1. Na ka bibi cava meda dui vakatulewataka?

 E DUA na ka bibi meda vakatulewataka kece nikua. Eda na tokona na Kalou o Jiova ni dodonu ga me liutaka na lomalagi kei na vuravura, se da tokona na meca dauveivakalolomataki o Setani na Tevoro? E vinakati meda digia e dua vei rau. Na noda vakatulewa ena vakatau kina na noda bula tawamudu. (Maciu 25:31-33, 46) Donuya na “veivakararawataki levu,” eda na vakatakilakilataki meda vakabulai se vakarusai.—Vkta. 7:14; 14:9-11; Isik. 9:4, 6.

2. (a) Na cava e uqeti keda kina na Iperiu 10:35-39? (b) Ena yaga vakacava vei keda na ivola na Vakatakila?

² Wilika Iperiu 10:35-39. Ke o sa vakatulewataka mo tokona na veiliutaki i Jiova, qori e vakatulewa vakayalomatua. O vinakata sara ga mo vukea e levu tale mera vakatulewa vinaka. Me rawati qori, o rawa ni vakayagataka na itukutuku ena ivola na Vakatakila mo vukei ira kina. E tukuni ena ivola totoka qori na ka ena yacovi ira na saqati Jiova, kei na ka era na vakalougatataki kina o ira na tokona ena yalodina na nona veiliutaki. E bibi sara ga meda vulica na ka dina e tu kina. Ena uqeti keda meda gumatua tiko ga ni qaravi Jiova. Kena ikuri, meda wasea vei ira eso tale na ka eda vulica mera vakatulewataka tale ga mera qaravi Jiova ra qai dei kina.

3. Na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga qo?

³ Eda na veivosakitaka ena ulutaga qo na taro: Na cava ena yacovi ira na tokona na veiliutaki ni Kalou? Na cava ena yacovi ira na tokona na manumanu kila kulakula e tukuni ena ivola na Vakatakila?

4. Na ilawalawa cava e raica na yapositolo o Joni nira tu vata kei Jisu mai lomalagi?

⁴ E raica na yapositolo o Joni ena dua na raivotu e rua na ilawalawa era tokona na veiliutaki i Jiova ra qai vakalougatataki mera bula tawamudu. Na imatai ni ilawalawa era le 144,000. (Vkta. 7:4) Era kau mai vuravura mera lewe ni Matanitu vakalomalagi vata kei Jisu. Era na veiliutaki vata kei koya mera lewa mai na vuravura. (Vkta. 5:9, 10; 14:3, 4) E raici ira o Joni ena raivotu nira tucake vata tu kei Jisu e Ulu i Saioni vakalomalagi.—Vkta. 14:1.

5. Na cava ena vakarau yacovi ira na ivovo ni 144,000 era bula tiko e vuravura?

⁵ Tekivu mai na nodratou gauna na yapositolo, era sa digitaki e vica vata na udolu mera lewe ni 144,000. (Luke 12:32; Roma 8:17) Ia e tukuni vei Joni ni o ira ga na kena ivovo, se dua na iwiliwili lailai, era na bula tiko e vuravura ena iotioti ni veisiga. O ira na kena “vo” qori era na ‘dregati’ ena iotioti ni gauna me vakadonui ira o Jiova ni bera ni tekivu na veivakararawataki levu. (Vkta. 7:2, 3; 12:17) Oti qori, dua na gauna ena veivakararawataki levu, era na kau cake kina i lomalagi mera tomani ira na vo ni 144,000 era mate ena yalodina. Era na veiliutaki mai kea kei Jisu ena Matanitu ni Kalou.—Maciu 24:31; Vkta. 5:9, 10.

6-7. (a) Na ilawalawa cava e raica tarava o Joni? Cava eda vulica me baleti ira? (b) Na cava mera kauaitaka kina na Vakatakila wase 7 na ivovo ni lumuti kei na “isoqosoqo levu”?

⁶ Ni raica oti o Joni na ilawalawa era lako i lomalagi, e qai raica “e dua na isoqosoqo levu.” Era duatani vei ira na le 144,000 ni sega ni wiliki rawa na kedra levu. (Vkta. 7:9, 10) Na cava eda vulica me baleti ira? E tukuni vei Joni: “O ira qo era bula sivia na veivakararawataki levu, era savata na nodra isulu balavu ra qai vakavulavulataka ena dra ni Lami.” (Vkta. 7:14) Ni bula sivia na veivakararawataki levu “na isoqosoqo levu” qo, era na bula e vuravura mera marautaka e levu na veivakalougatataki.—Same 37:9-11, 27-29; Vkai. 2:21, 22; Vkta. 7:16, 17.

⁷ Ke da digitaki meda lako i lomalagi se da tiko ga e vuravura, vakacava eda vakabauta na ka e tukuni ena Vakatakila wase 7? Io, meda vakabauta. Qori e gauna marautaki vei rau na ilawalawa qo! Eda na marau vakalevu nida digia meda tokona na veiliutaki i Jiova. Na cava tale e tukuni ena ivola na Vakatakila me baleta na veivakararawataki levu?—Maciu 24:21.

8. Ena tekivu vakacava na veivakararawataki levu? Na cava era na cakava e levu?

⁸ Eda vulica ena ulutaga sa oti, ni sa vakarau ravuti Papiloni na Ka Levu se na lotu lasu kece e vuravura, na isoqosoqo vakapolitiki ni vuravura qo. (Vkta. 17:16, 17) Qori sara ga na itekitekivu ni veivakararawataki levu. Vakacava era na tekivu qaravi Jiova e levu ena gauna qori? Sega. E vakaraitaka na Vakatakila wase 6 ni gauna qori, o ira na sega ni qaravi Jiova era na vaqara ivakaruru ina isoqosoqo vakapolitiki kei na bisinisi ni vuravura qo, era vaka tiko na veiulunivanua. Nira na sega ni tokona na Matanitu ni Kalou, ena raici ira o Jiova mera kena meca.—Luke 11:23; Vkta. 6:15-17.

9. Era na duatani vakacava na tamata i Jiova ena veivakararawataki levu? Na cava na kena itinitini?

 ⁹ Era na vakaraitaka na dausokalou yalodina i Jiova nira na duatani tu ga ena gauna dredre qori. Ni o ira ga qo na ilawalawa e vuravura era qarava tiko na Kalou o Jiova, era sega tale ga ni tokona na “manumanu kila.” (Vkta. 13:14-17) Na nodra yalodina ena vakacudrui ira na saqati Jiova. Na cava na kena itinitini? Era na tovata na veimatanitu mera ravuti keda kece na tamata ni Kalou e vuravura. E vakamacalataki vakaparofisai na ravuravu qo me o Koki mai Mekoki.—Isik. 38:14-16.

10. Me vaka e tukuni ena Vakatakila 19:19-21, cava ena cakava o Jiova nira valuti na nona tamata?

¹⁰ Na cava ena cakava o Jiova ena ravuravu qo? E tukuna vei keda: “Ena waqa sara ga na noqu cudru levu.” (Isik. 38:18, 21-23) E vakamacalataki ena Vakatakila wase 19 na ka ena yaco tarava. Ena talai Luvena yani o Jiova me taqomaki ira na nona tamata qai vakadrukai ira na kedra meca. Ena veitomani o Jisu ena nodra ravuravu lesu “na mataivalu ni lomalagi,” qori o ira na agilosi yalodina kei ira na le 144,000. (Vkta. 17:14; 19:11-15) Na cava na kena itinitini? Era na vakarusai vakadua na isoqosoqo kece kei ira na saqati Jiova!—Wilika Vakatakila 19:19-21.

11. Na cava e vakabibitaki ena ivola na Vakatakila?

¹¹ Vakasamataka mada na ka era na vakila o ira era yalodina tiko e vuravura mera bula sivia na nodra vakarusai na meca ni Kalou! Qori e dua na gauna marautaki dina! E rogolevu na nodra kaila ni marau mai lomalagi ni sa vakarusai o Papiloni na Ka Levu, ia e dua tale na ka e vakavuna na marau levu. (Vkta. 19:1-3) Qori na ka e vakabibitaki ena ivola na Vakatakila, na “nona vakamau na Lami.”—Vkta. 19:6-9.

12. Me vaka e tukuni ena Vakatakila 21:1, 2, ena vakayacori ena gauna cava na vakamau ni Lami?

¹² Na gauna cava ena vakayacori kina na vakamau? Era sa na tiko kece mai lomalagi na le 144,000 ni bera na ivalu na Amaketoni. Ia e sega ni kena gauna qori me vakamau kina na Lami. (Wilika Vakatakila 21:1, 2.) Ena vakayacori na vakamau ni Lami ni sa oti na ivalu na Amaketoni, nira sa vakarusai kece na meca ni Kalou.—Same 45:3, 4, 13-17.

13. Na cava ena yaco ena vakamau ni Lami?

¹³ Na cava ena yaco ena vakamau ni Lami? Me vaka ga nodrau vauci vata e dua na tagane kei na na yalewa ena vakamau, na vakamau tale ga ni Lami e vakaduavatataki kina na Tui o Jisu Karisito kei na “watina,” o ira na le 144,000. E bibi qori me tekivu kina na matanitu vou me lewa mai na vuravura me 1,000 na yabaki.—Vkta. 20:6.

14-15. Me vaka e tukuni ena Vakatakila wase 21, e vakatauvatani kei na cava o ira na le 144,000? (Raica na iyaloyalo ena waqana.)

¹⁴ Na Vakatakila wase 21 e vakatauvatani ira na le 144,000 kei na dua na koro totoka sara “o Jerusalemi Vou.” (Vkta. 21:2, 9) Na koro qo e 12 na vatu e kena yavu, e volai kina “na yacadratou na 12 na yapositolo ni Lami.” Na cava e kauaitaka kina o Joni? E raica ni volai tu na yacana ena dua na vatu qori. Dua na ka na nona marau!—Vkta. 21:10-14; Efeso 2:20.

 ¹⁵ Na koro qo e sega ni tautauvata kei na dua tale na koro. Na kena gaunisala levu e caka ena koula dina, e 12 na kena matamata e caka ena mataniciva, na kena lalaga kei na kena yavu e ukutaki ena veimataqali vatutalei, e tautauvata na balavu ni yasana kece. (Vkta. 21:15-21) Ia e vaka me yali tiko e dua na ka! Rogoca na ka e tukuna vei keda o Joni: “Au sega ni raica kina e dua na valenisoro, ni kena valenisoro ga o Jiova na Kalou Kaukaua Duadua kei na Lami. E sega ni yaga me vakararamataka na koro qo na matanisiga se na vula, ni kena rarama ga na lagilagi ni Kalou, qai kena cina na Lami.” (Vkta. 21:22, 23) O ira na lewe i Jerusalemi Vou era na tiko vata kei Jiova. (Iper. 7:27; Vkta. 22:3, 4) Na valenisoro gona ni koro qori o Jiova sara ga kei Jisu.

16. Na cava ena yacovi ira na bula ena Duanaudolu na Yabaki ni Veiliutaki ni Matanitu ni Kalou?

¹⁶ Era marau na lumuti mera vakasamataka na koro qori. Ia e tiko tale ga na vuna vinaka mera kauai kina o ira e nodra inuinui na bula e vuravura. Ena Duanaudolu na Yabaki ni Veiliutaki ni Matanitu ni Kalou, ena levu na veivakalougatataki ena vakarautaka o Jerusalemi Vou. E raica o Joni ni drodro mai na veivakalougatataki me vaka “na uciwai ni wai ni bula.” E tubu ena yasa ni uciwai ruarua “na kau ni bula” e vakadrauna “era vakabulai kina na veimatanitu.” (Vkta. 22:1, 2) O ira kece na bula ena gauna qori ena yaga vei ira na isolisoli qori. Toso na gauna, era sa na bula uasivi o ira kece na talairawarawa. Sa na sega na tauvimate, na mosi, kei na tagi ni rarawa.—Vkta. 21:3-5.

17. Me vaka e tukuni ena Vakatakila 20:11-13, o cei ena vakalougatataki ena Duanaudolu na Yabaki ni Veiliutaki Vakatui?

¹⁷ Ena yaga vei cei na isolisoli totoka qori? Ena yaga sara ga vei ira na lewe ni isoqosoqo levu era bula sivia na Amaketoni, kei na luvedra era na rairai sucu ena vuravura vou. E yalataka tale ga na Vakatakila wase 20 nira na vakaturi na mate. (Wilika Vakatakila 20:11-13.) Era na vakaturi kece e vuravura o ira “na yalododonu” era se mate  makawa kei ira na “sega ni yalododonu” era sega ni bau vulica e dua na ka me baleti Jiova. (Caka. 24:15; Joni 5:28, 29) Kena ibalebale ya nira na vakaturi kece na tamata e vuravura ena 1,000 na yabaki? Sega. O ira na sega ni via qaravi Jiova ni bera nodra mate, era na sega ni vakaturi. Na vuna? Sa soli oti vei ira na gauna, ia era vakaraitaka ni sega ni ganiti ira mera bula ena Parataisi e vuravura.—Maciu 25:46; 2 Ces. 1:9; Vkta. 17:8; 20:15.

18. Ena vakacava tu na nodra bula e vuravura ni sa cava na 1,000 na yabaki?

¹⁸ Ni cava na 1,000 na yabaki, era sa na uasivi kece na bula tiko e vuravura. Sa na sega tale ni vakaleqai ira na ivalavala ca e dewa mai vei Atama. (Roma 5:12) Sa na kau tani vakadua na itotogi e vu mai na ivalavala ca i Atama. Qori na vuna era na “bula tale” kina mera uasivi o ira na tiko e vuravura ni cava na 1,000 na yabaki.—Vkta. 20:5.

19. Na cava me dua kina na iotioti ni veivakatovolei?

¹⁹ Eda kila ni a vorata o Jisu na sasaga nei Setani me tawayalodina. E yalodina tiko ga ni vakatovolei. Vakacava era na yalodina tiko ga o ira na bula uasivi ni saga o Setani me vakatovolei ira? Era na dui sauma ga na taro qori ni sa sereki o Setani mai na qara e sega ni vakabotona ni cava na 1,000 na yabaki. (Vkta. 20:7) O ira na yalodina ena iotioti ni veivakatovolei era na rawata na bula tawamudu, era na vakila tale ga na galala dina. (Roma 8:21) O ira na talaidredre era na vakarusai vakadua, vaka kina na Tevoro kei ira na nona timoni.—Vkta. 20:8-10.

20. Na cava nomu rai me baleta na veiparofisai ena ivola na Vakatakila?

²⁰ Na cava nomu rai ni oti noda veivosakitaka vakalekaleka na ivola na Vakatakila? Vakacava o marau ni o bula donuya na kena vakayacori na veiparofisai qori? Ena uqeti iko sara ga mo sureta eso tale mera tomani keda ena sokalou savasava vua na Kalou. (Vkta. 22:17) Ni uqeta na lomada kei na noda vakasama na veika totoka ena vakarau yaco, dua na ka na noda marau meda tukuna tale ga na ka e vola na yapositolo o Joni: “Emeni! Ni lako mai, Turaga Jisu.”—Vkta. 22:20.