1-3. (a) Na cava e okati ena noda ivakavuvuli bibi? (b) Cava e bibi kina na inuinui ni veivakaturi? (Raica na imatai ni iyaloyalo.)

KE DUA e tarogi iko, ‘Na ivakavuvuli bibi cava oni vakabauta?’ Cava o na tukuna? E macala ni o na vakabibitaka ni Dauveibuli o Jiova, e Vunibula tale ga. De o na kaya ni o vakabauti Jisu Karisito, a mate me keda ivoli. O na marau ni vakamacalataka ni sa voleka na parataisi, era na bula tawamudu kina na tamata ni Kalou. Vakacava, o na tukuna tale ga ni talei vei iko na inuinui ni veivakaturi?

² E tiko na vuna vinaka meda okata kina na inuinui ni veivakaturi me ivakavuvuli bibi ke da nuitaka meda bula sivia na veivakararawataki levu, da qai bula tawamudu e vuravura. E vakamacalataka na yapositolo o Paula na vuna e bibi kina ena noda vakabauta na veivakaturi: “Ke ra sega dina ni vakaturi na mate, kena ibalebale ni a sega ni vakaturi na Karisito.” Io, ke tu ga ena ibulubulu o Karisito, ena sega ni veiliutaki me noda Tui, ena matewale noda vunautaka na nona veiliutaki. (Wilika 1 Korinica 15:12-19.) Ia eda kila ni a vakaturi o Jisu. Nida vakabauta qori, eda duidui kina vei ira na Jiu era Setoki, nira sega ni vakabauta na veivakaturi. Eda na vakabauta dei qori ena gauna mada ga eda vakalialiai kina.—Mari. 12:18; Caka. 4:2, 3; 17:32; 23:6-8.

 ³ Ni vola o Paula na “itekitekivu ni ivakavuvuli me baleti Karisito,” e okata tale ga “na ivakavuvuli me baleta . . . na nodra vakaturi na mate.” (Iper. 6:1, 2) E vakabibitaka ni vakabauta na veivakaturi. (Caka. 24:10, 15, 24, 25) Ia ni okati na veivakaturi me yavu ni ivakavuvuli, me “ivakavuvuli rawarawa wale me baleta na veika vuni ni vosa ni Kalou,” e sega ni kena ibalebale me vakawaleni. (Iper. 5:12) Na vuna?

4. Na cava e rawa ni tarogi me baleta na veivakaturi?

⁴ Nira tekivu vuli iVolatabu e levu, era wilika na itukutuku ni veivakaturi sa yaco oti me vaka nona vakaturi o Lasarusa. Era vulica tale ga ni nuitaka tu o Eparama, Jope kei Taniela ni na yaco dina na veivakaturi ena gauna se bera mai. Ia na cava o na tukuna ni dua e taroga ke na yaco dina na veivakaturi a yalataki ena vica vata na yabaki, se senitiuri sa oti? Vakacava e tukuni ena iVolatabu na gauna ena yaco kina? Qori ena vakadeitaka noda vakabauta. Meda raica mada na ka e vakamacalataki ena iVolatabu.

5. Na veivakaturi cava eda na veivosakitaka?

⁵ Sa bau dua na ka nida vakasamataka me bula tale e dua se qai mate ga. (Joni 11:11; Caka. 20:9, 10) Vakacava ga na veivakaturi e yalataki me vakayacori ena vica vata na yabaki se senitiuri se bera mai? O rawa ni nuitaka na inuinui ena qai yaco ena dua na gauna balavu sara, me baleti koya se qai mate ga, se dua sa mate dede? A yaco dina na veivakaturi e yalataki ena vica vata na senitiuri sa oti, o vakabauta tale ga. E rawa vakacava? E veisemati vakacava qori kei na veivakaturi se bera mai?

6. E okati vakacava o Jisu ena vakayacori ni ika118 ni Same?

⁶ Me baleta na veivakaturi sa tukuni makawa tu mai, meda wilika mada na ika118 ni Same, e nanumi ni vola o Tevita. E volai kina nona vakamamasu: “Yalovinaka Jiova, keimami vakamamasu moni vakabulai keimami! . . . Sa kalougata o koya e lako mai ena yaca i Jiova.” De dua o na nanuma lesu nodra cavuta na vosa qo na lewenivanua ni curu vakatui o Jisu i Jerusalemi ena ika9 ni Naisani, ni bera toka ga nona mate. (Same 118:25, 26; Maciu 21:7-9) Ia e dusia vakacava na 118 ni Same na veivakaturi ena yaco ena dua na gauna se bera mai? Rogoca tale na ka e vakamacalataka vakaparofisai na same qori: “Na vatu era a cata na matai sa mai vatu ni ivakadei ena tutunivale.”—Same 118:22.

7. E vakacava na levu ni nodra cati Jisu na Jiu?

⁷ Era cata na Mesaia o ira “na matai,” ya na nodra iliuliu na Jiu. Qori e sega ni okati ga kina nodra vakanadakui Jisu, se sega ni vakabauta ni Karisito. Levu na Jiu era cati koya me tini sara ena nodra cikeva me vakamatei. (Luke 23:18-23) Io era vakaitavi ena nona vakamatei.

8. E rawa vakacava ni “ivakadei ena tutunivale” o Jisu?

⁸ Ni cati o Jisu qai vakamatei, e rawa vakacava me “vatu ni ivakadei ena tutunivale”? E rawa ga ena nona vakaturi. E vakamatatataka o Jisu ni tukuna e dua na vosa vakatautauvata me baleta na itaukei ni loganivaini, e tala yani eso vei ira na dauteitei, era qai mokulaki ira mai. E va tale ga ya o ira na Isireli, ni talai ira yani na nona parofita o Jiova, era sega ni taleitaka. Ena  itinitini ni vosa vakatautauvata, e tala na itaukei ni loganivaini na luvena daulomani, na kena isosomi. Vakacava era vakarorogo vua? Sega. Era vakamatei koya na dauteitei qori. E vakayagataka o Jisu na vosa vakatautauvata qori me dusia kina na parofisai a cavuqaqataka ena Same 118:22. (Luke 20:9-17) E tautauvata tale ga kei na ka e vakamacalataka na yapositolo o Pita ni vosa tiko vei ira na ‘veiliutaki, na qase, kei ira na vunivola era soqoni vata yani i Jerusalemi.’ E vakamacalataki “Jisu Karisito na kai Nasareci o koya oni vakamatea ena kau, ia e vakatura mai na mate na Kalou.” E qai vakamatatataka o Pita: “Qo ‘na vatu oni a cata na matai, e sa mai ivakadei ni tutunivale.’”—Caka. 3:15; 4:5-11; 1 Pita 2:5-7.

9. Na ka vakatubuqoroqoro cava e vakamacalataki ena Same 118:22?

⁹ Ena vica vata na drau na yabaki, sa parofisaitaki tu ena Same 118:22 ni na yaco na veivakaturi. Ena cati na Mesaia, ena vakamatei, ia ena vakaturi me ivakadei ena tutunivale. Ni sa vakaturi, na yacana duadua ga “e soli vei keda meda vakabulai kina.”—Caka. 4:12; Efeso 1:20.

10. (a) Na cava e parofisaitaki ena Same 16:10? (b) Eda vakadeitaka vakacava ni sega ni vakayacori vei Tevita na tikinivolatabu qori?

¹⁰ Raica tale mada e dua na tikinivolatabu e vakamacalataka na veivakaturi se bera mai. A se volai sara ena vica vata na udolu na yabaki, ia ena vaqaqacotaka nomu vakabauta na veivakaturi sa parofisaitaki makawa tu mai. E volai me baleti Tevita na ika16 ni Same: “Oni na sega ni laivi koya na nomuni yalodina me raica na qara.” (Same 16:10) Sega ni tukuna tiko o Tevita ni na bula tu ga, se sega ni davo ena ibulubulu. E vakamatatataka na Vosa ni Kalou ni a qase o Tevita. Ni sa mate, e “davo vata kei ira na vo ni tukana . . . mani bulu ena Koro i Tevita.” (1 Tui 2:1, 10) Ia na cava ga e vakaibalebaletaka na Same 16:10?

11. Na gauna cava e vakamacalataka kina o Pita na Same 16:10?

¹¹ Eda sega ni lecava na ka e yaco. Oti e 1,000 vakacaca na yabaki na kena volai na same qori, ni oti tale ga e vica na macawa nona mate qai vakaturi o Jisu, e vakamacalataka o Pita na Same 16:10 vei ira na vica na udolu na Jiu kei ira na tavuki ina lotu vakaJiu. (Wilika Cakacaka 2:29-32.) E tukuna ni a mate dina o Tevita qai bulu. Era kila vinaka qori o ira na vakarogoci koya tiko. E sega ni volatukutukutaki nira saqata na vosa i Pita, ni ‘sa raica rawa tu yani o Tevita na nona vakaturi’ na Mesaia.

12. E vakayacori vakacava na Same 16:10, cava e vakadeitaka me baleta na veivakaturi?

¹² E vakadeitaka o Pita na ka e tukuna ni cavuqaqataka na vosa i Tevita ena Same 110:1. (Wilika Cakacaka 2:33-36.) Ni salavata kei na iVolatabu na ka e vakamacalataka o Pita, era vakabauta kina na ilala levu ni o Jisu e ‘Turaga, e Karisito tale ga.’ Levu era duavata ni vakayacori na Same 16:10, ena gauna e vakaturi kina o Jisu. Toso na gauna, e vakayagataka o Paula na yavu dei vata qori ni vosa vei ira na Jiu ena koro o Anitioki e Pisitia. Era taleitaka na nona ivakamacala, era vinakata mera rogoca e levu tale na ka. (Wilika Cakacaka 13:32-37, 42.) Sa oti e vica vata na senitiuri na kena parofisaitaki na veivakaturi, ia e dodonu me uqeti keda ni na yaco dina.

13. Na cava e rawa ni tarogi me baleta na veivakaturi?

¹³ E dodonu me uqeti keda ni rawa ni yaco na veivakaturi ni sa oti e vica vata na senitiuri na kena yalataki tu mai. Ena rairai vaqaqa e dua: ‘Kena ibalebale ni na dede noqu wawa au na qai sotavi ira na wekaqu lomani? Ena yaco ninaica na veivakaturi?’ Ia e tukuna o Jisu vei ratou na nona yapositolo ni so na ka eratou na sega ni kila. Oya na “gauna kei na siga sa lokuca o Tamaqu ena nona lewa.” (Caka. 1:6, 7; Joni 16:12) E sega ni kena ibalebale qo ni dredre meda kila na gauna ena vakayacori kina na veivakaturi.

14. E duatani vakacava na vakaturi i Jisu ni vakatauvatani kei ira na vakaturi e liu?

¹⁴ Me rawa nida kila qori, vakasamataka mada na veivakaturi e parofisaitaki ena iVolatabu. Nona vakaturi o Jisu e bibi duadua. Ke a tu ga ena ibulubulu, eda na sega ni sotavi ira tale na wekada lomani era sa mate. O ira na vakaturi ni bera o Jisu era sega ni bula dede, me vakataki ira erau vakatura o Ilaija kei Ilaisa. Era mate tale, e vuca na yagodra. Ia o Jisu e “vakaturi mai na mate . . . ena sega tale ni mate. Sa sega ni qai lewai koya o mate.” Sa bula “tawamudu” mai lomalagi, ena sega ni mate rawa.—Roma 6:9; Vkta. 1:5, 18; Kolo. 1:18; 1 Pita 3:18.

15. Na cava e bibi kina me “isevu” o Jisu?

¹⁵ Na veivakaturi i Jisu e kena imatai vei ira e nodra na inuinui qori, e bibi tale ga. (Caka. 26:23) Sega ni o koya duadua ga e yalataki me vakaturi i lomalagi me kabula vakayalo. E vakadeitaka o Jisu vei ratou na nona yapositolo yalodina ni ratou na veiliutaki vata kei koya i lomalagi. (Luke 22:28-30) Ia eratou na mate mada qai nodratou na icovi qori. Oti eratou na vakaturi ena yago vakayalo me vakataki Karisito. E vola o Paula ni “sa vakaturi mai na mate na Karisito me kedra isevu na moce tu, oya o ira na mate.” E vakaraitaka tale ga nira tiko eso era na vakaturi ena bula vakalomalagi ni kaya: “Ena veitaravi ga: E isevu o Karisito, ra qai tarava yani o ira era nona ena gauna e sa tiko kina.”—1 Kor. 15:20, 23.

16. Eda kila vakacava na gauna e yaco kina na veivakaturi i lomalagi?

¹⁶ Eda rawa ni kila e keri na gauna e vakayacori kina na veivakaturi i lomalagi. Ena yaco “ena gauna e sa tiko kina” o Jisu. Eda kila makawa na iVakadinadina i Jiova na yavu vakaivolatabu ni tekivu ena 1914 eda sa bula donuya na gauna e tukuna o Jisu ena “tiko kina.”  Eda se bula donuya tiko, kena ibalebale ni sa voleka sara na icavacava.

17, 18. Na cava ena yaco vei ira eso na lumuti ni sa tiko o Karisito?

¹⁷ E vakamatatataka na iVolatabu na veivakaturi i lomalagi: “Keitou sega ni vinakata moni lecava na veika me baleti ira na moce tu, oya o ira na mate . . . Ke da vakabauta ni mate qai tucake tale o Jisu, na Kalou ena vakayadrati ira tale ga na mate . . . ni o keda na bula donuya na gauna ena tiko kina na Turaga eda na sega sara ga ni liu vei ira na mate, ni na lako sobu mai lomalagi na Turaga qai veivakaroti . . . era na qai vakaturi e liu na tisaipeli i Karisito era mate tu. Oti ya o keda na bula tiko, eda na qai tomani ira nida kau cake ina o meda sota kei na Turaga e macawa, eda na qai dau tiko vata kei na Turaga.”—1 Ces. 4:13-17.

¹⁸ Ena vakayacori na imatai ni veivakaturi ena dua na gauna ni sa “tiko” o Karisito. Era na “kau cake ina o” na lumuti era na bula tiko donuya na veivakararawataki levu. (Maciu 24:31) Kena ibalebale nira na “sega ni mate” o ira na “kau cake,” se mera mate tu vakadede. Era “na veisau kece, vakasauri me vaka na sauriva ni mata, ni tagi tiko na iotioti ni biukila.”—1 Kor. 15:51, 52.

19. Na veivakaturi cava e “vinaka cake” sa voleka?

¹⁹ Nikua, e levu na lotu vaKarisito era sega ni lumuti, era sega tale ga ni veiqaravi kei Karisito i lomalagi. Era waraka na icavacava ni vuravura ca qo ena “siga i Jiova.” E sega ni dua e kila na gauna ena cava kina, ia na ivakadinadina e dusia ni sa voleka. (1 Ces. 5:1-3) Oti qori ena vakayacori e dua tale na veivakaturi, oya ena vakayacori ga ena parataisi e vuravura. O ira na vakaturi kina era na bula uasivi, era na sega tale ni mate. Na veivakaturi qo ena “vinaka cake” ni vakatauvatani kei na kena ena gauna makawa nira “vakaturi mai na mate na wekadra lomani eso na yalewa” oti ga era mate tale.—Iper. 11:35.

20. Na cava eda kaya kina ni na tuvanaki vinaka na veivakaturi sa voleka?

²⁰ E vakamacalataka na iVolatabu nira na “veitaravi ga” na vakaturi i lomalagi. (1 Kor. 15:23) Eda namaka tale ga ni na veitaravi se tuvanaki vinaka na veivakaturi e vuravura. Qori e dua na inuinui talei. Vakacava, kena ibalebale qori nira na vakaturi ni se qai tekivu na Duanaudolu na Yabaki ni Veiliutaki Vakatui i Karisito o ira na wekada era se qai mate ga meda kidavaki ira? Era na vakaturi e liu o ira na tagane yalodina ena gauna makawa era dau veiliutaki mera vakarautaki ira na tamata ni Kalou ena vuravura vou? Vakacava o ira na sega ni qaravi Jiova? Era na vakaturi e vei, ena gauna cava? Levu na ka ena tarogi. Vakacava e vinakati meda vakasamataka ena gauna qo? Meda waraka ga! Sa na wacava noda marau meda raica na ka ena cakava o Jiova.

21. Na cava o nuitaka me baleta na veivakaturi?

²¹ Ena gauna mada ga qo, e bibi meda vaqaqacotaka noda vakabauti Jiova. E vakayagataki Jisu me vakadeitaka vei keda ni na vakaturi ira e nanumi ira tu na Kalou. (Joni 5:28, 29; 11:23) Me vakadeitaka ni rawa ni vakaturi ira na mate o Jiova, e kaya o Jisu me baleti Eparama, Aisake, kei Jekope ni ratou “se bula tu ga” vua. (Luke 20:37, 38) Ia e levu na vuna meda kaya kina me vakataki Paula: “Au nuitaka na Kalou . . . nira na vakaturi.”—Caka. 24:15.