1, 2. (a) Na cava e rawa ni vakavuna meda taroga: “Me vakacava na kena dede”? (b) E rawa ni uqeti keda vakacava nodra ivakaraitaki na dausokalou yalodina ena veigauna sa oti?

“ME VAKACAVA na kena dede?” Qori na taro rau taroga na parofita yalodina o Aisea kei Apakuki. (Aisea 6:11; Apak. 1:2) Ni vola tiko na ika13 ni Same o Tui Tevita e taroga tale ga vakava: “Ena vakacava na dede?” (Same 13:1, 2) Na noda Turaga mada ga o Jisu Karisito e taroga na taro qori nira sega ni vakabauta na vakarogoci koya tiko. (Maciu 17:17) Eda na sega gona ni kurabuitaka ke da taroga tale ga qori.

² Na cava e rawa ni vakavuna meda taroga: “Me vakacava na kena dede”? De dua e caka tiko vei keda eso na ka tawadodonu. Se da vosota tiko na bula vaqase kei na tauvimate vaka kina na veilecayaki ni bula ena “iotioti ni veisiga” qo e ‘levu kina na ka dredre.’ (2 Tim. 3:1) Se vakaocai keda na nodra rai cala eso. Se mani cava e vakavuna, e veiuqeti nida kila nira taroga tale ga na taro va qori o ira na dausokalou yalodina i Jiova ena veigauna sa oti ra qai sega ni cudruvi kina!

3. Na cava ena vukei keda ni dredre na bula?

 ³ Na cava ena vukei keda meda vosota na ituvaki dredre va qori? E uqeti vakalou o Jemesa na taci Jisu vakacabecabe me vakayaloqaqataki keda: “O koya gona, moni vosota tiko ga raveitacini me yacova ni sa tiko na Turaga.” (Jeme. 5:7) Io e bibi vei keda kece na vosota. Ia na cava meda cakava?

4, 5. (a) Na cava e okati ena noda dau vosota? (b) E vakatauvatana vakacava o Jemesa na sala eda vakaraitaka kina na vosota? (Raica na imatai ni iyaloyalo.)

⁴ E tukuni ena iVolatabu ni vosovoso e dua na itovo e okati ena vua ni yalo tabu; ke sega na veivuke ni Kalou, eda na sega ni yacova na tamata ivalavala ca na ivakatagedegede ni vosota e vinakati. Na itovo qo e isolisoli ni Kalou, eda na vakaraitaka gona noda lomani koya nida dau vosota. E vakaraitaka tale ga nida lomani ira eso tale. Na vosota e vaqaqacotaka na ivau ni loloma, ke sega ena luluqa. (1 Kor. 13:4; Kala. 5:22) Na vosovoso e okati kina eso tale na itovo vaKarisito. Kena ivakaraitaki, eda na vosota eso na ituvaki dredre nida saga me donu tiko ga noda rai. (Kolo. 1:11; Jeme. 1:3, 4) E okati tale ga kina noda vosota noda rarawa, da sega ni sauma na ca qai dei tiko ga se mani cava e yaco. E veiuqeti kina na iVolatabu meda yalorawarawa ni wawa tiko ga. E vakabibitaki na mataqali vosota va qori ena Jemesa 5:7, 8. (Wilika.)

⁵ Na cava meda yalorawarawa kina ni waraki Jiova? E vakatauvatana o Jemesa na keda ituvaki kei na dua na dauteitei. Ena teitei vakalevu, ia ena sega ni lewa na draki se na tubu ni nona itei. Ena sega ni rawa ni vakatotolotaka na kena gauna. Ena wawa tiko ga ena vosota me tamusuka na “vuanikau talei ni vanua.” E va tale ga qori na keda ituvaki, eda sega ni lewa rawa eso na ka nida waraka tiko na vakayacori ni yalayala i Jiova. (Mari. 13:32, 33; Caka. 1:7) Me vaka ga na dauteitei, ena vinakati meda wawa ena vosota.

6. Na cava eda rawa ni vulica vua na parofita o Maika?

⁶ Na keda ituvaki nikua e tautauvata vinaka kei ira na bula ena nona gauna na parofita o Maika. A bula donuya na veiliutaki ni tui ca o Easi, na gauna e takalevu sara tu ga kina na veidabui, ra qai ‘kenadau ena caka ca’ na tamata. (Wilika Maika 7:1-3.) E kila o Maika ni na sega ni veisautaka rawa na ituvaki qori. Na cava ena cakava? E kaya: “O yau, au na rai tiko ga vei Jiova. Au na waraka tiko ga na Kalou na noqu ivakabula. Ena rogoci au na noqu Kalou.” (Maika 7:7) Me vakataki Maika, ena vinakati meda ‘wawa tiko ga.’

7. Na cava tale meda cakava nida waraka tiko na vosa ni yalayala i Jiova?

⁷ Ke da vakabauta me vakataki Maika, eda na yalorawarawa ni waraki Jiova. Na keda ituvaki e sega ni vakataki koya na kaivesu e waraka tiko me totogi mate. E vakasaurarataki me wawa, ia e sega ni rai vakanamata ena kena itotogi. E duidui sara na keda ituvaki! Eda yalorawarawa ni waraki Jiova nida kila ni na vakayacora nona vosa ni yalayala me vakalougatataki keda ena bula tawamudu ena kena gauna donu, e veiganiti tale ga! Koya gona eda na “vosota kina na ka kece ena vosovoso kei na marau.” (Kolo. 1:11, 12) Ke da vosakudrukudru da qai vakaveveku mata ni sega ni yavala totolo o Jiova, ena sega ni taleitaka.—Kolo. 3:12.

8. Na cava meda nanuma tiko nida vakasamataki ira na dausokalou yalodina ena gauna makawa?

⁸ Eda na yalorawarawa ni wawa nida vakasamataki ira na dausokalou yalodina ena gauna makawa era waraki Jiova ena vosota me vakayacora na nona yalayala. (Roma 15:4) Ena vinaka meda nanuma na balavu ni gauna era yalorawarawa tiko kina ni wawa, kei na nodra vakalougatataki nira vosota.

9, 10. E vakacava na dede ni nodrau waraki Jiova tiko o Eparama kei Sera?

⁹ Vakasamataki Eparama mada kei Sera. Rau maliwai ira “na taukena na vosa ni yalayala ni Kalou ena vuku ni nodra vakabauta kei na vosovoso.” E tukuni ena iVolatabu “ena nona vosovoso voli o Eparama,” e qai rawata na vosa ni yalayala ni na vakalougatataki koya o Jiova, e vakalevutaka tale ga na nona kawa. (Iper. 6:12, 15) Na cava me vosovoso tiko ga kina o Eparama? Baleta ni na taura na gauna na kena vakayacori na vosa ni yalayala. E qai vakayacori nodrau veiyalayalati o Jiova kei Eparama ena ika14 ni Naisani, 1943 B.G.V. Qori na gauna erau takosova kina kei Sera na Uciwai na Uferetisi, rau qai curuma na Vanua Yalataki. Oti sa qai wawa tale tiko o Eparama me 25 na yabaki ni bera ni sucu na luvena o Aisake ena 1918 B.G.V., e wawa tale me 60 na yabaki me qai sucu na rua na makubuna o Iso kei Jekope ena 1858 B.G.V.—Iper. 11:9.

¹⁰ E vakacava na levu ni vanua e taukena o Eparama? E tukuni: “E sega ni solia vua [o Jiova] e dua na ka ena vanua qo me nona ivotavota [o Eparama], sega mada ga ni dua na tikina lailai, e yalataka ga ni na qai solia vua me nona ivotavota, vei ira tale ga na nona kawa, dina ni se sega ni vakaluveni.” (Caka. 7:5) Ni oti  tale e 430 na yabaki nona takosova na Uferetisi o Eparama, sa qai kilai me dua na matanitu o ira na nona kawa mera taukena na vanua yalataki.—Lako 12:40-42; Kala. 3:17.

11. Na cava e yalorawarawa kina o Eparama ni waraki Jiova? E vakalougatataki vakacava na nona vosota?

¹¹ E yalorawarawa ni wawa o Eparama, ni yavutaki nona vosota ena nona vakabauti Jiova. (Wilika Iperiu 11:8-12.) E marau ni wawa o Eparama, ia e sega ni raica na kena vakayacori taucoko na vosa ni yalayala. Vakasamataka mada nona marau ni sa na vakaturi ena parataisi e vuravura. Ena kurabui ni rogoca na levu ni itukutuku e tu ena iVolatabu me baleti koya kei ira na nona kawa. * Vakasamataka na nona marau me qai kila nona itavi bibi ena vakayacori ni inaki i Jiova ena vuku ni kawa yalataki! Macala ga ni na qai kila ni sega ni matewale nona wawa tu vakadede.

12, 13. Na cava e vosota tiko kina o Josefa, na itovo talei cava e vakaraitaka?

¹² E yalorawarawa tale ga ni vosota tiko o Josefa, na makubui Eparama vakarua. E caka vua e vica na veika tawadodonu. Kena ivakaraitaki, ratou volitaki koya vakabobula na tuakana ni se qai yabaki 17. Oti qai beitaki vakailasu ni via kucuvi wati nona turaga, mani vesu ena kaukamea e valeniveivesu. (Vkte. 39:11-20; Same 105:17, 18) E vaka me totogitaki tu ga ena veika dodonu e cakava, sega ni vakalougatataki. Ia ni oti e 13 na yabaki, e veisau ga vakatotolo na kena ituvaki. E sereki mai valeniveivesu, qai lesi me taravi vei Fero ena veiliutaki e Ijipita.—Vkte. 41:14, 37-43; Caka. 7:9, 10.

¹³ Vakacava e cudruvaka o Josefa na veika tawadodonu e caka vua? Sa sega kina ni nuitaka na Kalou o Jiova? Sega. Na cava e vukei koya me wawa tiko ena vosota? Na nona vakabauti Jiova. E raica na kaukaua ni ligai Jiova ena veika e yaco. Dikeva qori ena ka e tukuna vei ratou na tuakana: “Dou kua ni rere. O yau na isosomi ni Kalou? De dou a nakita mo dou vakaleqai au, ia a nona inaki na Kalou me tini vinaka, mera vakabulai tale ga e levu, me vaka e sa cakava tiko nikua.” (Vkte. 50:19, 20) E kila o Josefa ni sega ni matewale nona wawa.

14, 15. (a) Na cava e vakasakiti kina na vosota i Tevita? (b) Na cava e vukei koya me wawa tiko ga ena vosota?

¹⁴ E levu tale ga na veika tawadodonu e sotava o Tui Tevita. A lumuti koya o Jiova ni se cauravou me nodra tui na Isireli, ia e wawa tale tiko o Tevita me rauta ni 15 na yabaki me qai buli me tui ena nona yavusa. (2 Sam. 2:3, 4) Donuya na gauna qori, a cemuri koya tiko na tui tawayalodina o Saula, ni via vakamatei koya. * E mani veidroyaki tu kina o Tevita, so na gauna e lako sara tu ina dua tale na vanua, se vuni ena loma ni qara ena vanua talasiga. Na gauna mada ga sa vakamatei kina o Saula ena ivalu, e wawa tiko o Tevita me vitu tale na yabaki me qai veiliutaki vakatui me lewa na matanitu kece e Isireli.—2 Sam. 5:4, 5.

¹⁵ Na cava e yalorawarawa kina o Tevita me wawa tiko ena vosota? E vakamatatataka qori ena Same vata ga a taroga kina vakava: “Ena vakacava na dede?” Qo na ka e kaya: “O yau, au vakararavi ina  dei ni nomuni loloma, ena marau vakalevu na lomaqu ena nomuni veivakabulai. Au na sere vei Jiova, ni sa vakaicovitaki au vakalevu o koya.” (Same 13:5, 6) E nuitaka o Tevita na dei ni loloma i Jiova. E marau ni vakanamata ina nona veivakabulai, qai dau vakasamataka na nona vakaicovitaki koya o Jiova. Io e raica o Tevita ni sega ni matewale nona wawa.

16, 17. Rau ivakaraitaki vinaka vakacava o Jiova kei Jisu ena nodrau yalorawarawa ni wawa tiko?

¹⁶ Me baleta na noda dau vosota, e sega ni namaka o Jiova meda cakava e dua na ka ena sega mada ga ni cakava o koya. E ivakaraitaki vinaka duadua ena nona dau yalorawarawa ni wawa. (Wilika 2 Pita 3:9.) Sa vica vata na udolu na yabaki nona waraka tiko me vakadodonutaka na ile a vakalewai kina ena were o Iteni. E “wawa tiko ga ena vosota” qai ‘waraka tiko’ na gauna me vakalagilagi kina na yacana. Ena sega ni tukuni rawa ena gauna qori na veivakalougatataki eda na marautaka.—Aisea 30:18.

¹⁷ E yalorawarawa tale ga ni wawa tiko o Jisu. E yalodina tiko ga ni vakatovolei e vuravura, qai cabora na yaga ni nona isoro ni veivoli ena 33 G.V., ia e wawa tiko mada me yacova ni veiliutaki ena 1914. (Caka. 2:33-35; Iper. 10:12, 13) Era na qai vakarusai kece na kena meca ni sa cava na Duanaudolu na Yabaki ni Nona Veiliutaki. (1 Kor. 15:25) Sa dua na wawa balavu, ia eda rawa ni vakadeitaka ni sega ni matewale.

18, 19. Na cava ena vukei keda meda yalorawarawa ni wawa tiko ena vosota?

¹⁸ E dodonu gona meda yalorawarawa ni wawa tiko, da qai vakaraitaka na vosota. Na cava ena vukei keda meda cakava qori? Kerea ena masu na yalo tabu ni Kalou. Nanuma tiko ni vosota e dua na itovo e okati ena vua ni yalo tabu. (Efeso 3:16; 6:18; 1 Ces. 5:17-19) Masuti Jiova me vukei iko mo vosota tiko ga.

¹⁹ Nanuma tale ga na veika e yacovi Eparama, Josefa, kei Tevita, ena nodratou waraka ena vosota na kena vakayacori na vosa ni yalayala i Jiova. Eratou cakava qori ena nodratou vakabauta kei na nodratou nuitaki koya. Eratou sega ni nanumi ratou ga se na veika me ratou marautaka kina na bula. Nida vakasamataka na veika vinaka e qai yacovi ratou, eda na uqeti sara ga meda dau wawa.

20. Na cava meda nuidei ni cakava?

²⁰ Eda na vakatovolei da qai vakacacani, ia meda gumatua mada ga ni “wawa tiko.” Ena so na gauna eda na tagi vei Jiova, “Kemuni Jiova, ena vakacava na [kena] dede?” (Aisea 6:11) Ena veidusimaki ni yalo tabu ni Kalou, eda na nuidei kina ni cavuta na vosa i Jeremaia: “E noqu ivotavota o Jiova, . . . oya na vuna au na waraki koya kina.”—Lele 3:21, 24.