1-2. Na cava e tukuna e dua na dauvola ivola? Cava eda na veivosakitaka ena ulutaga qo?

ERA tukuna e vica vata na milioni nikua nira vakabauti Jisu, ia era sega ni muria na ka e vakavulica. (2 Tim. 4:3, 4) E tukuna e dua na dauvola ivola: “Ke bula tiko nikua e dua na turaga e vakataki Jisu sara ga, e dau vosa me vakataki koya . . . , vakacava eda na sega ni vakabauti koya me vaka ga era cakava ena rua na udolu na yabaki sa oti? . . . E matata na kena isau: Io, eda na sega ni vakabauti koya.”

² Levu ena imatai ni senitiuri era rogoca nona veivakavulici o Jisu, era raica tale ga nona cakamana, ia era sega ni via vakabauti koya. Na vuna? Eda veivosakitaka ena ulutaga sa oti, e va na vuna era tarabe kina e levu ena ka e cakava o Jisu kei na ka e tukuna. Meda veivosakitaka mada qo e va tale na vuna. Eda na raica tale ga na vuna era cati kina na imuri i Jisu nikua kei na ka meda cakava meda kua kina ni tarabe.

3. Na cava e cakava o Jisu era tarabe kina eso?

³ Ni bula e vuravura o Jisu, e dau veimaliwai kei ira na tamata kece. E kana vata kei ira na vutuniyau kei na tamata rogo. E veimaliwai tale ga vakalevu kei ira na dravudravua kei na vakaloloma. Kena ikuri, e lomani ira era dau kilai tu mera “ivalavala ca.” Cava e yaco? Era tarabe kina eso era yalododonu vakasivia. Era tarogi ratou na nona tisaipeli: “Na cava dou kana dou gunu vata kina kei ira na daukumuni ivakacavacava kei ira na ivalavala ca?” E sauma o Jisu: “E sega ni yaga na vuniwai vei ira na bula vinaka, e yaga ga vei ira na tauvimate. Au sega ni lako mai meu kacivi  ira na yalododonu, meu kacivi ira ga na ivalavala ca mera veivutuni.”—Luke 5:29-32.

4. Me vaka e tukuna na parofita o Aisea, na cava mera namaka na Jiu me baleta na Mesaia?

⁴ Na cava e kaya na iVolatabu? Ni bera sara ni lako mai na Mesaia, e vakamacalataka na parofita o Aisea ni na sega ni taleitaki koya o vuravura. E tukuna na parofisai: “E beci, era vakanadakui koya na lewenivanua . . . E vaka ga ni tabonaki na matana meda kua ni raici koya. E beci, eda sega ni dokai koya.” (Aisea 53:3) E tukuni ena parofisai nira vakanadakuya na Mesaia “na lewenivanua,” ya na vuna mera namaka kina na Jiu ena imatai ni senitiuri ni na cati o Jisu.

5. Na cava nodra rai e levu nikua me baleti ira na imuri i Jisu?

⁵ E dina tale ga qori nikua? Io. Era marautaka e levu na iliuliu ni lotu mera mai lewe ni nodra ivavakoso e levu era rogo, vutuniyau, era vuku tale ga mai na rai ni vuravura. Era vakadonuya mera mai lewe ni ivavakoso na ka vou qori, ia na nodra itovo kei na ivakarau ni bula e sega ni salavata kei na ivakatagedegede ni Kalou. O ira na iliuliu ni lotu qori era beci ira na dausokalou gugumatua i Jiova, e savasava na nodra itovo. Na vuna? Nira sega ni rogo mai na rai ni vuravura. E kaya o Paula ni digitaki ira na “ka beci” na Kalou. (1 Kor. 1:26-29) Kena ibalebale ni talei vei Jiova o ira kece na yalodina vua.

6. Eda na vakatotomuria vakacava na rai i Jisu ena Maciu 11:25, 26?

⁶ Na cava meda cakava meda kua kina ni tarabe? (Wilika Maciu 11:25, 26.) Meda qarauna na rai ni vuravura me baleti ira na tamata ni Kalou. Meda ciqoma ni o Jiova e vakayagataki ira tiko na yalomalumalumu mera cakava na lomana. (Same 138:6) Meda vakasamataka tale ga na levu ni ka sa cakava o Jiova ni vakayagataki ira na sega ni vuku se vuli vinaka mai na rai ni vuravura.

7. Na cava e vakatokai ira kina na Farisi o Jisu mera veivakaisini? Cava era cakava?

⁷ E sega ni rere o Jisu me tukuna ni cata na ivakarau ni sokalou e veivakaisini ena nona gauna. Kena ivakaraitaki, e vakavotuya na nodra veivakaisini na Farisi, nira kauaitaka vakasivia na nodra vuluvulu, era sega ni kauaitaka na nodra qaravi na nodra itubutubu. (Maciu 15:1-11) Era rairai kidroa na nona tisaipeli ena ka e tukuna. Era tarogi koya: “Oni kila nira tarabe na Farisi nira rogoca na ka oni tukuna?” E sauma o Jisu: “Na kau kece e sega ni tea na Tamaqu vakalomalagi ena cavuraki. Laivi ira. O ira qori era dauveituberi mataboko. Ke tubera gona na mataboko na mataboko, erau na lutu ruarua ina qara.” (Maciu 15:12-14) Era vakalewai Jisu na iliuliu ni lotu, ia e sega ni tarova nona tukuna na ka dina.

8. E vakaraitaka vakacava o Jisu ni sega ni vakadonuya na Kalou na vakabauta kece vakalotu?

⁸ E vakavotuya tale ga o Jisu na ivakavuvuli lasu vakalotu. A sega ni tukuna ni vakadonuya na Kalou na vakabauta kece vakalotu. E vakamacalataka ga ni levu era na muria na sala rabalevu e tini ina rusa. Ia era lewe lailai ga era muria na sala rabalailai e basika ina bula. (Maciu 7:13, 14) E vakamatatataka nira tukuna eso nira qarava na Kalou, ia na kena dina era cakava tiko na kena veibasai. E veivakasalataki: “Dou qarauni kemudou vei ira na parofita lasu era vakaisulu voli me vaka na sipi, ia e loma era olifa daukata.  Dou na kilai ira ena vuadra.”—Maciu 7:15-20.

9. Na cava eso na ivakavuvuli lasu vakalotu e vakavotuya o Jisu?

⁹ Na cava e kaya na iVolatabu? E parofisaitaki ena iVolatabu ni na yalogutaka na Mesaia na veika me baleta na vale i Jiova. (Same 69:9; Joni 2:14-17) Na yalogu qori e uqeti Jisu me vakavotuya na ivakavuvuli lasu vakalotu kei na kena ivakarau. Kena ivakaraitaki, era vakabauta na Farisi ni bula tale tiko e dua na ka ni sa mate na tamata. Ia e vakavulica o Jisu nira moce tu na mate. (Joni 11:11) Era sega ni vakabauta na Setoki na veivakaturi, ia o Jisu e vakaturi nona itokani o Lasarusa. (Joni 11:43, 44; Caka. 23:8) Era vakavulica na Farisi ni sa lewa oti tu na Kalou na ka ena yacovi keda. Ia e vakavulica o Jisu nida na digia yadudua meda qarava na Kalou se sega.—Maciu 11:28.

10. Na cava e cati kina na ka eda vakavulica?

¹⁰ E dina tale ga qori nikua? Io. Levu era cata nida vakayagataka na iVolatabu meda vakavotuya kina na ivakavuvuli lasu vakalotu. Era vakavuvulitaka eso na iliuliu ni lotu ni Kalou ena totogitaki ira na tamata ca i eli. Era vakayagataka na ivakavuvuli lasu qori mera lewai ira tiko ga kina na lewenilotu. Eda vakavotuya na ivakavuvuli lasu qori o keda na qaravi Jiova na Kalou dauloloma. Era vakavulica tale ga na iliuliu ni lotu ni bula tiko e dua na ka ni sa mate na tamata. Eda vakavotuya na ivakavuvuli lasu qori, ke dina ena sega ni yaga na veivakaturi. Era vakabauta e levu na lotu ni sa lewai oti tu na ka kece eda cakava. Ia eda vakavulica ni tu vei keda na galala ni vakatulewa meda digia meda qarava na Kalou. Cava era cakava na iliuliu ni lotu? Levu na gauna era cudru!

11. Me vaka e tukuna o Jisu ena Joni 8:45-47, na cava e vinakata na Kalou vei ira na nona tamata?

¹¹ Na cava meda cakava meda kua kina ni tarabe? Ke da taleitaka na dina, e  bibi meda vakabauta na vosa ni Kalou. (Wilika Joni 8:45-47.) Eda na dei ena dina, eda na sega ni vakataki Setani na Tevoro. Eda na sega ni cakava e dua na ka ena veicalati kei na ka eda vakabauta. (Joni 8:44) E vinakata na Kalou mera “cata sara na ka ca” na nona tamata, mera “kabita na ka vinaka” me vakataki Jisu ga.—Roma 12:9; Iper. 1:9.

12. Na cava era tarabe kina e levu na Jiu ena iwalewale ni nona mate o Jisu?

¹² Na cava e dua tale na vuna era cati Jisu kina na Jiu ena nona gauna? E tukuna o Paula: “Eda vunautaka nona vakamatei ena kau o Karisito, qo e vakatarabetaki ira na Jiu.” (1 Kor. 1:23) Na cava era sega ni vakabauti Jisu kina e levu na Jiu ena iwalewale e vakamatei kina? Nona mate ena kaunirarawa e vaka ga e dua na daubasulawa, e valavala ca tale ga. Era sega gona ni vakabauta ni Mesaia.—Vkru. 21:22, 23.

13. Na cava era sega ni kila o ira na tarabe ena vuku i Jisu?

¹³ Era sega ni kila na Jiu era tarabe ena vuku i Jisu ni a beitaki vakailasu, e sega nona cala, e caka tale ga vua na veika tawadodonu. Era sega ni kauaitaka na veilewaitaki Jisu me tau na lewadodonu. E totolo ga nodra veilewaitaki koya na turaganilewa ena nodra mataveilewai levu na Jiu, ia era sega ni muria na lawa ni veilewai. (Luke 22:54; Joni 18:24) Era sega ni lewa vakadodonu na turaganilewa nira rogoca na ivakadinadina kei na ka e beitaki kina o Jisu. Era vaqara tale ga eso mera “lasutaka nodra itukutuku me beitaki kina o Jisu, me rawa ni vakamatei.” Ni sega ni yaco na lomadra, e saga na bete levu me tukuna o Jisu e dua na ka me beitaki kina. Qori e veicalati sara ga kei na ka e tu ena lawa. (Maciu 26:59; Mari. 14:55-64) Ni sa vakaturi, era solia na turaganilewa tawayalododonu qori “e dua na uma ilavo siliva” vei ira na sotia ni Roma era yadrava tiko  na ibulubulu, mera talanoataka e dua na italanoa lasu e vakamacalataka na vuna e lala kina na ibulubulu.—Maciu 28:11-15.

14. Na cava e parofisaitaki ena iVolatabu me baleta nona mate na Mesaia?

¹⁴ Na cava e kaya na iVolatabu? Era sega ni namaka e levu na Jiu ena gauna i Jisu me vakamatei na Mesaia, ia rogoca mada na ka e parofisaitaki: “Ni solia na nona bula me mate e wili vata kei ira na cakacala, e colata na nodra ivalavala ca e levu, e vakamamasu ena vukudra na cakacala.” (Aisea 53:12) E sega gona na vuna era tarabe kina na Jiu ni vakamatei o Jisu me vaka na tamata ivalavala ca.

15. Na cava era beitaki kina na iVakadinadina i Jiova era lai tarabe kina eso?

¹⁵ E dina tale ga qori nikua? Io! A beitaki vakailasu o Jisu, e tukuni tale ga ni cala. Qori tale ga na ka e caka vei ira na iVakadinadina i Jiova. Rogoca mada e vica na ivakaraitaki. Ena veiyabaki ni 1930 kei na 1940 e Merika, e veilewaitaki vakalevu na noda galala ni sokalou. Era sega tale ni qai vunitaka eso na turaganilewa nodra cati keda. Mai Quebec, e Kenada, e cakacaka vata na Lotu kei na Matanitu mera tarova na noda cakacaka. Era vesu kina e levu na dautukutuku nira kacivaka na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou. Ena nodra veiliutaki na Nazi e Jamani, era vakamatei e levu na tacida cauravou yalodina. Ena vica na yabaki sa oti, e tukuni nira cala e levu na tacida e Rusia ra qai biu e valeniveivesu nira veivosakitaka na iVolatabu, na ka era nanuma na vakailesilesi ni “vakavuna na tikoyavavala.” E vakatabui mada ga na iVolatabu na New World Translation ena vosa vakaRusia ni tu kina na itukutuku e nanumi ni “vakavuna na tikoyavavala,” ni vakayagataka na yaca i Jiova.

16. Me vaka e tukuni ena 1 Joni 4:1, na cava meda kua kina ni vakacalai ena italanoa lasu me baleti ira na tamata i Jiova?

¹⁶ Na cava meda cakava meda kua kina ni tarabe? Vulica na ka dina. Ena iVunau i Jisu ena Ulunivanua, e vakasalataki ira na vakarorogo nira na “vosavakacacataki” vakailasu. (Maciu 5:11) Na ivurevure ni lasu qori o Setani. E temaki ira na dauveitusaqati mera tukuna na itukutuku lasutaki me baleti ira na taleitaka na ka dina. (Vkta. 12:9, 10) Meda kua ni rogoca na lasu era vakatetea na meca. Meda kua sara ni rere kina se luluqa na noda vakabauta.—Wilika 1 Joni 4:1.

17. Na cava e rawa nira tarabe kina eso ena ka e yaco ni bera ni mate o Jisu?

¹⁷ Ni bera ni mate o Jisu, e soli koya e dua vei ratou na le 12 nona yapositolo. E cakitaki koya vakatolu e dua tale vei ratou, ratou qai biuti koya kece ena bogi ni bera ni vakamatei. (Maciu 26:14-16, 47, 56, 75) Vakacava e kidroa o Jisu? Sega. A tukuna mada ga ni na yaco qori. (Joni 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32) Nira raica qori eso, e rawa sara ga nira tarabe, nira kaya, ‘Ke ratou cakava ya na yapositolo i Jisu, au na sega sara ga ni via nona tisaipeli!’

18. Na parofisai cava e vakayacori ni bera ni mate o Jisu?

¹⁸ Na cava e kaya na iVolatabu? Ni vo e vica na drau na yabaki me lako mai vuravura o Jisu, e vakatakila o Jiova ena nona Vosa ni na volitaki na Mesaia ena 30 na tikinisiliva. (Saka. 11:12, 13) Ena soli koya yani e dua ga na nona itokani voleka. (Same 41:9) E vola tale ga na parofita o  Sakaraia: “Yavita na ivakatawa, era veiseyaki na sipi.” (Saka. 13:7) Na ka e yaco qori era sega ni tarabe kina na yalomalumalumu, ia e vaqaqacotaka ga na nodra vakabauta ni sa vakayacori na parofisai me baleti Jisu.

19. Na cava era kila na yalomalumalumu?

¹⁹ E dina tale ga qori nikua? Io. Ena noda gauna, era biuta na dina e vica na iVakadinadina i Jiova kilai levu, era vukitani, era saga tale ga mera rawai eso. Era vakayagataka na tabana ni itukutuku kei na Internet mera vakatetea kina na itukutuku ca, itukutuku veivakacalai, kei na itukutuku lasu me baleti ira na tacida. Ia era sega ni tarabe na yalomalumalumu. Era kila ni sa tukuni oti tu ena iVolatabu ni na yaco qori.—Maciu 24:24; 2 Pita 2:18-22.

20. Nira biuta na dina eso, cava eda na cakava meda kua kina ni tarabe? (2 Timoci 4:4, 5)

²⁰ Na cava meda cakava meda kua kina ni tarabe? E vinakati meda vaqaqacotaka tiko ga noda vakabauta nida vuli wasoma, masu tiko ga qai vakaogai keda ena cakacaka e lesia o Jiova. (Wilika 2 Timoci 4:4, 5.) Ke dei noda vakabauta, eda na sega ni taqaya nida rogoca na itukutuku ca me baleti ira na tacida. (Aisea 28:16) Nida lomani Jiova, lomana nona Vosa kei ira na tacida, eda na sega ni tarabe nira biuta na dina eso.

21. Levu nikua era cata na itukutuku eda kacivaka, ia na cava meda nuidei kina?

²¹ Levu ena imatai ni senitiuri era tarabe, era sega tale ga ni vakabauti Jisu. Ia e levu tale era vakabauti koya. Qo e wili kina e dua na lewe ni Sanadrini kei na ‘levu na bete.’ (Caka. 6:7; Maciu 27:57-60; Mari. 15:43) Vakacava nikua? E vica vata na milioni era sega ni tarabe. Na vuna? Nira kila na ka dina ena iVolatabu, era taleitaka tale ga. E kaya na Vosa ni Kalou: “E levu sara na nodra vakacegu na dau lomana na nomuni lawa, e sega ni dua na ka e rawa ni vakatarabetaki ira.”—Same 119:165.