1-2. Na cava e dua na vuna meda kauaitaka kina na ivola na Vakatakila?

 VAKACAVA ke o sarava tiko eso na nona itaba e dua drau veikilai? Ni o sarasara tiko, o raica e levu o sega ni kila. Ia e dua na itaba o kauai sara ga kina. Baleta? Ni o taba tu kina. Ni o raica vinaka, o saga mo vakilakila na gauna cava kei na vanua o taba kina. O saga tale ga mo kilai ira na tiko ena itaba qori. O taleitaka sara ga.

² Na ivola na Vakatakila e vaka tiko na itaba qori. Qo e rua na vuna. Kena imatai, e volai sara ga me baleti keda. Eda wilika ena imatai ni tikina: “Na ivakatakila e solia na Kalou vei Jisu Karisito, me vakaraitaka vei ira na nona dauveiqaravi na ka ena vakarau yaco.” (Vkta. 1:1) E sega gona ni volai na ivola qo vei ira na lewenivanua raraba, e volai sara ga vei keda sa yalataki keda vua na Kalou. Nida dauveiqaravi ni Kalou, meda kua ni kurabuitaka nida sa vakaitavi tiko ena vakayacori ni veiparofisai ena ivola qo. Se dua tale na kena itukutukuni, eda raici keda tiko “ena itaba.” Oya ni baleti keda sara ga na veika eda wilika kina.

3-4. Me vaka e tukuni ena Vakatakila, ena vakayacori ena gauna cava na veiparofisai e tu kina? Me uqeti keda vakacava?

³ Na ikarua ni vuna e vauca tiko na gauna me vakayacori kina na veiparofisai qori. E vakaraitaka na gauna qori na yapositolo o Joni, sa kenaturaga sara ni kaya: “Ena veiuqeti ni yalo tabu au mai tiko kina ena siga ni Turaga.” (Vkta. 1:10) Ni vola o Joni na vosa qori ena rauta na 96 G.V., se yawa sara na “siga ni Turaga.”  (Maciu 25:14, 19; Luke 19:12) Ia me salavata kei na parofisai vakaivolatabu, e tekivu na siga qori ena 1914 ni dabe vakatui mai lomalagi o Jisu. Sa tekivu vakayacori tale ga ena yabaki qori na veiparofisai ena Vakatakila era vauci tiko kina na tamata ni Kalou. Io, eda sa bula tiko qo ena “siga ni Turaga”!

⁴ Nida bula tiko ena gauna marautaki qori, e bibi sara ga meda kauaitaka na ivakasala e tau ena yalololoma ena Vakatakila 1:3: “E marau o koya e wilika i cake kei ira na rogoca na vosa ni parofisai qo ra qai muria na ka e volai kina, ni sa voleka na gauna lokuci.” Io, e bibi meda “wilika i cake,” meda “rogoca na vosa ni parofisai qo” qai “muria.” Na cava eso na vosa qori meda muria?

5. E vakabibitaki vakacava ena Vakatakila ni vinakati meda vakadeitaka me vakadonuya o Jiova noda sokalou?

⁵ Me tekivu ena imatai ni wase ni Vakatakila, eda vulica ni kila vinaka o Jisu na ka e yaco tiko ena ivavakoso. (Vkta. 1:12-16, 20; 2:1) E vakaraitaka qori o Jisu ena itukutuku e vakauta ina vitu na ivavakoso e Esia Lailai. E cavuta kina na idusidusi matata me uqeti ira na lotu vaKarisito ena imatai ni senitiuri mera vakadeitaka ni vakadonuya o Jiova na nodra sokalou. Na ka tale ga e tukuna qori e baleti keda kece na tamata ni Kalou ena gauna qo. Na cava eda vulica kina? E kila vinaka na noda iLiuliu o Karisito Jisu na keda ituvaki vakayalo. E liutaki keda, e veitaqomaki tale ga. E sega ni dua na ka e vunitaki vua. E kila na ka meda cakava me rawa ni vakadonui keda tiko ga o Jiova. Na cava e tukuna meda muria ena gauna qo?

6. (a) Me vaka e tukuna o Jisu ena Vakatakila 2:3, 4, na leqa cava e laurai ena ivavakoso e Efeso? (b) Na cava eda vulica kina?

⁶ Wilika Vakatakila 2:3, 4. Meda lomani Jiova tiko ga me vaka e liu. Na ka e tukuna o Jisu ena ivavakoso e Efeso e vakaraitaka nira vosota tiko na ituvaki dredre, era sega tale ga ni vakacauoca ena qaravi Jiova. Ia e dua ga na leqa, sa sega vei ira na loloma me vaka e liu. E bibi sara ga mera lomani Jiova tale me vaka e liu, me rawa ni vakadonui na nodra sokalou. Qori tale ga na ka e vinakati nikua, e sega ni vinakati ga meda vosota. E bibi me donu na inaki ni noda vosota. O Jiova e sega ni kauaitaka ga na ka eda cakava, e kauaitaka tale ga na vuna eda cakava kina. E bibi vua na noda inaki. E vinakata meda qaravi koya ni yavutaki ena noda lomani koya vakalevu, eda vakavinavinakataki koya tale ga.—Vkai. 16:2; Mari. 12:29, 30.

7. (a) Me vaka e tukuni ena Vakatakila 3:1-3, na leqa cava e raica o Jisu vei ira e Sariti? (b) Na cava e vinakati meda cakava?

⁷ Wilika Vakatakila 3:1-3. Meda yadra tiko ga, meda vakarau tu. E duatani na nodra leqa ena ivavakoso e Sariti. Era toso vinaka vakayalo ena gauna sa oti, ia sa luluqa mai na nodra qarava na Kalou. E tukuna gona vei ira o Jisu mera “yadra tiko.” Na cava eda vulica kina? E macala ni na sega ni guilecava o Jiova na noda cakacaka. (Iper. 6:10) Ia meda kua ni nuitaka tiko ga na ka eda cakava ena gauna sa oti ena noda qaravi Jiova. Ena rairai levu na ka e yalana na noda veiqaravi, ia e vinakati meda  ogaoga tiko ga ena “cakacaka ni Turaga” meda yadra tiko kina me yacova na icavacava.—1 Kor. 15:58; Maciu 24:13; Mari. 13:33.

8. Na cava eda vulica ena vosa e tukuni vei ira e Leotisea ena Vakatakila 3:15-17?

⁸ Wilika Vakatakila 3:15-17. Meda gumatua ena noda sokalou, me vu tale ga mai lomada. E tukuna o Jisu e dua tale na leqa e laurai vei ira e Leotisea. Era “katakata vakalailai ga” ena nodra sokalou. Nira sega ni kauai, e tukuna vei ira o Jisu nira “macawa,” era “vakaloloma.” E vinakati sara ga mera gumatuataka na veika me baleti Jiova kei na nodra sokalou. (Vkta. 3:19) Na cava eda vulica kina? Ke da sega ni gumatua, e bibi meda vakaraitaka nida vakavinavinakataka na veika vakayalo e vakarautaki vei keda. (Vkta. 3:18) Me kua sara ga ni vakawelei keda noda sasagataka na ivakarau ni bula vinaka, meda vakawalena kina na veika vakayalo.

9. Me vaka na itukutuku i Jisu vei ira e Perikamo kei Ceatira, na cava meda qarauna?

⁹ Meda cata na nodra ivakavuvuli na vukitani. E vunauca o Jisu eso e Perikamo era vakavuna tiko na veisei kei na duiyaloyalo. (Vkta. 2:14-16) E vakacaucautaki ira e Ceatira nira cata sara ga na “veika titobu i Setani” qai uqeti ira mera “taura matua” na ka dina. (Vkta. 2:24-26) Ia o ira na lotu vaKarisito era malumu tu vakayalo e kea era rawai vakarawarawa ena ivakavuvuli lasu, e vinakati mera veivutuni. Vakacava o keda nikua? E bibi meda cata na ivakavuvuli e veisaqasaqa kei na rai i Jiova. O ira na vukitani e “vakarairai ga na nodra qarava na Kalou,” ia e “sega [vei ira] na kena dina.” (2 Tim. 3:5) Ena rawarawa meda kila qai cata na ivakavuvuli lasu nida vulica vagumatua na Vosa ni Kalou.—2 Tim. 3:14-17; Juta 3, 4.

10. Na cava tale eda vulica ena ka e tukuna o Jisu ena ivavakoso e Perikamo kei Ceatira?

¹⁰ Meda kua ni vakaitavi ena ivalavala vakasisila, tokona, se vakadonuya. E dua tale na leqa e laurai e Perikamo kei Ceatira. A sega ni vakadonuya o Jisu eso ena ivavakoso nira taleitaka na ivalavala vakasisila. (Vkta. 2:14, 20) Na cava eda vulica kina? Ena sega ni vakadonui keda o Jiova nida vakaitavi ena ivalavala  vakasisila ke dede mada ga na noda veiqaravi, se da lesi ena so na itavi bibi ena ivavakoso. (1 Sam. 15:22; 1 Pita 2:16) E vinakata meda kabita dei na nona ivakatagedegede cecere ke mani torosobu mada ga na ivakatagedegede ni vuravura.—Efeso 6:11-13.

11. Na cava eda sa vulica mai? (Raica tale ga na kato “ Ka Eda Vulica Nikua.”)

¹¹ Na cava eda sa vulica mai? E bibi meda vakadeitaka ni vakadonuya o Jiova na noda sokalou. Ke da cakava tiko e dua na ka ena sega ni vakadonui kina na noda sokalou, e bibi meda veisau vakatotolo. (Vkta. 2:5, 16; 3:3, 16) Ia e cavuta o Jisu e dua tale na ka vei ira ena ivavakoso. Na cava ya?

12. Na cava eda vulica ena ka e tukuna o Jisu vei ira e Simurina kei Filatelifia? (Vakatakila 2:10)

¹² Meda veivosakitaka mada qo na ka e tukuna o Jisu ina ivavakoso e Simurina kei Filatelifia. E tukuna vei ira na lotu vaKarisito e kea mera kua ni rerevaka na veivakacacani ni na vakalougatataki na nodra yalodina. (Wilika Vakatakila 2:10; 3:10) Na cava eda vulica nikua? Meda namaka nida na vakacacani, meda tu vakarau tale ga meda vosota. (Maciu 24:9, 13; 2 Kor. 12:10) Na cava e bibi kina na ivakasala qo?

13-14. Na cava e yacovi ira na tamata ni Kalou ena ka e vakamacalataki ena Vakatakila wase 12?

¹³ E tukuna vei keda na ivola na Vakatakila nira na tusaqati na tamata ni Kalou ena noda gauna, ya na “siga ni Turaga.” E vakamacalataka na Vakatakila wase 12 ni tubu na ivalu mai lomalagi ni tauyavu oti ga na Matanitu ni Kalou. O Maikeli, ya o Jisu Karisito ni lesu i lomalagi kei na nona mataivalu era valuti Setani kei ira na nona timoni. (Vkta. 12:7, 8) Era mani vakadrukai kina na meca ni Kalou qori ra qai kolotaki sobu mai vuravura, era mai vakavuna e levu na rarawa vei keda na tiko e vuravura. (Vkta. 12:9, 12) Ia na cava e yacovi ira na tamata ni Kalou?

¹⁴ E tukuni tale ga ena Vakatakila na ka e qai cakava o Setani. Sa sega ni lesu rawa i lomalagi, e mani cudruvi ira vakalevu na ivovo ni lumuti. Qo o ira na matataka na Matanitu ni Kalou e vuravura ra qai “vunautaka tiko na veika me baleti Jisu.” (Vkta. 12:17; 2 Kor. 5:20; Efeso 6:19, 20) E vakayacori vakacava na parofisai qo?

15. O cei e vakaibalebaletaka na ‘rua na ivakadinadina’ e cavuti ena Vakatakila wase 11? Na cava e yacovi rau?

¹⁵ E bukana o Setani na nodra tusaqati na tacida lumuti era liutaka tiko na  cakacaka vakavunau. Era vakaibalebaletaki ena “rua na . . . ivakadinadina” e tukuni ni rau a vakamatei. * (Vkta. 11:3, 7-11) Ena 1918, eratou beitaki vakailasu e walu na tacida nuitaki, eratou totogitaki yadudua me vica vata na yabaki e valeniveivesu. Ena rai vakatamata, e vaka me sa ‘mate’ se tarovi na nodra cakacaka na tacida lumuti qori.

16. Na ka veivakurabuitaki cava e yaco ena 1919? Cava e cakava tiko o Setani me tekivu mai na gauna qori?

¹⁶ E tukuni tale ga ena parofisai ena Vakatakila wase 11 ni rau na tucake tale na ‘rua na ivakadinadina’ ni oti e dua na gauna lekaleka. Me vakayacori na parofisai qori, e dua na ka veivakurabuitaki e yaco ena yabaki tarava ena nodratou vesu na tacida. Ena itekitekivu ni 1919 eratou sere mai na tacida lumuti, e boko tale ga na kedratou itotogi. Sega ni bera ni ratou liutaka tale na tacida qo na cakacaka vakavunau kei na veivakavulici. Ia e sega ni tarova nona tusaqati ira na tamata ni Kalou o Setani. Tekivu mai na gauna qori, e vaka na “uciwai” nona veitusaqati o Setani. (Vkta. 12:15) Io, “qo na vuna ena vinakati kina vei [keda yadudua] . . . na vosota kei na vakabauta.”—Vkta. 13:10.

17. Na sala tawanamaki cava era vukei kina na tamata ni Kalou ni veitusaqati o Setani?

¹⁷ E vakaraitaka na Vakatakila wase 12 ni na sega ni namaki na sala era na vukei kina na tamata ni Kalou. Ena vaka ga e tadola o “vuravura” me tiloma na “uciwai,” e vakaibalebaletaka na veitusaqati. (Vkta. 12:16) Qori sara ga na ka e yaco. Eso na gauna, na veika e tudei ena vuravura i Setani me vaka na tabana vakalawa, e vakabulai ira na tamata ni Kalou. Levu na gauna era qaqa na tamata i Jiova ena mataveilewai, e soli kina vei ira eso na galala. Era vakayagataka vakacava na galala qori? Era vakayagataka vinaka na nodra gauna mera cakava na cakacaka e lesia vei ira o Jiova. (1 Kor. 16:9) Na cava e vauci ena cakacaka qo?

18. Na cakacaka bibi cava e lesi vei keda ena iotioti ni veisiga qo?

 ¹⁸ E parofisaitaka o Jisu nira na vunautaka na nona imuri na “itukutuku vinaka . . . ni Matanitu ni Kalou” e veiyasa i vuravura ni bera na icavacava. (Maciu 24:14) E yaga vakalevu na nona veitokoni e dua na agilosi se dua na ilawalawa agilosi, e tukuni ni “kacivaka tiko na itukutuku vinaka tawamudu vei ira na tiko e vuravura, vei ira na veimatanitu, na veiyavusa, na duivosavosa, kei na tamata kece.”—Vkta. 14:6.

19. Na itukutuku cava tale mera kacivaka o ira na lomani Jiova?

¹⁹ Era na sega ni kacivaka ga na dauveiqaravi ni Kalou na itukutuku vinaka ni nona Matanitu. E vinakati tale ga na nodra veitokoni na agilosi e vakamacalataki ena Vakatakila wase 8 ina 10. O ira na agilosi qori era kacivaka eso na itukutuku ni rarawa vei ira na saqata na Matanitu ni Kalou. Era kacivaka tiko gona na iVakadinadina i Jiova na itukutuku ni vakataulewa, e vaka tiko na “ucaqereqere kei na bukawaqa.” Qori e dusia na vakatauitotogi ni Kalou ena veika e tu ena vuravura i Setani. (Vkta. 8:7, 13) E bibi mera kila na lewenivanua ni sa voleka na icavacava me rawa nira veisautaka totolo na nodra bula mera bula ena siga ni cudru i Jiova. (Sefa. 2:2, 3) Ia e sega ni itukutuku rogorogo vinaka vei ira qori. E vinakati na yaloqaqa meda kacivaka yani. Ena veivakararawataki levu, sa na qai warumisa ga na itukutuku ni vakataulewa.—Vkta. 16:21.

20. Na cava eda na veivosakitaka ena rua na ulutaga e tarava?

²⁰ E vinakati sara ga meda muria na “vosa ni parofisai qo” nida vauci ena vakayacori ni veika eda wilika ena ivola na Vakatakila. (Vkta. 1:3) Ia eda na yalodina tiko ga vakacava nida tusaqati qai doudou tiko ga ni vunautaka na itukutuku qori? E rua na ka ena vakayaloqaqataki keda. Dua, na ka e tukuni ena Vakatakila me baleti ira na meca ni Kalou. Kena ikarua, na ka eda na vakalougatataki kina ena gauna se bera mai ke da yalodina tiko ga. Eda na veivosakitaka qori ena rua na ulutaga e tarava.