1. Ena sala cava e vaka kina na tina o Jiova?

“ENA guilecava e dua na yalewa na luvena e sucu tiko?” Qori na ka e taroga o Jiova ena nona gauna na parofita o Aisea. E kaya na Kalou vei ira nona tamata: “Ke guilecava mada ga, au na sega sara ni guilecavi iko.” (Aisea 49:15) E sega ni vakatauvatani koya vakalevu o Jiova kei ira na tina, ia e cavuta qori ena gauna ya. E vakamacalataka o Jiova na nodrau veivolekati na tina kei luvena me matata kina na levu ni nona lomani ira na qaravi koya. E levu na tina era na duavata kei na ka e tukuna na tacida yalewa o Jasmin, e kaya, “Ni o susuga tiko na luvemu lailai, o na volekati koya vakalevu, qori e dua na veiwekani o na mareqeta tu ena nomu bula taucoko.”

2. E vakacava na rai nei Jiova nira malumu vakayalo nona dauveiqaravi?

² E kila vinaka o Jiova ni sega ni dau tiko ena soqoni se cakacaka vakavunau e dua mada ga na luvena. E macala gona ni mosimosi dina me raica nodra malumu vakayalo * e veiyabaki e levu nona dauveiqaravi.

3. Na cava e vinakata o Jiova?

³ E levu na tacida era malumu vakayalo era sa lesu mai ina ivavakoso. Qori e dua na gauna marautaki vei keda! E vinakata o Jiova mera lesu vua, qori tale ga na ka eda vinakata. (1 Pita 2:25) Eda na vukei ira gona vakacava? Ni bera nida sauma qori, ena vinaka meda kila na vuna era sa sega ni qai gole kina ena soqoni kei na vunau eso.

4. Na cava e yacovi ira eso ena vuku ni nodra cakacaka?

⁴ Eso era vakaliuca na nodra cakacaka. E kaya o Hung, * e dua na tacida tagane e Esia: “Sa sivia tale na gauna kei na igu au vakayagataka ena noqu cakacaka. E cala sara ga noqu rai niu nanuma niu na qaravi Jiova vinaka ke levu noqu ilavo. Au mani cakacaka vakalevu. Tekivu meu calata eso na soqoni, yaco na gauna au sa sega sara ga ni qai soqoni. E vakayagataka gona o Setani na vuravura e lewa tu me vakawelei keda, meda kua ni qaravi Jiova ni toso na gauna.”

5. Na cava e yaco ni veitaravi na leqa e sotava e dua na tacida yalewa?

⁵ Eso na tacida e vakayalolailaitaki ira e levu na ituvaki dredre. Kena ivakaraitaki, e dua na tacida yalewa mai Peritania o Anne, e lima na luvena. E kaya: “E sucu lokiloki e dua na luvequ. Sega ni dede, e vakasivoi e dua na luvequ yalewa, dua na luvequ tagane e tauvi koya na mate ni vakasama. Na levu ni noqu lomabibi au sa sega ni lako ena soqoni kei na cakacaka vakavunau. Toso na gauna au sa malumalumu vakayalo.” E macala ga nida nanumi Anne vakalevu kei na nona vuvale, vaka kina o ira na sotava na ituvaki va qori!

6. E rawa vakacava nida biuti ira na tamata i Jiova ni sega ni muri na Kolosa 3:13?

⁶ Wilika Kolosa 3:13. Era rarawataka eso na dauveiqaravi i Jiova na ka e cakava e dua tale na tacida. E kila na yapositolo o Paula ni so na gauna eda na rairai “didivaka e dua na ka” vei ira na tacida. De dua e caka vei keda na ka tawadodonu. Ke da sega ni qaqarauni, eda na rawa ni cudru. E rawa ni vakavuna meda yawaki ira na tamata i Jiova. Dikeva na ivakaraitaki nei Pablo, e dua na tacida e Sauca Amerika. E beitaki vakailasu ni caka cala, e mani kau tani vua na nona itavi ena ivavakoso. Na cava e cakava? E kaya o Pablo: “Au cudru sara ga, toso na gauna au sa biuta na ivavakoso.”

7. Na cava e rawa ni yaco ni dua e ca nona lewaeloma?

⁷ Ni dua e valavala ca bibi ena gauna sa oti, ena rawa ni ca tu na nona lewaeloma me dua na gauna balavu. Ena rairai nanuma ni sa sega ni qai lomani koya o Jiova. Ni veivutuni mada ga qai vosoti, ena rairai nanuma ni sa sega ni ganiti koya me dauveiqaravi ni Kalou. A va qori nona rai e dua na tacida o Francisco. E kaya: “Au vunauci niu veiyacovi tawadodonu. Au soqoni tiko ga, ia au tekivu lomabibi, au nanuma ni sega ni ganiti au meu maliwai ira na tamata i Jiova. E ca tiko ga noqu lewaeloma, au kaya tu ga ni sega ni vosoti au o Jiova. Toso na gauna au sa sega ni gole ina cakacaka vakavunau kei na soqoni.” Na cava nomu rai me baleti ira na tacida era sotava na ituvaki va qori? Vakacava o lomani ira? Koya e bibi sara, na cava na rai nei Jiova me baleti ira?

8. Vakacava ena guilecavi ira na qaravi koya tu ena dua na gauna o Jiova? Vakamacalataka.

⁸ O Jiova e sega ni guilecavi ira nona dauveiqaravi era sega tu ni maliwai ira nona tamata ena loma ni dua na gauna. E sega tale ga ni guilecava na veika vinaka era cakava nira se qaravi koya tu. (Iper. 6:10) E vola na parofita o Aisea e dua na vosa vakatautauvata totoka meda kila kina na levu ni nona kauaitaki ira  nona tamata o Jiova. E vola o Aisea: “Ena qarava na nona qelenisipi me vaka na ivakatawa. Ena kumuni ira vata na lami e ligana, ena keveti ira e lomaserena.” (Aisea 40:11) Na cava nona rai na iVakatawa Levu ni lako sese e dua vei ira nona sipi? E vakamatatataka o Jisu na rai nei Jiova ni tarogi ratou nona tisaipeli: “Na cava dou nanuma? Ke dua na tagane e 100 nona sipi qai yali e dua, vakacava ena sega ni biuta tu mada e 99 ena ulunivanua me vaqara na dua e yali? Ke kunea, au tukuna vakadodonu vei kemudou, ena levu cake nona marautaka na dua qo mai na 99 era sega ni yali.”—Maciu 18:12, 13.

9. Era dau qarava vakacava nodra sipi na ivakatawa vinaka? (Raica na iyaloyalo ena waqana.)

⁹ E veiganiti ni vakatauvatani o Jiova kei na ivakatawa ni sipi. Na vuna? Nira dau karona vinaka na nodra sipi na ivakatawa vinaka ena gauna vakaivolatabu. Kena ivakaraitaki o Tevita, e vala kei na laione kei na bea me taqomaka nona qelenisipi. (1 Sam. 17:34, 35) Na ivakatawa vinaka ena kila ke yali mada ga e dua na sipi. (Joni 10:3, 14) Ena biuta tu na 99 nona sipi ena lomanibai se kerea e dua tale na ivakatawa me vakaraica tiko ni lai vaqara na sipi e yali. E vakayagataka o Jisu na vosa vakatautauvata me vakavulici keda ena dua na tikina bibi: “E sega . . . ni taleitaka na Tamaqu mai lomalagi me rusa e dua vei ira na lalai qo.”—Maciu 18:14.

10. Me vaka e tukuni ena Isikeli 34:11-16, na cava e yalataka o Jiova ke yali e dua nona sipi?

¹⁰ O Jiova e lomani keda yadua, wili kina o ira nona sipi “lalai” era yawaka na qelenisipi. E vola na parofita o Isikeli ni yalataka o Jiova ni na vaqarai ira nona sipi era yali qai vukei ira me vinaka nodra veiwekani kei koya. E vakamatatataka sara ga o Jiova na ikalawa ena cakava me vukea nona sipi, na ka vata ga ena cakava na ivakatawa ni sipi ni Isireli ni yali e dua nona sipi. (Wilika Isikeli 34:11- 16.) Kena imatai, ena vaqara nona sipi na ivakatawa, qori ena taura na gauna kei na igu. Ni sa kunea na sipi e yali, ena kauti koya lesu ina qelenisipi. Ke mavoa se viakana, ena vukea vakayalololoma na manumanu malumalumu qori na ivakatawa ni vadretitaka, keveta, qai vakania. Mera muria tale ga na ikalawa qori na qase ni ivavakoso era vakatawa na “qelenisipi ni Kalou,” nira vukea e dua e yawaka na ivavakoso. (1 Pita 5:2, 3) Era na vaqarai koya na qase, vukea me lesu mai ina ivavakoso, ra qai vakaraitaka nodra loloma nira tokoni koya me vinaka nona veiwekani kei Jiova. *

11. Na cava e kila na ivakatawa vinaka?

¹¹ E kila na ivakatawa vinaka ni rawa ni yali nona sipi. Ni yaco qo, ena sega ni vakalolomataka na sipi qori na ivakatawa. Dikeva na ka e cakava na Kalou ni vukea eso nona dauveiqaravi era yawaki koya ena dua na gauna.

12. Na cava e cakava o Jiova ni drovaka nona ilesilesi o Jona?

¹² E drovaka o Jona na nona ilesilesi. Ia e saga tiko ga o Jiova me vukei koya. Me vaka na ivakatawa vinaka, e vukei koya o Jiova qai vakayaloqaqataki koya me qarava na nona ilesilesi. (Jona 2:7; 3:1, 2) E vakayagataka o Jiova na vunivago me kila kina o Jona na bibi ni bula. (Jona 4:10, 11) Na cava eda vulica? Mera kua ni soro totolo na qase ni ivavakoso ni dua e malumu vakayalo. Ia mera saga mera kila na ka e vakavuna me yawaka na qelenisipi. Ni lesu vei Jiova na sipi qori, mera vakaraitaka tiko ga na qase nodra lomani koya, nodra kauaitaki koya tale ga.

13. Na cava eda vulica vei Jiova ni vakatitiqa o koya e vola na ika73 ni Same?

¹³ E yalolailai o koya e vola na ika73 ni Same ni raica nodra rawaka na tamata ca. E vakatitiqataka ke yaga nona cakava na loma ni Kalou. (Same 73:12, 13, 16) E vakacava na rai nei Jiova? E sega ni cudruvi koya. Ia e raica me  volatukutukutaki ena iVolatabu na ka e tukuna. Toso na gauna sa qai liaca na daunisame qori ni sega ni dua na ka e uasivia noda veiwekani voleka kei Jiova, e vakainaki kina na bula. (Same 73:23, 24, 26, 28) Na cava eda vulica? O ira na qase ni ivavakoso me kua ni totolo nodra vakalewai ira na lomatarotarotaka na yaga ni nodra qaravi Jiova. Mera kua ni cudruvi ira, ia mera saga mera kila na vuna era tukuna se cakava kina qori. Sa na qai rawa nira vakayagataka na iVolatabu mera vakayaloqaqataki ira.

14. E vakacava na rai nei Ilaija? E vukei koya vakacava o Jiova?

¹⁴ E drovaki Ranadi Jesepeli na parofita o Ilaija. (1 Tui 19:1-3) E nanuma nira sa mate kece na parofita i Jiova, ni tawayaga tale ga nona veiqaravi. Ena levu ni nona rarawa, e vinakata sara ga me mate. (1 Tui 19:4, 10) Ia e sega ni cudruvi koya o Jiova. E vakadeitaka vua ni se vo tiko eso era yalodina, me nuitaka na kaukaua ni Kalou, me kila tale ga ni se vo levu nona itavi. E vakarogoca vinaka o Jiova na ka e leqataka o Ilaija qai lesia vua eso na itavi vou. (1 Tui 19:11-16, 18) Na cava eda vulica? Oya meda dau yalovinaka vei ira na sipi i Jiova, e bibi sara qori vei ira na qase ni ivavakoso. Ke mani cudru e dua na sipi se nanuma ni na sega ni vosoti koya o Jiova, era na vakarorogo vinaka na qase ni talaucaka na lomana. Oti era na saga mera vakadeitaka vua ni lomani koya o Jiova.

15. Me vaka e tukuni ena Joni 6:39, e raici ira vakacava na sipi i Tamana o Jisu?

¹⁵ Na rai cava e vinakata o Jiova me tiko vei keda me baleti ira na sipi era yali tu? Eda rawa ni vuli ena ivakaraitaki i Jisu. E kila ni o Jiova e mareqeti ira kece na nona sipi. E saga gona ena nona vinaka taucoko me vukei ira “na sipi ni matanitu o Isireli era yali tu” mera lesu vei Jiova. (Maciu 15:24; Luke 19:9, 10) Me vaka ni ivakatawanisipi vinaka o Jisu, e saga tale ga ena nona vinaka taucoko me kua ni yali e dua na sipi i Jiova.—Wilika Joni 6:39.

16-17. Me vakacava nodra rai na qase ena nodra vukei na sipi era yali tu? (Raica na kato “ Nodra Rai na Sipi Era Yali.”)

¹⁶ E uqeti ira na qase ni ivavakoso e Efeso na yapositolo o Paula mera vakatotomuri Jisu. E kaya: “Moni vukei ira . . . na malumalumu, moni nanuma tale ga na vosa ni Turaga o Jisu ni a kaya sara ga: ‘E marau vakalevu o koya e solia na ka, vakalailai o koya e taura na ka.’” (Caka. 20:17, 35) E macala gona ni tiko e dua na itavi bibi mera qarava na qase ni ivavakoso. E vakamacalataka o Salvador e dua na qase e Sipeni: “Niu vakasamataka na levu ni nona kauaitaki ira nona sipi e yali tu o Jiova, e uqeti au meu saga ena noqu vinaka taucoko meu vukei ira. Niu dua na ivakatawa vakayalo, au kila ni vinakata o Jiova meu kauaitaki ira.”

¹⁷ Eratou sa vukei kece na malumu tu vakayalo ena ulutaga qo me ratou lesu vei Jiova. Era via cakava tale ga qori e levu tale na sipi era yali tu nikua. Ena vakamatatataki ena ulutaga e tarava na ka eda rawa ni cakava meda vukei ira mera lesu vei Jiova.