1. Na cava na rai nei Jiova me baleti ira na yalomalumalumu? Vakamacalataka.

O JIOVA e lomani ira na yalomalumalumu. O ira ga na yalomalumalumu dina era na veivolekati kei koya. Ia “e yawaki ira na qaciqacia.” (Same 138:6) Eda vinakata kece meda vakamarautaki Jiova, meda vakila tale ga nona loloma. E tiko gona na vuna vinaka meda vulica meda yalomalumalumu.

2. Na cava ena veivosakitaki ena ulutaga qo?

² Ena veivosakitaki ena ulutaga qo na isau ni tolu na taro: (1) Na cava na yalomalumalumu? (2) Na cava meda yalomalumalumu kina? (3) Ena vakatovolei vakacava noda yalomalumalumu? Eda na raica tale ga ni dau marau na loma i Jiova nida yalomalumalumu, eda na vinaka tale ga kina.—Vkai. 27:11; Aisea 48:17.

3. Na cava na yalomalumalumu?

³ Na yalomalumalumu oya noda raici ira na kena vo nira uasivi keda, eda na sega ni dokadoka. E vakaraitaka na iVolatabu ni o koya e yalomalumalumu e kila ni cecere vua o Jiova, ena sega tale ga ni beci ira na kena vo. E kila tiko nira uasivi koya ena so na sala.—Fpai. 2:3, 4.

4-5. E rawa ni cala vakacava noda rai me baleta na yalomalumalumu?

⁴ Nida raica eso eda na rairai nanuma nira yalomalumalumu. De dua nira galugalu se mamadua. Era dau vakarokoroko se veidokai ni nodra itovo vakavanua, se ra  vakavulici kina nira se gone. Ia e rawa ni dokadoka na lomadra. Toso na gauna ena qai vakavotui qori ena ka era cakava se tukuna.—Luke 6:45.

⁵ Eso tale eda raica nira lomadei era dau vosa tale ga vakadodonu, e sega ni kena ibalebale nira dokadoka. (Joni 1:46, 47) Ia mera qarauna na lomadei de ra nuitaki ira tale vakasivia. Ke da mani lomadei se mamadua, e bibi meda saga vagumatua meda yalomalumalumu.

6. Me vaka e volai ena 1 Korinica 15:10, na cava eda vulica vei Paula?

⁶ Meda dikeva mada nona ivakaraitaki na yapositolo o Paula. A vakayagataki koya vakalevu o Jiova me tauyavutaka na ivavakoso ena so na koro. De dua e levu sara na ka e rawata ena nona cakacaka vakaitalatala ni vakatauvatani kei ratou na vo ni yapositolo i Jisu Karisito. Ia e sega vakadua ni vakalevulevui koya vei ira na mataveitacini. E tukuna ena yalomalumalumu: “O yau na imurimuri sara ni yapositolo, e sega mada ga ni ganita meu vakatokai meu yapositolo niu dau vakacacana na ivavakoso ni Kalou.” (1 Kor. 15:9) E tukuna vakadodonu ni nona veiwekani voleka kei Jiova e rawati ga ena loloma soli wale ni Kalou, sega ni nona taledi se ka e rawata. (Wilika 1 Korinica 15:10.) E vakavotui sara ga na yalomalumalumu i Paula ena nona ivola vei ira e Korinica. E ivakaraitaki vinaka dina, vakabibi nira vakalewai koya tiko eso na tagane ena ivavakoso ena gauna qori!—2 Kor. 10:10.

7. E vakaraitaka vakacava na yalomalumalumu e dua na tacida kilai levu?

⁷ Era vakayaloqaqataki e levu na dauveiqaravi i Jiova ena italanoa ni nona  bula o Brother Karl F. Klein, a lewe tale ga ni iLawalawa Dauvakatulewa. E vakaraitaka vakadodonu o Brother Klein e levu nona malumalumu a valuta voli me vica vata na yabaki. Kena ivakaraitaki, oya na imatai ni gauna e lai vunau kina e veivale ena veiyabaki ni 1920. E dredre sara ga vua, mani sega tu ni vunau e veivale me rauta ni rua na yabaki. Dua na gauna e muri ni veiqaravi tiko e Peceli, e leva ni vakasalataki. E tauvimate tale ga ena vuku ni lomabibi, e qai bula vinaka ni toso na gauna. Ia e marautaka e levu sara na itavi. E yalomalumalumu dina o Brother Klein me tukuna vakadodonu nona malumalumu, vakabibi ni tacida kilai levu! E levu na tacida era taleitaka dina na veika e vakamacalataka vakadodonu ena italanoa ni nona bula. *

8. Eda kila vakacava ena 1 Pita 5:6 ni marautaka o Jiova noda yalomalumalumu?

⁸ Na vuna levu duadua meda yalomalumalumu kina oya ni marautaka o Jiova. E vakamatatataka qori na yapositolo o Pita. (Wilika 1 Pita 5:6.) Qo na ka e vakamacalataka na ivola Mai Muri Au me baleta na vosa i Pita: “Na dokadoka e vaka na poisoni. E rawa ni veivakaleqai. Ke dua mada ga e levu sara na ka e kila ia e dokadoka, e tawayaga vua na Kalou. Ena yasana adua, ke dua e beci ia e yalomalumalumu, ena yaga sara vei Jiova. . . . Ke da yalomalumalumu, ena marau . . . me vakalougatataki keda.” * E macala ga ni vakatulewa vinaka duadua oya meda vakamarautaki Jiova.—Vkai. 23:15.

9. Na cava era na via maliwai keda kina eso tale nida yalomalumalumu?

⁹ Ena marau o Jiova nida yalomalumalumu, ena yaga tale ga vakalevu vei keda. Nida yalomalumalumu, era na taleitaka eso tale mera maliwai keda. Na vuna? Vakasamataka se mataqali tamata vakacava o via maliwai ira. (Maciu 7:12) Eda sega ni via maliwai ira era usuraka nodra rai kei ira na sega ni via rogoca nodra vakatutu eso tale. Ia e veivakacegui meda maliwai ira na tacida era dau vakaraitaka na ‘veikauaitaki, veilomani, veinanumi kei na yalomalumalumu.’ (1 Pita 3:8) Ke da taleitaka meda maliwai ira qori, era na via maliwai keda tale ga nida yalomalumalumu.

10. Nida yalomalumalumu, ena rawarawa vakacava meda vosota na veika dredre?

 ¹⁰ Nida yalomalumalumu, ena rawarawa meda vosota na veika dredre. Eda na rairai sotava se raica eso na ituvaki ena sega beka ni donu. E vakadinadinataka o Tui Solomoni: “Au raici ira na italai nira vodo ose ia o ira na turaga era taubale me vakataki ira na italai.” (Dauv. 10:7) Eso na gauna, era sega ni rokovi o ira na rawata e levu na ka, era rokovi ga vakalevu o ira e lailai na ka era rawata. E vakamatatataka gona o Solomoni ni ka vakayalomatua me donu tiko ga noda rai, meda kua ni rarawataka vakasivia na veika e sega ni dodonu. (Dauv. 6:9) Nida yalomalumalumu, ena rawarawa meda vosota na ituvaki eda sega ni marautaka.

11. Na cava meda cakava nida vakasalataki?

¹¹ Eda rawa ni vakaraitaka na yalomalumalumu ena levu na ituvaki e veisiga. Dikeva e vica na ivakaraitaki. Nida vakasalataki. Ni dua e vakadodonutaki keda, ena vinaka meda nanuma tiko ni rawa ni dusia qori na bibi ni noda cala. De dua ena totolo ga noda cata na ivakasala qori. E rawa sara nida vakalewai koya e veivakasalataki se na itautau ni nona vosa. Ia ke da yalomalumalumu, eda na saga me donu noda rai.

12. Me vaka e tukuni ena Vosa Vakaibalebale 27:5, 6, na cava meda vakavinavinaka kina nida vakasalataki? Tukuna e dua na ivakaraitaki.

¹² O koya e yalomalumalumu ena muria na ivakasala. Kena ivakaraitaki, kaya mada ke o veitalanoa tiko kei na vica na mataveitacini ena soqoni, e qai kacivi iko vakatikitiki e dua na tacida me tukuna vakavinaka vei iko ni tiko e batimu na ka ni kakana. O na madua sara ga. Ia o na vakavinavinaka ni vakaraitaka vei iko! O rairai diva ga me a tukuni totolo vei iko! E va tale ga qori na veivakasalataki, e dodonu meda vakavinavinaka ni yaloqaqa e dua na tacida me vakasalataki keda. Meda raici koya me noda itokani, sega ni keda meca.—Wilika Vosa Vakaibalebale 27:5, 6; Kala. 4:16.

13. Eda na vakaraitaka vakacava na yalomalumalumu nira lesi eso tale ena itavi?

¹³ Nira lesi eso tale. E kaya e dua na qase ni ivavakoso o Jason: “Niu raica nira lesi eso tale ena itavi, au dau vaqaqa se cava au sega ni lesi kina.” E dau va tale ga qori nomu rai? E sega ni ca nida “via qarava”  eso tale na itavi. (1 Tim. 3:1) Ia meda qarauna noda ivakarau ni rai. Ke sega, eda na rawa ni dokadoka. Kena ivakaraitaki, e rawa ni nanuma e dua na tagane lotu vaKarisito ni o koya duadua ga ena qarava vinaka e dua na itavi ni ivavakoso. Se rairai nanuma e dua na yalewa vakawati lotu vaKarisito, ‘O watiqu duadua ga e rawa ni qarava vinaka na itavi ya!’ Ia ke da yalomalumalumu dina, eda na cata na ivakarau ni rai qori.

14. Na cava eda vulica vei Mosese nira lesi eso tale?

¹⁴ Ena yaga vei keda na ivakaraitaki i Mosese nira lesi eso tale. E mareqeta o Mosese nona ilesilesi me liutaka na matanitu o Isireli. Ia e vakacava nona rai ni lesia o Jiova eso tale mera cola na itavi e qarava? A sega ni vuvu. (Tiko 11:24-29) E yalomalumalumu mera vukei koya eso tale ena itavi ni vakataulewa. (Lako 18:13-24) Era qaravi vinaka kina na Isireli nira lesi e levu mera turaganilewa. Eda raica eke ni bibi vei Mosese na nodra vukei na Isireli, e sega ni kauaitaka tiko ga na levu ni itavi e qarava. E ivakaraitaki vinaka dina! Ke da vinakata meda yaga vakalevu vei Jiova, e bibi meda yalomalumalumu, e sega ni bibi na noda taledi. ‘E cecere o Jiova, ia e dau kauaitaki ira na yalomalumalumu.’—Same 138:6.

15. E veisau vakacava na kedra ituvaki e levu na tacida?

¹⁵ Ni veisau na ituvaki. Ena vica na yabaki sa oti, e veisau na nodra ilesilesi na tacida era sa veiqaravi tu vakadede. Kena ivakaraitaki ena 2014, era sureti na ivakatawa ni tikina kei na watidra ena dua tale na taba ni veiqaravi vakatabakidua. Ena yabaki vata qori, era cegu kina na ivakatawa ni tabacakacaka era yabaki 70. Era cegu tale ga ena itavi vakodineita ni ilawalawa qase na tacida  tagane era yabaki 80 se sivia. Ena vica tale ga na yabaki sa oti, levu e Peceli era lesi mera lai painia ena ivavakoso. Era cegu tale ga eso na tacida era veiqaravi lavotaki vakatabakidua ena vuku ni tauvimate, itavi ena vuvale, se so tale na ituvaki.

16. Era vakaraitaka vakacava na tacida na yalomalumalumu ena nodra ilesilesi vou?

¹⁶ E sega ni rawarawa mera ciqoma na veisau e levu na tacida qori. Era dau mareqeta na nodra ilesilesi, eso tale ga e sa dede sara nodra veiqaravi. Era dau rarawa gona ena so na gauna, ia era saga mera vakamatauni ira ena nodra ilesilesi vou. Toso na gauna era sa matau sara. Na vuna? Nira lomani Jiova. Era kila nira yalataki ira vua, era sega ni yalataki ira ena cakacaka, itutu se ilesilesi. (Kolo. 3:23) Era marau mera qaravi Jiova tiko ga ena yalomalumalumu se mani itavi cava era lesi kina. Era “biuta vua na [nodra] lomaocaoca kece” nira kila ni kauaitaki ira.—1 Pita 5:6, 7.

17. Na cava meda vakavinavinaka kina ni uqeti keda na Vosa ni Kalou meda yalomalumalumu?

¹⁷ Eda vakavinavinaka vakalevu ni uqeti keda na Vosa ni Kalou meda yalomalumalumu! Nida bucina na itovo talei qo, ena yaga vei keda kei na so tale. Eda na vosota tale ga na ituvaki dredre. Koya e bibi sara, eda na veivolekati kei na Tamada vakalomalagi. Eda kila ni “Cecere [o Jiova], e Levu,” ia eda marau ni lomani ira nona dauveiqaravi yalomalumalumu, e mareqeti ira tale ga!—Aisea 57:15.