Ni bera niu talanoataka na ka e yaco tarava, meu vakamacalataka mada noqu tekivu veiqaravi vakatabakidua.

Au sucu ena 1942 ena yanuyanu totoka ena Caribbean, o Curaçao. E turaga ni Suriname o tamaqu, ia e toki ena yanuyanu qori me lai cakacaka. Ni vo e vica na yabaki meu sucu, e papitaiso me dua vei ira na imatai ni iVakadinadina i Jiova e Curaçao. a E vakavulici keitou na gone ena iVolatabu e veimacawa, ia keitou sega ni dau via vuli ena so na gauna. Niu se qai yabaki 14, e tokitaki keitou o Ta i Suriname me lai qaravi tinana ni sa itabaqase.

Ni keitou sa tiko e Suriname, au dau vakailala kei ira na itabagone ena ivavakoso era guta na qaravi Jiova. Era qase cake vei au me vica na yabaki, era painia tudei. Nira talanoataka na ka era sotava ena cakacaka vakaitalatala, dau laurai votu e matadra nodra marau. Ni oti na soqoni vakaivavakoso, au dau veitalanoataka kei ira na noqu itokani eso na ulutaga vakaivolatabu, ena so na gauna ni keimami dadabe tiko e tuba ni cila tu na vula. Era vukei au na noqu itokani qori meu kila na ka au via cakava, au via cakacaka vei Jiova. Au mani papitaiso niu yabaki 16. Au tekivu painia tudei niu sa yabaki 18.

Levu na ka au vulica niu painia tiko, e yaga vakalevu ena noqu cakacaka vakatabakidua. Kena ivakaraitaki, dua na ka au vulica oya na bibi ni nodra vakavulici eso tale. Niu tekivu painia, e kauaitaki au vakalevu e dua na daukaulotu o Willem van Seijl. b E vakavulici au ena sala meu qarava  vinaka kina na itavi ena ivavakoso. Au sega ni kila ena gauna qori ni vinakati meu vakavulici vakalevu. Ena yabaki tarava au lesi meu painia lavotaki, au tekivu veivuke ena vica na iwasewase tu yawa ena veikauloa e Suriname. Au vakavinavinakataka nodra vakavulici au na tacida qori! Tekivu mai na gauna qori, au dau saga meu muria nodra ivakaraitaki, me tiko na gauna meu dau veivakavulici kina.

Na ikarua ni ka au vulica oya meu bula rawarawa ga, meu tuvatuvanaki vinaka tale ga. Ni tekivu na vula, keirau dau veivosakitaka kei na noqu itokani painia na kakana kei na ka keirau na gadreva ena vica na macawa. Oti qori e dua vei keirau ena lako sara vakayawa ina koroturaga me lai volivoli mai. Keirau na vakayagataka vakavuku na neirau ilavo e veivula kei na kakana me rauti keirau me dua na vula. Ke oti koso e dua na ka, ena sega ni levu e rawa ni vukei keirau. Au vakabauta ni noqu vulica na bula rawarawa niu se gone, meu tuvatuvanaki vinaka tale ga e yaga vakalevu meu vakaliuca tiko ga na cakacaka i Jiova.

Na ikatolu ni ka au vulica ya na yaga ni noqu veivakavulici ena vosa era kila na lewenivanua. Niu se gone au vosa vakaDutch, vakavalagi, vakaPapiamento, kei na vakaSranantongo (kilai tale ga me Sranan), na vosa e vakayagataki vakalevu e Suriname. Ia ena veikauloa au raica nira taleitaka na itukutuku vinaka nida vunau vei ira ena nodra vosa. E dredre meu kila eso na vosa qori, me vaka na Saramaccan, e veitubuyaki na kena itautau se rorogo. Ia e yaga na noqu sasaga. Toso na yabaki, au rawa ni vakavulica na ka dina vei ira e levu niu vosataka nodra vosa.

Eso na gauna e dau cala na ka au cavuta. Kena ivakaraitaki, au taroga e dua na gonevuli e vosa vakaSaramaccan se sa vakacava na mosi ni ketena. Ia au qai taroga tu ke sa bukete! Dua na ka nona madua. Ia au sasaga tiko ga meu vulica nodra vosa na itaukei ena noqu ilesilesi.

Ena 1970 au lesi meu ivakatawa ni tabacakacaka. Ena yabaki qori au vakaraitaka na itaba “Sarasara ena iTikotiko Liu ni iVakadinadina i Jiova” ena levu na iwasewase lalai tu yawa ena veikauloa. Me keitou lako i kea, au tomani ratou e le vica na tacida tagane ni keitou vodo ena dua na bavelo e uciwai. E kau tale ga na idini ni livaliva, na taqe ni benisini, na cina benisini, kei na iyaya ni sara itaba. Ni keitou yaco yani, keitou na kauta kece na iyaya qori ena vanua me caka kina na sarasara. Ia e guiguilecavi dredre na ilakolako qori ni levu era taleitaka na porokaramu qo. Dua na ka noqu marau meu vukea eso tale mera kilai Jiova kei na nona isoqosoqo e vuravura. Na noqu raica nodra toro volekati Jiova eso tale e vakavuna meu marautaka na cakacaka kaukaua qo.

E yaga vakalevu ena noqu veiqaravi na bula vakadawai, ia au vinakata me sa  dua na watiqu. Au tekivu masulaka me dua na watiqu e rawa ni vosota na ilesilesi dredre ena veikauloa. Ni oti e dua na yabaki, au tekivu veivosaki kei Ethel, e dua na painia lavotaki e dau vakuai koya. Ni se gone o Ethel e taleitaka vakalevu na ivakaraitaki ni yapositolo o Paula, e vinakata me cakacaka vakaukaua ena cakacaka vakaitalatala me vakataki koya. Keirau vakamau ena Seviteba 1971, keirau veiqaravi sara vakaivakatawa ni tabacakacaka.

E sega ni susu vutuniyau o Ethel, e rawarawa kina me veitomani ena cakacaka ni veisiko ena veikauloa. Kena ivakaraitaki, ni keirau vakavakarau me keirau sikova na ivavakoso ena veikauloa, e sega ni levu na ka keirau kauta. Keirau savasava e wai, sili tale ga kina. Keirau kania na ka era vakarautaka na mataveitacini, me vaka na moko lelevu, ika, se cava tale era kauta mai veikauloa se uciwai. Ke sega na veleti, e vakayagataki ga na draunijaina. Ke sega na itaki, keirau na kana ga e liga i keirau. Keirau raica kei Ethel ni keirau vakuai keirau ena neirau veiqaravi vei Jiova e vaqaqacotaka na dali e tali tolu. (Dauv. 4:12) Keirau na sega ni via veisautaka qori kei na dua tale na ka!

Dua na siga niu lesu mai ena dua na iwasewase tu yawa ena veikauloa, au sotava na ituvaki au tukuna ena itekitekivu ni noqu italanoa. Ni toso yani na waqa ena vanua e kui vakalevu kina na wai, e naulu sobu ga vakalekaleka qai lamata tale. E vinaka ga ni keitou dara tu na iqaloqalo, keitou sega ni lutu i wai. Ia e levu ga na wai e vodo mai waqa. Keitou sova laivi na kakana e tu ena kuro qai vakayagataki qori me keitou nima kina.

Ni sa sega na ka me keitou kania, keitou siwa sara ni keitou vakamuri wai  sobu tiko. Ia e sega ni rawa e dua na ka. Keitou mani masuti Jiova me solia na kakana ena siga oya. Ni oti ga na masu, e talaca nona siwa e dua na tacida qai rawata mai e dua na ika levu, e rauti keitou sara ga na le lima ena bogi ya.

Ni oti e lima na yabaki neirau veiqaravi vakaivakatawa ni tabacakacaka, keirau sega ni namaka e dua tale na veivakalougatataki oya me keirau sa itubutubu. Au marau niu rogoca na itukutuku qori, ia au sega ni kila ke keirau na veiqaravi tiko ga. Keirau vinakata sara ga kei Ethel me keirau veiqaravi tiko ga vakatabakidua ke rawa. Ena 1976 e sucu kina na neirau ulumatua o Ethniël. Oti tale e rua veimama na yabaki e sucu na ikarua ni luvei keirau tagane o Giovanni.

Ni vinakati tiko ga na veivuke e Suriname ena gauna ya, e tuvanaka na valenivolavola ni tabana meu veiqaravi tiko ga vakaivakatawa ni tabacakacaka, ni keirau susugi rau tiko na gone. Ni rau se lalai na gone, au lesi meu qarava na tabacakacaka e vica ga na kena ivavakoso. Au rawa kina ni veisiko me vica na macawa e veivula, na vo ni macawa au painia ena ivavakoso keitou lesi kina. Ratou tomani au o Ethel kei rau na gone niu veisiko ena ivavakoso voleka. Ia au dau lako duadua niu sikova na ivavakoso ena veikauloa se caka na soqo ni tabacakacaka.

Au dau tuvatuvanaki vinaka meu qarava kece noqu itavi. Au raica me caka na vuli vakavuvale e veimacawa. Niu dau sikova na ivavakoso e veikauloa, ena cakava na vuli o Ethel e vale. Ia levu na gauna keitou dau cakava vata vakavuvale na ka. Keirau dau vakaitavi tale ga kei Ethel kei rau na gone ena ka ni veivakamarautaki, keitou qito vata se gade ena vanua rairai vinaka. Au dau moce bera ena bogi niu vakarautaka na noqu itavi. Me vaka e tukuni ena Vosa Vakaibalebale me baleta na yalewa vakawati maqosa, e dau yadra vakamataka o Ethel me rawa ni keitou dikeva vata na tikinivolatabu ena siga ya, keitou katalau vata tale ga ni bera ni rau lai vuli na gone. Au vakavinavinaka ni dua na watiqu vinaka e dau vukei au vakalevu meu qarava vinaka noqu itavi vei Jiova!

 Ni keirau itubutubu, keirau cakacaka vakaukaua me keirau vukei rau na gone me rau lomani Jiova, me rau taleitaka tale ga na cakacaka vakaitalatala. Keirau vinakata me rau digia na veiqaravi vakatabakidua, me rau kua ni digia ga ni keirau vinakata ia me rau vakatulewataka sara ga. Keirau dau talanoataka vei rau na marautaki ni veiqaravi vakatabakidua. Keirau dau talanoataka tale ga na veika dredre ia keirau vakabibitaka na sala e dau vukei keirau kina o Jiova, e vakalougatataka tale ga na neitou vuvale. Keirau vakadeitaka me rau dau veimaliwai kei ira na mataveitacini era vakaliuci Jiova.

O Jiova e vakarautaka na ka kece me keitou bula kina vakavuvale. Au dau saga meu cakava noqu itavi. Na ka au sotava ena veikauloa niu se painia lavotaki e vakavulici au meu dau maroroi ilavo me voli kina na ka e gadrevi. Ia ena so na gauna, e sega ni veirauti na ka keitou gadreva. Ena gauna va qori, au vakabauta ni dau vukei keitou o Jiova. Kena ivakaraitaki, ena icavacava ni veiyabaki ni 1980 kei na itekitekivu ni veiyabaki ni 1990 e yaco na vakaduiduile e Suriname. Ena veiyabaki qori, e dredre mada ga me voli na kakana rawarawa. Ia e vukei keitou o Jiova.—Maciu 6:32.

Ena neitou bula kece, e dau kauaitaki keitou o Jiova, e vakamarautaki keitou, e vakacegui keitou tale ga. Keirau marau vakalevu ni rua na luvei keirau, keirau vakavinavinaka ni keirau susugi rau me rau qaravi Jiova. Keirau marau ni rau digia me rau veiqaravi vakatabakidua. Erau tiko tale ga ena vuli e vakarautaka na isoqosoqo o Ethniël kei Giovanni. Nikua rau sa veiqaravi tiko kei na dui watidrau ena valenivolavola ni tabana e Suriname.

Keirau sa qase sara kei Ethel, ia keirau ogaoga tiko ga na cakacaka vei Jiova ni keirau painia lavotaki. E sega mada ga na gauna meu vuli qalo kina! Ia au sega ni veivutunitaka e dua na ka. Niu railesu, e vakatulewa vinaka duadua na noqu digia meu veiqaravi vakatabakidua niu se itabagone.