1-2. Na cava e dau vakavuna noda tagi?

 O KEDA kece eda dau tagi ena so na gauna. Eso na ituvaki, eda na tagi ena levu ni noda marau. De dua o na tagi ni yaco eso na ka marautaki, ya ni sucu na luvemu, ni o vakasamataka e dua na gauna marautaki, se ni drau sota kei na nomu itokani dredre sa vakayabaki nomudrau sega tu ni veirai.

² Ia levu ga na gauna eda dau tagi nida rarawa. Kena ivakaraitaki, eda na rawa ni tagi ni dua e vakamosia na lomada. Se nida tauvimate qai mosi tiko me dua na gauna balavu, se lolositaka nona takali e dua eda veivolekati. Ena gauna qori, de dua eda na vaka na parofita o Jeremaia, e rarawataka vakalevu na nodra vakarusai Jerusalemi na kai Papiloni. E kaya o Jeremaia: “E drodro mai mataqu na uciwai . . . E sega ni oti na drodro ni wainimataqu, e sega ni cegu.”​—Lele 3:​48, 49.

3. Na cava e vakila o Jiova nira rarawa nona dauveiqaravi? (Aisea 63:9)

³ E kila vinaka o Jiova na levu ni gauna eda tagi kina ena vuku ni ituvaki dredre eda sotava. E tukuna na iVolatabu ni kila vinaka o koya na ituvaki mosimosi era sotava nona dauveiqaravi, e rogoca tale ga nodra tagi ni kere veivuke vua. (Same 34:15) Ia e sega ni koya ga qori. Me vaka e dua na itubutubu dauloloma, e rarawa vakalevu  ni raica nira tagi na luvena qai vukitotolo me veivuke.​—Wilika Aisea 63:9.

4. Na cava eda na vulica me baleti Jiova nida dikeva eso na ivakaraitaki vakaivolatabu?

⁴ E tukuna vei keda o Jiova ena nona Vosa na ivakarau ni lomana nira tagi nona dauveiqaravi. Eda na raica qori nida dikeva na ivakaraitaki nei Ana, Tevita, kei Tui Esekaia. Na cava ratou tagi kina? E vukei ratou vakacava o Jiova? Ena vakacegui keda vakacava nodratou ivakaraitaki nida tagi ena vuku ni lomabibi, nida liumuritaki, se yalolailai?

TAGI NI O LOMABIBI

5. Na cava e cakava o Ana ni lomabibi?

⁵ Eso na leqa e sotava o Ana e lomabibi kina mani vakavuna nona tagi. Dua vei ira qori ni dua tale tiko na wati Elikana, ya o Penina. E dau beci Ana o Penina. Kena ikuri, e sega ni vakaluveni rawa o Ana, ia o Penina e levu na luvena. (1 Sam. 1:​1, 2) E sega ni cegu nona dau vakalialiai Ana o Penina ni sega ni vakaluveni. Ena vakacava nomu rai ke o sotava qori? Ena levu ni nona lomabibi o Ana e “tagi kina qai sega ni kana,” e “rarawa vakalevu” na lomana.​—1 Sam. 1:​6, 7, 10.

6. Na cava e cakava o Ana me vakacegui kina?

⁶ Na cava e cakava o Ana me vakacegui kina? E lai sokalou ena valeniveitavaki. Rairai ena dua na vanua volekata na icurucuru ena lomanibai ni valeniveitavaki, “e masu vei Jiova qai sorova na tagi.” E vakamasuti Jiova: “[Moni] kauaitaka na rarawa ni nomuni dauveiqaravi moni nanumi au.” (1 Sam. 1:10b, 11) E talaucaka na lomana o Ana ni masu vei Jiova. Sa na rarawa mada ga o Jiova ni raica na luvena mareqeti ni tagi tiko!

7. Na cava e vakila o Ana ni talaucaka na lomana vei Jiova?

⁷ Na cava e vakila o Ana ni talaucaka na lomana vei Jiova ena masu kei na nona veivakadeitaki na Bete Levu o Ilai? E kaya na iVolatabu: “E lako sara na yalewa me kana, e sega tale ni laurai e matana na lomaleqa.” (1 Sam. 1:​17, 18) E sega ni veisau na ituvaki dredre e sotava tiko o Ana, ia e vakila na vakacegu. E biuta vei Jiova nona lomabibi. E kila o Jiova nona rarawa, e rogoca nona tagi qai vakalougatataki koya me kunekune.​—1 Sam. 1:​19, 20; 2:21.

8-9. Me salavata kei na Iperiu 10:​24, 25, cava e bibi kina meda tiko ena soqoni vaKarisito? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

⁸ Ka eda vulica. Vakacava o sotava tiko na ituvaki dredre e vakavuna nomu lomabibi kei na tagi? De dua o lolositaka  tiko nona takali e dua na lewenivuvale se itokani. Ena gauna qori, e matau ga mo via tu taudua. Ia me vaka nona vakacegui o Ana ni lako ina valeniveitavaki, o na vakacegui tale ga se vakayaloqaqataki ni o tiko ena soqoni vaKarisito ke o rarawa tiko mada ga. (Wilika Iperiu 10:​24, 25.) Nida rogoca na veitikinivolatabu veivakacegui ena soqoni, ena vukei keda o Jiova meda vakasamataka na veika vinaka, sega ni veika e vakavu rarawa. Qori ena vinaka kina na lomada, ke sega mada ga ni veisau totolo na keda ituvaki.

⁹ Nida tiko tale ga ena soqoni, eda na veimaliwai kina kei ira na mataveitacini era dau veinanumi, ena uqeti keda nodra vosa ni veivakayaloqaqataki kei na loloma. (1 Ces. 5:​11, 14) Dikeva mada nona ivakaraitaki e dua na tacida tagane painia lavotaki e mate o watina. E kaya: “Eso na gauna au dau via tu taudua ga meu rawa ni tagi. Ia au dau vakayaloqaqataki niu tiko ena soqoni. E vakacegui au nodra vosa vakayalovinaka na mataveitacini. Keu nuiqawaqawa tu mada ga se lomaleqa niu lako ina soqoni, au vakila na vakacegu niu tiko e kea.” Nida tiko ena noda soqoni, o Jiova ena vakayagataki ira na tacida mera vukei keda.

10. Eda na muria vakacava na ivakaraitaki nei Ana nida lomabibi?

¹⁰ Dua tale na ka e cakava o Ana, ya ni talaucaka na lomana vei Jiova ena masu. O rawa tale ga ni “biuta vua na [nomu] lomaocaoca kece” qai nuidei ni na rogoci iko. (1 Pita 5:7) Kena ivakaraitaki, e tukuna e dua na tacida yalewa era vakamatei watina na daubutako: “E vaka ga e raramusumusu na utoqu qai sega ni mavo rawa. Ia au vakacegui niu masu vua na Tamada vakalomalagi dauloloma o Jiova. Eso na gauna au sega ni kila meu vakamacalataka vakacava na ivakarau ni lomaqu, ia e kilai au vinaka o koya. Niu lomabibi, au na masuti koya me vakacegui au. Oti au vakila sara ga na vakacegu ni vakasama kei na lomaqu, au rawa ni tomana noqu veiqaravi ena siga qori.” Ni o talaucaka vei Jiova nomu lomaleqa, ena rarawa tale ga ni kila vinaka na mosi ni lomamu. Ke o se nuiqawaqawa tiko ga, o Jiova ena vakaceguya na lomamu, ena vukei iko tale ga mo vakila na vakacegu. (Same 94:19; Fpai. 4:​6, 7) Ena vakalougatataka nomu yalodina kei na vosota.​—Iper. 11:6.

TAGI NI O LIUMURITAKI

11. Na cava e vakila o Tevita ena ituvaki dredre e sotava?

¹¹ Eso na ituvaki dredre e sotava o Tevita e vakavuna nona tagi. Levu era cati koya, era sega tale ga ni yalodina vua eso e dau nuitaka. (1 Sam. 19:​10, 11; 2 Sam. 15:​10-14, 30) Ena gauna dredre qori, e vola: “Au sa oca mai ena noqu vutugu, ena bogi taucoko au vakasuasuataka na noqu idavodavo ena wainimata, au vakaluvuca na noqu idabedabe balavu ena tagi.” Na vuna? E vakamacalataka: “Ena vukudra kece na vakasagai au tiko.” (Same 6:​6, 7) E rarawataka o Tevita na ka mosimosi era cakava eso tale, e vakavuna me sega ni cegu nona tagi.

12. Me vaka e tukuni ena Same 56:​8, na cava e nuidei kina o Tevita?

¹² E dredre sara na veika e sotava o Tevita, ia e nuidei tu ga ni lomani koya  o Jiova. E vola: “[Ena] rogoca o Jiova na domo ni noqu tagi.” (Same 6:8) Dua tale na gauna e vola o Tevita na itukutuku veiuqeti eda wilika ena Same 56:8. (Wilika.) Eda vulica ena Same qori ni lomani keda vakalevu o Jiova, e kauaitaka tale ga na lomada. E kaya o Tevita ni vaka e tawana o Jiova na wainimatana ena nona tavaya, se vola ena dua na ivola. E vakadeitaka gona ni raica o Jiova nona rarawa, e nanuma vinaka tu. Kena ikuri, e vakadeitaka ni sega ni kila wale ga na Tamana vakalomalagi dauloloma na ka e sotava tiko, e rarawa tale ga.

13. Nira vakararawataki keda eso, cava meda nanuma tiko? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

¹³ Ka eda vulica. Vakacava o lomabibi tiko ni vakararawataki iko e dua, se tawayalodina e dua o nuitaka? De dua o rarawataka ni sa mai tini koso nomu veibuku, se biuti iko o watimu, se biuti Jiova e dua o lomana. E kaya e dua na tacida tagane e veibutakoci o watina qai biuti koya: “Au sega sara ga ni vakabauta. Dua na ka noqu rarawa, noqu cudru, au yalolailai tale ga.” Ke dua e tawayalodina se vakararawataki iko, e veivakacegui mo kila ni na sega ni biuti iko o Jiova. E kaya na tacida tagane qori: “Au sa qai kila ni rawa ni leqa noda veitokani na tamata, ia o Jiova e noda Uluvatu nuitaki. Se cava ga e yaco, ena vukei keda tu ga. Ena sega ni biuti ira na nona tamata yalodina.” (Same 37:28) Mo kua tale ga ni guilecava, na loloma i Jiova e uasivia noda loloma na tamata. Ke mosimosi vakacava nona tawayalodina e dua, ia ena sega ni vakaleqa nona lomani iko o Jiova. (Roma 8:​38, 39) Mo nanuma tiko: Se mani cava e cakava vei iko e dua, ena lomani iko tiko ga na Tamamu vakalomalagi.

14. E vakacegui keda vakacava na Same 34:18?

¹⁴ Ke da liumuritaki, ena vakacegui keda tale ga na ka e tukuna o Tevita ena Same 34:18. (Wilika.) E tukuni ena dua na ivola ni o ira e “dasila na yalodra” e rairai dusi “ira e sega na ka vinaka mera vakanuinui kina.” Na cava na rai i Jiova me baleti ira qori? E “voleka” o Jiova vei ira. E vaka e dua na itubutubu e keveta e dua na gone e tagi tiko me vakaceguya. Nida rarawataka nona liumuritaki keda e dua se biuti keda, e vakila o Jiova noda mosi, ena vukei keda tale ga ena kena gauna  totolo. Kena ikuri, e vakarautaka tu e levu na ka meda vakanamata kina me rawa nida vosota na ka dredre ena gauna qo.​—Aisea 65:17.

TAGI NI O YALOLAILAI

15. Na cava e tagi kina o Esekaia?

¹⁵ Ni yabaki 39 o Tui Esekaia e Juta, e qai kila ni tauvimate bibi. E lai tukuna na itukutuku i Jiova na parofita o Aisea vei Esekaia ni na mate. (2 Tui 20:1) E vaka me sega na inuinui nei Esekaia. E rarawa vakalevu ni rogoca na itukutuku qori, mani tabalaka na tagi. E masuti Jiova me vukei koya.​—2 Tui 20:​2, 3.

16. Na cava e cakava o Jiova ena tagi kei na vakamamasu nei Esekaia?

¹⁶ E lomani Esekaia sara ga o Jiova ni rogoca nona tagi kei na vakamamasu. E kaya vua: “Au sa rogoca na nomu masu. Au sa raica na wainimatamu. Ia au na vakabulai iko.” E yalataka o Jiova ena gusu i Aisea me vakabalavutaka tale nona bula, me vakabulai Jerusalemi tale ga mai ligadra na kai Asiria.​—2 Tui 20:​4-6.

17. E vakacegui keda vakacava o Jiova nida tauvimate bibi? (Same 41:3) (Raica tale ga na iyaloyalo.)

¹⁷ Ka eda vulica. Vakacava e tauvi iko tiko e dua na mate e sega na kena iwali? Masuti Jiova me vukei iko, ke o tagi mada ga. E yalataka na iVolatabu ni ‘na vakacegui keda ena ka kece na Kalou na Tama ni yalololoma.’ (2 Kor. 1:​3, 4) Nikua eda sega ni namaka me vakaotia kece o Jiova na noda leqa, ia eda na nuitaki koya me vakacegui keda. (Wilika Same 41:3.) Ena vuku ni nona yalo tabu, e vakarautaka o Jiova na kaukaua, na vuku, kei na vakacegu meda vosota. (Vkai. 18:14; Fpai. 4:13) E vakacegui keda tale ga na inuinui e yalataka na iVolatabu me vakaotia na tauvimate kece.​—Aisea 33:24.

18. Na tikinivolatabu cava e dau vakacegui iko ena ituvaki dredre o sotava? (Raica na kato “ Eso na Tikinivolatabu Veivakacegui.”)

¹⁸ E vakacegui Esekaia na ka e tukuna o Jiova. E rawa ni vakacegui keda tale ga na Vosa ni Kalou. Nida rarawa, ena vakacegui keda na Vosa i Jiova ena iVolatabu. (Roma 15:4) Kena ivakaraitaki, ni kila e dua na tacida yalewa mai na Ra kei Aferika ni tauvi kenisa, e tagi tu ga. E kaya: “Dua na tikinivolatabu e vakacegui au na Aisea 26:3. Levu na gauna eda sega ni lewa rawa na ituvaki dredre eda sotava, ia e vakacegui au na tikinivolatabu qori ni o Jiova ena vukei keda meda kua ni lomaleqa, meda vosota tale ga na ka dredre.” Vakacava e dua na tikinivolatabu e dau vakacegui iko  ena ituvaki dredre e rairai sega ni wali rawa?

19. Na cava eda vakanamata tu kina?

¹⁹ Ni sa voleka ni cava na iotioti ni veisiga, meda namaka ni na qai levu tiko ga na ka e vakavuna noda tagi. Ia me vaka eda dikeva ena ivakaraitaki nei Ana, Tevita, kei Tui Esekaia, e raica o Jiova na noda tagi, e rarawa tale ga. E nanuma vinaka noda tagi. Ni dredre gona na ituvaki, meda talaucaka na lomada vei Jiova ena masu. Meda kua ni yawaki ira na mataveitacini dauloloma ena ivavakoso. Me kua ni cegu noda wilika na vosa veivakacegui e tu ena iVolatabu. Ke da yalodina tiko ga, meda nuidei ni na vakalougatataki keda o Jiova. Qori e okati kina na yalayala totoka me qusia tani na wainimatada nida lomabibi, nida liumuritaki, nida yalolailai. (Vkta. 21:4) Ia oti ya ke da tagi, sa na tagi ga ni marau.