakayalomatua. Ke ratou vakadonuya na vo ni qase na vakatulewa qori, e sega tale ga ni beci kina na ivakavuvuli vakaivolatabu, na qase ni ivavakoso yalorawarawa ena tokona na vakatulewa qori, kevaka mada ga e duidui nona nanuma.

17. Eda na vakalougatataki vakacava nida yalorawarawa?

¹⁷ Eda na vakalougatataki vakalevu na lotu vaKarisito nida yalorawarawa. Eda na veimaliwai vinaka kina kei ira na tacida, eda na veiyaloni tale ga ena ivavakoso. Eda na taleitaka na nodra duidui itovo kei na ivakarau ni bula na dauveiqaravi i Jiova era duavata. Koya e bibi sara, eda na marau nida kila nida sa vakatotomuria tiko na noda Kalou o Jiova ni dau yalorawarawa.