ENA veiyabaki ni 1910 rau biuti Tbilisi mai Georgia na noqu itubutubu me rau curuvanua e Kenada, rau lai vakaitikotiko ena dua na vanua ni susu manumanu kei na iteitei volekati Pelly, e Saskatchewan, ena yasayasa vakara kei Kenada. Au sucu ena 1928, au itini vei keitou na le ono na gone. Oti e ono na vula nona mate o Ta, au qai sucu. E mate o Na niu se gonedramidrami. Sega ni dede sa mate tale ga o Lucy na ganequ qase ni se qai yabaki 17. Oti qori e susugi keitou na kena vo o momo Nick.

Dua na siga niu se gone, ratou raica na noqu vuvale niu dreta tiko na bui ni dua na ose. Ratou kara mai meu biuta ni ratou leqataka de tekei au, ia au sega mada ga ni bau kauai. Au a vakanadakui ratou tiko, au qai sega ni bau rogoca nodratou kaila tiko yani. Vinaka ga niu sega ni mavoa, ena siga tale ga qori ratou kila kina e vale niu didivara, au galu tale ga.

E vakatututaka e dua na neitou itokani meu vuli kei ira na vo ni gone era galu, mani vakacurumi au gona o Momo Nick ena dua na koronivuli ni galu e Saskatoon, mai Saskatchewan. E vica na aua mai vale na vanua au toki kina, dua na ka noqu rere niu se qai yabaki lima ga. Au rawa ga ni gade e vale ena gauna ni olodei se sereki ena vulaitubutubu. Au qai vulica na vosa vaGalu, marautaka gona noqu dau qito kei ira na vo ni gone.

Ena 1939, e vakamautaki Bill Danylchuck, na ganequ qase o Marion, rau qai lai susugi au kei na dua tale na ganequ o Frances. Rau imatai tale ga ena neitou vuvale me rau sotavi ira na iVakadinadina i Jiova. Na gauna ni noqu sereki rau dau saga ena nodrau vinaka taucoko me rau vakavulici au ena veika rau sa vulica tiko ena iVolatabu. Rau sega ni kila na vosa vaGalu, dredre gona na veivosaki kei  rau. Ia rau kila niu taleitaka dina na veika vakayalo. Au raica rawa ni rau dau cakava na veika e tukuna na iVolatabu, au mani tomani rau ina cakacaka vakavunau. Sega ni dede au sa via papitaiso. Ena ika5 ni Seviteba 1941, e papitaisotaki au o Bill ena dua na dramu wai sitila e pamutaki mai na dua na toevu. Dua na ka na batabata ni wai!

Niu sereki ena 1946 ena vulaitubutubu, keitou lako ena dua na soqo ni tikina e Cleveland, Ohio, Merika. Ena imatai ni siga, rau veivuke na ganequ na volavola meu rawa ni vakamuria tiko na porokaramu. Ia ena ikarua ni siga, au marau niu sa qai kila ni tiko tale ga kina e dua na iwasewase lailai ni vosa vaGalu, qai dua sara ga e dau vakadewa tiko vei ira. Au marautaka na soqo, talei dina noqu sa qai kila vakavinaka na ka dina vakaivolatabu!

E se qai oti tiko ga na iKarua ni iValu Levu, e takalevu sara tu ga na boletaki vanua. Niu lesu mai na soqo ni tikina au vakadeitaka meu na tutaka noqu vakabauta e koronivuli. Au muduka kina noqu dau vakaitavi ena kena salututaki na kuila kei na lagati ni sere ni matanitu. Au sa sega tale ga ni vakaitavi ena olodei kei na veika e lavaki mai na lotu. Era sega ni marau kina na vakailesilesi e koronivuli, ra qai veivakarerei se lasu nira saga meu veisautaka noqu vakasama. E vakavuna na ue vei ira keimami vuli vata, ia dua na sala qori au bau rawa ni vunau kina vei ira. So keimami vuli vata me vakataki Larry Androsoff , Norman Dittrick, kei Emil Schneider era qai taleitaka na ka dina, era sa qaravi Jiova tiko ena yalodina nikua.

Niu gade ina so tale na siti, au dau saga meu vunau vei ira na galu. Kena ivakaraitaki e Montreal, au vunau vua e dua na cauravou o Eddie Tager ena dua nodra kalavo na galu, qai lewena tiko e dua na ilawalawa. Ia a lewena tiko nodra ivavakoso na vosa vaGalu e Laval, mai Quebec me yacova na nona takali ena yabaki sa oti. Au sotava tale ga e dua na cauravou o Juan Ardanez, e vakataki ira mai Peria ni dau vakadidike me vakadeitaka na itukutuku vakaivolatabu. (Caka. 17:10, 11) E mai iVakadinadina tale ga qai veiqaravi vaqase ena yalodina e Ottawa, mai Ontario, me yacova nona mate.

Au toki i Vancouver ena 1950. Au dau taleitaka na vunau vei ira na galu, ia au na sega ni guilecava noqu vunau e salatu vua e dua na yalewa e sega ni galu o Chris Spicer. E taleitaka me dau vakaikere ena mekesini, vinakata tale ga meu sotavi watina o Gary. Au mani gole ina nodrau vale, keitou qai veitalanoa balavu ni vakayagataki ga na volavola. Qori ga na neitou se sota me yacova ni oti e vica tale na yabaki, niu kidacala ni rau raici au niu maliwai ira tiko ena soqo ni tikina e Toronto, mai Ontario. A papitaiso ena siga qori o Gary. E talei dina na ka  e yaco qori, au kila kina na bibi ni noda dau vunau tiko ga nida sega ni kila na kena kadre na ka dina.

Au qai toki tale i Saskatoon. Au sotava kina e dua na tina e kerei au meu vakavulici rau na luvena yalewa drua, o Jean kei Joan Rothenberger, erau galu tale ga. Keitou a vuli vata ena dua na koronivuli ni galu. Sega ni dede rau sa wasea tiko vei ira na vuli vata na veika rau sa vulica tiko. E lima gona mai na nodrau kalasi era qai iVakadinadina i Jiova. Dua o Eunice Colin. Au sotavi Eunice ena imatai ni gauna ena koronivuli ga qori ena iotioti ni yabaki ni noqu vuli. A solia vei au e dua na loli qai kaya ke rawa ni noqu itokani. Qori e dua na marama au dau mareqeta sara vakalevu ni keirau sa veiwatini!

Ni kila ga o tinai Eunice ni sa vulica tiko na iVolatabu, e uqeti qasenivuli liu me vakasalataki koya me tinia nona vuli. E taura sara mada ga vakaukaua nona ivola ni vuli. Ia e gu ga o Eunice me vakaliuci Jiova. Na gauna sa via papitaiso kina, erau kaya vua nona itubutubu, “Ni o iVakadinadina i Jiova ga qori, kua tale ni qai tiko e vale!” Io e qai biubiu dina o Eunice mai vale ni se qai yabaki 17, ratou maroroi koya sara e dua na vuvale iVakadinadina. E tomana nona vuli me yacova ni papitaiso. Rau sega ni tiko na nona itubutubu ena neirau vakamau ena 1960. Ia ni toso na yabaki, rau sa qai dokai keirau ena vuku ni neirau vakabauta, kei na neirau susugi ratou na gone.

Keirau galu ruarua vakaveiwatini, ia keirau tuberi ratou na vitu na luvei keirau tagane eratou sega ni galu. E sega toka ni rawarawa qori, keirau saga gona me ratou kila tale ga na vosa vaGalu me rawa ni ratou tuberi vinaka ena ka dina. Ra dau veivukei vakalevu na mataveitacini ena ivavakoso. Kena ivakaraitaki, a vola mai vei keirau e dua na  itubutubu ena ivavakoso ni a vosa ca ena loma ni Vale ni Soqoni e dua vei ratou na gone. Keirau rawa kina ni walia vakatotolo na leqa qori. Le va na luvei keirau, o James, Jerry, Nicholas, kei Steven, eratou yalodina tiko na qaravi Jiova kei na dui watidratou kei na nodratou vuvale. Ratou qase kece ni ivavakoso. O Nicholas kei na watina o Deborah, rau veivuke tiko ena vakadewataki ni vosa vaGalu ena valenivolavola ni tabana e Peritania. O Steven kei na watina o Shannan, rau veiqaravi tale tiko ga ena vakadewataki ni vosa vaGalu ena valenivolavola ni tabana e Merika.

Ni vo e dua na vula me keirau marautaka neirau ika40 ni yabaki ni bula vakawati, e mai vakacegu o Eunice ni tauvi kenisa. Dua na ka nona yaloqaqa ena gauna dredre qori. E vakaukauataki koya tiko ga na nona vakabauta na veivakaturi. Au sa vakanamata tiko ena siga au na sotavi koya tale kina.

Au lutu ena Feperueri ni 2012, qai ramusu na sui ni dibiqu, au vakadeitaka kina ni sa dodonu ga meu qaravi. Au mani toki vua e dua na luvequ kei watina. Keitou lewena tiko qo na ivavakoso ni vosa vaGalu na Calgary Sign-Language Congregation, au veiqaravi tiko kina vaqase. Qo tale ga na imatai ni gauna meu qai lewena kina na ivavakoso ni vosa vagalu. Vakasamataka mada qori! Au dau lewena tu ena veiyabaki sa sivi na ivavakoso ena vosa vakavalagi—me tekivu mai na 1946—ia vakacava na noqu bula vakayalo? E dina o Jiova ina nona vosa ni yalayala ni na dau vukea na gone e sega ni vakatamani. (Same 10:14) Dua na ka noqu vakavinavinaka vei ira kece na veivuke ena nodra dau volavola, ra vulica na vosa vagalu, ra saga tale ga ena nodra vinaka taucoko mera dau vakadewa vei au.

Eso na gauna au dau cudru, au via soro koso niu sega ni kila na ka e tukuni tiko, seu nanuma ni sega ni vakayacori na ka keimami vinakata na galu. Ia na gauna va qori au dau vakasamataka kina na vosa i Pita vei Jisu: “Turaga, me keitou qai lako tale vei cei? Na nomuni vosa ga e vosa ni bula tawamudu.” (Joni 6:66-68) Au vulica meu dau yalovosovoso me vakataki ira ga na tacida galu ena noqu itabagauna. Au vulica meu dau waraki Jiova kei na nona isoqosoqo, e yaga tale ga vei au noqu cakava qori! Au vutuniyau ena gauna qo ena kakana vakayalo ena noqu vosa ga, au qai marautaka na veimaliwai ena soqoni kei na soqo lelevu e vakarautaki me baleti keimami na galu. Au marautaka dina qai vu ni veivakalougatataki na noqu veiqaravi vei Jiova na noda Kalou Cecere.