RAU toki na noqu itubutubu o James kei Jessie Sinclair ena lomaloma ni yabaki 1930, ena dua na tauni ena korolevu o Niu Yoka. Rau cavutu mai Sikoteladi me vaka ga na nodrau itokani vou o Willie Sneddon. Ni ratou se qai veikilai ga, ratou sa veitalanoataka na ka me baleta na nodratou vuvale. Qori e vica vata na yabaki niu se bera ni sucu.

E kaya o Na vei Willie ni oti ga vakalailai na iMatai ni iValu Levu ni a luvu o tamana kei na ganena qase, ni vakacabotetaka nodrau waqa e dua na gasaukuro bulu ena dua na wasawasa e Urope na North Sea. E kaya sara o Willie, “Sa tiko mai eli o tamamu!” E iVakadinadina i Jiova o Willie, qori tale ga na itekitekivu ni nona kila na ka dina vakaivolatabu o Na.

E sega ni taleitaka o Na ni tukuna va qori o Willie baleta ni kila ni turaga vinaka o Tamana. Ia e kaya tale o Willie, “Vakacava, ena bau vakacegui iko keu kaya ni a lako tale ga i eli o Jisu?” E kila sara o Na ni ivakavuvuli ni lotu qori, ni tukuni ena kena vosa taumada ni a lako i eli o Jisu, qai vakaturi ena ikatolu ni siga. E mani vakasamataka, ‘Ke vanua ni bukawaqa o eli era lai vakararawataki kina na tamata ca, cava e lako kina e kea o Jisu?’ Tekivu sara ga e keri nona kauai o Na ena ka dina. E tekivu tiko tale ga ena soqoni ena ivavakoso na Bronx, qai papitaiso ena 1940.

Ena gauna qori e sega ni dau vakauqeti mera vuli iVolatabu na gone kei ira na itubutubu. Niu se gone, dau mei au tu ga o Ta ni lai soqoni se cakacaka vakavunau o Na ena muanimacawa. Ni oti e vica na yabaki keirau sa qai tomani Na ena soqoni. E dau gumatua ena vunau, vica tale ga nona vuli iVolatabu. So mada ga na gauna era dau vuli vakaiwasewase na nona vuli iVolatabu ni veivolekati ga na nodra itikotiko. Au dau tomani koya ena vunau niu sereki. Au vulica kina e levu na ka me baleta na iVolatabu, kei na iwalewale ni veivakavulici.

Ka ni rarawa niu sega ni raica vakabibi na  ka dina niu se gone, au vakawalena tu ga. Au qai dautukutuku niu sa yabaki 12, tekivu vunau wasoma sara. Au yalataka noqu bula vei Jiova niu sa yabaki 16, au qai papitaiso ena ika24 ni Julai, 1954, ena dua na soqo ni tikina mai Toronto, e Kenada.

Era le vica toka na tacida tagane ena ivavakoso au lewena era lewe ni vuvale e Peceli. E uqeti au na nodra ivakaraitaki. Au qoroya na nodra dau vakamacala kei na nodra tukuna na ka dina vakaivolatabu. Era uqeti au na qasenivuli meu lai vuli ena univesiti, ia noqu isausau meu veiqaravi e Peceli. Au mani vakalewena e dua na fomu ni cakacaka e Peceli ena soqo ni tikina qori e Kenada. Au vakalewena tale ena 1955 donuya na soqo ni tikina ena rara na Yankee Stadium, ena korolevu o Niu Yoka. Sega ni dede niu se qai yabaki 17, au sa sureti meu lai veiqaravi e Peceli e Brooklyn ena ika19 ni Seviteba, 1955. Ena ikarua ni siga, au cakacaka ena vanua ni dabani ivola e 117 Adams Street. Au vakayagataka tiko e dua na misini e dau biuti ira vata na ivola ya32 na tabana mera cula vata.

Ni oti e dua na vula e keri, au lesi sara ena Tabana ni Mekesini niu kila na taipa. Na gauna qori era dau tabaka na tacida na nodra itikotiko o ira na via vakaikere ena Vale ni Vakatawa kei na Yadra! ena dua na papa metali e vakamatanivola. Oti tale e vica na macawa, au lesi ena tabana e qarava na veikauyaki ni ivola. A ovasia tiko kina o Klaus Jensen, qai taroga keu makutu na tomana na draiva ena kauta tiko na kateni ivola ina wavu me vakau i vanuatani. So tale ga na ibinibini mekesini me kau ina positovesi me lai vakau ina ivavakoso kece e Merika. E kaya o  Brother Jensen ni ganiti au na cakacaka kaukaua. Au lila, e 57 ga na kilokaramu na kequ bi. Na noqu dau lako tiko va qori ena wavu kei na positovesi e kaukaua kina na yagoqu. E kila vinaka sara ga o Brother Jensen ni na yaga dina vei au!

E dau vakalewena tale ga na Tabana ni Mekesini na ota ni ivola ni ivavakoso. Au vulica kina na duidui vosa e taba ena noda mekesini e Brooklyn qai vakau e veiyasa i vuravura. Au qai rogoci ira vakadua na duidui vosa qori, au marau ga ni sa vakau tiko e veivanua yawa sara e vica vata na udolu na mekesini. Ia au sega ni kila niu qai sikova e levu na vanua qori ena veiyabaki e muri.

Au lesi ena 1961 meu veiqaravi ena tabana e qarava na ilavo, e kena ovasia o Grant Suiter. Ni oti e vica na yabaki e kacivi au ina nona rumu o Nathan Knorr, e liutaka tiko na noda cakacaka e vuravura raraba ena gauna ya. E vakamacalataka ni na tiko ena dua na Vuli ni Qase me dua na vula na tacida erau cakacaka vata, oti ya sa na lai veiqaravi ena Tabana e Qarava na Cakacaka. E kerei gona meu sosomitaki koya, me keirau cakacaka vata kei Don Adams. Au sega ni namaka qori, ni o Don ga a vakadonuya noqu ivola ni kere cakacaka e Peceli ena soqo ni tikina ni 1955. Rau cakacaka tale ga kina o Robert Wallen kei Charles Molohan. Keitou cakacaka vata na le va qo me sivia na 50 na yabaki. Au kalougata ni cakacaka vata kei ira na tacida matua qo!—Same 133:1.

Tekivu ena 1970, au lesi meu lako ena vica na macawa e veiyadua se rua na yabaki meu sikova e vica vata na valenivolavola ni tabana ni Watch Tower Society,  dau kilai me veisiko ni ivakatawa ni dua na iwase kei vuravura. E okati kina nodra sikovi na lewe ni vuvale e Peceli e veiyasa i vuravura kei ira na daukaulotu, veivakauqeti vakayalo, dikevi tale ga na itukutuku ni valenivolavola ni tabana. Au marautaka niu sotavi ira na vuli oti e Kiliati era se veiqaravi tiko ga ena yalodina ena nodra ilesilesi e vanuatani! Au kalougata qai marau niu sikova e sivia na 90 na vanua ena cakacaka qori.

Era lesi na vuvale kece e Peceli ina ivavakoso era tiko e Niu Yoka. Na kena au lesi kina e tiko ena Bronx. E tubu na kedra iwiliwili ena imatai ni ivavakoso qo, mani wase. Qori na ivavakoso na Upper Bronx, au lewena tiko.

Ena lomaloma ni yabaki 1960, dua na vuvale iVakadinadina mai Latvia ratou tiko ena ceva ni Bronx, ratou lai lewena tale ga yani na ivavakoso qori. E ulumatua ena vuvale qori e dua na goneyalewa o Livija, e painia tudei ni biu vuli ga. Ni oti e vica na vula, e toki e Massachusetts me veiqaravi ena vanua e vinakati kina vakalevu na veivuke. Au dau vola vua na toso ni ivavakoso, vola lesu mai o koya na vuavuaivinaka ni nona cakacaka vakaitalatala e Boston.

Ni oti ga e vica na yabaki e lesi me painia lavotaki. E vinakata me vakarabailevutaka nona cakacaka vei Jiova, mani vakalewe fomu sara me veiqaravi e Peceli, qai sureti ena 1971. Vaka ga me veivakamuai tiko mai o Jiova! Keirau vakamau gona ena ika27 ni Okotova, 1973, keirau kalougata ni vunau ena neirau vakamau o Brother Knorr. E kaya na Vosa Vakaibalebale 18:22: “O koya e kunea na yalewa vinaka me watina, e kunea na ka vinaka, e lomani koya o Jiova.” Sa sivia qo e 40 na yabaki na neirau veiqaravi kei Livija e Peceli. Keirau se veiqaravi tiko ga ena ivavakoso ena vanua lelevu ena Bronx.

E ka talei dina na cakacaka vata kei Brother Knorr. E turaga daucakacaka ena vunautaki ni ka dina, e taleitaki ira tale ga na daukaulotu e veiyasa i vuravura. Levu vei ira era imatai ni iVakadinadina ena vanua era lesi kina. E rarawataki ni tauvi kenisa o Brother Knorr ena 1976. Dua na gauna ni sa davo toka ga ena nona loga, e kerea meu wilika vua eso na ka sa vakarautaki tu me taba. E kerea tale ga me mai rogoca na ka e wiliki o Frederick Franz. Au qai kila ni sa buawa tiko na mata i Brother Franz, levu gona na gauna sa dau wiliwili tiko vua o Brother Knorr.

E mate o Brother Knorr ena 1977, ia era lomavakacegu na kilai koya kei ira na dau lomani koya ni vakacavara vinaka ena yalodina na nona ilesilesi e vuravura. (Vkta. 2:10) E liutaka sara na cakacaka o Brother Franz.

 Au qai vunivola i Milton Henschel, sa vicasagavulu na yabaki nona cakacaka vata tu kei Brother Knorr. E tukuna vei au o Brother Henschel meu dau vukei Brother Franz ena ka kece e vinakata. Au wilika gona vua ena levu na gauna na ulutaga ni bera ni taba. E dau nanuma vinaka o Brother Franz e levu na ka, dau vakarorogo vinaka tale ga ni caka tiko na wiliwili. Au marautaka noqu vukei koya tiko me yacova ni vakaotia nona veiqaravi e vuravura ena Tiseba 1992!

Toso totolo sara na 61 na yabaki noqu veiqaravi e Peceli. Rau yalodina tiko ga vei Jiova na noqu itubutubu me yacova na nodrau takali, au vakanamata meu kidavaki rau tale ena vuravura vou. (Joni 5:28, 29) E sega ni dua na ka ena vuravura qo me vakatauvatani kei na noda cakacaka kei ira na tacida yalodina ena vukudra na tamata ni Kalou e vuravura. Ena veiyabaki keirau veiqaravi tu kina vakatabakidua kei Livija, keirau rawa ni tukuna ni neirau “koro kaukaua na marau e solia o Jiova.”—Niem 8:10.

E tiko kece na keda yaga ena isoqosoqo i Jiova, kei na kena vakatetei tiko ga na ka dina ni Matanitu. E ka dokai, e marautaki tale ga na cakacaka vata kei ira na mataveitacini era dei qai yalodina ena vica vata na yabaki. Levu na lumuti keimami cakacaka vata era sa sega ni tiko qo e vuravura. Ia au vakavinavinakataka noqu cakacaka vata kei ira era yalodina ni qaravi Jiova.