1. Na cava na kena ibalebale meda yalomatua? (1 Cesalonaika 5:6)

 NIDA rarawataka e dua na ka, e rawa ni vakatovolei kina noda yalodina vei Jiova kei na nona isoqosoqo. Eda na vosota vakacava? E bibi meda yalomatua, meda yadra tiko qai tudei ena vakabauta. (Wilika 1 Cesalonaika 5:6.) Eda na yalomatua nida sega ni yalototolo, eda vakasama vakavinaka, eda saga tale ga me tiko vei keda na rai i Jiova. Nida cakava qori, ena sega ni lewa na ivakarau ni lomada na ka eda vakasamataka.

2. Na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga qo?

² Eda veivosakitaka ena ulutaga sa oti e tolu na ituvaki eda na rawa ni sotava ena taudaku ni ivavakoso. Ena ulutaga qo eda na veivosakitaka e tolu na ituvaki ena rawa ni vakatovolei kina noda yalodina vei Jiova ena ivavakoso. Oya (1) nida nanuma ni vakalolomataki keda e dua na tacida, (2) nida vakadodonutaki, (3) ni dredre meda muria na veiveisau e cakava na isoqosoqo. Eda na vakaraitaka vakacava na yalomatua meda yalodina tiko ga vei Jiova kei na nona isoqosoqo?

3. Na cava eda na rairai cakava ni vakararawataki keda e dua na tacida?

³ Sa bau vakararawataki iko e dua na tacida, de dua e tacida nuitaki ena isoqosoqo? Kena irairai ni sega ni nakita na tacida qori me vakararawataki iko. (Roma 3:23; Jeme. 3:2) Ia e vakararawataki iko sara ga na ka e cakava.  De dua o sega ni moce vinaka ni o vakasamataka tiko na ka e cakava. O na rawa ni taroga, ‘Ke va qo na ka e cakava na taciqu qo, qo beka na isoqosoqo ni Kalou?’ E vinakata o Setani me va qori na noda rai. (2 Kor. 2:11) Na rai cala qori ena rawa ni tawasei keda vei Jiova kei na nona isoqosoqo. Ke da nanuma gona ni vakararawataki keda e dua na tacida, eda na vakaraitaka vakacava na yalomatua me kua nida rai cala?

4. E vakaraitaka vakacava o Josefa na yalomatua ni vakalolomataki? Na cava eda vulica vua? (Vakatekivu 50:19-21)

⁴ Kua ni yaloca. Ni se itabagone o Josefa eratou dau vakalolomataki koya na tuakana. Ratou cati koya, eso mada ga eratou via vakamatei koya. (Vkte. 37:4, 18-22) Eratou mani volitaki koya vakabobula. Kena itinitini, e sotava kina o Josefa na ituvaki dredre me rauta ni 13 na yabaki. A rawa ni nanuma o Josefa ni sega ni lomani koya o Jiova, se biuti koya ena gauna dredre ya. Ia e sega ni yaloca o Josefa, e yalomatua tiko ga ni sega ni yalototolo. Na gauna mada ga e rawa ni sauma kina na ka eratou cakava na tuakana, e sega ni cakava, e lomani ratou tiko ga qai vosoti ratou. (Vkte. 45:4, 5) E cakava qori o Josefa ni vakasama vakavinaka. E sega ni kauaitaka tiko ga na nona leqa, ia e vakasamataka tiko ga na ka e vinakata o Jiova. (Wilika Vakatekivu 50:19-21.) Na cava eda vulica? Ke o vakalolomataki, mo kua ni yalocataki Jiova se nanuma ni sa biuti iko. Ia mo vakasamataka na sala e vukei iko kina mo vosota na ituvaki qori. Kena ikuri, nira vakalolomataki iko eso, saga mo ubia na nodra malumalumu ena loloma.—1 Pita 4:8.

5. E vakaraitaka vakacava o Pedro na yalomatua ni nanuma ni vakalolomataki?

⁵ Dikeva mada na nona ivakaraitaki e dua na qase ni ivavakoso mai Sauca Amerika o Pedro. b E vakasamataka lesu na gauna e nanuma kina ni vakalolomataki koya eso na tacida nuitaki ena isoqosoqo. E kaya: “Au se bera vakadua ni nuiqawaqawa va qori ena dua na gauna. Au rere. Au sega ni moce rawa ena bogi, au tagi tale ga niu sega ni cakava rawa e dua na ka.” Ia e yalomatua tiko o Pedro, e saga tale ga me lewai koya vinaka. E masuti Jiova wasoma, e kerea nona yalo tabu kei na kaukaua me vosota. E vakelia tale ga eso na ulutaga ena noda ivola e yaga vua. Na cava eda vulica? Ke o nanuma ni vakalolomataki iko e dua na tacida, kua ni yalototolo, saga mo lewa vinaka na ivakarau ni lomamu. O na rairai sega ni kila na ituvaki e vakavuna me cakava kina qori. Koya gona, masuti Jiova me vukei iko mo vakasamataka na ituvaki e sotava tiko na tacimu. Ni o cakava qori o na sega kina ni nanuma ni ca na nona inaki, ia o na raibaleta se guilecava na nona cala. (Vkai. 19:11) Mo nanuma ni kila vinaka o Jiova na kemu ituvaki, ena vakaukauataki iko mo vosota.—2 Vei. 16:9; Dauv. 5:8.

6. Na cava e bibi kina meda raica na veivakadodonutaki me ivakaraitaki ni loloma i Jiova? (Iperiu 12:5, 6, 11)

⁶ Ni vakadodonutaki keda o Jiova, ena rawa ni mosimosi sara. Ia ke da kauaitaka tiko ga na kena mosimosi, eda na rairai nanuma ni sega ni ganiti keda se sa rui kaukaua. Kena itinitini, eda na rairai  lecava kina e dua na ka bibi, ya ni veivakadodonutaki i Jiova e ivakaraitaki ni nona lomani keda. (Wilika Iperiu 12:5, 6, 11.) Ke da rarawataka tiko ga na veivakadodonutaki qori, ena rawa sara ga ni rawai keda o Setani. E vinakata meda cata na veivakadodonutaki, koya e ca sara meda yawaki Jiova kei na ivavakoso. Ke o vakadodonutaki, o na vakaraitaka vakacava ni o yalomatua?

7. (a) Me vaka eda raica ena iyaloyalo, e vakayagataki Pita vakacava o Jiova ni ciqoma na veivakadodonutaki? (b) Na cava o vulica ena ivakaraitaki nei Pita?

⁷ Ciqoma na veivakadodonutaki, veisau sara. E vakadodonutaki Pita vakavica o Jisu e matadratou na nona yapositolo. (Mari. 8:33; Luke 22:31-34) De dua e madua sara ga kina o Pita! Ia e yalodina tiko ga vei Jisu. E ciqoma na veivakadodonutaki qai vuli ena nona cala. E vakalougatataka o Jiova nona yalodina o Pita mani lesi koya ena itavi bibi ena ivavakoso. (Joni 21:15-17; Caka. 10:24-33; 1 Pita 1:1) Na cava eda vulica vei Pita? Ena yaga vei keda kei na so tale nida sega ni kauaitaka tiko ga noda madua, ia eda ciqoma na veivakadodonutaki qai veisau sara. Nida cakava qori, eda na yaga vakalevu vei Jiova kei ira na tacida.

8-9. Na cava nona rai o Bernardo ni vakadodonutaki? E veisau vakacava nona rai?

⁸ Vakasamataka mada na ka e yacovi Bernardo, e dua na tacida tagane mai Mozambique. A vakacegui mai na nona itavi vaqase ni ivavakoso. Na cava nona rai? E kaya, “Au cudru niu sega ni taleitaka noqu vakadodonutaki.” E leqataka na tacida qo na nodra rai na lewe ni ivavakoso me baleti koya. E kuria, “Ni oti tale e vica na vula sa qai donu na noqu rai me baleta na ituvaki qori, au sa nuitaki Jiova tale kei na nona isoqosoqo.” Na cava e cakava me donu tale nona rai?

⁹ E veisautaka o Bernardo na nona rai. E kaya: “Niu se qase ni ivavakoso, au dau wilika na Iperiu 12:7 meu vukea kina eso me donu na nodra rai ni vakadodonutaki ira o Jiova. Au mani taroga, ‘O cei me muria na tikinivolatabu qo?’ O ira kece na dauveiqaravi i Jiova, wili kina o yau.” Eso tale na ka e cakava o Bernardo me nuitaki Jiova tale kina kei na nona isoqosoqo. E wilika vakalevu na iVolatabu,  levu tale ga na gauna e vakasamataka kina vakatitobu. E leqataka tiko ga na nodra rai na mataveitacini me baleti koya, ia e veitomani ena cakacaka vakaitalatala, e saumitaro tale ga ena soqoni ni ivavakoso. Toso na gauna, e lesi tale o Bernardo me qase ni ivavakoso. Na cava eda vulica? Ke o vakadodonutaki me vakataki Bernardo, kua ni kauaitaka vakasivia nomu madua, ia ciqoma na veivakadodonutaki, veisau sara. c (Vkai. 8:33; 22:4) Ni o cakava qori, mo nuidei ni na vakalougatataka o Jiova nomu yalodina vua kei na nona isoqosoqo.

10. Na veisau cava e vakatovolei kina nodra yalodina eso na tagane ni Isireli?

¹⁰ E rawa ni vakatovolei na noda yalodina ni veisau eso na ituvatuva ni isoqosoqo. Ke da sega ni qarauna, ena rawa ni tawasei keda vei Jiova. Kena ivakaraitaki, vakasamataka mada nodra vakatovolei na Isireli ni veisau e dua na ituvatuva ena Lawa e vola o Mosese. Ni bera ni vakarautaka o Jiova na Lawa, era dau qarava na ulunivuvale na itavi vakabete. Era tara na icabocabonisoro ra qai vakacaboisoro vei Jiova ena vukudra na lewe ni nodra vuvale. (Vkte. 8:20, 21; 12:7; 26:25; 35:1, 6, 7; Jope 1:5) Ia ni sa tiko na Lawa, sa ra sega ni qarava na itavi qori na ulunivuvale. O Jiova e lesi ira na bete ena vuvale i Eroni mera vakacaboisoro. Tekivu mai na gauna qori, ke qarava na itavi vakabete e dua na ulunivuvale e sega ni kawa i Eroni, ena rawa ni vakamatei. d (Vunau 17:3-6, 8, 9) Vakacava, qori e dua na vuna e saqati Mosese kina kei Eroni o Kora, Tecani, Epairami, kei na 250 na iliuliu ni isoqosoqo? (Tiko 16:1-3) Eda sega ni vakadeitaka. Se cava e yaco, a sega ni yalodina vei Jiova o Kora kei na nona ilala. Ke vakatovolei na nomu yalodina ena veisau e cakava na isoqosoqo, na cava mo cakava?

11. Na cava eda vulica ena nodra ivakaraitaki eso na vuvale i Koaca era Livai?

¹¹ Tokona na veisau e cakava na isoqosoqo. Era qarava na itavi bibi na vuvale i Koaca nira lako tiko ena vanua talasiga. Na gauna kece era toki kina na Isireli, era na colata na kato ni veiyalayalati eso na lewenivuvale i Koaca mera liu vei ira na Isireli. (Tiko 3:29, 31; 10:33; Josua 3:2-4) Qo e itavi bibi dina! Ia sa veisau qori nira tiko na Isireli ena Vanua Yalataki. Sa sega ni vinakati me veikauyaki na kato ni veiyalayalati. Ni veiliutaki vakatui o Solomoni, era lesi eso ena vuvale i Koaca mera lagasere, eso mera ivakatawa ni matamata, eso tale mera veiqaravi ena valenimaroroi iyau. (1 Vei. 6:31-33; 26:1, 24) E sega ni volai ena dua na vanua nira vosakudrukudru na vuvale i Koaca, se ra vinakata eso tale na itavi bibi, ena vuku ni nodra ilesilesi e liu. Na cava eda vulica? Me vu mai lomamu nomu tokona na veisau e cakava na isoqosoqo i Jiova e vauca nomu ilesilesi. Mo marautaka na itavi e lesi vei iko. Nanuma tiko ni nomu talei vei Jiova e sega ni vakatau ena nomu ilesilesi. Na  ka ga e taleitaka o Jiova na nomu talairawarawa, sega ni nomu ilesilesi.—1 Sam. 15:22.

12. Na cava nona rai o Zaina ni sa veisau na nona ilesilesi?

¹² Dikeva mada na ivakaraitaki nei Zaina, e dua na tacida yalewa ena Tokalau e Loma. E veisau na nona ilesilesi ni cegu mai na dua na itavi e dau taleitaka vakalevu. A veiqaravi tu e Peceli me sivia ni 23 na yabaki, oti e qai lesi me lai painia. E kaya: “Au sega sara ga ni vakabauta ni veisau na noqu ilesilesi. Au nanuma ni sega na kequ yaga, au dau taroga, ‘Na cava noqu cala?’” Ka ni rarawa nira kuria eso na tacida ena ivavakoso na nona rarawa o Zaina, nira kaya: “Ke o qarava vinaka nomu itavi, ena sega ni tukuna na isoqosoqo mo lako.” E yalolailai sara ga o Zaina, e tagi tu ga ena veibogi. Ia e kaya: “Au sega ni vinakata meu vakatitiqataka na isoqosoqo se na loloma i Jiova.” E vakaraitaka vakacava o Zaina na yalomatua?

13. Na cava e cakava o Zaina me donu tale na nona rai?

¹³ A veisautaka o Zaina na nona rai cala. Ena sala cava? E wilika eso na ulutaga ena noda ivola e vakamacalataka na ka e sotava tiko. E yaga vakalevu vua na ulutaga “O Rawa ni Valuta na Yalolailai!” ena Vale ni Vakatawa Feperueri 1, 2001. E vakamacalataki ena ulutaga qori na nona ivakaraitaki na dauvola iVolatabu o Marika, e rairai yalolailai tale ga ni veisau na nona ilesilesi. E kaya o Zaina, “E yaga sara ga vei au na ivakaraitaki nei Marika meu kua kina ni yalolailai.” E dau kabiti ira tale ga na nona itokani o Zaina. E sega ni vinakata me tu duadua ga, e sega tale ga ni lomalomani koya. E vakadeitaka ni dusimaka tiko na isoqosoqo i Jiova na yalo tabu ra qai lomani koya vakalevu na tacida era liutaka tiko na cakacaka ena isoqosoqo. E kila tale ga ni vakatulewataka na isoqosoqo na ka e vinakati me toso kina na cakacaka i Jiova.

14. Na veisau cava ena isoqosoqo e dredre vei Vlado? Cava e vukei koya?

¹⁴ E dua na qase ni ivavakoso mai Slovenia o Vlado, sa yabaki 73. E dredre me ciqoma ni cokovata na nona ivavakoso kei na dua tale na ivavakoso, sa sega tale ga ni vakayagataki na Vale ni Soqoni  e dau lako kina. E kaya: “Au sega ni kila na cava me sogo kina na Vale ni Soqoni totoka qo. E mosi vei au ni keimami se qai vakavinakataka oti ga. Au dua na matai, au taya mada ga eso na kena iyaya vou. Kena ikuri, na cokovata ni ivavakoso e vinakati kina e levu na veisau e sega toka ni rawarawa vei keimami na dautukutuku itabaqase.” Na cava e vukei Vlado me tokona na veidusimaki qori? E kaya: “Nida muria na veisau e cakava na isoqosoqo, eda na vakalougatataki kina. E vakarautaki keda ena levu tale na veisau se bera mai.” Vakacava e dredre mo muria na veisau ni cokovata na ivavakoso, se veisau na nomu ilesilesi? Mo nuidei ni kila vinaka tu o Jiova na lomamu. Ni o tokona na veisau qori qai yalodina tiko ga vei Jiova kei na nona isoqosoqo, o na vakalougatataki sara ga.—Same 18:25.

15. Eda na vakaraitaka tiko ga vakacava na yalomatua nida sotava na ituvaki dredre ena ivavakoso?

¹⁵ Nida volekata yani na icavacava ni ituvaki qo, meda namaka ni na basika eso na ituvaki dredre ena ivavakoso. E rawa ni vakatovolei kina na noda yalodina vei Jiova. E bibi gona meda yalomatua tiko ga. Ke o nanuma ni vakalolomataki iko e dua na tacimu, kua ni yaloca. Ke o vakadodonutaki, vosota nomu madua, ciqoma na ivakasala, veisau sara. Ke cakava na isoqosoqo eso na veisau o na rarawa kina, ciqoma mai vu ni lomamu, muria sara na veidusimaki.

16. O na nuitaki Jiova tiko ga vakacava kei na nona isoqosoqo?

¹⁶ Ni vakatovolei nomu yalodina, mo nuitaki Jiova tiko ga kei na nona isoqosoqo. Me rawa qori, e bibi mo vakaraitaka na yalomatua, ya mo kua ni yalototolo, vakasama vakavinaka, me tiko tale ga vei iko na rai i Jiova. Mo saga mo vulica vinaka eso na ivakaraitaki vakaivolatabu era vosota na ituvaki qori qai vakasamataka vakatitobu na ka era cakava. Masuti Jiova me vukei iko. Kua ni yawaka na ivavakoso. Se cava ga e yaco, ena sega ni tawasei iko o Setani vei Jiova kei na nona isoqosoqo.—Jeme. 4:7.