1. Na cava o vulica me baleta na Dauveibuli?

KE O susu ena dina, o na rairai vulica na veika me baleti Jiova ni o se gonelailai. O vulica ni Dauveibuli, e talei na nona itovo, e vinakata tale ga me veisautaka na vuravura me parataisi.—Vkte. 1:1; Caka. 17:24-27.

2. Na cava nodra rai eso me baleti ira na vakabauta na Dauveibuli?

² E levu era sega ni vakabauta ni bula dina tiko na Kalou se Dauveibuli. Era vakabauta nida bula ga mai vakataki keda, mai na ibulibuli somidi eda qai veiveisau tiko vakamalua me yacova mai nikua. Eso vei ira na vakabauta qori era vuli vinaka sara ga. Era kaya ni sa vakadinadinataki ena veika vakasaenisi ni cala na iVolatabu, o ira tale ga na vakabauta na Dauveibuli era lecaika, malumalumu ra qai yalowai.

3. Na cava e bibi kina meda vaqaqacotaka tiko ga noda vakabauta?

³ Vakacava nodra rai na tamata rogo qori, ena vakamalumutaka noda vakabauta ni o Jiova e Dauveibuli yalololoma? Ena vakatau vakalevu ena vuna eda vakabauta kina ni o Jiova e Dauveibuli. Vakacava eda vakabauta ga ni tukuni vei keda, se nida kila eso na kena ivakadinadina? (1 Kor. 3:12-15) Se mani vakacava na dede ni noda Vakadinadina i Jiova tiko, e vinakati tiko ga meda vaqaqacotaka noda vakabauta. Nida cakava qori eda na sega kina ni vakacalai ena “vuku vakavuravura kei na vosa ni veicavilaki” era vakavuvulitaka na sega ni vakabauta na Vosa ni Kalou. (Kolo. 2:8; Iper. 11:6) Eda na veivosakitaka gona ena ulutaga qo (1) na vuna era sega ni vakabauta kina e levu na Dauveibuli, (2) sala mo vaqaqacotaka tiko ga nomu vakabauti Jiova na Dauveibuli, kei na (3) sala me dei tiko ga kina nomu vakabauta.

4. Me vaka e tukuni ena Iperiu 11:1, e yavutaki ena cava na vakabauta dina?

⁴ Eso era nanuma ni vakabauta e kena ibalebale me vakabauti e dua na ka e sega ni se vakadinadinataki. Ia e tukuna na iVolatabu ni qori e sega ni vakabauta dina. (Wilika Iperiu 11:1.) Kevaka mada ga eda sega ni raici Jiova, Jisu kei na Matanitu vakalomalagi, ia se tiko ga na kedratou ivakadinadina. (Iper. 11:3) E kaya va qo e dua na iVakadinadina i Jiova e saenitisi: “E tiko na yavu ni ka eda vakabauta, eda vakabauta tale ga na ka e vakadinadinataki vakasaenisi.”

5. Na cava era vakabauta kina e levu ni sega ni vakaitavi na Dauveibuli ena itekitekivu ni bula?

⁵ Eda na rairai taroga: ‘Ke sa vakadinadinataki ni bula dina tiko na Dauveibuli, cava ga era sega ni vakabauta kina e levu ni vakaitavi na Kalou ena itekitekivu ni bula?’ Eso era sega ni saga mera vakadinadinataka qori. E kaya o Robert e iVakadinadina i Jiova: “E sega ni vakamacalataki e koronivuli ni levu na ka e buli, au nanuma kina ni sega ni dina. Niu sa yabaki 20 vakacaca, au qai kila vei ira na iVakadinadina i Jiova na ivakadinadina matata ena iVolatabu me baleta na ka era buli.” *—Raica na kato “ Era Vakamasuti na iTubutubu.”

6. Na cava era sega ni vakabauta kina eso ni bula dina tiko na Dauveibuli?

⁶ Era kaya eso era sega ni vakabauta na Dauveibuli nira vakabauta ga na ka era raica. Qori e iulubale ga. Kena ivakaraitaki, na idre mada ga ni vuravura e sega ni laurai, ia e ka dina. Na vakabauta e vakamacalataki  ena iVolatabu e okati kina na ka e vakadinadinataki “e sega ni raica na matada.” (Iper. 11:1) E vinakati na gauna kei na sasaga meda vulica kina na ivakadinadina qo, ia e levu era sega ni via cakava. O koya e sega ni via kila na ivakadinadina ena kaya ga ni sega ni bula dina na Kalou.

7. Vakacava era vakabauta na vuli vinaka kece ni bulia na vuravura kei na lomalagi na Kalou? Vakamacalataka.

⁷ Nira dikeva oti eso na saenitisi na ivakadinadina me baleta na Dauveibuli, era vakadinata sara ni bulia dina na vuravura kei na lomalagi * na Kalou. Me vakataki Robert, sa cavuti oti mai, eso era nanuma ni sega na Kalou baleta ga ni sega ni vakavulici ena univesiti. Ia e levu na saenitisi  era sa mai kilai Jiova, ra lomani koya tale ga. Me vakataki ira na saenitisi qori e vinakati meda vaqaqacotaka tiko ga noda vakabauta na Kalou se mani vakacava na ivakatagedegede ni noda vuli. Sega ni dua tale ena cakava qori ena vukuda.

8-9. (a) Na taro cava eda na veivosakitaka qo? (b) Ena yaga vakacava nomu vulica na ibulibuli?

⁸ O na vaqaqacotaka vakacava nomu vakabauta na Dauveibuli? Meda dikeva mada e va na sala.

⁹ Vulica na ibulibuli. O rawa ni vaqaqacotaka nomu vakabauta na Dauveibuli ni o dikeva na manumanu, na kau kei na kalokalo. (Same 19:1; Aisea 40:26) Na levu ga ni nomu vulica qori, o na vakadeitaka ni o Jiova ga na Dauveibuli. Levu na noda ivola e vakamacalataki kina na veimataqali ibulibuli. Ke dredre mada ga mo kila vinaka na ka e vakamacalataki kina, kua ni soro. Saga tiko ga mo vulica e levu na ka. Nanuma mo rai tale ga ena noda website na jw.org, mo sarava na vidio totoka me baleta na ibulibuli me vaka era vakaraitaki ena noda soqo ni veiwasewase ena veiyabaki tiko ga qo.

10. Vakamacalataka na ivakadinadina ni bula dina tiko na Dauveibuli. (Roma 1:20)

¹⁰ Ni o vulica tiko na veika buli, saga mo kila vinaka sara na veika dina me baleta na Dauveibuli. (Wilika Roma 1:20.) Kena ivakaraitaki, o na rairai kila ni noda matanisiga e vakarautaka na katakata meda bula rawa kina, ia e kaburaka tale ga na katakata e veivakaleqai. Ena vinakati meda taqomaki mai kina. Io, eda taqomaki tiko vakavinaka. Ena sala cava? E taqomaki keda sara ga na noda vuravura totoka qo ni tiko kina na kasi vavaku e tarova na katakata qori. Na levu ga ni katakata, e tubu tale ga na kasi e tarova tiko. E vakadeitaka gona ni tiko e dua e vakavuna, e vakaraitaka ni dauloloma, e Dauveibuli vuku tale ga.

11. O rawa ni raica e vei eso na ivakadinadina me baleta na veika buli? (Raica na kato “ iVukevuke ena Vaqaqacotaka Noda Vakabauta.”)

¹¹ O rawa ni raica ena Watch Tower Publications Index kei na jw.org. eso na ivakadinadina me baleta na veika buli ena vaqaqacotaka nomu vakabauta. O rawa ni tekivu ena ulutaga kei na vidio ena “Bula Vakaidewadewa se Buli?” E vidio leleka ga ni veika dina vakatubuqoroqoro me baleta na manumanu kei na so tale na ibulibuli. E tiko tale ga kina nodra ivakaraitaki na saenitisi era saga mera vakatotomuria na ka era raica ena veika buli.

12. Na cava meda vakasamataka nida vuli iVolatabu tiko?

¹² Vuli iVolatabu. Na saenitisi sa tukuni oti mai a sega ni vakabauta na Dauveibuli, ia ni toso na gauna sa qai vakabauta. E kaya: “E sega ni yavutaki vakatabakidua noqu vakabauta ena ka au vulica ena veika vakasaenisi. E yavutaki tale ga ena noqu vulica vagumatua na iVolatabu.” Vakacava o iko? De dua o sa kila vinaka tu na ivakavuvuli vakaivolatabu. Ia ena vinakati me kua ni mudu nomu vulica na Vosa ni Kalou me dei tiko ga na nomu vakabauta na Dauveibuli. (Josua 1:8; Same 119:97) Dikeva mada na ivakamacala matata ni iVolatabu me baleta na itukutuku makawa. Vakasamataka na parofisai kece vakaivolatabu e yaco dina, kei na kena sega ni veisaqasaqa na ka era vola na dauvola iVolatabu. Qori ena vaqaqacotaka nomu vakabauta ni buli keda e dua na Dauveibuli yalololoma, e vuku, e uqeta tale ga na  volai ni iVolatabu. *—2 Tim. 3:14; 2 Pita 1:21.

13. Na cava e dua na ivakaraitaki ni ivakasala vuku ena Vosa ni Kalou?

¹³ Dikeva mada na yaga ni kena vulici na Vosa ni Kalou. Kena ivakaraitaki, e vakarota na iVolatabu ena dua sara na gauna makawa ni noda lomana na ilavo e veivakaleqai, e rawa tale ga ni vakavuna e “levu na mosi.” (1 Tim. 6:9, 10; Vkai. 28:20; Maciu 6:24) Vakacava se yaga tiko ga na ivakasala qori? E kaya na ivola The Narcissism Epidemic: “Era sega ni marau ra qai dau lomabibi na domodomoiyau. O ira mada ga na saga me levu nodra ilavo e tauvi ira na mate ni vakasama, era tautauvimate tale ga.” Sa bau yaga dina na ivakasala ni iVolatabu me baleta na lomani ni ilavo! Vakacava o rawa ni vakasamataka eso tale na ivakavuvuli vakaivolatabu e yaga? Na levu ga ni noda vakavinavinakataka na ivakasala vakaivolatabu, na levu ni noda vakararavi ena vuku e sega ni vakaiyalayala e vakarautaka na Dauveibuli yalololoma. (Jeme. 1:5) Eda na marautaka kina vakalevu na noda bula.—Aisea 48:17, 18.

14. Na cava e kilai me baleti Jiova ena noda vuli iVolatabu?

¹⁴ Mo vuli ena inaki donu, ya mo kilai Jiova. (Joni 17:3) Ni o vuli iVolatabu tiko o na kila na nona itovo vakasakiti, e laurai tale ga vei ira na ibulibuli. Na itovo qori e nona e dua e bula dina tiko, sega ni ka ga me vakasamataki tu. (Lako 34:6, 7; Same 145:8, 9) Na nomu kilai Jiova vakavinaka ena dei na nomu vakabauta, o na lomani koya vakalevu, ena dei tale ga nomudrau veitokani.

15. Ena yaga vakacava nomu tukuna nomu vakabauta?

¹⁵ Tukuna vei ira eso tale nomu vakabauta na Kalou. Ni o cakava qori ena dei kina nomu vakabauta. Ia vakacava ke dua o vunau vua qai vakatitiqataka ni bula dina na Kalou, o qai sega ni kila mo sauma vakacava? Saga mo raica na kena isau vakaivolatabu ena noda ivola, oti mo wasea sara vua. (1 Pita 3:15) O rawa ni kerea tale ga me vukei iko e dua na tacida matua. Ke vakabauta na kena isau vakaivolatabu se sega, ena yaga nomu vakekeli. Ena dei kina nomu vakabauta. O na sega ni rawai ena itukutuku lasutaki era tukuna tiko na viavia vuku kei ira na vuli vinaka ena nodra kaya ni sega na Dauveibuli.

16. Na cava ena yaco ke da sega ni vaqaqacotaka tiko ga noda vakabauta qai dei kina?

¹⁶ Se mani vakacava na dede ni noda qaravi Jiova tiko, meda vaqaqacotaka tiko ga noda vakabauta qai dei kina. Na vuna? Ke da sega ni qaqarauni, ena malumu noda vakabauta. Nanuma tiko ni vakabauta e yavutaki ena ka eda sega ni raica. Na ka eda sega ni raica eda rawa ni guilecava totolo. E kaya gona o Paula na lailai ni vakabauta me “ivalavala ca eda dau tacori rawarawa kina.” (Iper. 12:1) Ia eda na qarauna vakacava na icori qori?—2 Ces. 1:3.

17. Na cava ena vukei keda me dei tiko ga noda vakabauta?

¹⁷ Kena imatai, mo kerea wasoma vei Jiova na yalona tabu. Na vuna? Na vakabauta e okati ena vua ni yalo tabu. (Kala. 5:22, 23) Eda na sega ni rawa ni vaqaqacotaka noda vakabauta qai dei kina ke da sega ni kerea me vukei keda na yalona tabu. Ke da kerea tiko ga na yalo tabu i Jiova, ena solia vei keda. (Luke 11:13)  Eda rawa sara ga ni masulaka: “Ni vakalevutaka mada na [neimami] vakabauta.”—Luke 17:5.

18. Me vaka e tukuni ena Same 1:2, 3, na iloloma talei cava eda marautaka?

¹⁸ Kena ikarua, mo dei ena nomu vulica vakataki iko na Vosa ni Kalou. (Wilika Same 1:2, 3.) Na gauna e volai kina na same qori, e vica ga na Isireli e tiko vei ira na ilavelave taucoko ni Lawa ni Kalou. E tiko tale ga vei ira na Tui kei ira na bete, ni oti gona e vitu na yabaki ena tuvanaki vei ira na “tagane, na yalewa, na gone,” kei koya e tiko vulagi e Isireli mera rogoca na wiliki ni Lawa ni Kalou. (Vkru. 31:10-12) Ena gauna i Jisu, na ivolavivigi vakaivolatabu e tiko ga vei ira e le vica ena valenilotu. Ia nikua, levu sa tu sara ga vakarawarawa vei ira na Vosa ni Kalou. Qori e dua na iloloma talei. Eda na vakaraitaka vakacava noda vakavinavinaka?

19. Eda na vaqaqacotaka tiko ga vakacava noda vakabauta?

¹⁹ Eda na vakaraitaka noda vakavinavinakataka na Vosa ni Kalou ena noda dau wilika wasoma. Meda kua mada ga ni vakawalena na vuli vakataki keda, kua nida cakava ga nida sa galala. Nida dei ena gauna ni noda vuli vakataki keda, ena vaqaqacotaki noda vakabauta.

20. Na cava meda vakadeitaka meda cakava?

²⁰ Eda sega ni vakataki “ira na vuku kei na vuli vinaka” ni vuravura qo, ni yavutaki noda vakabauta ena Vosa ni Kalou. (Maciu 11:25, 26) Eda kila ena noda vuli iVolatabu na vuna sa qai torosobu tiko ga kina na ituvaki kei vuravura kei na ka ena cakava o Jiova. Meda vakadeitaka gona meda vaqaqacotaka noda vakabauta qai vukei ira e levu mera vakabauta tale ga na Dauveibuli. (1 Tim. 2:3, 4) Meda rai vakanamata ena gauna eda na duavata kece kina na bula tiko e vuravura qo kei na ka e tukuni ena Vakatakila 4:11: “E ganiti kemuni Jiova, na neimami Kalou, me nomuni na lagilagi, . . . ni oni bulia na ka kece.”