1. Na cava meda vuli kina vei ira na itabaqase?

 E VINAKATI meda dusimaki kece nida vakatulewataka eso na ka bibi. Rawa nida kerea nodra veidusimaki na qase ni ivavakoso kei ira na tacida matua. Ke ra qase sara vei keda, meda kua ni nanuma ni sega ni yaga ena gauna qo nodra ivakasala. E vinakata o Jiova meda vuli vei ira. Na vuna? Ni balavu sara nodra bula vei keda, e levu na ka era kila, era yalomatua, era vuku tale ga.​—Jope 12:12.

2. Na cava ena vulici ena ulutaga qo?

² Ena gauna vakaivolatabu, o Jiova e vakayagataki ira na itabaqase yalodina mera vakayaloqaqataki ira nona tamata, mera veidusimaki tale ga. Kena ivakaraitaki, o Mosese, Tevita kei na yapositolo o Joni. E duidui na gauna ratou bula kina, e duidui tale ga na kedratou ituvaki. Ni ratou sa voleka ni mate, ratou tukuna eso na ivakasala vuku vei ira na gone. Ratou vakabibitaka ni yaga noda talairawarawa vua na Kalou. E maroroya o Jiova nodratou ivakasala vuku meda vuli kina. Ena yaga vei keda kece nida dikeva nodratou ivakasala, ke da gone se qase. (Roma 15:4; 2 Tim. 3:16) Eda na vulica ena ulutaga qo na nodratou itatau na tolu na turaga qori, kei na ka eda vulica kina.

‘ENA DEDE KINA NOMU BULA’

3. Na itavi cava e qarava o Mosese?

³ E cakacaka vakaukaua o Mosese ena vuku i Jiova ena nona bula taucoko. A veiqaravi me parofita, turaganilewa, iliuliu, me daunitukutuku tale ga. E levu sara na ka e vulica ena nona bula! Kena ivakaraitaki, e kauti ira tani na Isireli  nira bobula tu mai Ijipita, e raica tale ga e levu na cakamana i Jiova. E vakayagataki koya o Jiova me vola na imatai ni lima na ivola ena iVolatabu, na ika90 ni Same, e rairai vola tale ga na ika91 ni Same kei na ivola na Jope.

4. E vakayaloqaqataki cei o Mosese? Na vuna?

⁴ Ni bera ni mate o Mosese ni sa yabaki 120, e kacivi ira kece mai na Isireli me vakadreti ira ena ka era raica ni cakava o Jiova ena vukudra. Eso era vakarorogo tiko ena gauna ya era raica e levu na cakamana i Jiova nira se itabagone, kei na nona totogitaki ira na kai Ijipita. (Lako 7:​3, 4) Era raica ni wase rua na Wasa Damudamu, era taubaletaka, era raica tale ga na kena vakarusai na mataivalu i Fero. (Lako 14:​29-31) Ena vanua talasiga, era vakadinadinataka na veitaqomaki kei na veikaroni i Jiova. (Vkru. 8:​3, 4) Nira sa vakarau butuka na Vanua Yalataki, e vakayagataka o Mosese na iotioti ni gauna qo me vakayaloqaqataki ira. a

5. E vakacegui ira vakacava na Isireli na itatau nei Mosese ena Vakarua 30:​19, 20?

⁵ Na cava a tukuna o Mosese? (Wilika Vakarua 30:​19, 20.) Ena totoka vakaoti na ka era vakanamata tu kina na Isireli. Ena veivakalougatataki i Jiova, ena rawa nira bula balavu ena vanua e yalataka vei ira. E vanua totoka dina, e vuavuaivinaka tale ga na kena qele! E vakamacalataka va qo o Mosese: “Na koro lelevu qai totoka o sega ni tara, na vale era sinai ena veika vinaka o sega ni cakacakataka, na ikeliniwai o sega ni kelia, na loganivaini kei na vuniolive o sega ni tea.”​—Vkru. 6:​10, 11.

6. Na cava e vakatara kina o Jiova mera vakamalumalumutaki ira na Isireli eso tale na matanitu?

⁶ E vakasalataki ira tale ga na Isireli o Mosese. Mera bula tiko ga ena vanua totoka qori, e bibi mera muria na ivakaro i Jiova. E uqeti ira mera “digia na bula” nira vakarorogo vei Jiova, mera “kabiti koya” tale ga. Ia era sega ni vakarorogo vei Jiova. Toso na gauna, e vakatara o Jiova mera vakamalumalumutaki vei ira na kai Asiria kei ira na kai Papiloni ra qai kau vakavesu.​—2 Tui 17:​6-8, 13, 14; 2 Vei. 36:​15-17, 20.

7. Na cava eda vulica ena ka e tukuna o Mosese? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

⁷ Na cava eda vulica? Eda na vakabulai nida talairawarawa. Me vakataki ira na Isireli era volekata yani na vanua yalataki, eda sa volekata tale ga na vuravura vou e yalataka na Kalou. Eda na raica ni sa na veisau na vuravura me parataisi. (Aisea 35:1; Luke 23:43) Sa na sega na Tevoro kei ira na timoni. (Vkta. 20:​2, 3) Sa na sega ni dua na lotu me vakavulica na ka lasu me baleti Jiova. (Vkte. 17:16) Era na sega tale ni vakalolomataki ira na lewenivanua na matanitu vakatamata. (Vkta. 19:​19, 20) Era na sega ni bula e parataisi na tamata ca. (Same 37:​10, 11) Era na muria na tamata kece na lawa dodonu i Jiova, ni uqeta na duavata kei na vakacegu. Koya gona era na veilomani, era na veinuitaki. (Aisea 11:9) Eda vakanamata sara tu ga ena gauna totoka qori! Ke da talairawarawa tiko ga vei Jiova, eda na bula tawamudu e parataisi, sega ni vica ga na drau na yabaki.​—Same 37:29; Joni 3:16.

8. E yaga vakacava nona vakasamataka e dua na daukaulotu na yalayala me baleta na bula tawamudu? (Juta 20, 21)

 ⁸ Nida vakasamataka tiko ga na yalayala i Jiova me baleta na bula tawamudu, eda na kabiti koya tiko ke dredre mada ga na ka eda sotava. (Wilika Juta 20, 21.) Na yalayala qori ena vakaukauataki keda meda valuta eso noda malumalumu. Kena ivakaraitaki, e dua na tacida sa dede nona veiqaravi vakadaukaulotu e Aferika, e sasaga tiko me valuta e dua nona malumalumu. E kaya: “Noqu kila niu sega ni rawa ni bula tawamudu e parataisi ena vuku ni noqu malumalumu, au gumatua kina meu valuta, au kerei Jiova tale ga me vukei au. Au valuta rawa ga ena nona veivuke.”

“O NA VINAKA KINA”

9. Na ka dredre cava e sotava o Tevita?

⁹ E dua na tui vinaka o Tevita. E daunivakatagi, dauniserekali, dauvala, e parofita tale ga. E levu na ka dredre e sotava. E vica na yabaki nona drovaki Tui Saula ni vuvutaki koya. Na gauna e tui kina o Tevita, e drovaki luvena o Apisalome ni via veiliutaki vakatui. Ia e yalodina tiko o Tevita me yacova ni mate, ni dredre mada ga na ka e sotava, eso tale ga nona cala bibi. E kaya o Jiova ni “donu e lomaqu o koya.” E bibi gona meda rogoca na ivakasala i Tevita!​—Caka. 13:22; 1 Tui 15:5.

10. Na cava e vakasalataki Solomoni kina o Tevita?

¹⁰ Dikeva mada na ivakasala i Tevita vei Solomoni na luvena, e kena isosomi. E digitaka na cauravou qori o Jiova me tara na valenisoro mera sokalou kina na nona tamata. (1 Vei. 22:5) Ena sotava o Solomoni na veika dredre. Na cava ena tukuna vua o Tevita? Meda raica mada.

11. Na cava e tukuna o Tevita vei Solomoni ena 1 Tui 2:​2, 3? E dina vakacava na ka e tukuna? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

¹¹ Na cava e tukuna o Tevita? (Wilika 1 Tui 2:​2, 3.) E tukuna vei luvena o Tevita, ke talairawarawa vei Jiova ena dua kina na iliuliu vinaka. E levu na ka e marautaka o Solomoni me vica vata na yabaki. (1 Vei. 29:​23-25) Kena ivakaraitaki, e tara na valenisoro totoka, e vola eso na ivola ena iVolatabu, eso tale ga na ka e tukuna e laurai ena so tale na tikinivolatabu. E rogo ena nona vuku kei na iyau. (1 Tui 4:34) Ia me vaka e tukuna o Tevita, ena rawa vinaka na sasaga i Solomoni ke talairawarawa tiko ga vei Jiova. Ka ni rarawa, ni toso na gauna e qaravi ira na kalou lasu. E sega kina ni vakadonui koya o Jiova, e kau tani tale ga vua na vuku me vakatulewa vakadodonu.​—1 Tui 11:​9, 10; 12:4.

12. Na cava eda vulica ena ka e tukuna o Tevita?

 ¹² Na cava eda vulica? Eda na vakalougatataki nida talairawarawa. (Same 1:​1-3) E macala ni sega ni yalataka o Jiova me vakavutuniyautaki keda se meda rogo me vakataki Solomoni. Ia ke da talairawarawa vua noda Kalou, ena solia vei keda na vuku meda vakatulewa vinaka kina. (Vkai. 2:​6, 7; Jeme. 1:5) Ena dusimaki keda na ivakavuvuli vakaivolatabu ena ka e vauca na cakacaka, vuli, ka ni veivakamarautaki kei na ilavo. Nida muria na vuku vakalou ena taqomaki keda vakayalo. (Vkai. 2:​10, 11) Ena so kina noda itokani dredre, ena marau tale ga noda vuvale.

13. Na cava e cakava o Carmen me vinaka kina nona bula?

¹³ E nanuma o Carmen mai Mozambique ni vuli torocake ena vinaka kina nona bula. E mani lai vuli ena univesiti, e vulica sara na ka e vauca na taravale. E kaya: “Au taleitaka na ka au vulica tiko. Ia au vakayagataka kina vakalevu noqu gauna kei na noqu kaukaua. Au dau tiko e koronivuli ena veimama ni vitu ena mataka me yacova na ono na kaloko ena yakavi. E dau dredre meu tiko ena soqoni, au malumu kina vakayalo. Ia mai vu ni lomaqu, au liaca niu saga tiko meu qarava e rua na turaga.” (Maciu 6:24) E masulaka o Carmen na kena ituvaki, e vakekeli tale ga ena noda ivola vakaivolatabu. E kaya tale: “Ni ratou vakasalataki au oti na qase ni ivavakoso, vaka kina o tinaqu, au mani vakatulewataka meu sa kua ni vuli ena univesiti, meu sa qaravi Jiova vakatabakidua. Au kila ni vinaka duadua noqu vakatulewa qori, au sega ni veivutunitaka.”

14. Na cava rau vakabibitaka o Mosese kei Tevita?

¹⁴ Erau lomani Jiova o Mosese kei Tevita, rau kila tale ga ni bibi me rau talairawarawa vua. Ena nodrau vosa ni tatau, rau uqeta eso tale mera muria nodrau ivakaraitaki, ni rau yalodina tiko ga vei Jiova na nodrau Kalou. Rau veivakasalataki ni o ira na biuti Jiova era na sega ni vakadonui, era na sega tale ga ni vakalougatataki. E yaga dina vei keda nikua nodrau ivakasala. Oti tale e vica na drau na yabaki, e vakaraitaka e  dua tale na dauveiqaravi i Jiova na bibi ni nona yalodina vua na Kalou.

“AU MARAUTAKA VAKALEVU”

15. Na cava e vakadinadinataka na yapositolo o Joni?

¹⁵ E itokani voleka nei Jisu Karisito na yapositolo o Joni. (Maciu 10:2; Joni 19:26) E dau tomani Jisu ena cakacaka vakaitalatala, e raica nona cakamana qai yalodina tiko ga vua ena gauna dredre. E raica nona vakamatei o Jisu, kei na nona vakaturi. E raica tale ga na tubu ni ivavakoso vaKarisito ena imatai ni senitiuri, kei na kena “vunautaki . . . vei ira na kabuli kece e ruku i lomalagi” na itukutuku vinaka.​—Kolo. 1:23.

16. E yaga vei cei na ka e vola o Joni?

¹⁶ E bula balavu o Joni, ia ni sa voleka ni mate e qarava na itavi dokai me vola na ivola na Vakatakila “e solia na Kalou vei Jisu Karisito.” (Vkta. 1:1) E vola o Joni na Kosipeli e vakatokai vua, kei na tolu tale na ivola uqeti vakalou. E vola tale ga na ikatolu ni nona ivola vua e dua na lotu vaKarisito yalodina o Keio, e dau lomana vakalevu me vaka e luvena. (3 Joni 1) Ena gauna qori, e levu tale e rairai okata o Joni me luvena vakayalo. Na ka e vola na turaga yalodina qori e uqeti ira kece na imuri i Jisu me yacova mai nikua.

17. Me vaka e tukuni ena 3 Joni 4, na cava e vakavu marau?

¹⁷ Na cava e vola o Joni? (Wilika 3 Joni 4.) E vola ni vakavu marau noda talairawarawa vua na Kalou. Ni vola na ikatolu ni nona ivola, eso era vakatetea tiko na ivakavuvuli lasu ra qai vakavuna na duiyaloyalo. Ia eso tale era “muria tiko ga na ka dina.” Era talairawarawa vei Jiova nira “muria tiko ga na nona ivunau.” (2 Joni 4, 6) Era vakamarautaki Joni na lotu vaKarisito yalodina qori, era vakamarautaki Jiova tale ga.​—Vkai. 27:11.

18. Na cava eda vulica ena ka e tukuna o Joni?

¹⁸ Na cava eda vulica? Nida yalodina eda na marau kina. (1 Joni 5:3) Kena ivakaraitaki, eda marau nida kila nida vakamarautaka na noda Kalou. E marau vakalevu o Jiova nida cata na veika ca qai muria na ka e tukuna. (Vkai. 23:15) Era marau mada ga na agilosi. (Luke 15:10) Eda marau tale ga nira yalodina tiko na mataveitacini, vakabibi nira tusaqati se temaki. (2 Ces. 1:4) Ni sa na vakarusai na  vuravura ca qo, eda na marau nida yalodina tiko vei Jiova ena vuravura e lewa tiko o Setani.

19. Na cava e tukuna o sister Rachel me baleta nona veivakavulici? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

¹⁹ Eda marau vakalevu nida wasea na ka dina. Kena ivakaraitaki e kaya o Rachel mai na Dominican Republic, ni ka dokai dina me vakavulica e dua me baleta noda Kalou vinaka. Ni vakasamataki ira na luvena vakayalo, e kaya: “Au sega ni tukuna rawa na levu ni noqu marau meu raici ira au vakavulica nira lomani Jiova vakalevu, ra nuitaki koya, ra qai veisautaka nodra bula mera vakamarautaki koya. Na marau qori e uasivia noqu sasaga kei na ka au vakuai au kina meu rawa ni vakavulici ira.”

ME YAGA VEI KEDA NODRATOU ITATAU NA TURAGA YALODINA

20. Na cava eso na ka eda tautauvata kina kei Mosese, Tevita, kei Joni?

²⁰ Ratou se bula makawa sara o Mosese, Tevita kei Joni. E duidui na ituvaki ratou bula kina ni vakatauvatani kei keda. Ia e levu sara na ka eda tautauvata kina. Eda qarava na Kalou dina. Eda masu vei Jiova, eda nuitaka nona veidusimaki. Me vakataki ratou na turaga qori, eda nuidei ni o Jiova ena vakalougatataki ira vakalevu era talairawarawa vua.

21. Na veivakalougatataki cava era na marautaka o ira na muria na ivakasala i Mosese, Tevita, kei Joni?

²¹ Meda muria mada ga nodratou itatau na turaga matua qo nida talairawarawa ena ivakaro i Jiova. Nida cakava qori, ena rawa vinaka na ka kece eda cakava. Eda na bula tawamudu! (Vkru. 30:20) Eda na marau tale ga nida vakamarautaka na Tamada vakalomalagi dauloloma, ni na vakayacora na ka kece e yalataka ena sala eda sega ni tadra.​—Efeso 3:20.