1. Na cava o rairai kidroataka ni o saga mo wasea na itukutuku ena iVolatabu?

O SE nanuma na gauna o kila kina ni o sa kunea na dina? E matata vinaka vei iko na ivakavuvuli vakaivolatabu o vulica! O nanuma nira na ciqoma kece na tamata na ka o sa mai vakabauta. O kila ni itukutuku ena iVolatabu ena vakainaki kina nodra bula ena gauna qo, ra qai nuitaka na inuinui totoka e se bera mai. (Same 119:105) O mani gumatua na wasea na ka dina vei ira kece na nomu itokani kei na wekamu. Ia na cava e yaco? O kidroataka ni levu era sega ni taleitaka na ka o tukuna vei ira.

2-3. Ena gauna i Jisu na cava era nanuma e levu me baleti koya kei na nona itukutuku?

² Meda kua ni kidroataka nira na cata eso na itukutuku eda vunautaka. Ena gauna i Jisu, e levu nona cakamana me vakadinadinataka kina ni tokoni koya na Kalou, ia e levu era sega ni vakabauti koya. Me kena ivakaraitaki, e vakaturi Lasarusa o Jisu, qo na cakamana era sega ni vakalasuya rawa na meca. Ia era sega ni vakabauta na nodra iliuliu na Jiu ni Mesaia o Jisu. Era vinakata mada ga mera vakamatei rau ruarua o Jisu kei Lasarusa!—Joni 11:47, 48, 53; 12:9-11.

³ E kila o Jisu ni levu era sega ni vakabauti koya ni Mesaia. (Joni 5:39-44) E tukuna vei ratou e vica na tisaipeli i Joni na Dauveipapitaisotaki: “E marau o koya e sega ni tarabe ena vukuqu.” (Maciu 11:2, 3, 6) Na cava era sega ni vakabauti Jisu kina e levu?

4. Na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga qo?

⁴ Eda na dikeva ena ulutaga qo kei na kena e tarava e  vica na vuna era sega ni vakabauti Jisu kina e levu ena imatai ni senitiuri. Eda na raica tale ga na vuna era sega ni taleitaka kina na noda itukutuku e levu nikua. Koya e bibi sara, eda na vulica na ka meda cakava me dei noda vakabauti Jisu meda kua kina ni tarabe.

5. Na cava era nanuma kina eso ni o Jisu e sega ni Mesaia e parofisaitaki?

⁵ Levu era sega ni taleitaki Jisu ena vuku ni vanua e susu kina. Era vakadinata ni o Jisu e qasenivuli maqosa qai dau cakamana. Ia era raici koya me luve ni matai dravudravua. E gole mai Nasareci, e dua na koro e sega ni rogo. E kaya mada ga o Nacanieli e dua na tisaipeli i Jisu: “Ena bau kune e dua na ka vinaka mai Nasareci?” (Joni 1:46) A rairai sega ni taleitaka o Nacanieli na koro e tiko kina o Jisu. Se rairai vakasamataka tiko na parofisai ena Maika 5:2, e tukuni kina ni na sucu na Mesaia e Peceliema, sega ni Nasareci.

6. Na cava ena vukei ira na bula ena gauna i Jisu mera kila ni o koya na Mesaia?

⁶ Na cava e kaya na iVolatabu? E tukuna na parofita o Aisea ni o ira na meca i Jisu era na sega ni kauaitaka “na itukutuku ni nona itabatamata [na Mesaia].” (Aisea 53:8) E levu na itukutuku qori e parofisaitaki. Ke ra vakayagataka na gauna mera dikeva kina na itukutuku kece qori, era na vulica ni o Jisu e sucu e Peceliema, e kawa tale ga i Tui Tevita. (Luke 2:4-7) Na vanua gona e sucu kina o Jisu e salavata kei na parofisai ena Maika 5:2. Cava gona na leqa? E totolo nodra vakatulewa. Era sega ni kila na itukutuku kece. Qo na vuna era tarabe kina.

7. Na cava era sega ni taleitaki ira kina na tamata i Jiova e levu nikua?

⁷ E dina tale ga qori nikua? Io. E levu na tamata i Jiova era sega ni vutuniyau, levu era nanuma nira “sega ni vuli vinaka sara qai tauvanua ga.” (Caka. 4:13) So era nanuma ni sega ni rawa vei ira na tamata ni Kalou mera vakavulica na iVolatabu nira sega ni vuli ena koronivuli ni lotu rogo. Eso era kaya ni iVakadinadina i Jiova e “lotu ni Merika,” ia na kena dina ni levu vei ira na iVakadinadina i Jiova era sega ni tiko e Merika. Eso tale era rogoca nira sega ni vakabauti Jisu na iVakadinadina i Jiova. Ena veiyabaki sa sivi era vakatokai mera “Kominisi,” “yamata ni Merika,” se “dauvakavuna na tikoyavavala.” Era tarabe gona o ira na rogoca na itukutuku qori, era sega ni via kila na kena dina.

8. Me vaka e tukuni ena Cakacaka 17:11, cava mera cakava na lewenivanua mera kilai ira na dauveiqaravi ni Kalou nikua?

⁸ Na cava me cakava e dua me kua kina ni tarabe? E bibi me dikevi na itukutuku dina. Qori na ka e nakita dei na dauvola Kosipeli o Luke. E vakadeitaka me vakataroga matua “na dina ni ka kece mai na kena itekivu.” E vinakata mera kila na dauwiliwili “na dina ni ka” era rogoca me baleti Jisu. (Luke 1:1-4) Era vakataki Luke na Jiu e Peria makawa. Na imatai ni gauna era rogoca kina na itukutuku vinaka me baleti Jisu, era raica tale na iVolatabu vakaIperiu mera vakadeitaka na ka era rogoca. (Wilika Cakacaka 17:11.) E va tale ga qori nikua, mera dikeva na lewenivanua na dina ni itukutuku. E bibi mera vakatauvatana na ka era vulica vei ira na tamata ni Kalou kei na ka e kaya na iVolatabu. Bibi tale ga  mera vulica na kedra itukutuku na tamata i Jiova ena gauna qo. Kevaka era vulica vinaka na itukutuku kece, era na sega ni vakacalai ena rai cala se na itukutuku era rogoca.

9. Na cava e yaco ni sega ni via vakaraitaka o Jisu e dua na ivakatakilakila mai lomalagi?

⁹ Eso ena gauna i Jisu era sega ni lomavakacegu ena ka e vakavulica, era vinakata eso tale na ka. Era kaya me vakadinadinataka ni Mesaia, ya me vakaraitaka “e dua na ivakatakilakila mai lomalagi.” (Maciu 16:1) De dua era vinakata qori baleta na ka era wilika ena Taniela 7:13, 14. Ia se sega ni kena gauna me vakayacori kina na parofisai qori. Na ka e vakavulica o Jisu sa dodonu mera vakabauta kina ni o koya na Mesaia. Ia ni sega ni vakaraitaka vei ira na ivakatakilakila e vinakata, era mani tarabe.—Maciu 16:4.

10. E vakayacora vakacava o Jisu na ka e vola o Aisea me baleta na Mesaia?

¹⁰ Na cava e kaya na iVolatabu? E vola na parofita o Aisea me baleta na Mesaia: “Ena sega ni kaikaila se tabalaka na domona, ena sega ni rogo na domona e gaunisala.” (Aisea 42:1, 2) E sega ni cakava o Jisu nona cakacaka vakaitalatala me qoroi kina. E sega ni tara na valenisoro lelevu, e sega ni tokara na isulu ni lotu me duatani kina se vakarota me kacivi ena icavuti rogo ni lotu. E leqataki nona bula o Jisu ni veilewaitaki, ia e sega ni via vakamarautaki Tui Eroti me cakamana. (Luke 23:8-11) E vakayacora eso na cakamana o Jisu, ia e nona inaki ga me vunautaka na itukutuku vinaka. E tukuna vei ratou nona tisaipeli, “Qo na vu ni noqu lako mai.”—Mari. 1:38.

11. Na rai cava e tu vei ira e levu nikua?

¹¹ E dina tale ga qori nikua? Io. E levu era qoroya na valenilotu lelevu kei na kedra iukuuku saulevu, o ira na iliuliu ni lotu kei na kedra ikacivi rogo, kei na soqo ni lotu era sega ni kila e levu na kena ibalebale kei na vanua e vu mai kina. Vakacava o ira era tiko ena soqo ni  lotu qori, cava era vulica me baleta na Kalou kei na nona inaki? O ira na tiko ena noda soqoni vaKarisito era vulica na ka e vinakata vei keda o Jiova kei na sala mera muria kina. Na noda Vale ni Soqoni e savasava, e tara ga vakarawarawa, e sega ni levu na kena iukuuku saulevu. O ira na liutaka na soqoni era sega ni tokara na isulu mera kilai tani kina se mera kacivi ena icavuti rogo. Na ka eda vakavulica kei na noda vakabauta e yavutaki ena Vosa ni Kalou. Ia era tarabe e levu nikua nira nanuma ni sa rui rawarawa noda ivakarau ni sokalou. Na ka tale ga eda vakavulica e sega ni salavata kei na ka era via rogoca.

12. Me vaka e vakamacalataki ena Iperiu 11:1, 6, me yavutaki ena cava na noda vakabauta?

¹² Na cava meda cakava meda kua kina ni tarabe? E tukuna na yapositolo o Paula vei ira na lotu vaKarisito e Roma: “Ena vakabauti ga na ka ke rogoci na vosa. Kena ikuri, e rogoci ga na vosa ke baleti Karisito.” (Roma 10:17) Koya gona eda na vaqaqacotaka na noda vakabauta nida vulica na Vosa ni Kalou, sega ni noda vakaitavi ena soqo vakalotu e vakacala na iVolatabu, se mani vakacava sara na kena totoka. E bibi meda vaqaqacotaka noda vakabauta ni yavutaki ena kilaka dodonu. Na vuna? “Ke sega na vakabauta eda na sega ni vakamarautaka rawa na Kalou.” (Wilika Iperiu 11:1, 6.) E sega ni vinakati sara meda raica e dua na ivakatakilakila veivakurabuitaki mai lomalagi meda vakadeitaka kina nida sa kila na ka dina. Nida vulica vinaka gona na ivakavuvuli vakaivolatabu ena vaqaqacotaka na noda vakabauta, eda na vakadeitaka kina nida sa kila na dina, eda na sega tale ga ni vakatitiqa.

13. Na cava era sega ni vakabauti Jisu kina e levu?

¹³ Ena gauna i Jisu era kidroa na tisaipeli i Joni na Dauveipapitaisotaki ni  ratou sega ni lolo na tisaipeli i Jisu. E vakamacalataka o Jisu ni sega na vuna me ratou lolo kina ni se bula tiko. (Maciu 9:14-17) Ia era saqati Jisu na Farisi kei na so tale na dauveitusaqati ni sega ni muria nodra itovo kei na ivakarau. Era cudru mada ga ni vakabulai ira na tauvimate ena Siga ni Vakacecegu. (Mari. 3:1-6; Joni 9:16) Ena yasana adua era sakitaka nira muria na Siga ni Vakacecegu, ia era raica me sega ni dua na ka nodra caka bisinisi ena valenisoro. Era cudru sara ga ni vunauci ira o Jisu. (Maciu 21:12, 13, 15) Era cudru vakalevu o ira na rogoca nona vunau o Jisu ena valenilotu e Nasareci, ni vakamacalataka e vica na ivakaraitaki e Isireli me vakavotuya nodra kocokoco kei na lailai ni nodra vakabauta. (Luke 4:16, 25-30) Na ka e cakava o Jisu e vakavuna mera tarabe e levu.—Maciu 11:16-19.

14. Na cava e vakacala kina o Jisu na ivakavuvuli vakatamata e sega ni salavata kei na Vosa ni Kalou?

¹⁴ Na cava e kaya na iVolatabu? E tukuna o Jiova ni vakayagataka nona parofita o Aisea: “Era torovi au na tamata qo ena gusudra, era rokovi au ena tebenigusudra, ia na lomadra e yawa sara vei au, na nodra dokai au e yavutaki ena ivakaro ni tamata era vulica.” (Aisea 29:13) E donu vinaka ni vakacala o Jisu na ivakavuvuli vakatamata e sega ni salavata kei na iVolatabu. O ira na nanuma ni bibi cake na lawa kei na ivakavuvuli vakatamata mai na iVolatabu era sega ni vakabauti Jiova kei koya e tala mai me Mesaia.

15. Na cava era rarawataka e levu nikua me baleti keda na iVakadinadina i Jiova?

¹⁵ E dina tale ga qori nikua? Io. Levu era rarawa nida sega ni veitomani na iVakadinadina i Jiova ena kena marautaki na soqo e sega ni vakaivolatabu, me vaka na siganisucu kei na Kirisimasi. Eso tale era cudru nida sega ni soqova na iVakadinadina i Jiova na soqo ni matanitu, se muria na ivakarau ni veibulu e sega ni vakaivolatabu. O ira na tarabe ena sala qo era rairai vakabauta sara ga ni vakadonuya na Kalou na nodra ivakarau ni sokalou. Ia era na sega ni vakamarautaki koya ke ra digia na ivakarau ni vuravura qo ra qai sega ni vakabauta na ivakavuvuli matata e kune ena iVolatabu.—Mari. 7:7-9.

16. Me vaka e tukuni ena Same 119:97, 113, 163-165, na cava meda cakava? Cava tale ga meda qarauna?

¹⁶ Na cava meda cakava meda kua kina ni tarabe? E bibi meda lomana vakalevu na lawa kei na ivakavuvuli i Jiova. (Wilika Same 119:97, 113, 163-165.) Nida lomani Jiova eda na cata na ivakavuvuli e sega ni taleitaka. Eda na sega ni vakatara e dua na ka me vakaleqa noda lomani Jiova.

17. Na cava era namaka e levu ena gauna i Jisu me cakava na Mesaia?

¹⁷ Ena gauna i Jisu era vinakata eso me veisautaki na matanitu. Era namaka me na sereki ira na Mesaia mai na veiliutaki kaukaua ni Roma. Ia nira saga mera buli Jisu me tui, e sega ni vakadonuya. (Joni 6:14, 15) Era leqataka na bete kei na so tale ni na saga o Jisu me veisautaka na matanitu, era na cudru kina na kai Roma ra qai kauta laivi na lewa era solia vei ira na bete. Qori e vakavuna mera tarabe kina e levu na Jiu.

18. Na parofisai vakaivolatabu cava era vakawaletaka e levu me baleta na Mesaia?

 ¹⁸ Na cava e kaya na iVolatabu? E tukuni ena levu na parofisai ni dauvala qaqa na Mesaia. Ia eso tale e vakaraitaka ni dodonu me mate e liu ena vuku ni noda ivalavala ca. (Aisea 53:9, 12) Na cava gona e cala kina nodra rai na Jiu? Levu ena gauna i Jisu era vakawaletaka na parofisai e sega ni yalataka me walia totolo nodra leqa.—Joni 6:26, 27.

19. Na rai cava e vakatarabetaka e levu nikua?

¹⁹ E dina tale ga qori nikua? Io. E levu era tarabe nida sega ni vakaitavi ena veika vakapolitiki. Era vinakata meda veidigidigi, ia ke da digitaka e dua na tamata me liutaki keda, ena rai i Jiova eda sega ni tokoni koya. (1 Sam. 8:4-7) Era nanuma tale ga e levu meda tara na koronivuli kei na valenibula, meda veivuke tale ga ena noda itikotiko. Era tarabe nida vakaliuca na cakacaka vakavunau, sega ni noda walia na leqa ni vuravura.

20. Me vaka e tukuna o Jisu ena Maciu 7:21-23, na cava meda vakaliuca?

²⁰ Na cava meda cakava meda kua kina ni tarabe? (Wilika Maciu 7:21-23.) Bibi meda vakaliuca na cakacaka e vakarota o Jisu meda cakava. (Maciu 28:19, 20) Meda kua ni vakawelei ena veika vakapolitiki kei na leqa ni vuravura qo. Eda lomani ira na lewenivanua qai kauaitaka nodra leqa. Eda kila ni sala vinaka duadua meda vukei ira kina ya meda vakavulici ira me baleta na Matanitu ni Kalou qai vukei ira mera veitokani kei Jiova.

21. Na cava meda vakadeitaka?

²¹ Eda veivosakitaka ena ulutaga qo e va na vuna era sega ni vakabauti Jisu kina e levu ena imatai ni senitiuri, qori tale ga na vuna era cati kina na imuri i Jisu nikua. Ia qo ga na ka meda qarauna? Sega. Ena ulutaga tarava eda na dikeva e va tale na vuna. Meda vakadeitaka mada ga meda kua ni tarabe, meda vaqaqacotaka tiko ga na noda vakabauta!