1, 2. (a) Na cava eda kaya kina nira qaqa tiko na lotu vaKarisito itabagone ena nodra vorati ira na kabula ca vakayalo? (Raica na imatai ni iyaloyalo.) (b) Na cava eda na dikeva tiko?

NA YAPOSITOLO o Paula e vakatauvatana noda bula vaKarisito kei ira na sotia era vakaitavi ena ivalu. Io, eda vakaitavi tiko ena ivalu vakayalo. E tiko na keda meca, qori o Setani kei ira na timoni, era kenadau ena vala, e tu tale ga vei ira e levu na kila. Nida vakasamataka, sa na rairai dredre tu ga meda qaqa. Sa qai leqataki sara vakalevu o ira na itabagone vaKarisito. Na cava gona mera cakava mera vorati ira kina na kabula ca vakayalo era kaukaua? Me nanumi, ni rawa nira qaqa na itabagone, era sa cakava sara tiko ga qori! Era rawata vakacava? Nira “vakaukauataki tiko ga ena . . . Turaga.” Ia e tiko eso tale na ka era cakava. Era dara na isulu ni vala. Me vakataki ira ga na sotia era vakarautaki vinaka, era “vakaiyaragi ena iyaragi kece ni Kalou.”—Wilika Efeso 6:10-12.

² Ni vakamacalataka tiko o Paula nona vosa vakatautauvata, de dua a vakasamataka tiko na iyaragi kei na isulu ni vala era dau dara na matasotia ni Roma. (Caka. 28:16) Meda  dikeva mada se cava e veiganiti kina na vosa vakatautauvata qori. Eda na dikeva tale ga na ka era tukuna eso na itabagone me baleta na yaga ni nodra vakayagataka na iyaragi kece vakayalo qori, kei na sala e dredre kina.

3, 4. E vakatauvatani vakacava ina ka dina na ivau ni tolodra na sotia ni Roma?

³ Wilika Efeso 6:14. Na nodra ivau se beleti na sotia ni Roma e biu kina na veleti kaukamea lalai me taqomaka na tolodra. E caka me taura na bi ni iyaragi era laveta se dara tiko. E tiko tale ga ena so na ivau na iqaso me ciqi kina na iseleiwau kei na isele leka. Ni kaukaua vinaka na ivau ni tolona na sotia, ena nuidei me vala.

⁴ Na ka dina tale ga eda vulica ena Vosa ni Kalou e taqomaki keda vakayalo mai na ivakavuvuli lasu. (Joni 8:31, 32; 1 Joni 4:1) Na levu ga ni noda taleitaka na ka dina, na rawarawa ni noda colata na ‘isasabai ni sereda,’ qori noda muria na ivakatagedegede dodonu ni Kalou. (Same 111:7, 8; 1 Joni 5:3) Kena ikuri, ni matata vinaka vei keda na ka dina mai na Vosa ni Kalou, eda na nuidei qai tu vakarau ni vakamacalataka vei ira na dauveitusaqati.—1 Pita 3:15.

5. Na cava meda dau dina kina?

⁵ Ni dei tale ga vei keda na ka dina vakaivolatabu, ena gu na lomada meda muria da qai vosa dina e veigauna. Cava meda kua kina ni lasu? Ni dua vei ira na iyaragi mana i Setani na lasu. Na itovo qori e vakaleqai ira na daulasu, vaka kina o ira na vakabauta na kena itukutuku. (Joni 8:44) Nida sega ni uasivi, eda na saga ena noda vinaka taucoko meda kua ni daulasu. (Efeso 4:25) Ia e sega ni rawarawa. E kaya o Abigail, e yabaki 18: “E sega ni yaga noda tukuna na ka dina ena so na gauna, vakabibi ke vinakati meda lasu me kua ni yacovi keda kina na leqa.” Na cava e dau saga kina o Abigail me dau dina? E kaya: “Niu dau dina, e savasava noqu lewaeloma ena mata i Jiova, rau kila noqu itubutubu kei ira noqu itokani niu nuitaki.” E kaya o Victoria, e yabaki 23: “Ni o dau dina, o dei tale ga ena ka o vakabauta, o na rawa ni vakalialiai kina. Ia qo na kena yaga: o na nuidei vakalevu, o na volekati Jiova, era na dokai iko tale ga o ira na lomani iko.” Io, e bibi dina me ‘ivau ni toloda’ na ka dina e veigauna.

6, 7. Na cava e vakatauvatani kina na yalododonu kei na isasabai ni sereda?

⁶ Ena imatai ni senitiuri, dua na mataqali isasabai era dau dara na sotia ni Roma me taqomaka na seredra, e caka ena tikitiki ni kaukamea balavu. E vakalovetaki na tiki ni kaukamea qori me rauta na seredra qai vesu kina na tikitiki ni leca e tiko na kena uku kei na bakala. Na vo ni yagodra e cake e vesu tale ga ena kaukamea e cula ena leca. Qo e vakadredretaka toka nona veivukiyaki na sotia, ena vinakati kina me dikeva wasoma me dei tu ga ena kena vanua na veleti lailai qori. Na nona isasabai qori e tarova na yame ni isele se gasau me kua ni lauta na utona se so tale na gacagaca.

⁷ E veiganiti dina na vosa vakatautauvata qori ni dusia na sala e rawa ni taqomaka kina na lomada na ivakatagedegede dodonu i Jiova! (Vkai. 4:23) Ena sega ni biuta na sotia na isasabai ni serena kaukamea me qai vakayagataka na isasabai e malumalumu. Ni dau cala vakalevu noda vakatulewa, e sega ni nuitaki me taqomaki keda. (Vkai. 3:5, 6) Bibi gona meda dau dikeva wasoma na ‘veleti kaukamea’ e solia vei keda o Jiova, me tara na lomada.

8. Na cava e yaga kina meda muria tiko ga na ivakatagedegede i Jiova?

 ⁸ Vakacava o dau nanuma ni so na gauna e vakaicolacola na ivakatagedegede dodonu i Jiova se yalana nomu galala? E kaya o Daniel, e dua na cauravou yabaki 21: “Era vakalialiai au na qasenivuli kei ira na gonevuli niu muria na ivakatagedegede ena iVolatabu. Toso na gauna, au sa sega ni nuidei, au yalolailai sara ga.” Cava sa qai uqeti koya? E kaya: “Ni toso na gauna, au raica na vinaka ni noda muria na ivakatagedegede i Jiova. Eso na noqu itokani era tekivu vakayagataka na wainimategaga, eso era tinia koso nodra vuli. E vakaloloma dina na nodra bula. Ia e taqomaki au sara ga o Jiova.” E kaya o Madison, dua na goneyalewa yabaki 15: “Sega ni rawarawa noqu dei ena ivakatagedegede i Jiova, meu kua ni muria na ka era nanuma noqu icaba me vinaka se ka ni lasa.” Cava e uqeti koya? “Au dau vakasamataka niu vakatokai ena yaca i Jiova, ia na veitemaki e dua na sala e via vakaleqai au kina o Setani. Au dau marau niu cakava na ka dodonu.”

9-11. (a) Na ivava cava e dodonu mera dara na lotu vaKarisito? (b) Eda na yaloqaqa vakacava ni vunautaka na itukutuku vinaka?

⁹ Wilika Efeso 6:15. Ke sega ni dara tiko nona ivava e dua na sotia ni Roma, ena sega ni rawa ni vala. Na nona ivava e vesu vata e tolu na iwasewase leca me rawarawa kina nona butu. Na kena ivesuvesu ena dede kina, ena malumu tale ga.

¹⁰ Na nodra ivava na sotia e yaga ina ivalu, ia na noda ivava na lotu vaKarisito e yaga vakalevu ena noda kacivaka na itukutuku veivakacegui. (Aisea 52:7; Roma 10:15) E vinakati tale ga meda yaloqaqa nida vunau. E kaya e dua na cauravou o Bo, e yabaki 20: “Au dau rere na vunau vei ira na noqu lewenikalasi. De dua au a madua. Niu railesu, au sega ni kila na vuna au cakava kina ya. Qo au sa marau niu dau vunau vei ira na noqu icaba.”

¹¹ Era liaca e levu na itabagone ni rawa ga nira nuidei mera vunau ke ra dau vakavakarau vinaka. O na cakava vakacava qori? E kaya o Julia, e yabaki 16: “Au dau tawana tu ga ena noqu kato ni vuli na noda ivola, au rogoca tale ga nodra nanuma se vakabauta o ira na lewe ni noqu kalasi. Oti au na qai vakasamataka na ka ena rawa ni vukei ira. Niu vakavakarau, au na rawa ni vakamacalataka na ka ena yaga vei ira.” E kaya o Makenzie, e dua na goneyalewa e yabaki 23: “Ke o dau veikauaitaki qai dau vakarorogo vinaka, o na rawa ni kila na ka era sotava tiko nomu icaba. Au dau wilika kece na ivola e tabaki vei ira na itabagone. Qori ga na sala au rawa ni dusimaki ira kina noqu icaba ena iVolatabu se na jw.org.” Me vaka e laurai ena ivakamacala qori, na levu ga ni nomu vakavakarau mo vunau, ena dei tale ga vakalevu nomu ‘ivava.’

12, 13. Na cava eso na “gasau waqa” i Setani?

¹² Wilika Efeso 6:16. “Na isasabai levu” era vakayagataka na sotia ni Roma e va na yasana, e ubia na tabadra me yaco i durudra. Kena inaki me taqomaki ira mai na lau ni iyaragi kei na veitaravi ni gasau e dau vanataki.

¹³ Eso na “gasau waqa” ena rairai vanataka o Setani, e okati kina na itukutuku lasu me baleti Jiova, e tukuni kina ni sega ni kauai se lomani iko. Dua na goneyalewa e yabaki 19, o Ida, e dau nanuma ni sega ni kauaitaki. E kaya, “Levu na gauna au nanuma ni sega ni volekati au o Jiova, e sega ni vinakata me noqu iTokani.” Cava  sa qai cakava? E kaya: “Na soqoni vaKarisito e yaga vakalevu ena noqu vakabauta. Ia au dau sega ni vakamacala, niu nanuma ni sega ni dua ena via rogoci au. Qo au sa dau vakavakarau ena soqoni, au saga me rua se tolu noqu ivakamacala. E sega ni rawarawa, ia au lomavakacegu niu cakava qori. Era dau veivakayaloqaqataki tale ga na mataveitacini. Niu suka mai na soqoni, au vakadeitaka ni lomani au tu ga o Jiova.”

14. Na ka dina cava e vakavotui ena italanoa kei Ida?

¹⁴ Qo e dua na tikina bibi eda vulica ena italanoa kei Ida. Na isasabai e soli vei ira na sotia e dua tu ga na kena levu, ia na noda isasabai ni vakabauta e rawa ni lailai se levu. E vakatau sara tu ga vei keda. (Maciu 14:31; 2 Ces. 1:3) Bibi gona me qaqaco tiko ga na noda vakabauta!

15, 16. E vakatauvatani vakacava na isala kei na noda inuinui?

¹⁵ Wilika Efeso 6:17. Na isala era dara na sotia ni Roma e kena inaki me taqomaka na uludra, domodra kei na matadra. Eso na isala e tiko na kena itautauri, rawa mada ga nira taura wale tu ga na sotia.

¹⁶ Me vaka ga na kena taqomaka na isala na mona, na noda “inuinui ni bula” e taqomaka noda vakasama, kei na noda ivakarau ni rai. (1 Ces. 5:8; Vkai. 3:21) Na inuinui e uqeti keda meda vakasamataka tiko ga na yalayala ni Kalou, me tiko tale ga vei keda na rai donu nida sotava na leqa. (Same 27:1, 14; Caka. 24:15) Ia ke da  vinakata me yaga noda “isala,” e dodonu meda dara tiko, meda kua ni taura wale tu ga.

17, 18. (a) Ena temaki keda vakacava o Setani meda luvata noda isala? (b) Eda na vakaraitaka vakacava ni na sega ni rawai keda?

¹⁷ Ena temaki keda vakacava o Setani meda luvata na noda isala? Vakasamataka mada na ka e cakava vei Jisu. E kila vinaka o Setani ni nuitaka o Jisu me liutaka na kawatamata ena gauna se bera mai. Ia ena vinakati me wawa tale tiko o Jisu ni bera na gauna lokuci i Jiova. Ni bera mada qori, ena vakararawataki qai mate. E mani nanuma o Setani me temaki Jisu me rawa ni vakayacori totolo na ka e nuitaka. E vakatututaka o Setani ke sokalou wale ga vakadua vua o Jisu, ena nona na ka kece ena gauna sara ga ya. (Luke 4:5-7) E kila tale ga o Setani ni na solia vei keda o Jiova na veika vakayago ena vuravura vou. Ia ena vinakati meda wawa, de dua eda na sotava kina na ituvaki dredre. E temaki keda kina meda marautaka na bula nikua. E vinakata meda vakaliuca na veika vakayago, me rawa ni noda ena gauna sara ga qo. E uqeti keda o Setani me ikarua ni ka eda vakaliuca na Matanitu ni Kalou.—Maciu 6:31-33.

¹⁸ Me vakataki ira e levu na itabagone nikua, e sega ni rawai ena veivakacalai i Setani o Kiana, e dua na goneyalewa yabaki 20. E kaya “Au kila ni iwali duadua ga ni noda leqa na Matanitu ni Kalou.” E yaga vakacava ena nona vakasama kei na ka e cakava na dei ni nona vakabauta? E kuria: “E uqeti au na inuinui ni bula ena Parataisi me donu tiko ga noqu rai me baleta na cakacaka saumi. Au sega ni via vakayagataka noqu taledi meu rogo se saga na itutu cecere. Au vakayagataka vinaka noqu gauna kei na igu ena isausau vakayalo.”

19, 20. Eda na maqosa tiko ga vakacava ni vakayagataka na Vosa ni Kalou?

¹⁹ Na iseleiwau era vakayagataka na sotia ni Roma donuya na gauna e vola kina o Paula nona ivola, e rauta ni 50 na sedimita na kena balavu, qai vakayagataki ena ivalu. Dua na vuna era kenadau kina na sotia ni Roma, oya nira dau vakatovotovotaka e veisiga nodra iyaragi.

²⁰ O Paula e vakatauvatana na Vosa ni Kalou me iseleiwau e solia vei keda o Jiova. Ia ena vinakati meda vakayagataka vakamaqosa nida tutaka noda vakabauta se meda veisautaka kina noda ivakarau ni rai. (2 Kor. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15) Cava mo cakava mo kenadau kina? E kaya o Sebastian, sa yabaki 21: “Au dau vola e dua na tikinivolatabu ena wase kece au wilika niu wili iVolatabu. Au sa kumuna tiko na noqu tikinivolatabu taleitaki. Qori ga na sala e rawa ni tiko kina vei au na rai i Jiova.” E kaya o Daniel sa cavuti oti mai: “Niu wili iVolatabu, au na raica eso na tikina ena vukei ira ena yalava niu cakacaka vakaitalatala. Au raica nira dau kauai na itaukeinivale nida taleitaka na iVolatabu, kei na noda saga ena noda vinaka taucoko meda vukei ira.”

21. Na cava meda kua kina ni rerevaki Setani kei ira na nona timoni?

²¹ Me vaka ga era tukuna na itabagone era sa cavuti mai, e sega ni dua na vuna meda rerevaki Setani kina kei ira na timoni. Era ilawalawa kaukaua, ia e rawa nira vakadrukai. Era na sega ni bula tu ga. Sa voleka nira vesu ena loma ni Duanaudolu na Yabaki ni Veiliutaki i Karisito, era na sega ni cakava rawa e dua na ka, oti era na qai vakarusai. (Vkta. 20:1-3, 7-10) Eda kila vinaka na keda meca, nona iwalewale kei na nona inaki. Ena veivuke i Jiova, eda rawa ni vorati Setani!