1. Na cava mera cakava na tacida yalewa gone mera lotu vaKarisito matua kina?

 EDA dau kurabuitaka na totolo ni nona tubu e dua na gone. E sega tale ga ni dua e tarova rawa na nodra tubu. Ia mera lotu vaKarisito matua, e vinakati na sasaga. b (1 Kor. 13:11; Iper. 6:1) Me rawati qori, e vinakati mera veivolekati sara kei Jiova. Kena ikuri, e vinakati na veivuke ni yalo tabu mera vakaraitaka kina na itovo vakalou, mera vulica eso na ka ena yaga vei ira, ra qai vakarautaki ira ena so tale na itavi ena gauna se bera mai.—Vkai. 1:5.

2. Na cava eda vulica ena Vakatekivu 1:27? Cava eda na veivosakitaka ena ulutaga qo?

² E buli ira na tagane kei na yalewa o Jiova. (Wilika Vakatekivu 1:27.) E rawarawa tu ga noda vakaduiduitaka na kedrau ibulibuli, eso tale na ka rau duidui kina. Me kena ivakaraitaki, e tiko na itavi e dui lesia vei ira o Jiova. E vinakati gona mera vulica eso na itovo kei na ka yaga mera qarava kina na nodra itavi. (Vkte. 2:18) Eda na vulica ena ulutaga qo na ka mera cakava na tacida yalewa gone mera lotu vaKarisito matua. Ena ulutaga tarava eda na vulica na ka mera cakava na tacida tagane gone.

3-4. Era na raica e vei na tacida yalewa gone na ivakaraitaki mera vakatotomuria? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

³ E tukuni ena iVolatabu e levu na yalewa totoka era lomani Jiova, ra qaravi koya tale ga. (Raica ena jw.org na  ulutaga, “Cava Eda Rawa ni Vulica Vei Ira na Yalewa Era Volai ena iVolatabu?”) Era dau “lewai ira vinaka” era “yalodina [tale ga] ena ka kece,” me vaka e cavuti ena tikinivolatabu e yavutaki kina noda vuli. Oni rawa tale ga ni vuli na tacida yalewa gone vei ira na yalewa lotu vakarisito matua ena ivavakoso.

⁴ Kemuni na tacida yalewa gone, vakacava oni kila eso na yalewa matua vakayalo ena ivavakoso moni vakatotomuria? Moni dau vakadikeva na nodra itovo vinaka. Oti, vakasamataka na sala moni vakatotomuri ira kina. Eda na veivosakitaka ena vica na parakaravu e tarava e tolu na itovo e bibi mera vakaraitaka na yalewa matua.

5. Na cava e bibi kina mera yalomalumalumu na yalewa lotu vaKarisito matua?

⁵ E bibi na yalomalumalumu me rawa nida lotu vaKarisito matua. Ni yalomalumalumu na yalewa, ena vinaka nona veiwekani kei Jiova kei ira eso tale. (Jeme. 4:6) Me kena ivakaraitaki, na yalewa e lomani Jiova ena yalomalumalumu me muria na ituvatuva ni veiliutaki e tauyavutaka na Tamana vakalomalagi. (1 Kor. 11:3) E tiko tale ga na sala me muri kina na ivakavuvuli qori ena ivavakoso vaka kina na vuvale. c

6. Na cava era vulica na tacida yalewa gone me baleta na yalomalumalumu i Repeka?

⁶ Vakasamataka mada na ivakaraitaki i Repeka. E marama vuku, e yaloqaqa me vakatulewa ena nona bula taucoko qai kila na gauna veiganiti me yavala kina. (Vkte. 24:58; 27:5-17) E dau veidokai, e yalomalumalumu tale ga. (Vkte. 24:17, 18, 65) Ni o muria na ituvatuva ni veiliutaki e tuvanaka o Jiova me vakataki Repeka, o na ivakaraitaki vinaka ena nomu vuvale kei na ivavakoso.

7. Na cava era vulica na tacida yalewa gone ena ivakaraitaki i Esiteri?

⁷ E dua tale na itovo meda vakaraitaka  na lotu vaKarisito matua kece, ya meda kila ni vakaiyalayala ga na ka eda rawa ni cakava. E uqeta na iVolatabu meda yalomalumalumu nida kila ni vakaiyalayala ga na ka eda rawata. (Vkai. 11:2) Qori na itovo e vakaraitaka ena yalodina o Esiteri, e taqomaki koya me kua ni dokadoka. E rogoca na ivakasala nei Motekai, rau veiwekani voleka ga e qase tale ga, oti e muria sara. (Esit. 2:10, 20, 22) O rawa tale ga ni vakaraitaka na itovo qori ni o qara na ivakasala vinaka qai muria sara.—Taito 2:3-5.

8. Ena muria vakacava na tacida yalewa na 1 Timoci 2:9, 10, me baleta nona isulusulu kei na sasauni?

⁸ Dua tale na sala e vakaraitaka kina o Esiteri na itovo qori. Ni “goneyalewa totoka qai matavinaka,” e sega ni vakalevulevui koya. (Esit. 2:7, 15) E yaga vakacava na ivakaraitaki i Esiteri vei ira na yalewa lotu vaKarisito? Dua e tukuni ena 1 Timoci 2:9, 10. (Wilika.) E tukuna na yapositolo o Paula vei ira na yalewa lotu vaKarisito me rakorako na nodra isulusulu, me laurai kina na yalomatua. Na vosa vaKirisi e vakayagataki eke e dusia ni nodra isulusulu na yalewa lotu vaKarisito me laurai kina na veidokai, mera kauaitaka tale ga na nodra rai eso tale. Eda qoroi ira sara ga na tacida yalewa lotu vaKarisito e rakorako na nodra isulusulu!

9. Na cava eda vulica vei Apikali?

⁹ E dua tale na itovo mera vakaraitaka kece na yalewa lotu vaKarisito matua, ya na yalomatua. Na cava na yalomatua? Kena ibalebale nomu vakatulewa vinaka, nomu vakaduiduitaka na ka e donu mai na ka e cala, oti o cakava sara na ka e dodonu. Dikeva mada na ivakaraitaki nei Apikali. E vakatulewa cala o watina, e rawa ni vakaleqai sara ga kina na nona lewe ni vuvale taucoko. Ia e yavala totolo o Apikali, mani bula nona vuvale ni vakatulewa vakayalomatua. (1 Sam. 25:14-23, 32-35) E yaga tale ga na yalomatua meda kila na gauna meda vosa kina se galu tiko ga. E bibi qori nida kauaitaki ira eso tale, ia me kua ga ni sivia tale na ka eda cakava.—1 Ces. 4:11.

10-11. Ena yaga vakacava vei iko kei ira eso tale na nomu kila vinaka na wilivola kei na volavola? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

¹⁰ E bibi me vulica na yalewa lotu vaKarisito eso na ka yaga. Eso na ka ena vulica e dua na goneyalewa ni se gone ena yaga ena nona bula taucoko. Dikeva mada e vica na kena ivakaraitaki.

¹¹ Vulica mo kila vinaka na wilivola kei na volavola. E sega ni bibi ena so na itovo vakavanua mera kila na yalewa na wilivola kei na volavola. Ia e bibi qori vei  ira na lotu vaKarisito kece. d (1 Tim. 4:13) Me kua ni dua na ka me tarova na nomu kila vinaka na wilivola kei na volavola. Ena yaga vakacava? O na rawa ni kunea e dua nomu cakacaka qai dei kina. O na gonevuli se qasenivuli vinaka tale ga ni Vosa ni Kalou. Koya e bibi sara, o na volekati Jiova ni o wilika qai vakasamataka vakatitobu na nona Vosa.—Josua 1:8; 1 Tim. 4:15.

12. E yaga vakacava na Vosa Vakaibalebale 31:26 mo dau veivosaki kina vakavinaka?

¹² Vulica mo dau veivosaki vinaka. E bibi mera dau veivosaki vinaka na lotu vaKarisito. E veivakasalataki kina na tisaipeli o Jemesa: “Me totolo ni vakarorogo na tamata yadua, me berabera ni vosa.” (Jeme. 1:19) Ni o vakarorogo vinaka nira vosa tiko eso tale, o vakaraitaka ni o dau veinanumi se “veikauaitaki.” (1 Pita 3:8) Ke o sega ni kila vinaka na ka e tukuna tiko se nona rai, dau taroga eso na taro veiganiti. Oti vakasama mada qai vosa. (Vkai. 15:28) Mo taroga tale ga: ‘Vakacava e dina na ka au vakarau taroga qo, e veiuqeti? E tau ena veidokai kei na yalovinaka?’ Mo vuli vei ira na tacida yalewa matua era dau veivosaki vinaka. (Wilika Vosa Vakaibalebale 31:26.) Rogoca vinaka na ivakarau ni nodra veivosaki. Ni o vulica vinaka, ena vinaka tale ga na ivakarau ni nomu veivosaki kei ira eso tale.

13. O na vulica vakacava na cakacaka ni vale? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

¹³ Vulica na cakacaka ni vale. Ena levu na vanua o ira sara ga na yalewa era cola tu na cakacaka ni vale. Ena rawa ni vakavulici iko vinaka o tinamu se dua tale na tacimu yalewa nuitaki ena itavi va qori. E kaya e dua na tacida yalewa o Cindy: “Dua na iloloma vinaka nei tinaqu vei au, ya nona vakavulica vei au ni dau vakavu marau na cakacaka vagumatua. Na noqu vulica na vakasaqa, sasamaki, culacula, kei na volivoli au qaravi au rawa kina, au veiqaravi tale ga vakalevu vei Jiova. E vakavulici au tale ga o Na meu dau veikauaitaki, au sotavi ira kina na mataveitacini au rawa ni vakatotomuria na nodra ivakaraitaki.” (Vkai. 31:15, 21, 22) Na yalewa mamakutu, e dau veikauaitaki e vulica na cakacaka ni vale, e yaga sara vakalevu ena nona vuvale kei na ivavakoso.—Vkai. 31:13, 17, 27; Caka. 16:15.

14. Na cava o vulica vei Crystal? Cava mo vakabibitaka?

¹⁴ Vulica mo qaravi iko ga. E dua na isausau bibi vei ira na lotu vaKarisito matua ya mera qaravi ira ga. (Fpai. 4:11) E kaya e dua na tacida yalewa o Crystal: “Rau veivuke tale ga na noqu itubutubu meu digia na ka meu vulica ena sekeneri meu rawa ni kila kina e dua na cakacaka. E uqeti au o Tamaqu meu vulica na cakacakataki ni  ilavo kei na kena maroroi, e qai yaga vakalevu.” Me ikuri ni noda vulica e dua na ka meda rawata kina na cakacaka, saga meda vulica tale ga me dua na ituvatuva ni vakayagataki ilavo qai dei kina. (Vkai. 31:16, 18) Mo vakabibitaka tiko ga na nomu isausau vakayalo ni o sega ni dinau vakaveitalia, ia mo bula rawarawa ga qai lomavakacegu.—1 Tim. 6:8.

15-16. Era yaga vakacava na tacida goneyalewa? (Marika 10:29, 30)

¹⁵ Ni o vakaraitaka na itovo vakayalo, o vulica tale ga eso na ka yaga, o na vakarautaki iko kina ena so na itavi ena gauna se bera mai. Dikeva mada eso na ivakaraitaki ena ka o rawa ni cakava.

¹⁶ O rawa ni vakatulewataka mo kua tu mada ni vakawati me dua na gauna. Me salavata kei na vosa i Jisu, eso na yalewa era vakatulewataka mera kua ni vakawati, ke sega ni kena ivakarau qori ena nodra vanua. (Maciu 19:10-12) Eso tale era sega ni vakawati ena vuku ni kedra ituvaki. Ia meda vakadeitaka ni rau sega ni beci ira na lotu vaKarisito dawai o Jiova kei Jisu. Era yaga vakalevu na tacida goneyalewa ena veiyasa i vuravura ena ivavakoso. Na nodra loloma kei na veikauaitaki na yalewa lotu vaKarisito qo, era vaka na tacidra se tinadra vakayalo e levu.—Wilika Marika 10:29, 30; 1 Tim. 5:2.

17. Ena vakarautaki koya vakacava e dua na tacida yalewa gone me veiqaravi vakatabakidua?

¹⁷ O rawa ni veiqaravi vakatabakidua. Era yaga tiko vakalevu na tacida yalewa lotu vaKarisito ena cakacaka vakavunau. (Same 68:11) Vakacava e rawa ni nomu isausau mo veiqaravi vakaitalatala vakatabakidua? O rawa ni painia, veivuke ena tarataravaki, se veiqaravi e Peceli. Mo masulaka na nomu isausau. Tarogi ira era sa rawata eso na nodra isausau qori, mo kila kina na ka mo cakava mo rawata na kena ivakatagedegede. Oti mo muria sara e dua na ituvatuva. Ni o rawata na nomu isausau, o na rawa ni sureti ena so tale na taba ni veiqaravi vei Jiova.

18. Na cava e bibi kina vua na tacida yalewa me digia vinaka na watina? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

¹⁸ O na rairai vakatulewataka mo na vakawati. Na itovo kei na ka yaga eda sa veivosakitaka mai ena vukei iko mo yalewa vakawati maqosa. Ia ke o vakatulewataka  mo vakawati, digia vinaka sara na watimu. Qo e dua na vakatulewa bibi duadua mo na cakava. Nanuma tiko, o na vakarorogo ena nona lewa na tagane o vakawatitaka. (Roma 7:2; Efeso 5:23, 33) Koya gona mo taroga: ‘E lotu vaKarisito matua? E vakaliuca tiko na veika vakayalo? E dau vakatulewa vakayalomatua? E dau tukuna ni cala? E dokai ira na yalewa? Sa vulica eso na ka me tokoni au kina vakayalo, vakayago, me noqu itokani vinaka tale ga? E qarava vinaka na nona itavi? Me kena ivakaraitaki, na itavi cava e qarava ena ivavakoso, e dau qarava vakacava?’ (Luke 16:10; 1 Tim. 5:8) Ia ke o vinakata me dua na watimu vinaka, e bibi mo vakarautaki iko mo dua tale ga na yalewa vakawati vinaka.

19. Na cava ena marau kina o yalewa vakawati me vakatokai me “ivukevuke” nei watina?

¹⁹ E kaya na iVolatabu ni yalewa vakawati vinaka e “ivukevuke” nei watina, e “kena isa vinaka.” (Vkte. 2:18) Vakacava e lolovira na ivakamacala qo? Sega! E itavi dokai mera ivukevuke na yalewa vakawati. E tukuna mada ga na iVolatabu ni o Jiova e ‘dau veivuke.’ (Same 54:4; Iper. 13:6) Ena vakaraitaka o yalewa vakawati ni ivukevuke dina ni dau tokoni watina. Kena ivakaraitaki, ni vakatulewataka o tagane na ka me baleta na vuvale e vukei koya tale ga me muria. Ni lomani Jiova, ena saga sara me kilai na itovo vinaka nei watina. (Vkai. 31:11, 12; 1 Tim. 3:11) O rawa ni vakarautaki iko ena itavi qori ni o vulica mo lomani Jiova vakalevu, mo dau veivuke tale ga e vale kei na ivavakoso.

20. Na ka vinaka cava ena rawa ni cakava e dua na tina ena nona vuvale?

²⁰ O na rairai dua na tina. Ni oti nomu vakawati ena rairai so na luvemu. (Same 127:3) Ena vinaka gona mo na vakasamataka na veika e vauci kina. Na itovo talei kei na veika yaga o vulica ena ulutaga qo, ena yaga vei iko ke o yalewa vakawati se tina. Ni o dauloloma, yalovinaka, o yalovosovoso tale ga, ena yaga sara me ratou marau kina nomu vuvale. Ratou na vakila na gone ni ratou taqomaki, ratou lomani tale ga.—Vkai. 24:3.

21. Na cava noda rai me baleti ira na tacida yalewa? Na vuna? (Raica na iyaloyalo ena waqana.)

²¹ Keimami lomani kemuni na tacida yalewa ena ka kece oni cakava vei Jiova kei ira na nona tamata. (Iper. 6:10) Oni gumatua moni vakaraitaka na itovo vakayalo, oni vulica eso na ka ena yaga vei kemuni kei na so tale, oni vakavakarau vinaka tale ga ena so tale na itavi se bera mai. Oni yaga vakalevu ena isoqosoqo i Jiova!